Mësoni – Koha Maksimale: 60 Minuta

1. Mendimet Tona Ndikojnë tek Emocionet Tona

Lexoni:

Mendimet tuaja janë të rëndësishme. Mënyra se si flisni për veten tuaj dhe mënyra se si mendoni për gjërat, ndikojnë te mënyra se si ndiheni dhe se sa të qëndrueshëm mund të jeni. Mendimet tuaja luajnë gjithashtu një rol të madh te mënyra se si ndërveproni me të tjerët dhe se si e perceptoni botën rreth jush. Shkrimet e shenjta na mësojnë: “Ashtu si mendon në zemër të tij, ashtu është ai” (Fjalët e Urta 23:7).

Duke e ditur se sa shumë fuqi kanë mendimet tuaja tek emocionet tuaja, Shpëtimtari si edhe kundërshtari kërkojnë të ndikojnë te mendimet tuaja. Shpëtimtari na kërkon të “sh[ohim] tek [Ai] në çdo mendim” me besim, pa dyshuar ose pa pasur frikë (Doktrina e Besëlidhje 6:36).

Shikoni:

“A Jam Mjaftueshëm i Mirë?”, në dispozicion te srs.ChurchofJesusChrist.org/videos [03:28].

Diskutoni:

Si ju kujton se jeni mjaft të mirë kjo mënyrë kur “shihni tek [Shpëtimtari] në çdo mendim”?

2. Dallimi i Modeleve të të Menduarit të Pasaktë

Lexoni:

Ne mund ta gjejmë veten shpesh duke i përqendruar mendimet tona tek ajo që është e gabuar ose negative. Modelet e të menduarit të pasaktë mund të na shtyjnë të shohim rezultatet më të këqija të mundshme të një situate. Këto mendime të shtrembëruara na bëjnë që të ndihemi keq rreth vetes sonë dhe të tjerëve. Të gjithë ne përjetojmë mendime negative, por nganjëherë ngecim tek ato dhe nuk e kuptojmë modelin e të menduarit të pasaktë dhe se si ai po e lëndon shëndetin tonë emocional. Lexojeni listën “Modele të Zakonshme të të Menduarit të Pasaktë” dhe pastaj diskutoni pyetjen që vjen pas listës. Merrni parasysh të përcaktoni një ose dy nga këto modele të të menduarit që i përdorni më shpesh.

Modele të Zakonshme të të Menduarit të Pasaktë

Modele të Menduari	Shpjegimi	Shembulli
Modele të Menduari Mendimi “Gjithçka ose Asgjë”	Shpjegimi Ta shohësh diçka ose dikë me mendimin “gjithçka mirë” ose “gjithçka keq”. Kërkoni fraza me fjalët si gjithmonë dhe kurrë.	Shembulli “Unë them gjithmonë gjënë e gabuar.”
Modele të Menduari Etiketimi i Gabuar	Shpjegimi Të marrësh diçka që ndodhi dhe të bësh një deklaratë të përgjithshme ose të pasaktë.	Shembulli “Marrëdhënia përfundoi, kështu që nuk jam i mirë sa duhet.”
Modele të Menduari Nxjerrja e Përfundimeve të Menjëhershme	Shpjegimi Të interpretosh mendimet e të tjerëve ose të hamendësosh rezultatin më të keq të mundshëm.	Shembulli “Vë bast që të gjithë po qeshin me mua.”
Modele të Menduari Personalizimi	Shpjegimi Të fajësosh veten ose dikë tjetër për një situatë që në të vërtetë përfshiu shumë faktorë.	Shembulli “Ata nuk më morën në telefon, kështu që duhet të jenë të zemëruar me mua.”
Modele të Menduari Arsyetimi Emocional	Shpjegimi Ta gjykosh një situatë bazuar te mënyra se si ndihesh.	Shembulli “Ndihem fajtor/e. Duhet të kem bërë ndonjë gjë të keqe.”
Modele të Menduari Përgjithësimi i Tepruar	Shpjegimi Ta përjetosh një përvojë dhe ta përgjithësosh atë për të gjitha përvojat.	Shembulli “Nuk dola mirë në këtë detyrë, prandaj përse duhet të qëndroj në klasë?”
Modele të Menduari Filtri i Mendimeve Negative	Shpjegimi Të përqendrohesh te një hollësi negative dhe të mbetesh aty.	Shembulli “Duket sikur sot nuk shkoi asgjë mirë. Ishte thjesht dështim pas dështimi.”
Modele të Menduari Zhvleftësimi i të Menduarit Pozitiv	Shpjegimi Të mos pranosh asnjë përvojë pozitive, sepse nuk e ndien se kanë vlerë.	Shembulli “S’ka rëndësi nëse vajza ime hëngri mëngjes. Ajo pati shpërthime inati gjatë gjithë ditës!”
Modele të Menduari Zmadhimi i Gjërave	Shpjegimi T’i ekzagjerosh dobësitë e tua ose t’i krahasosh ato me pikat e forta të të tjerëve.	Shembulli “Mezi gatuaj darkën për familjen time dhe kur e bëj këtë, ajo as që krahasohet me darkat e saj.”
Modele të Menduari Deklaratat “Duhet”	Shpjegimi T’i thoni vetes se si duhet ose nuk duhet të jenë gjërat.	Shembulli “Nuk duhet t’i kisha ngatërruar gjërat ashtu.”

