Lakang 8: Mohimo og nakasulat nga lista sa tanang tawo nga atong napasakitan ug magmahimong andam nga mohimo og pagpakig-uli ngadto kanila.

Mahinungdanon nga Baroganan: Mangandam sa Pagtarong sa mga Sayop

Sa wala pa magsugod ang among pagkaayo, ang makaadik namo nga mga estilo sa kinabuhi nahisama sa usa ka alimpulos nga puno sa makadaot nga enerhiya nga mitadlas sa among mga relasyon, nga nagbilin og grabeng kadaot. Samtang gibuhat namo ang lakang 7, gibati namo ang makaayo nga gahom sa kaluoy sa Manluluwas, ug gibati namo ang kadasig sa pagtarong sa naguba nga mga relasyon. Ang lakang 8 usa ka oportunidad sa pagsulat og listahan sa mga tawo ug mga institusyon nga among napasakitan ug dayon maghimo og plano sa paglimpyo ug pag-ugmad pag-usab sa among mga relasyon.

Samtang gibuhat namo ang mga lakang aron maulian, among nakita nga ang usa sa dinasig nga mga butang mahitungod sa 12 ka lakang mao ang han-ay sa pagkasulat niini. Sa kanunay adunay lakang sa pagpangandam nga mag-una sa lakang nga nagkinahanglan og dakong kaisog. Ang lakang 8, uban sa tanang nag-una nga mga lakang, mao ang among pagpangandam alang sa lakang 9, nga nagkinahanglan og kaisog nga lapas pa sa atong makaya.

Among nakat-onan gikan sa mga tawo nga nakahimo na sa lakang 8 nga ang madalidalion nga paghimo og mga pagbag-o nga walay pagpangandam makadaot nga sama ra og wala maghimo og mga pagbag-o. Mao nga migahin kami og panahon aron mag-ampo; mangayo og tambag gikan sa mga tawo nga among kasaligan, sama sa among mga esponsor o mga lider sa Simbahan; ug maghimo og plano. Kini nga pagpangandam sa lakang 8 nakapugong kanamo sa dugang nga paghatag og kadaot sa among mga relasyon sa dihang misugod kami sa pagkontak sa mga tawo diha sa lakang 9.

Pagsulat og listahan

Sa dili pa kami mougmad pag-usab og mga relasyon, kinahanglan nga kami moila ug maghimo og listahan niadtong mga relasyon nga among naguba. Gigamit namo ang among mga imbentaryo gikan sa lakang 4 sa pag-andam sa among mga listahan. Samtang mainampoon namong girebyo ang among mga imbentaryo, ang Espiritu mitabang namo sa pag-ila sa mga relasyon nga naguba. Kadtong kauban namo nga naghimo og tsart sa dihang nagbuhat kami sa lakang 4 nasayod nga mas sayon ang pag-ila niini nga mga tawo ug mga institusyon (tan-awa sa apendiks alang sa ehemplo sa usa ka tsart).

Nakita namo nga ang mosunod nga mga lagda makatabang samtang gihimo namo ang among mga listahan. Gipangutana namo ang among kaugalingon, “Aduna bay tawo sa akong kinabuhi, kaniadto o karon, kinsa mobati ko og kaulaw o dili komportable kon anaa siya?” Gisulat namo ang ilang mga ngalan, ug among gipakigbatokan ang tentasyon nga mangatarongan sa among mga pagbati o depensahan ang among negatibo mga binuhatan ngadto nila. Gilakip namo ang mga tawo nga gituyo namo sa pagpasakit ug mga tawo nga wala namo tuyoa sa pagpasakit. Gilakip namo ang mga tawo nga namatay na ug ang mga tawo nga wala kami ideya kon unsaon sa pagkontak. Gitutokan namo kining espesyal nga mga kaso sa dihang gibuhat namo ang lakang 9. Samtang gibuhat namo ang lakang 8, gitutokan namo nga magmaisogon sa among pagkamatinuoron .

