Wase 11

iYau Soli Wale ni Valetabu

E rawa vakaevei me da vakarautaki keda vakavinaka me da ciqoma na veivakalougatataki ni valetabu ka vakarautaka na veivakalougataki oqo kivei ira na tani?

iVakamacala

E na vula o Maji 1956 e na kena vakatabui na Valetabu e Los Angeles, California, e tukuna tale o Peresitedi Harold B. Lee na nona italanoa e dua na tamata baleti luvena tagane ka a lesi me vukaca na itavi vakarerevaki e na gauna ni valu.

“(Na) tama e tukuna vua, Luvequ e rawa vakacava mo lesu bula ki na nomu keba … ? Sauma na gonetagane, ‘Oi, e rawarawa oqori, Tamaqu, au na vukaca tiko ga na sikinala ni retio. Ia o tamana e tosoya na vakatataro e na nona taroga, ‘Vakananuma mada kevaka sa sega na sikinala ka sa dua na leqa e yacova na retio ka a vulica na dauvuka me vukaca na nona sala. ‘Oi, e tukuna, au na vakayagataka na noqu kabasi! Ia vakacava kevaka e dua na sicini e vakarusa na kabasi ni lauvana mai, qai cava?’

“E vakananuma e na nona vakasama na gonetagane ka qai tukuna, ‘Tamaqu au na tekivu vakavukaca na noqu waqavuka me tubu cake ka tubu cake sara me sivia na kuvu kei na kabu kei na kuvu ni qele ni vuravura me yacova ni’u sa toka e cake ka rawa ni raica na veikalokalo ka ni’u sa vuka toka e cake oqori, au sa rawa ni dikeva na noqu sala e na itosotoso ni kalokalo. Oqori au na rawata ka dau kunea na noqu sala lesu tale i vale!”

E kuria o Peresitedi Lee: “Eke e na taudaku ni vuravura ni Nona itikotiko tabu e tu kina e levu na ka e rawa ni voli vakailavo, e tu eso na ka eda vakatoka me nodra dokai na tamata kei na veika eda saga ka vakaraica me nanumi ni sa rui bibi. Ia (na valetabu) sa ikoya na vanua eda na kabata cake me sivia na kuvu kei na kabu ni veika vakavuravura ka me da vulica na wilika na kalokalo tawamudu ni Kalou sa dua na sala e na kauti keda lesu i vale.¹

iVakavuvuli i Harold B. Lee

Na veivakalougatataki cava e rawa ni da taura e na nona vale na Turaga?

Ni da (lako ki na valetabu), me vaka au vakananuma, me da ciqoma na taucoko ni veivakalougatataki ni matabete…

Eda lako mai ki na valetabu oqo me da vuli ka kila na Kalou me vaka ni sa ikoya, ka vakacurumi keda yadua, e na vukuna, eda na rawata kina na bula vakalou e na nona iserau.

Eke sara ga eda na tekivuna kina na kena vakadavori na vatu ni yavu ni noda vale tawamudu e lomalagi, ni sa tu e na Lotu oqo na kaukauwa me veivauci e vuravura oqori talega e na vauci mai lomalagi.²

Veitalia ga na cava e dodonu me da kauta na dina kivei ira taucoko na noda tamata, gone kei na qase, o ya e na noda veivaletabu na edaumeni ni valetabu e na tuberi keda dina ki na marau eke kei na bula tawamudu e na bula mai muri.³

Ni o sa curuma e dua na valetabu, e na sala sara ga oqori o sa rawata kina na veimaliwai kei ira naYalododonu e na nona matanitu tawamudu na Kalou, ni sa sega ni levu na gauna. E na valetabu ni nomu Kalou o na sega ni vakalougatataki vata kei na ivotavota ni iyau vakavuravura, ia na iyau tawamudu e tiko sara e cake na kena isau.

Na veisoqoni tabu e na valetabu e sa vakarautaka e dua na Tamada Vakalomalagi vuku ka sa vakatakila mai vei keda e na veisiga e muri oqo me vaka e dua na idusidusi ka itataqomaki e na noda bula taucoko, o ya o iko kei au me daru na rawata na cecere ni bula vakalou e na matanitu silesitieli, na vanua erau vakaitikotiko kina na Kalou kei Karisito.

