Lakang 1: Modawat nga kita, sa atong kaugalingon, walay gahom sa pagbuntog sa atong mga pagkaadik ug nga ang atong kinabuhi dili na makontrolar.

Mahinungdanong Baroganan: Matinuoron

Daghan kanamo nagsugod sa atong pagkaadik tungod sa pagkakoryuso. Pipila kanamo nalambigit tungod sa makataronganon nga panginahanglan sa preskripsyon nga druga o isip buhat sa tinuyo nga pagsupak. Pipila kanamo nagsugod isip pagsulay sa paglikay sa kasakit. Daghan ang nagsugod niini nga dalan sa batan-on pa kaayo kami. Bisan unsa pa ang among mga motibo sa pagsugod ug bisan unsa pa ang among mga kahimtang, among nadiskobrehan sa wala madugay nga ang pagkaadik makahupay dili lang sa pisikal nga kasakit. Nakawagtang kini sa kakapoy o nakapabanhod sa among mga pamati. Nakatabang kini kanamo nga makalikay sa among mga problema—o maoy among pagtuo. Sa mubong higayon mibati kami nga gawasnon sa kahadlok, kabalaka, kamingaw, kawalay kadasig, pagmahay, o kalaay. Apan tungod kay ang kinabuhi puno sa mga kondisyon nga nag-aghat niini nga matang sa mga pagbati, mas permi na kaming modangop ngadto sa among pagkaadik. Ang pagkaadik nahimong usa sa nag-unang mga paagi nga among gisulayan aron makasugakod sa among mga panginahanglan ug mga emosyon. Ang Manluluwas nga si Jesukristo nakasabot niini nga panglimbasog. Si Presidente Spencer W. Kimball miingon, “Gitan-aw ni Jesus ang sala isip sayop apan nagtan-aw usab sa sala isip nagagikan sa kahiladman ug sa wala matubag nga mga panginahanglan diha sa habig sa makasasala” (“Jesus: The Perfect Leader,” Ensign, Aug. 1979, 5).

Sa gihapon, kadaghanan namo napakyas sa pag-ila o pag-angkon nga nawad-an na kami sa abilidad sa among kaugalingon sa pakigbisog ug paghunong. Sa among labing lisod nga panahon, kadaghanan namo mibati nga diyotay na lang ang among kapilian. Sama sa naobserbahan ni Presidente Russell M. Nelson: “Ang pagkaadik motahan sa dili madugay sa kagawasan sa pagpili. Pinaagi sa mga kemikal, ang tawo literal nga mawagtangan og koneksiyon sa iyang kaugalingon nga pamuot” (“Addiction or Freedom,” Ensign, Nov. 1988, 7).

Gusto namo nga mohunong apan nawad-an sa tanang paglaom. Napuno sa kahadlok ug kawalay paglaom, pipila namo gani naghunahuna nga taposon ang kinabuhi nga mao na lamang ang alternatibo. Apan among naamgohan nga dili kini ang dalan nga gusto sa Langitnong Amahan nga among subayon.

Lisod ang pag-angkon sa among makaadik nga mga gawi. Gilimod namo ang gibug-aton sa among kahimtang ug naningkamot nga dili mamatikdan ug ang mga sangpotanan sa among mga pagpili, pinaagi sa pagpaminos o pagtago sa among mga gawi. Wala kami makaamgo nga sa pagpanglimbong sa uban ug sa among kaugalingon, migrabe ang pagkagumon namo sa among pagkaadik. Samtang misamot ang among pagkawalay mahimo sa pagkaadik, daghan kanamo ang nangita og sayop sa pamilya, mga higala, mga lider sa Simbahan, ug gani sa Dios. Nag-anam kagrabe ang among pag-inusara, nga gipahimulag ang among kaugalingon gikan sa uban—ilabi na sa Dios.

Sa dihang midangop kami ngadto sa mga pagpamakak ug pagsekreto, nanghinaot nga ipangatarongan ang among kaugalingon o basolon ang uban, nahimo kaming huyang sa espirituhanong paagi. Sa matag buhat sa pagpamakak ug pagtago sa among mga pagkaadik, gigapos namo ang among kaugalingon sa “linino nga pisi” nga sa wala madugay nahimong sama kalig-on sa mga kadena (2 Nephi 26:22). Unya miabot ang panahon nga kinahanglang moatubang na kami sa reyalidad. Dili na namo matago ang among mga pagkaadik pinaagi sa pagsulti og dugang pa nga mga bakak o pinaagi sa pag-ingon, “Dili man kini ingon niana kangil-ad!”

