Mga Baroganan sa Pagsulat og Epektibong Imbentaryo

Kon magsugod sa lakang 4, importante kini nga mahibaloan nga walay saktong paagi ang paghimo niini nga imbentaryo. Ang imbentaryo usa gayod ka personal nga proseso. Daghang tawo ang nawad-an og kadasig o nasagmuyo sa pagpaningkamot sa paghunahuna kon unsaon paghimo og imbentaryo, apan kami moawhag nimo sa magsugod lang, bisan kon nangahulogan kini sa pagsulat lamang og listahan sa mga panghitabo.

Kinahanglan kita nga mangayo og giya sa Ginoo. Motabang Siya nato nga magmatinud-anon ug magmahigugmaon kon kita mohan-ay sa atong mga panumdoman ug mga pagbati ug maghimo og matinuoron nga pagsusi sa kaugalingon. Mahimo usab kita nga mokonsulta sa atong mga esponsor o sa uban nga nakahimo na og usa ka imbentaryo. Motabang sila nato nga makaamgo unsa kanindot nga magpadayon.

Ang tumong sa imbentaryo mao nga matabangan kita sa pagtul-id sa mga sayop ngadto sa Dios, sa atong kaugalingon, ug sa uban. Ang imbentaryo maghatag nato og oportunidad sa paghunong kadali ug sa pagtan-aw sa atong kinabuhi. Kon buhaton nato kini, makita nato ang mga sundanan diha sa mga paagi sa atong pagtubag sa mga kasinatian sa atong kinabuhi, makaila sa mga sayop sa kinaiya ug sa mga hiyas sa kinaiya. Sa ubos mao ang pipila ka yanong mga baroganan nga makatabang nato sa pagsugod sa atong mga imbentaryo.

A. Mangandam sa Paghimo sa Atong mga Imbentaryo

Kon magsugod kita sa atong mga imbentaryo, importante nga magpadayon sa pakigtambayayong sa atong mga esponsor. Ang mga esponsor motabang nato sa pagbuhat niini nga lakang sa epektibong paagi. Kasagaran ang unang instruksiyon nga ihatag sa mga esponsor mao nga sugdan sa pag-ampo ang matag aspeto sa imbentaryo ug mohangyo sa Dios nga giyahan kita ngadto sa kamatuoran. Makasalig kita sa mga pagbati ug mga hunahuna nga moabot kanato.

Ang pag-ampo makatabang usab nato nga magpadayon ang paglaom sa tibuok proseso. Kitang tanan nakasagubang sa sama ka bug-at nga buluhaton uban sa samang panglimbasog nga magmatinuoron gayod. Kami mopamatuod nga kini nga proseso mao ang segurado nga dalan nga mogiya nato balik ngadto sa matinuoron ug malipayon nga relasyon sa atong kaugalingon, sa uban, ug sa Dios.

B. Mosulat sa Atong mga Imbentaryo

Ang mga imbentaryo sa atong mga kinabuhi mahimong mas labing epektibo kon isulat nato kini. Magkupot kita og sinulat nga listahan, rebyohon kini, mobase niini kon gikinahanglan. Ang mga hunahuna nga dili isulat dali nga makalimtan. Kon atong isulat ang atong mga imbentaryo, mas klaro kita nga makahunahuna mahitungod sa mga panghitabo sa atong kinabuhi ug makatutok niini nga dili kaayo mabalda.

Pipila nato magpanagana sa pagsulat sa atong mga imbentaryo tungod kay maulaw kita o mahadlok mahitungod sa atong mga abilidad sa pagsulat o basin adunay laing tawo nga makabasa sa unsay atong gisulat. Apan dili kita motugot nga kini nga mga kahadlok mopugong nato. Ang atong ispeling, grammar, agi, ug kahanas sa pag-type dili importante.

C. Moila sa Mahinungdanong mga Panghitabo

Atong isulat ang mahitungod sa mahinungdanong mga gutlo sa atong kinabuhi nga nakaapekto nato. Samtang magbuhat kita sa atong mga imbentaryo, magtan-aw kita lapas sa mga panghitabo ug magsusi sa atong mga hunahuna, mga pagbati, ug m-ga gituohan. Mao kini ang tinud-anay nga mga sinugdanan sa atong makaadik nga mga kinaiya. Atong nahibaloan nga aron hingpit nga maayo o maulian, kinahanglan nga atong susihon ang atong kahadlok, garbo, kasilag, kasuko, pagkamatinumanon sa gusto, ug kaluoy sa kaugalingon.

Usahay bation nato nga nabug-atan sa pagpaningkamot sa pagdesisyon kon unsay isulat og una. Ang ubang mga tawo mogrupo sa ilang mga kinabuhi sumala sa edad, unsang gradoha sa eskwelahan, mga dapit nga gipuy-an, o mga relasyon. Ang uban mosugod pinaagi sa pag-brainstorm. Tingali dili dayon nato mahinumdoman ang tanan. Kinahanglan kita nga mopadayon sa pag-ampo ug tugotan ang Ginoo nga mopahinumdom kanato sa mga butang. Biyaan nato kini nga proseso nga wala pa mahuman ug dugangan ang atong imbentaryo kon makahinumdom kita og mga kasinatian ug mga sitwasyon.

Kita moila nga pipila sa mga panumdoman tingali natuis ug dili tukma tungod sa grabeng epekto sa paglimbong sa kaugalingon ug sa nahimo sa truma sa atong mga panumdoman. Pipila sa mga panumdoman hilabihan ka sakit ug makauulaw nga magpanagana kita sa pag-angkon niini ug sa pagsulat niini. Ang Espiritu mogiya kanato kon kita makanunayon sa pag-ampo ug sa pagpangayo og feedback gikan sa atong mga esponsor. Kini nga mga tinubdan sa suporta motabang nato sa pag-ila sa kamatuoran.

D. Magmatinuoron sa Walay Kahadlok sa Atong Pagsusi sa Kaugalingon

Ang sunod nga importante nga lakang sa atong mga imbentaryo mao ang pagsabot og maayo sa atong mga nangagi. Ang paghulagway sa unsay nahitabo, unsay atong gibati, nganong nahitabo kini, ug kinsa pa ang naapektohan mao ang usa ka proseso sa pagdiskobre sa kaugalingon. Pinaagi sa pagkamatinuoron nga walay kahadlok nga pagsusi sa kaugalingon, kami miangkon sa kamatuoran bahin sa among mga nangagi ug kon unsa ang kahulogan niana sa umaabot. Ang pagkamatinuoron sa among pagsusi sa kaugalingon nakatabang namo sa paghinulsol, pagpangayo og pasaylo, ug hingpit nga pagkaayo.