Diskutoni:

Përse mendojmë nganjëherë në këto mënyra?

3. Përgjigjja ndaj Stimujve

Lexoni:

Një stimul është diçka që shkakton një reagim automatik te mendimet, ndjenjat dhe sjelljet tona. Stimujt mund të përfshijnë gjërat që shihni, mendoni, ndieni dhe përjetoni. Ato mund të ndikohen nga gjendja juaj shpirtërore, periudha e ditës, niveli i energjisë, marrëdhëniet, vendet, ngjarjet ose situata të tjera. Kur reagimi juaj automatik ndaj një stimuli është i papërshtatshëm, ju mund të mësoni mënyra më të mira se si të përgjigjeni.

VEPRIMTARIA (10 minuta)

Hapi 1: Ne kemi përkufizuar se çfarë janë stimujt dhe se si dhe se kur mund t’i përjetoni ato. Përgjigjuni pyetjeve vijuese më vete; ato do t’ju ndihmojnë të përcaktoni se ku, kur dhe me kë mund të ndodhin stimujt tuaj. Pastaj renditni disa stimuj që ndodhin në mënyrë të përsëritur në jetën tuaj.

Me cilën gjendje emocionale has më tepër vështirësi?

Cilat ditë të javës ose periudha të ditës janë më të vështirat për mua?

Me cilët tipa njerëzish e kam më të vështirë të shoqërohem?

Cilat situata ose ngjarje janë më të vështirat për mua?

Cilët janë disa stimuj që ndodhin në mënyrë të përsëritur në jetën time?

Hapi 2: Si grup, shqyrtoni disa stimuj të zakonshëm. Lexojeni shembullin dhe pastaj plotësoni së bashku dy stimujt e tjerë. Së pari, përcaktoni se si stimuli mund t’ju bëjë të ndiheni. Pastaj plotësoni përgjigje të zakonshme dhe alternativat më të dobishme.

Stimuli dhe Tabela e Përgjigjes ndaj Tij

Stimuli	Si u Ndjeva për Shkak të Stimulit?	Si Reagova?	Si Mund të Përgjigjem ndaj Tij?
Stimuli Shembulli Shkoni në një festë ku nuk njihni njeri	Si u Ndjeva për Shkak të Stimulit? I/E ngarkuar emocionalisht dhe i/e gjykuar I/E stresuar nga kaq shumë njerëz rrotull meje Nën trysni për të qenë dikush që ata duan të jem	Si Reagova? U fsheha në një dhomë tjetër dhe e izolova veten Iu shmanga bashkëbisedimit Qëndrova pranë ushqimit Shfletova faqe interneti në celular	Si Mund të Përgjigjem ndaj Tij? Ftoj një shok/shoqe që të vijë me mua Përqendrohem te mirënjohja I them vetes se jam mjaft i/e mirë
Stimuli Jeni rrotull dikujt me të cilin/cilën nuk shkoni mirë	Si u Ndjeva për Shkak të Stimulit?	Si Reagova?	Si Mund të Përgjigjem ndaj Tij?
Stimuli Dëgjoni ose shikoni një mesazh negativ rreth vetes suaj ose dikujt që e doni	Si u Ndjeva për Shkak të Stimulit?	Si Reagova?	Si Mund të Përgjigjem ndaj Tij?

Hapi 3: Më vete, përzgjidhni një prej stimujve që shkruat te hapi 1. Shkruani se si ndiheni për shkak të stimulit. Pastaj plotësoni përgjigjet e zakonshme që keni dhe alternativat më të dobishme.