Naningkamot kami nga walay malabyan nga ginagmay nga mga butang. Matinuoron kami nga naghunahuna mahitungod sa kadaot nga among nabuhat sa mga tawo samtang nagpatuyang sa among pagkaadik, bisan kon dili kami agresibo ngadto kanila. Gilista namo ang mga minahal ug mga higala nga among napasakitan tungod sa pagkamasilagon, pagkadaling masuko, pagkasapoton, pagkahinawayon, kawalay pailob, pagkadili matinuoron, ug pagkawalay pagtahod. Kon nakadugang kami ngadto sa mga palas-anon sa ubang tawo sa bisan unsa nga paagi, gilakip namo kini nga mga tawo sa among mga listahan. Naningkamot kami sa paglista sa tanang naapektohan sa mga bakak nga among gisulti, mga saad nga wala namo tumana, ug mga paagi nga kami mimanipular o migamit nila. Naghunahuna kami sa mga tawo nga wala namo mapasaylo, ug gidugang usab namo sila sa among mga listahan.

Human nga nalista na namo ang tanan nga among napasakitan, midugang kami og usa na lang ka ngalan ngadto sa listahan—among kaugalingon. Sa dihang nagpatuyang kami sa among mga pagkaadik, among gipasakitan ang among kaugalingon ingon man usab ang uban. Ang labing maayo nga paagi nga among matarong ang mga sayop sa among kaugalingon mao ang pagpakabuhi aron maulian gikan sa pagkaadik. Ang Dios makatabang namo nga mapasaylo ang among kaugalingon ug makahimo og pagtarong sa mga sayop. Samtang gibati namo ang gugma og kapasayloan sa Dios, ang among mga pagbati sa kaulaw napulihan og kaandam sa pagtarong sa mga sayop.

Magmahimong andam

Human nga nakahimo na kami sa among mga listahan, kinahanglan nga kami magmahimong andam sa pagtarong sa mga sayop. Daghan namo ang nasayod nga dili kami makalista sa mga tawo ug mga institusyon nga among napasakitan nga dili mabalda sa among kasilag ngadto niadtong nakapasakit usab namo. Ang mga tawo kasagaran mabitik sa makalilisang nga sikulo sa kasilag sa usag usa. Aron maputol kini nga mga sikulo, kinahanglang adunay usa nga andam nga mopasaylo.

Kon kami matinuorong mokompisal sa among negatibo nga mga pagbati, ang Dios moputol sa sikulo sa kasilag. Gipakita Niya namo nga kami kinahanglang mopasaylo sa uban sama sa Iyang pagpasaylo kanamo. Sa sambingay sa tawo nga gipasaylo sa iyang tanang utang apan dili gusto nga mopasaylo sa uban, ang iyang ginoo miingon kaniya, “Gipasaylo ko ikaw sa tanan mong utang kay nagpakiluoy man ikaw kanako: Dili ba usab unta maluoy ikaw … sa imong masigkaulipon, maingon nga gikaloy-an ko man ikaw?” (Mateo 18:32–33).

Samtang nanglimbasog kami nga magmahimong andam sa pagtarong sa mga sayop ngadto sa mga tawo nga nakapasakit namo, nangaliyupo kami alang sa grasya ni Kristo nga tabangan kami nga makapadangat kanila sa sama nga kaluoy nga gihatag Niya namo. Gisunod namo ang tambag sa Manluluwas nga mag-ampo alang sa ilang kaayohan ug mangayo nga sila makadawat sa tanang panalangin nga gusto namo alang sa among kaugalingon (tan-awa sa Mateo 5:44).

Samtang gibuhat namo ang lakang 8, naningkamot kami sa paghinumdom nga kini nga lakang dili usa ka buhat sa pagpakaulaw ni bisan kinsa—bisan sa atong kaugalingon o sa uban. Ang among kasinatian mipakita namo nga ang Manluluwas mokuha sa mga palas-anon sa sala ug kaulaw samtang naghimo kami og matinuoron nga pagtan-aw sa among gubot nga mga relasyon ug sa natampo namo niini. Sa lakang 8, nakasabot na kami og sugod sa among kaugalingon, sa uban, ug sa kinabuhi inubanan sa usa ka bag-ong kasingkasing. Misugod kami sa pagbati og kalinaw sa among kinabuhi imbes panagbangi ug pagkanegatibo.