Mo tovolea vakagumatua ka tuberi mo vakarautaki iko mo rawata na iyau soli wale ena vale ni Turaga.⁴

E rua tiko na kalasi ni iVakatakila: E dua na vakatakila e dolavi raraba, me vaka na Vunau kei na Veiyalayalati kei na so tale, ka rawa ni soli vakararaba e vuravura. Kei na dua tale o ya e rawa ga ni vosataka se na vakatakila tabu. O ya e dau soli ga e na veivanua tabu me vakavakarau ki na cakacaka tabu ka nodra ga na Matabete i Eroni kei na Matabete i Melekiseteki, ka na laurai ga na cakacaka tabu oqo e na nona vale na Turaga.⁵

Vaka na taudonu ni yabaki 1841, na Turaga e vakatakila vei Josefa Simici ni “sa sega tale na vanua e kune e vuravura me na mai tiko kina ka vakalesuya vei kemudou na veika sa yali tu oqo vei kemudou; ia a kauta tani ga ko Koya; io na ilesilesi kece vakabete…

“Raica au na vakatakila kina vei ira na noqu isoqosoqo lewenilotu, na veika kece sa vunitaki tu mai na ivakatekivu kei vuravura; io na veika kece me na vakayacora e na i otioti ni gauna.” (V&V 124:28, 41.)

Na veivakatakila oqo sa biu vakatikitiki toka me baleti, kei na kena vakavulici vei ira na lewenilotu yalodina ena valetabu, na kunei ni “veika vuni ni Klaou”. Na Turaga e tukuna Ni a sa solia vei Josefa”na ilesilesi me kila na veika vuni, ka vakatakila vua na veika sa vuni tu…” (V&V 76:7.) …

E na ivola a vola na Parofita o Josefa Simici e a kunei kina e dua na ivakamacala ni veika oqo ka vakatokai me veika vuni ka wiliki vata na veika a tukuna na Parofita me vaka na edaumeni tabu. E tukuna vakatikina ga.

“Au a tiko e na tabarua ni sitoa e cake, oqori na noqu vale ni volavola … bose vata kei (qai cavuta mai o koya eso na yacadra na iliuliu ni lotu e liu), vakasalataki ira e na ivakavuvuli kei na ituvatuva ni matabete, me ra dau tiko me ra vakasavasavataki, lumuti, edaumeni kei na veivosaki ni idola me baleta na Matabete i Eroni, kei na so tale na kena toso tikoga iliu na ituvatuva me baleti ira sa bula mai liu sara, na yavu kei na ivakavuvuli taucoko oqori sa rawa kina vua ga e dua me rawata na taucoko ni veivakalougatataki sa vakarautaki tu me baleta na nona Lotu na Ulumatua ka sa tubu cake ka vakaitikotiko e na nona iserau o Iloimi e na vuravura tawamudu.” (Teachings of the Prophet Joseph Smith, t. 237.)

O Peresitedi Brigham Young, e na kena vakadavori na vatu ivakadei ni Valetabu e Salt Lake, e kuria na itukutuku me vaka me vakaibalebale kina na edaumeni kei na inaki ni tara valetabu vata kei na veika eso era veiwekani kaya.

“… Na nomu edaumeni sa ikoya, na kena ciqomi na veicakacaka tabu taucoko e na vale ni Turaga, ka sa yaga vei iko, ni ko sa mate, me rawa kina vei iko mo lesu tale ki na iserau i Tamada, ka lako siviti ira na agilosi era tucake tu me vaka na yadra … ka rawata na nomu bula vakalou tawamudu veitalia na vuravura kei eli.” (Discourses of Brigham Young, sel. John A. Widtsoe (1954), 416.)⁶

E rawa vakaevei me da veiqaravi vaka “dauveivakabulai e na Ulunivanua o Saioni me baleti ira era sa mate.”