Stimuli dhe Tabela e Përgjigjes ndaj Tij

Stimuli	Si u Ndjeva për Shkak të Stimulit?	Si Reagova?	Si Mund të Përgjigjem ndaj Tij?
Stimuli	Si u Ndjeva për Shkak të Stimulit?	Si Reagova?	Si Mund të Përgjigjem ndaj Tij?

Diskutoni:

Në ç’mënyrë të qenit të vetëdijshëm ndaj stimujve tanë na ndihmon të përgjigjemi më mirë ndaj tyre?

4. Krijimi i Modeleve të të Menduarit më të Saktë

Lexoni:

Pasi të përcaktoni modelet e të menduarit të pasaktë, hapi tjetër është të përpiqeni që t’i ndryshoni ato në mendime më të sakta, më të vërteta. Ju mund ta ftoni ndikimin e Shpëtimtarit duke i sfiduar mendimet tuaja dhe duke pyetur nëse janë të vërteta ose jo (shih Gjoni 8:32). Këtu janë disa pyetje që mund t’i përdorni për të sfiduar mendimet tuaja të pasakta:

• Duke marrë parasysh të gjitha provat, a është mendimi që kam 100 përqind i saktë?

• A është kjo diçka që Shpëtimtari do të donte që unë të mendoja ose të ndieja?

• A është ky mendim sipas modelit “gjithçka ose asgjë” – “gjithçka e mirë ose gjithçka e keqe”, “të fitosh ose të humbasësh”, “i vërtetë ose i rremë”?

• A më ndihmon apo më lëndon të menduarit në këtë mënyrë?

• Si ndihem kur e kam këtë mendim?

• Çfarë di për veten time dhe të tjerët që më tregon se kjo nuk është e vërtetë?

• Çfarë do t’i thosha shokut/shoqes së ngushtë ose dikujt që e respektoja, po t’i mendonte këto gjëra?

Diskutoni:

Përse është e rëndësishme t’i sfidosh gabimet në mënyrën e të menduarit dhe të krijosh mendime më të sakta?

VEPRIMTARIA (15 minuta)

Hapi 1: Më poshtë është një shembull për mënyrën se si t’i sfidojmë modelet e gabimit në arsyetim. Lexojeni tërë diagramin si grup.

Diskutoni:

Çfarë mendimesh ripërtëritëse shtesë mund t’i shtonit kolonës “Krijoni Mendime më të Sakta” te hapi 1?

Hapi 2: Me një partner, plotësojeni më poshtë Skemën Mbajtja Nën Kontroll e të Menduarit duke përdorur shembullin e gabimit në mënyrën e të menduarit te kutia e parë. Diskutoni se si Shpëtimtari mund të na prijë te mendime më të sakta.

Hapi 3: Më vete, mendoni për një situatë ku keni pasur një gabim në mënyrën e të menduarit. Shkruajeni atë gabim në mënyrën e të menduarit te kutia e parë. Plotësojeni anën e majtë të skemës me mendime që i qëndrojnë gabimit fillestar në mënyrën e të menduarit. Pastaj plotësojeni anën e djathtë me më shumë mendime të sakta, përfshirë mendimet që Shpëtimtari do të donte që ju t’i keni.

Diskutoni:

Çfarë mund të bëjmë për t’i kujtuar vetes që t’i sfidojmë dhe zëvendësojmë modelet tona të të menduarit të pasaktë me mendime më të sakta?

5. Ndryshimi i të Menduarit Tonë Kërkon Ushtrim

Lexoni:

Hapi i fundit për ndryshimin e mendimeve tona është të ushtrohemi. Kjo kërkon kohë dhe durim.

Ndërkohë që gabimet në mënyrën e të menduarit na lidhin dhe e kufizojnë lumturinë dhe aftësinë tonë për t’u rritur në karakter, sfida ndaj atyre gabimeve në mënyrën e të menduarit dhe zëvendësimi i tyre me mendime më të sakta do të na “bëjë të lirë” (Gjoni 8:32). Krijimi i mendimeve më të sakta do të ndihmojë në rritjen e vetëbesimit tonë teksa e shohim veten dhe të tjerët në një mënyrë të dobishme.

Këtë javë ju mund të ushtroni modele të të menduarit të shëndetshëm duke plotësuar “Skemën Mbajtja Nën Kontroll e të Menduarit” në fund të këtij kapitulli. Merrni parasysh që ta plotësoni skemën me një pjesëtar të familjes ose me partnerin tuaj në veprim.