Nahimo kaming andam nga mohunong sa paghukom sa mga tawo sa dili matarong nga paagi ug mohatag og imbentaryo sa ilang kinabuhi ug mga kasaypanan. Nahimo kaming andam sa paghunong sa pagpaminos sa among kaugalingong negatibo nga mga pamatasan o pagpangatarongan alang niini. Pinaagi sa pagkahimong matinguhaon sa pagtarong sa mga sayop nga nabuhat, gibati namo ang kalinaw sa pagkasayod nga ang Langitnong Amahan nahimuot sa among mga paningkamot. Kini nga lakang nakatabang namo sa paghimo sa mga buluhaton nga nagtugot sa Manluluwas sa paghimo namong gawasnon gikan sa among mga sayop kaniadto. Ang pagkahimong andam sa pagtarong sa mga sayop nga buhat miandam namo sa pagbuhat sa lakang 9.

Mga Lakang nga Buhaton

Kini usa ka programa sa paglihok. Ang among kalamboan nagdepende sa makanunayon nga paggamit sa mga lakang diha sa among inadlaw nga mga kinabuhi. Nailhan kini isip “pagbuhat sa mga lakang.” Ang mosunod nga mga buluhaton motabang namo sa pagduol ngadto ni Kristo ug sa pagdawat sa giya ug gahom nga kinahanglanon sa sunod nga lakang sa among pagpaningkamot aron maulian.

Magsulat og listahan sa mga tawo nga tingali atong nasilo o napasakitan

Ang among mga esponsor migiya namo samtang nangandam kami sa among mga listahan, ug sa makausa pa among nasayran nga ang pagsulat bililhon kaayo. Daghan namo ang migamit sa mosunod nga latid sa pagtabang nga ang proseso magpabiling yano apan praktikal.

Una, gamit ang among mga imbentaryo gikan sa lakang 4, among gilista ang mga tawo o mga institusyon nga kinahanglan namong kontakon.

Tupad sa matag gisulat, mihatag kami og mubo nga rason nganong kinahanglang mohimo og mga pagtarong sa mga sayop.

Dayon, sumala sa giya sa Espiritu, naghimo kami og plano sa pagkontak sa mga tawo nga anaa sa among mga listahan, sa personal man, pinaagi sa telepono, o pinaagi sa sulat o sa email. Among girebyo ang among mga plano ngadto sa among mga esponsor o kasaligan nga mga tigtambag.

Sa kataposan, gilakipan namo og gitakda nga petsa. Nagbilin kami og luna aron ireport ang petsa nga among nakontak ang tawo ug ang mga resulta sa pagkontak. (Ang tsart nga anaa sa apendiks usa ka makatabang nga himan.)

Mopasaylo

Lisod ang pagpangayo og pasaylo gikan sa mga tawo nga nakapasakit nato. Kon imong nakita ang imong kaugalingon nga naglisod niini, tingali makita nimo nga makatabang ang pagsulat una og listahan sa mga tawo nga kinahanglang pasayloon; dayon pagsulat og listahan sa mga tawo nga pangayoan nimo og pasaylo. Tingali masurprisa ka nga masayran nga pipila sa mga ngalan makita diha sa duha ka listahan.

Kinahanglan kita nga magmapailobon sa atong kaugalingon samtang mainampoon kita nga maningkamot sa pagpasaylo sa mga tawo nga atong gilista. Si Presidente James E. Faust miingon: “Kasagaran kanato nagkinahanglan og panahon nga maalim ang kasakit ug pagkawala. Makakita kita sa tanang matang sa mga katarongan sa paglangay sa pagpasaylo. Usa niini nga mga katarongan mao ang paghulat sa mga nakahimo og sayop nga maghinulsol [ug mohimo og mga pagtarong sa ilang mga sayop] sa dili pa kita mopasaylo kanila. Apan ang ingon nga paglangan mohikaw kanato sa kalinaw ug kalipay nga unta ato na. Ang sayop nga kanunayng paghunahuna sa mga kasakit nga dugay nang nahitabo dili magdala og kalipay. … Kon kita makapasaylo diha sa atong mga kasingkasing alang niadtong nakamugna og kasakit ug kadaot, kita mosaka ngadto sa mas taas nga ang-ang sa pagtamud sa kaugalingon ug pagkatawo” (“Ang Makaalim nga Gahom sa Pagpasaylo,” Liahona, Mayo 2007, 68).