Usa ka minahal, usa ka doktor, usa ka huwes, o usa ka eklesyastikal nga lider misulti kanamo sa kamatuoran nga dili na namo ikalimod: ang pagkaadik nakaguba na sa among kinabuhi. Sa dihang matinuoron namong gitan-aw ang among nangagi, giangkon namo nga walay bisan usa nga among gisulayan nga kami ra ang misalir. Among giangkon nga ang pagkaadik misamot hinuon. Among naamgohan kon unsa ka dako ang kadaot nga nahimo sa among pagkaadik sa among mga relasyon ug miwagtang sa among tanang pagbati nga kami adunay bili. Niining puntoha, among gibuhat ang unang lakang ngadto sa kagawasan ug pagpaningkamot aron maulian pinaagi sa pagkaplag og kaisog sa pag-angkon nga mas labaw pa kini sa problema o ngil-ad nga gawi.

Sa kataposan giangkon namo ang kamatuoran nga dili na namo makontrol ang among kinabuhi ug nga kami nagkinahanglan na og tabang sa pagbuntog sa among pagkaadik. Among giila nga kami dili makaayo sa among kaugalingon ug giangkon nga dili kami magpabiling ligdong samtang magpadayon sa among pagkaadik sa bisan unsa nga matang. Among naamgohan nga nagkinahanglan kami og tabang gikan sa Dios ug sa uban nga magmatinuoron sa among kaugalingon. Ang nakanindot niining matinuorong pagkaamgo sa kapildihan ug sa among nagsunod nga pagtahan mao nga sa kataposan ang pagkaayo nagsugod na.

Ang pagkamatinuoron mao ang pundasyon sa tanang uban nga mga lakang ug makatabang namo nga makaamgo sa among panginahanglan sa Manluluwas. Si Presidente Dieter F. Uchtdorf, kanhi sa Unang Kapangulohan, mitudlo: “Ang klarong pagtan-aw sa atong mga kaugalingon mahinungdanon sa atong espirituhanong paglambo ug kaayohan. Kon ang atong mga kahuyang ug mga kasaypanan magpabiling masalipdan sa kangitngit, nan ang matubsanong gahom sa Manluluwas dili makaayo ug dili [maka]himo niini nga kalig-on [tan-awa sa Ether 12:27]” (“Ako ba, Ginoo?,” Liahona, Nob. 2014, 58).

Sa dihang nagpatuyang kami sa among mga pagkaadik, among gibakakan ang among kaugalingon ug ang uban, apan dili gayod sa pagkatinuod namo mabinuangan ang among kaugalingon. Nagpakaaron-ingnon kami nga maayo ra, puno sa paisog-isog ug pangatarongan. Apan sa kahiladman, kahibalo kami nga ang pagpatuyang sa among mga pagkaadik mosangpot ngadto sa mas grabeng kagul-anan. Ang Kahayag ni Kristo padayon nga nagpahinumdom kanamo. Ang paglimod niini nga kamatuoran kapoy kaayo; ug makahupay kadto nga sa kataposan miangkon mi nga duna kami problema. Sa kataposan, mihatag kami og gamay nga agianan aron makasulod ang paglaom. Sa dihang mipili kami sa pag-angkon nga kami adunay problema ug andam sa pagpangayo og suporta ug tabang, gihatagan namo og luna kana nga paglaom aron motubo.

Mga Lakang nga Buhaton

Kini usa ka programa sa paglihok. Ang among kalamboan nagdepende sa makanunayon nga paggamit sa mga lakang diha sa among inadlaw nga mga kinabuhi. Nailhan kini isip “pagbuhat sa mga lakang.” Ang mosunod nga mga buluhaton motabang namo sa pagduol ngadto ni Kristo ug sa pagdawat sa giya ug gahom nga kinahanglanon sa sunod nga lakang sa among pagpaningkamot aron maulian.