Kevaka na ciqomi ni Kosipeli e sa rui ka yaga sara kina na welefea ni tamata baleta na tawamudu ni yalona, e rawa ni o taroga na cava sa yaco vei ira e milioni na tamata era sa mate ka sega ni kila na kosipeli se na yavu ni Turaga, e na kena vakayacori taucoko na nona veisorovaki me rawa ni yacova na kena ibalebale. Kevaka me yalani ga me baleti ira na bula vakavuravura, e na levu sara na yalo era na vakacalai ni ra sega ni bau rogoca. Na tamata taucoko, vinaka se ca, baleta na veisorovaki, e na tucake tale, me “vaka ni sa qai mate kecega e na vuku i Atama, e na vakabulai kece talega e na vuku i Karisito” (1 Kor. 15:22.) Ia vei ira ga era sa veivutuni ka sa papitaisotaki baleta na vakabokoci ni noda ivalavala ca, sa ikoya ga na sala e na ciqoma rawa kina na tamata na kosipeli, sa ikoya na kena cakacaka tabu vakavuravura, ka tiko ena Yavu ni Veivakabulai, na Tamada, e vakatautauvatataka na nona vakanananu me baleti ira taucoko na luvena, sa vakarautaka e dua na sala me baleti ira taucoko na lewe ni nona Lotu kei na Matanitu e vuravura me ra “dauniveivakabulai e na Ulunivanua o Saioni” e na vukudra o ira era tiko e na vuravura ni yalo, na vale ni veivesu ni yalo, ka ra sega ni vakayacora rawa me baleti ira.

Na cakacaka oqo me baleti ira na mate e vakayacori e na valetabu mai vei ira na lewenilotu ka ra vakayacora me dina kina vei ira era vakayacora na cakacaka oqo me ra “ivakabula” vei ira era sa mate vata kei na sega ni dua na kila me baleta na kosipeli, ni kena ibalebale era na rawa ni taura taucoko na iloloma ni iVakabula e sa yalataki kivei ira na tamata taucoko mai na nona veisorovaki. Na kena veibaleyaki na veiqaravi oqori e rawa ni soli e na vukudra o ira e na vuravura ni yalo, me vaka e sega ni ra vakatitiqataka na yalododonu na kena vakayacori e na gauna nei Paula na iApositolo kei na ka eda rawa ni vakayacora me baleti ira na wekada era sa mate, e a solia mai me vaka e dua na veiba me ivakadinadina ni tucake tale. Tukuna o koya, “Kevaka sa sega ni vakaoqo, era na vakaevei ko ira sa papitaisotaki e na vukudra na mate? Kevaka sa sega sara ni tucake tale ko ira na mate, a cava era sa papitaisotaki kina e vukudra na mate? (1 Koronica 15:29.) Era sa tara na veivaletabu e na siga oqo e na kena qaravi na cakacaka oqo ni sa rui yaga na cakacaka ni veivakabulai me rawa ni vakayacori tale.⁷

(Na Turaga) ni na sega ni rawata na Lotu i Karisito na matamata ni koro ni Etesi (Maciu 16:18). Edaidai, na matamata ni koro ni Etesi e na rawata na cakacaka ni Turaga kevaka me ra sega ni vakayacori na veicakacaka tabu me baleta na nodra vakabulai o ira era sa mate. E na veigauna oqori ni ra se sega na matabete e vuravura me ra vakayacora na veicakacaka tabu ni veivakabulai e na kosipeli, era milioni na tamata era a bula e vuravura, levu vei ira era yalo yalodina. Kevaka me a sega ni dua na sala me na vakayacori kina na cakacaka tabu ni veivakabulai e na kosipeli e na vukudra o ira era sa mate ka sega ni kila na kosipeli, sa na rawata na yavu ni veivakabulai i Tamada na matamata ni koro ni Etesi.⁸

(E na noda vakasaqara na itukutuku ni kawa) e na sega ni dolava e dua na katuba na Turaga me yacova na gauna sa laurai kina na veika eda rawa ni cakava vakaikeda ga. Me da lakova yani na lalaga lala ka me sa qai tu vei keda na vakabauta e rauta me kerei kina na Turaga me veivuke me cakava e dua na gaunisala ka me rawa ni da qai vakayacora na ikarua ni kalawa. Ka ni ra sa tu na itukutuku me soli vei iko mai na ivurevure oqori ni sa vakatakilai na dina oqori ni lomalagi kei vuravura erau sega ni yawa.