Ang pagpasaylo sa usa ka tawo wala magpasabot nga ibaliwala lang nato ang dili maayong mga pagpili o tugotan sila nga momaltrato kanato. Apan ang pagpasaylo magtugot kanato nga makapadayon sa unahan sa espirituwal, sa emosyonal, ug sa pisikal nga paagi. Ingon nga kadtong nakapasakit nato anaa sa pagkaulipon, ang atong pagkadili andam nga mopasaylo mohimo usab natong ulipon. Kon mopasaylo kita, biyaan nato ang mga pagbati nga adunay gahom sa “pagdaot, pagpasakit, ug sa kataposan pagguba” (Thomas S. Monson, “Hidden Wedges,” Ensign, May 2002, 20). Ang pagpasaylo makatabang usab nato nga makabaton sa Espiritu sa mas buhong nga paagi ug makapadayon diha sa dalan sa pagkadisipulo. Sama sa gipahinumdom nato ni Presidente Dieter F. Uchtdorf, kanhi sa Unang Kapangulohan, “Ang langit puno sa mga tawo kinsa aduna niini: Gipasaylo sila. Ug sila mipasaylo” (“Ang Maloloy-on Magadawat og Kalooy,” Liahona, Mayo 2012, 77).

Pag-ampo alang sa gugmang putli

Bisan tuod og tingali nahadlok ka sama namo kaniadto sa pagtarong sa mga sayop, kami mopamatuod nga pinaagi sa tabang sa Manluluwas, mahimo kang andam sa pakighimamat sa mga tawo nga anaa sa imong listahan kon moabot ang oportunidad. Nangandam kami sa pagtarong sa mga sayop pinaagi sa pag-ampo alang sa kaisog sa pagpakabuhi pinaagi sa hugot nga pagtuo diha sa Dios, dili sa kahadlok sa unsay buhaton o isulti sa mga tawo. Ug naningkamot kami sa pagsunod sa mga baroganan sa ebanghelyo imbes sa kaulaw o sa kahadlok. Usa sa gamhanang mga baroganan nga nakatabang namo mao ang gugmang putli, “ang tiunay nga gugma ni Kristo” (Moroni 7:47).

Sa wala pa mobuhat sa lakang 8, daghan namo ang nasurprisa nga mobati sa paghigugma ni Jesukristo bisan pa sa tanan namong kasaypanan. Kini nga gugma gikan Kaniya mao ang hinungdan nga kami mibati og dakong gugma alang Kaniya ug nakahatag namo og tinguha sa pagsunod Kaniya. Samtang naningkamot kami sa among labing maayo sa pagsunod Kaniya, napuno kami sa Iyang gugma alang sa among kaugalingon ug sa uban. Nag-ampo kami alang sa gugmang putli, ug paglabay sa panahon among nakita ang among kaugalingon nga mas andam sa pagpasaylo ug pagtarong sa mga sayop. Nakita usab namo ang mas dakong sukod sa gugma ug pagpasaylo ngari sa among kaugalingon. Mihangyo kami sa Dios nga pahumokon ang mga kasingkasing sa mga tawo nga anaa sa among mga listahan uban sa gugmang putli ngari namo, ug nag-ampo kami alang sa kalig-on sa pagdawat sa bisan unsa nga resulta.

Samtang nag-ampo kami alang sa gugmang putli, daghan namo nasayod nga makatabang ang pagpili og usa ka tawo gikan sa among listahan ug motuyo sa pagluhod ug sa pag-ampo alang niana nga tawo matag adlaw sulod sa duha ka semana. Ang among mga listahan sa mga pagtarong sa mga sayop nakatabang namo nga mahimong piho sa among mga pag-ampo ngadto sa Langitnong Amahan mahitungod sa among wala pa masulbad nga mga pagbati. Samtang nag-ampo kami—bisan kon sa sinugdanan mibati nga dili sinsero—kami sa kaulahian napanalanginan og milagroso nga kaluoy. Bisan sa grabe nga mga sitwasyon, ang Dios mipanalangin sa mga tawo nga nag-ampo alang sa gugmang putli sa pagpasaylo ug pagtarong sa mga sayop.