Tingali mao kini ang labing lisod nga bahin sa proseso sa imbentaryo. Sakit kaayo nga makita nga kabahin kita sa naguba nga mga relasyon ug negatibo nga mga kasinatian. Apan ang atong mga esponsor makasuporta nato ug makatabang nato nga magpabilin kita nga nakatutok ug matinuoron. Mahimo kitang magpadayon ug moangkon nga kini nga proseso sa pagdiskobre sa kaugalingon mahinungdanon nato aron maulian. Sama sa gisulti ni Elder Bruce D. Porter, “Ang pagdiskobre sa kaugalingon usa ka lawom nga espirituwal nga kasinatian, usa ka kasinatian nga posible ni bisan kinsa nga andam nga makat-on. … Kon ang tumong matinud-anong gipadayon, [kita] makakaplag og bahandi sa kataposan sa panaw” (“Searching Inward,” Ensign, Nov. 1971, 63, 65).

Palihog tan-awa ang seksiyon nga giulohan og “Ehemplo 1—Pormat sa Pangutana” alang sa mga ehemplo sa mga pangutana nga motabang sa paggiya ninyo latas sa matinuoron nga pagsusi sa kaugalingon.

E. Magsaulog sa Atong mga Paningkamot

Kita moila nga ang matinuoron nga sinulat nga imbentaryo usa ka nagpadayon nga proseso aron maulian. Nakita nato nga kinahanglan natong tan-awon pag-usab ang atong mga imbentaryo ug dugangan kini. Kini nga proseso nakatabang sa pagpalig-on sa among pagsabot ug abilidad nga magpadayon nga maulian ug nakatabang namo nga makaugmad og bag-o ug gipalambo nga maayo nga mga relasyon.

Ang lakang 4 usa ka proseso. Kita mahimong magsaulog sa tanan natong paningkamot sa pagsulat sa atong mga imbentaryo. Ang imahe sa atong kaugalingon nga atong makita samtang nagbuhat kita niini nga lakang makadasig kanato sa pag-usab sa direksyon sa atong kinabuhi kon kita motugot niini. Tungod sa gugma ug grasya sa Manluluwas, dili kita angay nga magpabilin kon unsa kita kaniadto. Kon kita motawag sa Ginoo alang sa giya samtang nagsusi kita sa atong kinabuhi, atong makita ang atong mga kasinatian isip mga oportunidad sa pagkat-on.

Ang proseso sa imbentaryo makahatag nato og gahom nga mapainubsanong moangkon sa atong mga kahuyang ug mangayo og tabang sa Dios nga himoon kining mga kalig-on. “Ug kon ang mga tawo moduol kanako, akong ipakita ngadto kanila ang ilang kahuyang. Ako mohatag sa mga tawo og kahuyang aron sila magpaubos; ug ang akong grasya igo alang sa tanang tawo nga magpaubos sa ilang mga kaugalingon sa akong atubangan; kay kon magpaubos sila sa ilang mga kaugalingon sa akong atubangan, ug magbaton og pagtuo ngari kanako, niana akong himoon ang mahuyang nga mga butang nga malig-on ngadto kanila” (Ether 12:27).

F. Mahimong Magkinahanglan Kita og Propesyonal nga Tabang

Tingali kita adunay lisod kaayo nga mga kasinatian o mga butang nga nahitabo kanato. Pipila niini nga mga butang mahimong maglakip sa makatruma nga mga kasinatian, sama sa abuso, kabayolente, o grabeng kasakit sa pangisip. Samtang nagsulat sa atong mga imbentaryo, ang paghinumdom niining lisod nga mga kasinatian makapabalik sa kasakit, kahadlok, ug mga emosyon nga kauban niini nga mga panghitabo. Ang pagbalik niining sakit nga mga kasinatian ug mga emosyon makahimo og dugang kadaot nato kon walay tukmang suporta ug tabang. Kinahanglan nga atong ikonsiderar ang pagpangayo og propesyonal nga tabang gikan sa usa ka therapist, magtatambag, o doktor aron moproseso niini nga mga matang sa panghitabo. Ang mga propesyonal makatabang nato sa luwas nga pagproseso sa truma sa tukma nga gipaspason. Kon dili ka segurado kon nagkinahanglan ka ba niini nga tabang, palihog hisgoti kini ngadto sa usa ka tawo nga imong kasaligan. Mahimo usab ka nga makigkita sa usa ka propesyonal alang sa pagtimbang-timbang ug sa pagkonsiderar sa ilang rekomendasyon.

Mga Ehemplo sa Pagsulat og usa ka Imbentaryo sa Lakang 4

Adunay daghang malamposong pormat sa paghimo og imbentaryo sa lakang 4. Hinuon, among nakat-onan nga ang pagsunod sa mga elemento makapahimo sa usa ka imbentaryo nga labing epektibo aron maulian.

1. Dios—Ang paghimo og imbentaryo lisod nga buhat, ug dili kita makatuman niini nga mag-inusara. Nagkinahanglan kita og suporta sa Dios. Ang pag-ampo usa ka importante nga bahin niining mahinungdanong buluhaton. Kon kita modangop ngadto sa Dios pinaagi sa pag-ampo, Siya molig-on nato ug motabang nato sa paghimo niining importante nga buhat.

2. Pagkamatinuoron—Ang mga imbentaryo mao ang mainampingon nga mga pagrebyo sa atong kinabuhi ug kinahanglang maglakip sa mga panghitabo, mga sitwasyon, ug mga relasyon nga atong mahinumdoman uban sa pagkadili komportable ug pagdili mahimutang. Kinahanglan nga magmatinuoron kita ug masuhiron kutob sa mahimo. Among nakat-onan nga kon mas lawom ang among kaandam sa pagsiksik sa among mga kalag, mas epektibo ang pagbuhat sa lakang 4.

3. Pagsulat—Ang proseso sa pagsulat naghatag og dugang nga ideya, panglantaw, ug kaklaro. Pipila sa atong mga sitwasyon nakapahimo niining mahagiton nga isulat ang atong mga imbentaryo. Bisan kon managlahi ang atong mga abilidad ug mga hilig, ang Ginoo mopanalangin sa atong paningkamot sa pagbutang sa atong labing lisod nga mga kasinatian sa Iyang atubangan pinaagi sa pagsulat. Kon naglisod ka sa pagsulat, hangyoa ang imong esponsor o laing tawo sa pagtabang.

4. Esponsor—Ang usa ka esponsor kinahanglan nga usa ka tawo nga nakabuhat na sa 12 ka lakang ug nakakompleto sa iyang kaugalingong imbentaryo. Ang mga esponsor labing makatabang sa paggiya nato latas sa proseso ug sa pagpahimutang sa atong kinabuhi sa tukmang panglantaw. Kon wala pa ka makahimo, kusganon kami nga mosugyot nga sugdan na nimo ang pagbuhat uban sa imong esponsor.