E lewe levu vei kemuni o ni sa bula mai ki na dua na gauna ni bula ka so vei ira na nomuni daulomani era sa mate yani. O ni sa dau veivolekati sara, e na so na gauna, ni s o vei ira era sa dau volekati kemuni sara ga. Ka e na so na gauna era sa dau kauta mai kivei kemuni na itukutuku e dodonu me tu vei kemuni.⁹

E tu vei au na vakadinadina na vuna e lailai kina na ka au kila ka me’u wasea kina na noqu ivakadinadina ni ra sa tu e so na kaukauwa me sivia yani na bula oqo era sa cakacaka tiko vata kei keda …

E tu vei au na vakabauta e rawarawa ni o na vakayacora na ka taucoko o rawata, na vakasaqaqara me iotioti ni nomu gauna galala, na Turaga e na qai vukei iko me dolava na katuba me tosoya tiko na itukutuku ni nomu kawa, ka na veivuke kina o lomalagi, Au sa vakadinadinataka.¹⁰

Kevaka eda sa duavata e na cakacaka ni valetabu kei na cakacaka ni vakasaqarai ira na noda kawa, eda na sega ni vakacegu me baleta ga na veivaletabu sa tu e na gauna oqo, ia me sa tu na cakacaka e rauti keda me cakacakataki e na valetabu kei ira era sa na lako tale mai, ki na katuba sa dolavi me baleti ira era sa tu ena valeniveivesu ni yalo era wekada, kei keda eda sa yaco me da ivakabula e na Ulunivanua o Saioni. Na noda sega ni rawata me dei na noda matavuvale e na vuravura tawamudu.¹¹

E na vakaevei me da vakarautaki keda vakavinaka me da vakaitavi e na veivakalougatataki ni valetabu?

E na noda vakayacora na cakacaka marautaki oqo e na vukudra na mate e na nodra cakacaka e so vei keda ka ra sa ivakabula ni Ulunivanua o Saioni, na Turaga e vinakata me vakayacori e na kena totolo sara e rawa e na nodra vakaitavi o ira era sa sega ni dukadukali se ivalavala ca. Me vaka ga na nona a vinakata na manumanu sa sega na kena ca me vakacaboisorotaki, e vinakata o koya me da lako yani e na savasava ka kilikili me vakayacora na cakacaka, na cakacaka marautaki, vakaivakabula ni Ulunivanua o Saioni.

Ka eda sa veivakasalataki kei ira na noda bisopi kei na noda peresitedi ni iteki me ra qarava na vei ivakamacala e so ena nodra vakarautaki ira na nodra lewenilotu me ra vakarau me ra taura na noda ivolatara ni curu ki na valetabu ka sega ni vakatarai ira me ra lako mai ke o ira era se bera ni veivutunitaka na nodra ivalavala ca, o ira era vakayacora eso na cala, me ra lako mai ni se bera ni veivutuni, ka ni na vakayacora sa na vakaduka na valetabu oqo. Au nanuma ni sega ni tu e dua na eli me ca sara e vuravura e na vukuna e dua me lako mai ke me volekata na nona iserau na Tamada kei na lomana me vakadinadinataka ka tawasavasava e se tu vua na tamata o ya. E sa na dua na ka e veivakarusai ka vakilai na kena kakavorovoro.¹²

De vanua tabu duadua e volekati lomalagi e vuravura na noda valetabu, me kena levu oqori ni da lako i kea e na savasava kei na levu ni nodrau vakayacora vakavinaka o bisopi kei na peresitedi ni iteki na veitarogi vei ira taucoko era kerea na ivolatara ni curu kina valetabu me rau raica ni, sa na rawa, era bulataka e dua na ivakarau ni bula (me ra kakua ni lako mai) kea kei na so na ka dukadukali me na qai vakaduka na Yalo Tabu eda vinakata me tiko e kea.