Pagtuon ug Pagsabot

Ang mosunod nga mga kasulatan ug mga pamahayag gikan sa mga lider sa Simbahan makatabang sa among pagpaningkamot aron maulian. Mahimo namo kining gamiton alang sa pagpamalandong, pagtuon, ug pagsulat sa journal. Kinahanglan nga among hinumdoman nga magmatinuoron ug maghatag og piho nga detalye sa among pagsulat aron makabaton sa labing maayo nga benepisyo gikan niini.

Malinawon nga mga sumusunod ni Kristo

“Ako mamulong nganha kaninyo nga anaa sa simbahan, nga malinawon nga mga sakop ni Kristo, ug nga nakabaton sa igo nga paglaom diin kamo makasulod ngadto sa kapahulayan sa Ginoo, gikan karon hangtod nga kamo mopahulay uban kaniya didto sa langit.

“Ug karon akong mga kaigsoonan, ako mohukom niini nga mga butang diha kaninyo tungod sa inyong malinawon nga paglakaw uban sa mga katawhan” (Moroni 7:3–4).

Sa unang pito ka lakang, nagsugod kami sa proseso sa pagkahimong usa ka malinawon nga sumusunod ni Kristo. Kon kami nagmalinawon uban ni Kristo, mas andam kami nga magmalinawon ngadto sa uban.

• Sa unsang paagi nga ang pagbuhat sa mga lakang aron maulian sa tukmang han-ay nakatabang nako nga mahimong malinawon nga sumusunod ni Kristo?

• Unsa ang ubang mga buluhaton nga kinahanglan nimong himoon aron magmalinawon uban sa mga tawo sa imong kinabuhi?

Hingpit nga gugma sa Dios

“Ang kahadlok wala diha sa gugma, hinonoa ang hingpit nga gugma nagahingilin sa kahadlok: kay ang kahadlok may kalabotan sa silot. Siya nga may kahadlok wala pa mahingpit diha sa gugma.

“Kita nagahigugma [sa Dios], tungod kay siya mao man ang unang nahigugma kanato” (1 Juan 4:18–19).

• Unsaon nako nga makasalig sa hingpit nga gugma sa Dios alang nako ug alang sa tawo nga akong pangayoan og pasaylo?

• Sa unsang paagi nga ang pagkahibalo nga ang Dios nahigugma nako ug sa Iyang tanang anak nakapalig-on sa akong tinguha nga makighiuli bisan kanus-a kutob sa mahimo?

Moduol ngadto sa uban

“Ayaw kamo pagpanghukom sa uban ug kamo dili nila pagahukman: ayaw ninyo sila pagpakasad-a, ug kamo dili nila pagapakasad-on: pagpasaylo, ug pagapasayloon kamo:

“Panghatag kamo, ug kamo pagahatagan; ang takos nga pinaugdo, dinasok ug tinantan, ug magaawas, igabutang ra unya diha sa inyong sabakan. Kay ang takos nga inyong igahatag mao usab unya ang takos nga inyong pagadawaton.” (Lucas 6:37–38).

Bisan kon mahadlok kita nga ang ubang tawo mosalikway sa atong mga paningkamot nga makig-uli nila, ayaw itugot nga kini nga kahadlok mopugong kanato sa pagbutang kanila diha sa atong mga listahan ug sa pag-andam sa pagkontak nila. Ang mga panalangin nga atong madawat mas labaw pa kaysa kasakit.

“Kon mas magkaduol kita sa atong Langitnong Amahan, mas labaw kita nga motan-aw uban sa kaluoy sa nagkalaglag nga mga kalag—atong bation nga kita buot mopas-an kanila ug mosalibay sa ilang mga sala sa atong luyo. … Kon gusto ka nga ang Dios maluoy nimo, pagbaton og kaluoy sa uban” (Joseph Smith, in History, 1838–1856 [Manuscript History of the Church], volume C-1 Addenda, 74, josephsmithpapers.org).