Kalimti ang garbo ug tinguhaa ang kamapainubsanon

Ang garbo ug ang kamatinuoron dili mag-uban. Ang garbo usa ka ilusyon ug importante nga elemento sa tanang pagkaadik. Ang garbo motuis sa kamatuoran mahitungod sa mga butang kon unsa kini karon, unsa kini kaniadto, ug unsa kini sa umaabot. Usa kini ka dakong babag sa among pagkaayo. Si Presidente Ezra Taft Benson miingon:

“Ang garbo adunay kinaiya sa pangompetensya. Ang atong kabubut-on batok sa kabubut-on sa Dios. Kon atong itumong ang atong garbo ngadto sa Dios, anaa kini sa diwa nga “ang akong pagbuot ug dili imo ang matuman.’ …

“Kon ang atong kabubut-on nakigkompetensya sa kabubut-on sa Dios dili nato makontrolar ang atong mga tinguha, kahinam, ug pasyon.

“Ang mga mapahitas-on dili makadawat nga ang awtoridad sa Dios ang modumala sa ilang kinabuhi. Ang ilang panglantaw sa kamatuoran sukwahi sa talagsaong kahibalo sa Dios, ang ilang mga abilidad batok sa gahom sa pagkapari sa Dios, ang ilang mga nahimo gitan-aw nga batok sa Iyang talagsaong mga buhat” (Mga Pagtulun-an sa mga Presidente sa Simbahan: Ezra Taft Benson [2014], 280).

Sa pipila ka punto, kinahanglan kami nga mopili nga isalikway ang among garbo ug magmatinuoron mahitungod sa among pagkaadik. Dili sayon ang pagpaubos, sulod sa katuigan sa pagpanglimbong sa kaugalingon, ug unya mopili nga magmatinuoron, apan sa kadugayan, mahimo kining maanindot nga panalangin.

Usa kini ka dakong kausaban alang namo kon sa kataposan among isalikway ang among garbo ug mahimong mapaubsanon. Kadaghanan namo wala magpaubos sa among kaugalingon apan “napugos sa pagpaubos” (Alma 32:13). Bisan asa nianang duha, ang mga sangpotaan sa among pagkaadik miabot kanamo, ug nawala namo ang mga butang nga among minahal—among mga panimalay, among mga trabaho, among mga pamilya, ug gani ang among kagawasan. Nawala namo ang pagsalig sa among pamilya ug mga higala. Nawala namo ang among pagtahod sa kaugalingon ug ang among pagsalig sa pag-atubang sa mga hagit sa kinabuhi. Miabot kami sa among labing lisod nga panahon, ug bisan og ang pagpaubos nga miresulta sakit kaayo, mao kadto ang sinugdanan sa among pagpaningkamot aron maulian.

Ang pagpaningkamot aron maulian gikan sa pagkaadik dili sayon; nagkinahanglan kini og kakugi. Apan sa kataposan among naamgohan nga ang kantidad nga among gibayad sa pagpadayon sa among pagkaadik mas labaw pa kaysa kantidad sa pagpaningkamot aron maulian. Sa dihang among gisalikway ang garbo, andam na kami nga mosugod sa dalan ngadto sa kagawasan gikan sa pagkaadik.

Magmatinuoron ug makigsulti og tawo

Ang usa ka importante nga buhaton aron matabangan kami nga magmatinuoron mahitungod sa among mga pagkaadik mao ang pagpakigsulti ngadto sa usa ka tawo mahitungod niini. Tungod kay ang among pagkaadik nagtudlo namo sa pagpangatarongan, pagrason, ug pagpamakak ngadto sa uban, lakip sa among kaugalingon, daghan namo mga eksperto na sa pagpanglimbong. Kini nga pagpanglimbong makapahimo namo sa pagpadayon sa among mga pagkaadik, ug maglisod kami sa pagtan-aw sa mga butang sa matinuoron nga paagi. Sa among pagpaminos ug pagpangatarongan sa among gawi, masayop kami sa paghunahuna nga makaya ra namo. Hinuon, kon kami bukas ug makig-atubang sa laing tawo, kana nga tawo makatabang namo nga makita ang kamatuoran ug makalingkawas sa pagpanglimbong.