Human sa atong pagsulat sa atong mga imbentaryo, tipigan nato kini aron magamit isip pakisayran alang sa sunod nga mga lakang aron maulian. Ang atong mga imbentaryo makatabang nato sa pag-ila sa mga kahuyang ug mga kalig-on sa kinaiya diha sa lakang 6 ug 7, ug ang mga tawo o mga institusyon nga atong hisgotan sa atong mga imbentaryo mao kadtong kinahanglan natong pasayloon o pangayoan og pasaylo diha sa mga lakang 8 ug 9. Kon moabot na ang saktong panahon, mahimo natong gision ang mga porsiyon sa atong mga imbentaryo nga naglakip sa negatibo o makasuko nga mga pagpahayag, mga asoy bahin sa personal nga mga kalapasan, ug bisan unsang uban pa nga sensitibo nga mga butang nga dili nato kinahanglang ipakigbahin sa uban. Ang paggisi niini nga mga sinulat mahimong usa ka simbolo sa atong paghinulsol ug usa ka gamhanang paagi sa pagsalikway sa atong mga nangagi.

Sama sa nahisgotan na sa miagi, adunay daghang paagi sa pagsulat sa imbentaryo. Sa ubos mao ang tulo ka ehemplo. Adunay daghan pang uban nga mga paagi sa pagsulat og imbentaryo nga wala malista dinhi. Kini nga mga ehemplo motabang nato aron makasugod. Bisan unsa pa man ang atong pamaagi o kombinasyon sa mga pamaagi nga atong gamiton, mahinungdanon nga atong tugotan ang Dios sa pagpakita kanato kon unsa ang Iyang pagtan-aw nato ug sa matag sitwasyon. Kon buhaton nato, ang Dios mohatag nato og dugang nga kalig-on ug paglaom niini nga proseso.

Unsaon nato sa pagsugod? Pipila sa mga tawo mobuhat sa kronolohikal nga paagi sa ilang kinabuhi sumala sa edad, unsang gradoha sa eskwelahan, mga dapit nga gipuy-an, o mga relasyon. Ang uban mosugod pinaagi sa pag-brainstorm. Dili kita makahinumdom sa tanan sa usa lang ka higayon, busa mopadayon kita sa pag-ampo ug tugotan ang Ginoo nga mopahinumdom kanato sa mga butang. Makadugang kita kanunay sa atong imbentaryo kon makahinumdom na kita sa mga kasinatian ug mga sitwasyon.

• Ehemplo 1—Pormat sa Pangutana. Kini nga pamaagi naggamit og mga pangutana sa pagsusi sa makahasol nga mga panghitabo sa kinabuhi. Motabang kini kanato sa lawom nga pagsusi ngadto sa matag sitwasyon.

• Ehemplo 2—Pormat sa Worksheet. Kini nga pamaagi motabang nato sa pagbutang sa tsart ug sa paghan-ay sa mga tawo o mga institusyon nga atong napasakitan. Motabang kini kanato sa pag-ila sa atong mga kahuyang sa kinaiya ug maghatag og mahinungdanong impormasyon alang sa sunod nga mga lakang.

• Ehemplo 3—Pormat sa Journal. Ang pamaagi nga pagsulat sa journal makahatag og kahayag sa atong kinabuhi. Maghatag kini kanato og oportunidad sa pagpamalandong ug sa pagproseso sa mga detalye sa atong kinabuhi.

Ehemplo 1—Pormat sa Pangutana

Kon kita morebyo sa atong kinabuhi, ang unang hagit mao ang pag-ila sa nangagi ug sa karon nga mga sitwasyon nga mopabati nato nga dili komportable. Sa kaulahian, maningkamot kita sa pagtan-aw sa atong kaugalingong mga kahuyang sa kinaiya ug sa pag-ila sa mga tawo nga kinahanglan natong pasayloon o kang kinsa kita mohimo og mga pagtul-id sa mga sayop. Ang mosunod nga ehemplo naggamit og mga pangutana aron matabangan kita nga mohimo og walay kahadlok ug masuhiron nga pagsusi sa kaugalingon. Kini nga mga pangutana makatabang nato sa pag-ila sa mahinungdanong mga tawo, mga sitwayon, mga baroganan, mga institusyon, o mga panghitabo. Kini makatabang nato sa paghulagway sa unsay nahitabo, unsa ang atong gibati, nganong nahitabo kini, ug kinsa ang naapektohan niini. Mogahin kita og usa ka pahina ngadto sa matag tawo o sitwasyon. Diha sa matag pahina, atong isulat ang atong kaugalingong mga tubag sa mga pangutana. Maningkamot kita nga ang atong mga tubag dili moabot og 15 ka pulong—ang mubo nga mga hugpong sa mga pulong igo na.

Ang mosunod nga ehemplo naghisgot sa usa lang ka panghitabo, ang aksidente nga pagkamatay sa usa ka igsoong babaye.

Inisyal nga mga Pangutana

1. Unsay nahitabo? Mohatag og mubo nga deskripsiyon sa sitwasyon.

   Ang akong igsoong babaye namatay sa aksidente sa sakyanan.

2. Ngano nga kini nga panghitabo nakapahasol nako?

   Kadto mao ang labing bati nga butang nga nahitabo nako.

3. Sa unsang paagi nga ang panghitabo nakaapekto nako ug sa akong mga relasyon (sa pinansiyal, emosyonal, pisikal nga paagi)? Sa unsang paaagi nga kini nga panghitabo nagbilin og samad kanako?

   Mipalayo ko sa uban. Ako mibati gihapon og kawalay kasegurohan. Misugod ko sa paggamit og makahubog nga ilimnon aron mawala ang kasakit, ug mibug-at ang akong timbang. Nawad-an ko og bisan unsa nga tinguha nga mopadayon sa akong edukasyon. Dili ko gustong masuod ni bisan kinsa. Nahadlok ko nga masulod sa seryoso nga relasyon.

4. Unsa ang akong inisyal nga mga pagbati sa dihang nahitabo kini? Unsa pa ang akong mga gibati bahin niini nga panghitabo?

   Nakuratan ug nasakitan ko sa dihang nahitabo kini. Mibati ko og kasuko sa Dios. Gibati gihapon nako ang kasakit.

5. Sa pagtan-aw og balik, unsa ang pipila ka kahuyang sa akong kinaiya nga nakatampo niini nga sitwasyon? (Kinahanglan nga mainampoon kita nga mangayo og tabang sa Dios nga magmapaubsaon ug moatubang sa kamatuoran, bisan kon tingali sakit kaayo kini.)

   • Dili ba ko matinuoron? Kinsa man ang akong gibakakan?

     Kasagaran namakak ko sa akong kaugalingon. Gimahay nako ang Dios ug ang akong pamilya sa akong kaugalingong pagkawalay pagtuo diha ni Jesukristo.

   • Nahadlok ba ko?

     Oo, wala ko makasabot kon nganong wala siya panalipdi sa Langitnong Amahan. Kon kanang dili maayo nga butang mahimong mahitabo sa makausa, mahimo kining mahitabo pag-usab.

   • Ako ba adunay kasilag?

     Oo, kasagaran sa Dios ug usab sa bana sa akong igsoon ug sa drayber sa sakyanan nga nakaligis niya. Sa akong hunahuna dili kadto makataronganon nga namatay siya.

   • Unsa ang ebidensya sa garbo nga makita sa akong kinabuhi? Nakita ba nako ang mga timailhan sa paglimbong sa kaugalingon, nagpakamatarong sa kaugalingon [self-righteousness], o kaluoy sa kaugalingon nga anaa sa akong mga kinaiya ug mga binuhatan?