• Kitang tanan dili hingpit nga mga kalag nga nanginahanglan sa kaluoy ni Jesukristo. Sa unsang paagi nga makatabang ang pagkahibalo nga sa pagbuhat sa lakang 8, akong giablihan ang pultahan sa pagdawat sa kaluoy ug grasya ni Jesukristo?

Mopasaylo ug mangayo og pasaylo

“Unya miduol si Pedro ug miingon kaniya, Ginoo, hangtod ba makapila makasala ang akong igsoon batok kanako, ug pasayloon ko siya? Makapito ba?

“Si Jesus mitubag kaniya, Wala ako magaingon kanimo nga makapito: kondili kapitoan ka pito.” (Mateo 18:21–22).

Mas sayon ang pagpasaylo ug pagpangayo og pasaylo sa usa ka sayop nga nahimo kaysa pagpasaylo o pagpangayo og pasaylo sa dugay na nga sitwasyon nga puno sa nagkalainlaing mga kalapasan. Hunahunaa ang mga relasyon sa nangagi ug sa karon nga adunay dugay na nga mga problema nga kinahanglan nimong pasayloon o pangayoan og pasaylo.

• Unsaon nako nga makabaton og kalig-on sa pagpasaylo ug sa pagpangayo og pasaylo?

• Sa unsang paagi nga si Jesukristo mao ang labing maayo nga ehemplo sa pagpasaylo sa ubang tawo? Sa unsang paagi nga ang Iyang ehemplo makatabang nako sa pagpasaylo sa ubang tawo?

“Ako moingon nganha kaninyo, nga kamo kinahanglan gayud nga mopasaylo sa usag usa; kay siya nga dili mopasaylo sa iyang igsoon ang iyang mga kalapasan magpabilin nga gipanghimaraut sa atubangan sa Ginoo; kay magpabilin diha kaniya ang dakong sala.

“Ako, ang Ginoo, mopasaylo kinsa Ako mopasaylo, apan kamo gikinahanglan nga mopasaylo sa tanan nga mga tawo” (Doktrina ug mga Pakigsaad 64:9–10).

Si Jesus mitudlo nga ang dili pagpasaylo sa uban mas dako nga sala kaysa orihinal nga sala.

• Sa unsang paagi nga ang pagdumili sa pagpasaylo sa akong kaugalingon o sa ubang tawo susama ra sa paglimod sa Pag-ula sa Manluluwas?

• Sa unsang paagi nga ang kasilag ug kaligutgot makadaot nako sa pisikal, emosyonal, ug espirituwal nga paagi?

Hunonga ang sikulo sa kaligutgot ug kalapasan

Si Propeta Joseph Smith mihulagway kon sa unsang paagi nga ang kamabination mosangpot sa paghinulsol ug pagpasaylo:

“Walay laing labing maayo kaayo nga tumong sa paggiya sa katawhan sa pagbiya sa sala, sama sa pag-agak kanila, ug pag-atiman kanila uban sa kalumo. Kon ang mga tawo mopakita og bisan gamay nga kamabination ug gugma ngari kanako, O unsa ka gamhanan kini sa akong hunahuna, samtang ang atbang nga dalan adunay kalagmitan nga makapasakit sa mga pagbati ug makapasubo sa tawhanong hunahuna” (Joseph Smith, in History, 1838–1856 [Manuscript of the Church], volume C-1 Addenda, 74, josephsmithpapers.org).

• Andam ba ko nga maoy moputol sa sikulo sa kaligutgot ug kalapasan?

• Sa unsang paagi nga ang mga tawo nga mipakita nako og kamabination ug gugma nakadasig o nakaawhag nako sa paglihok sa lahi nga paagi?

• Sa unsang mga paagi kaha nga ang nagubot nga mga relasyon sa akong kinabuhi mausab kon motratar ko sa ubang tawo uban sa gugma ug kamabination?