Nanuma oqori edaidai. Nanuma na noda itavi tabu kei na noda nuitaka ni o keda vakataki keda me da tekivu vakadeitaka ni veigauna taucoko eda lako, me da lako vata na liga savasava ka yalosavasava ka me da vakavulica oqo vei ira tale eso. (Raica Same 24:3–4.)¹³

Sa tu na kedra iwiliwili o ira era via lako ki na valetabu ni oti ga na nodra papitaisotaki. Sa dau kena ivakarau se kena lawa…ka tukuni e dodonu me dua na yabaki na kena dede … Na vuna e baleta eda tukuna me dua na yabaki me rawa kina vua na bisopi kei na peresitedi ni iteki me vakayacora vakavinaka na veivakatarogi me vakadeitaka ni ra sa lewenilotu tiko vakadede ka ra sa kaukauwa ka dei e na ivakavuvuli ni kosipeli ka ra sa kila na yaga ni vunau ni Lotu ni se bera ni da namaki ira me ra kila na veicakacaka tabu cecere, na cakacaka tabu ni valetabu. Na taro me qai baleti ira era sa lako tiko ki na valetabu e sega ni dodonu me baleta na bula kilikili ga ia me baleta talega na vakavakarau me ciqoma na veicakacaka tabu e na valetabu.¹⁴

Na ciqomi ni edaumeni e vinakata me taura na itavi e na veiyalayalati ka e na tiko dina ia e dua e veisosomitaki se dua na kena dolavi na veiyalayalati ni dua na tamata e dodonu me se vakadeitaki e na gauna ni papitaiso, me vaka e vakamacalataka o Alama na parofita e na kena vakayacori me vaka “dou sa gadreva mo dou curu kina lomanibai ni Kalou, ka vakatokai me nona tamata, ka sa lomamudou mo dou veivuketaka na nomudou icolacola me mamada kina; Io ni sa lomamudou mo dou tagi vata kei ira sa tagi, ka vakacegui ira sa rarawa, ka vakadinadinataka na Kalou ena veigauna kece ga, e na veika kece ga kei na veivanua kece ga dou sa tiko kina me yacova na mate “ (Mosaia 18:8–9). Na tamata cava ga e rawa ni taura na itavi oqori me vaka e tukuna o Alama ni “sa kilikili me ra papitaiso ka curu me lewenilotu, ko ira kece ga e ra sa vaka malumalumutaki ira vua na Kalou; … ka lako mai e na yalo e raramusumusu kei na yalo e bibivoro … ka sa lomadra me ra taura na yaca i Jisu Karisito, ka qaravi Koya me yacova na ivakataotioti” (V&V 20:37), gadrevi ni kena tarovi na lako kina valetabu kei na kena ciqomi, e na kena semati vata na veiyalayalati e tauri, na yalayala me baleta na veivakalougatataki levu e a yavutaki mai na nodra vakayacora na veiyalayalati.¹⁵

E dodonu me da vakarautaki keda vakacava [ni da lako ki na valetabu]? E dua na dauceuceu e a ceuta tu ena katuba ni Valetabu e Cardston Alberta oqori na vakatutusa kei na vakasama nei Talatala Qase sa bale o Orson F. Whitney ni dodonu me tiko kece e na noda vakasama. E a vola:

“Na yalo me savasava ni bera ni curu kina valetabu,
Ki na soqo ni marautaki ka sega e sivia.
Ena kana magiti ka solia wale na Kalou
Ka reki e na marau tabu ka ivakaraitaki kei lomalagi.
Vuli vua ka a lagilagi e na ibulubulu,
E solia na idola ni matanitu;
E vauci e ke na kaukauwa makawa kei koya edaidai
Na bula kei na mate e kunea na uasivi taucoko.

O Peresitedi Josefa F. Simici e a toboka na ka dina oqori ni a tukuna o koya: “Sa sega ni ka rawarawa vua na tamata me biuta tani na viavialevu, me vakamalumalumutaka nodra vakanananu ka a vakasamataki taumada, ka soli ira yani na lomadra kei na yalodra taucoko ki na loma ni Kalou ka sa dau cecere mai na nodra vakai ira. … Ni gauna e ra sa nanuma kina na turaga kei na marama ni ra yacova tiko yani e dua na vanua vakarerevaki e na wai titobu ni sa sega ni dei na yavadra, sa dodonu me ra vakasuka se dro tani mai na vanua koya, me ra dau vakadeitaka na sala e ra sa muria tiko ni na kauti ira tani mai vakalevu sara e na sala e ra gadreva me ra muria, ka sa dau dredre me kunei tale. Na lotu ni yalo, na sega ni rarawa kei na rawarawa ni soli vakasama e dodonu me da vakayacora kei na Kalou, sa i tataqomaki cecere ni Yalododonu Edaidai” (Gospel Doctrine, p. 9)…