     Nagdahom ko nga ang akong kinabuhi kanunay nga malipayon. Wala ko maghunahuna nga ang dili maayo nga mga butang mahitabo nako ug sa akong pamilya. Mibati gyod ko og kaluoy sa akong kaugalingon.

6. Ang akong mga binuhatan nakapasakit ba o negatibong nakaapekto sa laing tawo? Kon mao, kinsa?

   Ang akong mga binuhatan nakapasakit sa uban sa akong pamilya, sama sa bana sa akong igsoong babaye. Dili permanente ang akong mga emosyon ug hilabihan nga nasuko sa akong pamilya. Wala ko makapasaylo sa laing drayber. Ang akong kasuko sa Dios nakapasakit nako.

7. Unsay akong gibuhat aron makontrol ang sitwasyon? Unsa nga mga buhat ang akong gihimo o wala himoa aron makuha ang akong gusto?

   Mipalayo ko o miatake sa uban. Misiyagit ko. Dili lang ko gusto nga tinuod kini. Gusto nakong ibalik ang panahon. Gusto nako nga ang Dios mobuhi niya og balik. Gani mihangyo ko sa akong mga ginikanan sa pag-ampo aron mabuhi siya og balik. Ang akong panghunahuna hilabihan nga naglibog!

8. Sa unsang paagi nga ako nagpakita nga sama sa usa ka biktima aron mamanipular ang uban (pananglitan, panginahanglan sa pagtagad, simpatiya, ug uban pa)? Miinsister ba ko nga maoy sakto? Mibati ba ko og kasilo o wala matagad?

   Misiyagit ko, gipalayo ang akong kaugalingon, ug dili makigsulti sa magtatambag sa kasubo. Nakita lamang nako ang akong kaugalingong mga pagbati ug ang akong kaugalingong kasakit. Gusto lang gyod ko nga adunay laing tawo nga makapaarang-arang niining tanan alang nako.

9. Angay ba ko nga manghilabot niadto? Kinsang mga pagbati ang akong nabaliwala pinaagi sa paghunahuna lang sa akong kaugalingon?

   Angay kong manghilabot niadto. Siya akong igsoong babaye, ug gibati nako ang grabe nga kasakit. Hinuon, wala gyod ko mohunong aron ikonsiderar ang kasakit nga gibati sa uban—akong mga ginikanan, akong mga igsoong lalaki ug babaye, among mga higala, iyang bana.

10. Gisalikway ba nako ang tabang gikan sa Dios ug sa uban?

    Oo, nasuko ko sa Dios, mao nga wala na ko mag-ampo. Dili ko makig-istorya ni bisan kinsa o motugot nga adunay mohupay nako.

Ehemplo 2—Pormat sa Worksheet

Ang laing paagi sa paghimo og imbentaryo mao ang pagsulat sa tsart sa ubos. Una, sulatan ang unang kolum sa wala nga bahin, dayon ang ikaduha, ikatulo, ikaupat, ug uban pa. Ang pagsulat niini nga tsart makapadayag og mga sundanan nga kinahanglan natong tan-awon sa atong mga imbentaryo. Ikonsiderar nato ang positibo nga mga kinaiya nga kinahanglan natong palamboon o kanang anaa na kanato, kanunayng maghinumdom nga ang Ginoo makapausab sa atong mga kahuyang ngadto sa mga kalig-on (tan-awa sa Ether 12:27). Mogahin kita og panahon sa pagbasa ug sa pagpamalandong sa tambag sa Ginoo.

Tawo, institusyon, sitwasyon, panghitabo, o baroganan diin ako adunay negatibong mga pagbati

Unsay nahitabo ug unsay akong gihimo? Mohatag og mubo nga deskripsiyon sa panghitabo. Mokonsiderar sa paglista og mga aytem gikan sa akong kinabuhi sa kronolohikal nga paagi, tingali sa mga dugang nga 5 ngadto sa 10 ka tuig.

Epekto

Ngano nga kini nga tawo, institusyon, sitwasyon, panghitabo, o baroganan nakahasol nako? Nakaapekto ba kini sa akong emosyonal, pisikal, o pinansiyal nga seguridad? Nakaapekto ba kini sa akong mga relasyon, pagbati og bili sa kaugalingon, o mga ambisyon sa kinabuhi?

Mga Pagbati

Unsay akong mga gibati nianang higayona? Unsa nga mga pagbati nga anaa pa gihapon nako karon mahitungod niini? Mibati ba ko og pagmahay nga nahimong kabahin sa problema o kasilag ngadto sa usa ka tawo, institusyon, sitwasyon, panghitabo, o baroganan?

Mga kahuyang sa kinaiya

Unsa ang ebidensya sa garbo nga makita sa akong kinabuhi? Nakita ba nako ang mga timailhan sa paglimbong sa kaugalingon, nagpakamatarong sa kaugalingon, o kaluoy sa kaugalingon, o pagkamatinumanon sa gusto nga anaa sa akong mga kinaiya ug nga binuhatan? Unsa ang akong hinakog nga mga kahadlok nga nakatampo niini nga sitwasyon o panghitabo o sa akong mga pagbati mahitungod niini nga tawo, institusyon, o baroganan?

Mopasaylo ug mohimo og mga pagtul-id sa mga sayop

Kinsa ang kinahanglan nakong pasayloon? Kang kinsa ko kinahanglang mohimo og mga pagtul-id sa mga sayop? Hinumdomi ang pagdugang sa akong kaugalingong ngalan ngadto niini nga kolum.

Positibo nga mga kinaiya

Sa paghimo sa akong imbentaryo, tingali motutok ko sa lisod nga mga aspeto sa akong kinabuhi. Hinuon, kinahanglan usab nga hunahunaon nako ang akong mga kalig-on positibo nga mga kinaiya. Unsa ang akong mga kalig-on sa kinaiya? Hain sa mga kalig-on sa kinaiya ang kinahanglan nakong palamboon pa? Ang pagtutok sa akong positibo nga mga kalig-on makapahinumdom nako sa akong walay kinutoban ug dili maguba nga balaanong bili.