Ang tawo nga gusto namong pakigsultihan og una mao ang atong Langitnong Amahan. Makaampo kami ug makapangayo Kaniya sa pagtabang namo nga magmatinuoron, makakita og klaro sa mga butang, ug makabaton og kaisog sa pagdawat sa kamatuoran. Dayon mainampoon kami nga maghunahuna og usa ka tawo nga masultihan, usa ka tawo nga nakasabot sa ebanghelyo ni Jesukristo ug sa dalan aron maulian. Pagpili og tawo nga imong kasaligan. Mahimo ra ang asawa o bana, ginikanan, sakop sa pamilya, lider sa Simbahan, higala, kauban sa trabaho, therapist, esponsor, mga misyonaryo, o facilitator sa miting aron mulian. Human sa pagpili sa usa ka tawo, ang sunod nga lakang mao ang pagpakigbahin ngadto nila sa mga paagi nga among gipanglimbasogan. Kinahanglan kami nga mag-ampo alang sa kaisog nga magmatinuoron kutob sa mahimo mahitungod sa among mga pagkaadik. (Tan-awa sa dokumento “Suporta samtang Naningkamot nga Maulian.”)

Motambong sa mga miting

Ang mga miting aron maulian gamhanang mga tinubdan sa paglaom ug suporta. Bisan asa man kami, makatambong kami sa mga miting sa personal o sa online. Kini nga mga miting mao ang dapit aron makigpundok sa uban nga nagtinguha nga maulian ug niadtong nagsubay na niini nga dalan ug maoy pruweba sa kaepektibo niini. Diha sa mga miting alang sa paningkamot aron maulian, makita namo ang uban nga nakasinati sa paggamit niini nga mga lakang ug nakakaplag og kaayohan ug andam nga motabang namo sa among kaugalingong panaw. Ang mga miting aron maulian usa ka dapit sa pagsabot, paglaom, ug suporta.

Niini nga mga miting, magtuon kami og piho nga mga baroganan sa ebanghelyo nga makatabang nga mausab ang gawi. Si Presidente Boyd K. Packer mitudlo: “Ang pagtuon sa mga doktrina sa ebanghelyo mas dali nga makapalambo sa pamatasan kaysa pagtuon bahin sa pamatasan aron mapalambo kini. Ang paghunahuna og dili maayo nga kinaiya moresulta sa dili maayo nga kinaiya. Mao nga gihatagan gayod namo og gibug-aton ang pagtuon sa mga doktrina sa ebanghelyo” (“Little Children,” Ensign, Nov. 1986, 17). Ang mga miting libre ug kompindensiyal. Adto sa AddictionRecovery.ChurchofJesusChrist.org sa pagpangita og miting nga anaa sa imong duol.

Pagtuon ug Pagsabot

Ang pagtuon sa mga kasulatan ug mga pamahayag sa mga lider sa Simbahan makatabang namo sa among pagpaningkamot aron maulian. Kini nga pagtuon mopalambo sa among panabot ug motabang namo nga makakat-on. Mogamit kami sa mosunod nga mga kasulatan, mga pamahayag, ug mga pangutana alang sa mainampoon nga personal nga pagtuon, pagsulat, ug panaghisgot sa grupo.

Ang paghunahuna nga magsulat murag lisod, apan ang pagsulat usa ka gamhanan usab nga himan sa pagpaningkamot aron maulian. Ang pagsulat makahatag namo og panahon sa pagpamalandong, makatabang namo nga mapunting ang among paghunahuna, ug makatabang namo nga makakita ug makasabot sa mga isyu, mga hunahuna, ug mga gawi nga naglibot sa among mga pagkaadik. Kon magsulat kami, may rekord usab kami sa among mga hunahuna. Samtang mouswag kami latas sa mga lakang, makita namo ang among pag-uswag. Sa pagkakaron, magmatinuoron lang ug sinsero samtang magsulat ka sa imong mga gihunahuna, mga pagbati, ug mga impresyon.

Nakombinser ka ba nga wala na kay mahimo sa imong pagkaadik?

“Ang pagkaadik adunay kapasidad nga moputol sa koneksyon sa tawhanong kabubut-on ug mowagtang sa moral nga kagawasan. Tangtangon niini ang gahom sa tawo sa pagdesisyon” (Boyd K. Packer, “Revelation in a Changing World,” Ensign, Nov. 1989, 14).

• Unsa ang mga timailhan nga ako wala nay mahimo sa akong makaadik nga gawi?

• Sa unsang paagi nga ang akong pagkaadik nakaapekto nako?

• Unsa nga mga sekreto ang akong gitago sa uban?

• Unsa ang akong nahimo aron malambigit sa makaadik nga gawi?

• Unsa nga mga moral o mga sumbanan ang akong nalapas?

• Giunsa nako sa pagpangatarongan kini nga mga pagpili?