Ia, na vakanananu vata oqori. … Au vakila ni’u na via wasea na noqu ivakadinadina kivei iko me baleta na veika au sotava. E na va ga na macawa sa oti ni se mataka caca na vanua sa soli vei au e dua na tadra lagilagi. E na tadra e vaka ni’u a tiko maliwai ira e dua na ilawalawa taciqu ka vakasalataki tiko mai vua na Peresitedi ni Lotu, ka me vaka ni ra tiko tale e kea e so, e rairai na ka e wasea tiko mai e baleti au vakatabakidua. … Na tadra oqori e lako tale mai vei au, edaidai— lako vata mai vei au e dua na waqawaqa sega ni vorati rawa, ni sa i koya oqo na itukutuku: “Kevaka o ni sa via vulica mo ni lomana na Kalou, e dodonu mo vulica mo lomani ira na Luvena ka veiqaravi e na loloma vei ira na Luvena. E na sega ni dua na tamata me lomana na Kalou kevaka e lomana na veiqaravi ka lomani ira na luvei Tamada Vakalomalagi.”

Ka sa qai vakaoqori ni oti na nona vakatavulica na lesoni o Peresitedi, ka titobu sara na kena ibalebale sa vaka e vakaukauwataka na noqu vakasama, ni a tukuna o koya, “Kemuni na taciqu, me da tekiduru ka masu.” Ka’u a qai yadra ni oti na nona masu, kei na cecere vakalomalagi e vakilai oqori ni’u nauma ni a tu vei au, vakananuma kevaka e a rawa ni’u kuria tiko me yacova ni’u na yacova na ivakatagedegede ni loloma cecere ni veiqaravi kei na nodra lomani na luveni Turaga oqori ni sa [dau] titobu [vei au] na ibalebale ni tadra o ya.¹⁶

Vakavinavinaka vua na Kalou e na vuku ni veivakatakila e na kaukauwa ni YaloTabu, ka vakadinadinataka e yaloqu ni’u kila mai yaloqu taucoko ni bula tiko [na Turaga] ni sa i koya na iVakabula kei vuravura. Au kila ni [valetabu] sa dua na vanua vakatabui, vanuatabu e rawa ni vakadavora kina o Koya na Nona qavokavoka baleta na vakatatabu e tu e loma. O cei ga e na lako mai ke, me lako vata mai na yalo sa vakatabui ka vakasavasavataki ka qarava na Kalou e na yalomu taucoko me vakaoqori na na nomu vakila na nona iserau.¹⁷

Veivakasama ni Vuli me Veivosakitaki

E na sala cava sa dau veiliutaki ka dautataqomaki kina vei iko na valetabu?
O na veidutaitaki rau vakaevei na iyau vakavuravura kina iyau tawamudu e dau rawati mai na valetabu?
Na cava na vuna e da vakaitavi vakalevu kina ena kena levu ga e da rawata e na veiqaravi e valetabu?
Na veivakalougatataki cava sa yaco mai vei iko me isau ni nomu cakava tiko na cakacaka tabu ni valetabu kei cakacaka ni tuva kawa?
Na cava na vuna e da lako kina ki na vale ni Turaga e na liga sa savasava kei na yalo sa savasava? E tiki talega ni nomu bula kilikili, na sala cava so e da rawa ni vakarau kina me da curuma na valetabu?
Na cava na vuna e sa dua kina na tikina bibi ni vakavakarau me vakaitavi e na veivakalougatataki ni valetabu na noda vulica me da lomani ka qaravi ira na tani?

Me vaka ni da sa vakavakarau lako tiko kina valetabu e dodonu me da dau nanuma na ivakasala nei Peresitedi Harold B. Lee: “Mo ni lako vata mai kei na yalosavasava, na mata kei na vakasama me qarava na Kalou e na yalomudou taucoko me vakaoqo na nomuni vakila na nona iserau.”