0 ngadto sa 10 ka tuig

Tawo, institusyon, sitwasyon, panghitabo, o baroganan (Unsay nahitabo? Kinsay nasakitan? ug uban pa)	Epekto (emosyonal, pisikal, o pinansiyal nga seguridad; mga relasyon, bili sa kaugalingon, o mga ambisyon)	Mga pagbati (kasilag, kahadlok, pagmahay, kasakit, ug uban pa)	Mga kahuyang sa kinaiya (pagkamatinumanon sa gusto, garbo, pagkadili matinuoron, nagpakamatarong sa kaugalingon, kaluoy sa kaugalingon, paglimbong sa kaugalingon, ug uban pa)	Mopasaylo ug mohimo og mga pagtul-id sa mga sayop (Kinsa ang kinahanglan nakong pasayloon o mohimo og mga pagtul-id sa mga sayop?)	Positibo nga mga kinaiya (gugmang putli, kamapainubsanon, pagkamatinuoron, hugot nga pagtuo diha ni Jesukristo, ug uban pa)	Hain nga mga kinaiya ang kinahanglan pa nakong palamboon?
Tawo, institusyon, sitwasyon, panghitabo, o baroganan (Unsay nahitabo? Kinsay nasakitan? ug uban pa) Si Sam, usa ka bata sa eskwelahan, himoon ko niyang kataw-anan pirme ug bisan unsa lang ang iyang itawag nako.	Epekto (emosyonal, pisikal, o pinansiyal nga seguridad; mga relasyon, bili sa kaugalingon, o mga ambisyon) Nakaapekto kini sa paagi sa akong pagbati mahitungod sa akong kaugalingon ug sa akong mga relasyon ngadto sa mga higala. Gusto nga mangisog, apan dili ko makahimo.	Mga pagbati (kasilag, kahadlok, pagmahay, kasakit, ug uban pa) Nahadlok ko, ug gibati usab nako ang kaulaw kon unsa ko ka hadlok. Nangandoy ko nga unta gisumbag nako siya.	Mga kahuyang sa kinaiya (pagkamatinumanon sa gusto, garbo, pagkadili matinuoron, nagpakamatarong sa kaugalingon, kaluoy sa kaugalingon, paglimbong sa kaugalingon, ug uban pa) kaluoy sa kaugalingon, nagpakamatarong sa kaugalingon	Mopasaylo ug mohimo og mga pagtul-id sa mga sayop (Kinsa ang kinahanglan nakong pasayloon o mohimo og mga pagtul-id sa mga sayop?) Kinahanglan nakong pasayloon si Sam. Sa umaabot, gusto ko nga mahimong usa ka tawo nga mabination ug matinuoron usab.	Positibo nga mga kinaiya (gugmang putli, kamapainubsanon, pagkamatinuoron, hugot nga pagtuo diha ni Jesukristo, ug uban pa) Buotan ko nga tawo. Kasagaran makita nako ang kaayo sa uban.	Hain nga mga kinaiya ang kinahanglan pa nakong palamboon? pagpasaylo, kaisog
Tawo, institusyon, sitwasyon, panghitabo, o baroganan (Unsay nahitabo? Kinsay nasakitan? ug uban pa) Naghimo ko og pagkaon didto sa kalihokan sa Primary. Gusto nako nga dalhon kini sa balay aron ipakita nila ni Mama ug Papa, apan nagsige kog kitkit og ginagmay samtang naglakaw ko. Sa kataposan, nahurot nako og kaon ang tanan.	Epekto (emosyonal, pisikal, o pinansiyal nga seguridad; mga relasyon, bili sa kaugalingon, o mga ambisyon) Nakaapekto kini sa akong pagbati og bili sa kaugalingon. Gusto nako nga mopakigbahin sa akong mga nakab-ot ngadto sa akong mga ginikanan, apan napakyas ko.	Mga pagbati (kasilag, kahadlok, pagmahay, kasakit, ug uban pa) Mipauli ko sa balay nga nagmahay sa unsay akong nahimo. Mibati ko og kaulaw, tambok, ug huyang. Ako mibati nga ako pakyas.	Mga kahuyang sa kinaiya (pagkamatinumanon sa gusto, garbo, pagkadili matinuoron, nagpakamatarong sa kaugalingon, kaluoy sa kaugalingon, paglimbong sa kaugalingon, ug uban pa) garbo, kaluoy sa kaugalingon, pagpatuyang og kaon, kulang sa pagkontrol sa kaugalingon	Mopasaylo ug mohimo og mga pagtul-id sa mga sayop (Kinsa ang kinahanglan nakong pasayloon o mohimo og mga pagtul-id sa mga sayop?) ako	Positibo nga mga kinaiya (gugmang putli, kamapainubsanon, pagkamatinuoron, hugot nga pagtuo diha ni Jesukristo, ug uban pa) Gusto nakong buhaton ang sakto nga butang. Sa akong hunahuna ako adunay buotan nga kasingkasing.	Hain nga mga kinaiya ang kinahanglan pa nakong palamboon? kamapainubsaon, hugot nga pagtuo diha ni Jesukristo, pagkontrol sa kaugalingon sa pagkaon

10 ngadto sa 20 ka tuig

Tawo, institusyon, sitwasyon, panghitabo, o baroganan (Unsay nahitabo? Kinsay nasakitan? ug uban pa)	Epekto (emosyonal, pisikal, o pinansiyal nga seguridad; mga relasyon, bili sa kaugalingon, o mga ambisyon)	Mga pagbati (kasilag, kahadlok, pagmahay, kasakit, ug uban pa)	Mga kahuyang sa kinaiya (pagkamatinumanon sa gusto, garbo, pagkadili matinuoron, nagpakamatarong sa kaugalingon, kaluoy sa kaugalingon, paglimbong sa kaugalingon, ug uban pa)	Mopasaylo ug mohimo og mga pagtul-id sa mga sayop (Kinsa ang kinahanglan nakong pasayloon o mohimo og mga pagtul-id sa mga sayop?)	Positibo nga mga kinaiya (gugmang putli, kamapainubsanon, pagkamatinuoron, hugot nga pagtuo diha ni Jesukristo, ug uban pa)	Hain nga mga kinaiya ang kinahanglan pa nakong palamboon?
Tawo, institusyon, sitwasyon, panghitabo, o baroganan (Unsay nahitabo? Kinsay nasakitan? ug uban pa) Akong nadiskobrehan ang masterbasyon sa dihang ang mga bata sa eskwelahan nagkomedya mahitungod niini. Sa dihang nangutana ko ni mama bahin niini, nasuko siya ug misulti nako nga dili gayod kini buhaton ug dili na gayod maghisgot niini.	Epekto (emosyonal, pisikal, o pinansiyal nga seguridad; mga relasyon, bili sa kaugalingon, o mga ambisyon) Naglibog ko kay murag nindot kini pamation apan nagbilin nako og kahasol. Kon anaa ko sa palibot sa mga higala sa simbahan, mibati ko nga murag ako ra ang nanglimbasog niini kay walay usa nga naghisgot niini.	Mga pagbati (kasilag, kahadlok, pagmahay, kasakit, ug uban pa) Mibati ko og kaulaw, ang akong mama dili gusto nga makig-istorya, nag-inusara, dili matinuoron, ug hugaw.	Mga kahuyang sa kinaiya (pagkamatinumanon sa gusto, garbo, pagkadili matinuoron, nagpakamatarong sa kaugalingon, kaluoy sa kaugalingon, paglimbong sa kaugalingon, ug uban pa) pagkamatinumanon sa gusto, dili matinuoron, hugaw, kulang sa pagkontrol sa kaugalingon	Mopasaylo ug mohimo og mga pagtul-id sa mga sayop (Kinsa ang kinahanglan nakong pasayloon o mohimo og mga pagtul-id sa mga sayop?) ako, akong mama	Positibo nga mga kinaiya (gugmang putli, kamapainubsanon, pagkamatinuoron, hugot nga pagtuo diha ni Jesukristo, ug uban pa) Tingali ako adunay maayong tanlag. Gusto ko nga mahimong buotan.	Hain nga mga kinaiya ang kinahanglan pa nakong palamboon? kaandam nga mahimong bukas ang akong kaugalingon ngadto sa uban, pagkamatinuoron, kaputli, paghinulsol
Tawo, institusyon, sitwasyon, panghitabo, o baroganan (Unsay nahitabo? Kinsay nasakitan? ug uban pa) Sulod sa mga 14 ka bulan, kanunay ko nga mangawat og kwarta gikan sa kaha o migamit sa mga produkto nga dili mobayad didto sa dapit nga akong gitrabahoan.	Epekto (emosyonal, pisikal, o pinansiyal nga seguridad; mga relasyon, bili sa kaugalingon, o mga ambisyon) Makuyawan ko kanunay kon anaa ang among manedyer. Nahasol ko mahitungod niini karon apan wala mahibalo kon unsaon nako pagtarong niini kay wala na ang negosyo.	Mga pagbati (kasilag, kahadlok, pagmahay, kasakit, ug uban pa) kahadlok, kahangol, kahakog	Mga kahuyang sa kinaiya (pagkamatinumanon sa gusto, garbo, pagkadili matinuoron, nagpakamatarong sa kaugalingon, kaluoy sa kaugalingon, paglimbong sa kaugalingon, ug uban pa) pagkadili matinuoron, pagkamatinumanon sa gusto, paglimbong sa kaugalingon	Mopasaylo ug mohimo og mga pagtul-id sa mga sayop (Kinsa ang kinahanglan nakong pasayloon o mohimo og mga pagtul-id sa mga sayop?) ang dapit diin ako nagtrabaho, akong manedyer	Positibo nga mga kinaiya (gugmang putli, kamapainubsanon, pagkamatinuoron, hugot nga pagtuo diha ni Jesukristo, ug uban pa) Kugihan ko.	Hain nga mga kinaiya ang kinahanglan pa nakong palamboon? pagkamatinuoron, pagkamay-tulubagon