Kagutom ug kauhaw

“Bulahan ang mga gigutom ug giuhaw sa pagkamatarong, kay sila pagabusgon” (Mateo 5:6).

“Ug ang akong kalag gigutom; ug miluhod ako sa atubangan sa akong Magbubuhat, ug nangamuyo ako kaniya sa hilabihan nga pag-ampo ug pangaliya alang sa akong kaugalingon nga kalag; ug sa tibuok adlaw nangamuyo ako kaniya; oo, ug sa dihang miabot ang kagabhion sa gihapon akong gipataas pag-ayo ang akong tingog nga kini miabot sa kalangitan” (Enos 1:4).

• Niining duha ka kasulatan, among nakat-onan nga ang among mga kalag mahimong gutomon. Mibati ba ko og kahaw-ang, bisan kon wala ko gigutom sa pisikal nga paagi? Unsay hinungdan niana nga kahaw-ang?

• Sa unsang paagi nga ang akong kagutom alang sa mga butang sa Espiritu makatabang nako nga mas magmatinuoron?

Pagkamatinuoron

“Ang pipila motratar sa kalidad sa kinaiya nga gitawag og pagkamatinuoron nga usa ka yano ra kaayo nga hilisgotan. Apan nagtuo ako nga kini ang labing mahinungdanon sa ebanghelyo. Kon walay pagkamatinuoron, ang atong kinabuhi … mout-ot ngadto sa pagkangil-ad ug kasamok” (Gordon B. Hinckley, “We Believe in Being Honest,” Ensign, Oct. 1990, 2).

• Unsa ang mga paagi nga ako nakapamakak ug misulay sa pagtago sa akong pagkaadik gikan sa akong kaugalingon ug sa uban? Sa unsang paagi kini nga gawi miresulta sa “pagkangil-ad ug kasamok”?

Pagkamapainubsanon

“Tungod kay napugos kamo sa pagpaubos, bulahan kamo; kay ang tawo usahay, kon siya mapugos sa pagpaubos, magtinguha sa paghinulsol; ug karon sa pagkatinuod, si bisan kinsa nga maghinulsol makakaplag sa kaluoy; ug siya nga makakaplag sa kaluoy ug molahutay hangtod sa kataposan ang mao maluwas.” (Alma 32:13).

• Unsa nga mga kahimtang ang nakapugos nako nga magpaubos ug maghinulsol?

• Unsa nga paglaom ang gihatag ni Alma kanako? Sa unsang paagi nga akong makaplagan o madawat kana nga paglaom?

Napalibotan sa mga tentasyon

“Napalibotan ako, tungod sa mga pagtental ug sa mga sala nga yano ra kaayong mosamok kanako.

“Ug sa diha nga nagtinguha ako nga maglipay, nag-agulo ang akong kasingkasing tungod sa akong mga sala; bisan pa niana, nasayod ako kinsay akong gisaligan.

“Ang akong Dios mao ang akong kaabag; siya miagak kanako sa akong mga kasakit didto sa kamingawan; ug iya akong gipanalipdan didto sa katubigan sa lawom nga kadagatan.

“Gipuno niya ako sa iyang gugma, gani hangtod sa pagkaugdaw sa akong unod.” (2 Nephi 4:18–21).

• Sa dihang nabug-atan si Nephi, asa man niya gibutang ang iyang pagsalig?

• Unsay akong mabuhat aron mobutang og dugang pagsalig sa Ginoo?

“Ako nasayod nga ang tawo walay bili”

“Nahinabo nga kini sulod sa daghan nga mga takna sa wala pa si Moises makadawat pag-usab sa iyang kinaiyanhon nga kusog sama sa tawo; ug siya miingon ngadto sa iyang kaugalingon: Karon, tungod niini nga katuyoan ako nasayod nga ang tawo walay bili, diin nga butang ako wala gayod makahunahuna” (Moises 1:10).

• Sa unsang mga paagi nga ako walay bili kon ako walay tabang sa Dios?

• Sa unsang mga paagi nga walay kinutoban ang akong bili?

• Sa unsang paagi nga ang pag-ila sa akong panginahanglan sa Dios modala nako sa pag-angkon sa akong kaugalingong “pagkawalay bili” ug mahimong sama sa usa ka gamayng bata? (Mosiah 4:5; tan-awa usab sa Mosiah 3:19).