20 ngadto sa 30 ka tuig

Tawo, institusyon, sitwasyon, panghitabo, o baroganan (Unsay nahitabo? Kinsay nasakitan? ug uban pa)	Epekto (emosyonal, pisikal, o pinansiyal nga seguridad; mga relasyon, bili sa kaugalingon, o mga ambisyon)	Mga pagbati (kasilag, kahadlok, pagmahay, kasakit, ug uban pa)	Mga kahuyang sa kinaiya (pagkamatinumanon sa gusto, garbo, pagkadili matinuoron, nagpakamatarong sa kaugalingon, kaluoy sa kaugalingon, paglimbong sa kaugalingon, ug uban pa)	Mopasaylo ug mohimo og mga pagtul-id sa mga sayop (Kinsa ang kinahanglan nakong pasayloon o mohimo og mga pagtul-id sa mga sayop?)	Positibo nga mga kinaiya (gugmang putli, kamapainubsanon, pagkamatinuoron, hugot nga pagtuo diha ni Jesukristo, ug uban pa)	Hain nga mga kinaiya ang kinahanglan pa nakong palamboon?
Tawo, institusyon, sitwasyon, panghitabo, o baroganan (Unsay nahitabo? Kinsay nasakitan? ug uban pa) Nahubog ko sa usa ka party ug nahigmata kuyog sa usa ka tawo nga wala ko makaila.	Epekto (emosyonal, pisikal, o pinansiyal nga seguridad; mga relasyon, bili sa kaugalingon, o mga ambisyon) Nakaapekto kini sa akong pagbati og seguridad, kahilwasan, ug bili sa kaugalingon. Gusto ko nga maminyo sa templo, apan murag dili na kana mahitabo.	Mga pagbati (kasilag, kahadlok, pagmahay, kasakit, ug uban pa) Mibati ko nga hugaw, walay paglaom, ug alaot. Nagmahay gyod ko nga miadto ko niana nga party. Nganong nahitabo kini kanako?	Mga kahuyang sa kinaiya (pagkamatinumanon sa gusto, garbo, pagkadili matinuoron, nagpakamatarong sa kaugalingon, kaluoy sa kaugalingon, paglimbong sa kaugalingon, ug uban pa) walay pagsalig, nagtamay sa akong kaugalingon ug sa akong gitawag nga mga higala, kaluoy sa kaugalingon	Mopasaylo ug mohimo og mga pagtul-id sa mga sayop (Kinsa ang kinahanglan nakong pasayloon o mohimo og mga pagtul-id sa mga sayop?) ako, akong mga higala	Positibo nga mga kinaiya (gugmang putli, kamapainubsanon, pagkamatinuoron, hugot nga pagtuo diha ni Jesukristo, ug uban pa) Ako usa ka mabination nga tawo. Mabuntog ra nako kini paglabay sa panahon. Naningkamot ko og maayo aron mapalambo ang akong mga talento.	Hain nga mga kinaiya ang kinahanglan pa nakong palamboon? kabuotan, responsibilidad, pagkamasulundon, pagpatigbabaw sa Dios, kaputli
Tawo, institusyon, sitwasyon, panghitabo, o baroganan (Unsay nahitabo? Kinsay nasakitan? ug uban pa) Ang akong igsoong babaye namatay sa aksidente sa sakyanan. Suod ko sa iyang bana ug mga anak, apan iyang giputol ang iyang relasyon sa among pamilya.	Epekto (emosyonal, pisikal, o pinansiyal nga seguridad; mga relasyon, bili sa kaugalingon, o mga ambisyon) Dako kining truma sa akong kinabuhi. Wala koy salig sa pisikal ug sa emosyonal. Ang akong relasyon sa akong igsoong babaye ug sa iyang pamilya hingpit nga nawala na.	Mga pagbati (kasilag, kahadlok, pagmahay, kasakit, ug uban pa) Naguol kaayo ko nianang higayona. Kahibalo ko nga ang ilimnon nga makahubog dili makatabang sa sitwasyon, apan makapawagtang niini og kadali.	Mga kahuyang sa kinaiya (pagkamatinumanon sa gusto, garbo, pagkadili matinuoron, nagpakamatarong sa kaugalingon, kaluoy sa kaugalingon, paglimbong sa kaugalingon, ug uban pa) kabalaka, kahadlok, dili kontento, kaluoy sa kaugalingon	Mopasaylo ug mohimo og mga pagtul-id sa mga sayop (Kinsa ang kinahanglan nakong pasayloon o mohimo og mga pagtul-id sa mga sayop?) Dios, ako, bana sa akong igsoong babaye, ang mga tawo nga akong napasakitan tungod sa akong paghubog-hubog	Positibo nga mga kinaiya (gugmang putli, kamapainubsanon, pagkamatinuoron, hugot nga pagtuo diha ni Jesukristo, ug uban pa) Buotan ko nga estudyante og kugihan. Ganahan ko sa mga tawo ug magkasinabot sa uban sa trabahoan.	Hain nga mga kinaiya ang kinahanglan pa nakong palamboon? hugot nga pagtuo diha ni Jesukristo, paglaom, kabuotan

30 ngadto sa 60 ka tuig

Tawo, institusyon, sitwasyon, panghitabo, o baroganan (Unsay nahitabo? Kinsay nasakitan? ug uban pa)	Epekto (emosyonal, pisikal, o pinansiyal nga seguridad; mga relasyon, bili sa kaugalingon, o mga ambisyon)	Mga pagbati (kasilag, kahadlok, pagmahay, kasakit, ug uban pa)	Mga kahuyang sa kinaiya (pagkamatinumanon sa gusto, garbo, pagkadili matinuoron, nagpakamatarong sa kaugalingon, kaluoy sa kaugalingon, paglimbong sa kaugalingon, ug uban pa)	Mopasaylo ug mohimo og mga pagtul-id sa mga sayop (Kinsa ang kinahanglan nakong pasayloon o mohimo og mga pagtul-id sa mga sayop?)	Positibo nga mga kinaiya (gugmang putli, kamapainubsanon, pagkamatinuoron, hugot nga pagtuo diha ni Jesukristo, ug uban pa)	Hain nga mga kinaiya ang kinahanglan pa nakong palamboon?
Tawo, institusyon, sitwasyon, panghitabo, o baroganan (Unsay nahitabo? Kinsay nasakitan? ug uban pa) Nasilag ko sa bana sa akong anak nga babaye. Kanunay siya nga manginahanglan og kwarta, apan wala siyay trabaho. Wala siyay pagpakabana. Nahadlok ko nga gihimo niya ang akong anak nga magul-anon.	Epekto (emosyonal, pisikal, o pinansiyal nga seguridad; mga relasyon, bili sa kaugalingon, o mga ambisyon) Nabalaka ko bahin sa pinansiyal. Kon ako adunay dili maayo nga pagbati ngadto niya, makaapekto kini sa akong relasyon sa akong anak.	Mga pagbati (kasilag, kahadlok, pagmahay, kasakit, ug uban pa) Mibati ko og kasagmuyo. Mibati ko og kasilag, ug nasuko ko sa akong kaugalingon nga mibati og kasilag. Mibati ko nga nalaang ug dili makahunahuna og bisan unsang maayo nga solusyon.	Mga kahuyang sa kinaiya (pagkamatinumanon sa gusto, garbo, pagkadili matinuoron, nagpakamatarong sa kaugalingon, kaluoy sa kaugalingon, paglimbong sa kaugalingon, ug uban pa) nagpakamatarong sa kaugalingon, kaluoy sa kaugalingon, garbo, kasilag	Mopasaylo ug mohimo og mga pagtul-id sa mga sayop (Kinsa ang kinahanglan nakong pasayloon o mohimo og mga pagtul-id sa mga sayop?) bana sa akong anak nga babaye, akong anak nga babaye, akong kapikas	Positibo nga mga kinaiya (gugmang putli, kamapainubsanon, pagkamatinuoron, hugot nga pagtuo diha ni Jesukristo, ug uban pa) Kasagaran manggihatagon kaayo ko. Nagtrabaho ko og maayo sa balay ug sa Simbahan.	Hain nga mga kinaiya ang kinahanglan pa nakong palamboon? gugmang putli, pagpasaylo, pagdawat og personal nga pagpadayag
Tawo, institusyon, sitwasyon, panghitabo, o baroganan (Unsay nahitabo? Kinsay nasakitan? ug uban pa) Ang akong kapikas naghisgot og panagbulag o diborsiyo. Kahibalo ko nga dili ko hingpit, apan dili ako kanunay ang hinungdan sa mga problema.	Epekto (emosyonal, pisikal, o pinansiyal nga seguridad; mga relasyon, bili sa kaugalingon, o mga ambisyon) Ang akong mga relasyon dili na maayo. Ang akong bili sa kaugalingon naapektohan ingon man usab ang akong pinansiyal ug emosyonal nga seguridad.	Mga pagbati (kasilag, kahadlok, pagmahay, kasakit, ug uban pa) Nahadlok kaayo ko. Unsa kaha kon dili nako makita ang akong mga anak? Wala ko kahibalo unsaon nga makasugakod ko sa diborsiyo.	Mga kahuyang sa kinaiya (pagkamatinumanon sa gusto, garbo, pagkadili matinuoron, nagpakamatarong sa kaugalingon, kaluoy sa kaugalingon, paglimbong sa kaugalingon, ug uban pa) kahadlok, kauloy sa kaugalingon, kasilag, kabalaka	Mopasaylo ug mohimo og mga pagtul-id sa mga sayop (Kinsa ang kinahanglan nakong pasayloon o mohimo og mga pagtul-id sa mga sayop?) ako, akong kapikas, akong mga anak	Positibo nga mga kinaiya (gugmang putli, kamapainubsanon, pagkamatinuoron, hugot nga pagtuo diha ni Jesukristo, ug uban pa) Naningkamot gyod ko og maayo nga mag-usab. Gani nagpatambag ko.	Hain nga mga kinaiya ang kinahanglan pa nakong palamboon? gugmang putli, gugma, kalinaw, ug mas dakong pagsalig sa Dios

Ehemplo 3—Pormat sa Journal

Ang pagsulat mahimong usa ka gamhanang himan alang sa pagsabot ug pagkaayo. Ang mainampoong pagsulat sa journal sa dili pa ug human sa pagtrabaho sa mga imbentaryo mahimong makatabang kaayo. Sa atong pagrebyo sa atong kinabuhi, mosugod lang kita sa pagsulat mahitungod sa mga sitwasyon nga atong nadiskobrehan ug sa unsay atong gibati. Walay sistema niinii. Magkuha lang kita og bolpen, mag-ampo, ug mosugod sa pagsulat. Tugoti nga magpadayon lang kini! Samtang maghunahuna kita sa atong kinabuhi gamit ang pagsulat sa journal, mangita kita sa mga tawo, mga institusyon, mga sitwasyon, mga panghitabo, o mga baroganan nga kita adunay negatibo nga mga pagbati. Mosulat kita kon sa unsang paagi nga ang atong mga emosyon ug mga pagbati naapektohan, ug maningkamot kita sa pagsabot kon unsa ang atong mga kahuyang sa kinaiya ug unsa ang mga kalig-on nga gusto natong palamboon. Mag-ampo usab kita aron masayod kon kinsa ang kinahanglan natong pasayloon ug kang kinsa kita mohimo og mga pagtul-id sa mga sayop. Ania ang pipila ka ehemplo sa mga isulat sa journal:

• Naghunahuna ko mahitungod sa akong mga kasinatian sa akong pagkabata bag-ohay lang. Nahinumdom ko niana nga bata—wala ko kahinumdom sa iyang ngalan—apan mas dako siya nako, ug bati kaayo siya og batasan. Tawagon ko niya pirme og bata ug gani bati kaayo nga mga ngalan. Kinahanglan ko nga modagan og kusog kutob sa mahimo pauli sa balay gikan sa eskwelahan kada adlaw. Naghunahuna ko kon kana ba ang sinugdanan nga mibati ko nga wala koy mga higala ug gani dili ko makabaton og mga higala. Dili ko ganahan nga akong daganan ang mga problema. Dili ko ganahan nga mahadlok, apan dili kini makataronganon nga ang ubang tawo mas dako ug mas bati og batasan. Naningkamot ko kanunay nga magmahigalaon. Tingali naluoy ko sa akong kaugalingon. Wala ko makasabot kon ngano nga ang mga tawo dili buotan ngari nako. Ako usa ka buotan nga tawo.

• Murag tambokon ko nga bata. Murag medyo sobra gihapon ang akong timbang, apan maglisod ko sa paghunong og kaon sa ganahan nako. Bisan sa Primary pa ko, dili ko makadala sa balay og pagkaon aron saw-an sa pamilya. Nakapahimo kini nako nga mobati nga pakyas. Maulaw ko kanunay sa akong pagkaon ug sa akong timbang. Ang ubang tawo makakaon sa unsay ilang gusto, ug dili kini makaapekto sa ilang timbang. Mao gayod kana ang nakapasuko nako!

• Naa koy problema sa sekswal nga kahigal. Dili nako sayop nga maglisod ko niana. Akong nadiskobrehan ang masterbasyon sa dihang ang mga bata sa eskwelahan nagkomedya mahitungod niini. Sa dihang nangutana ko ni mama bahin niini, nasuko siya ug misulti nako nga dili gayod kini buhaton ug dili na gayod maghisgot niini. Apan unsa man kaha kon interbiyohon ko sa bishop unya? Kinahanglan ba nako siyang sultihan?

• Mibati ko og kaulaw sa unsay nahitabo sa among balay tali sa akong mga ginikanan nga ang bugtong butang nga nakapahimo nakong mobati og arang-arang mao ang pagpanigarilyo. Nakakita ko og sigarilyo ug gidasig ko nila, kadasig nga nakatabang nako sa kaalaot nga akong gibati. Aduna koy akong kaugalingong sekreto sa kinabuhi kon magmata ko inigka gabii ug dili makatulog. Nagtuo ko nga makaundang ra ko bisan kanus-a, apan dili gyod ko makahimo. Dayon nahutdan ko og kinit-an nga mga sigarilyo, ug kinahanglan ko nga mangawat aron dunay kwarta aron mopalit og dugang. Nangawat ko og mga butang gikan sa akong gitrabahoan. Nakuyawan kaayo ko nga masakpan, sa sakop sa akong pamilya, o mas delikado, sa mga pulis. Dili ko ganahan sa pagkadili matinuoron, apan gikinahanglan nako kanang oras sa pagpanigarilyo nga nag-inusara—usa ka butang alang lamang nako. Murag mibati ko og kaluoy sa akong kaugalingon.

• Ang laing bati nga panumdoman nga nahitabo mao kadtong anaa pa ko sa kolehiyo. Gusto ko nga mahimong sama sa akong mga kauban sa lawak, apan wala ko dapita ngadto sa daghang party. Nahinumdom ko sa gabii nga sa kataposan nakaadto gyod ko sa party diin adunay daghang nag-inom. “Nganong dili man?” Naghunahuna ko. Gusto ko nga mahimong kabahin sa grupo. Gusto ko nga malingaw bisan kausa lang. Wala na ko makahinumdom kon unsay sunod nga nahitabo, apan pagmata nako, anaa ko kuyog sa usa ka tawo nga wala gyod ko makaila. Ang mga butang nahitabo gikan sa dili maayo ngadto sa mas dili maayo. Nganong walay maayong butang nga nahitabo nako? Walay nindot nga butang nga nahitabo nga pabor nako.

• Mura kini og kataposan sa kalibotan sa dihang among nabalitaan nga ang akong igsoong babaye namatay. Naglakaw siya sa dalan ug ang sakyanan miligis kaniya. Ang akong pamilya nahugno, ug pipila namo mas migrabe ang batasan kaysa kaniadto. Ang iyang bana nasuko kaayo ug dili na motugot sa iyang mga anak nga makig-istorya pa namo pag-usab. Miingon siya nga ang pamilya maoy hinungdan sa kagubot sa ilang kinabuhi.

• Ang akong mga anak murag nagpadayon sa tradisyon sa pamilya. Ang akong anak nga babaye nagminyo og badlongon gyod kaayo. Sila walay igong kwarta, ug sa pagkatinuod, dili nako makaya nga suportahan usab sila. Nganong dili man siya makakuha og trabaho ug unya magpabilin niini? Nasagmuyo kaayo ko. Gusto ko nga mahimong maayo nga ginikanan sa akong anak nga babaye, apan ang kanunay nga problema sa kwarta maoy hinungdan sa mga problema tali namo. Unta makadawat ra ko sa iyang bana, apan dili ko makahimo. Pasayloa ko.

• Ang Dominggo mao gayod unta ang nindot nga adlaw sa pamilya, di ba? Wala gyod ko maghunahuna nga mahitabo kini. Ang akong kapikas misulti nako nga nagkinahanglan kami nga maglagyo, sama sa panagbulag. Unsa? Dili ko makatuo niini. Siyempre, dili ko hingpit, walay usa nga hingpit. Minahal nga Dios, unsay akong buhaton?

• Nakig-istorya ko sa akong esponsor mahitungod sa ideya sa paghimo og imbentaryo sa akong kinabuhi. Ang akong esponsor mipasabot nga adunay usa ka matang sa sundanan ngadto sa mga pagbati nga gibati nako ug nga adunay pipila ka butang nga kinahanglan nakong isulti sa akong bishop. Samtang nagbasa ko balik sa akong mga gisulat sa akong journal sa kataposang pipila ka semana, nakita nako nga murag mibati ko og kaluoy sa akong kaugalingon. Pipila sa mga butang nahitabo nako, segurado, apan nagsugod ko sa pagkakita nga sa higayon nga akong itugyan ang akong kaugalingon ngadto sa Ginoo, mahimo Niya nga kuhaon ang pipila sa akong kasakit. Dili kinahanglan nga mopadayon ko sa paggamit sa akong pagkaadik. Wala koy gahom sa paghunong, apan ang Gioo anaa niana nga gahom.

• Ang mga kasulatan ug mga pulong sa mga propeta nagsugod na nga mas makahuloganon ngari nako. Nakita nako kon unsaon nga magamit kini sa akong kinabuhi. Mas nahibalo na gyod ko sa mga kahuyang sa kinaiya nga kanhi wala nako makita. Usahay maghunahuna ko kon nagkagrabe ba kini tungod kay mas klaro nako kining nakita. Nasayod ko nga kinahanglan ko nga mopadayon sa sunod nga mga lakang aron maulian gyod ko.