Wase 1

Na Sala ki na Bula Tawamudu

Eda na rawata vakacava na ulumatua ni noda inakinaki—me da lesu tale vua na Kalou ko ya ka solia vei keda na bula?

iVakatekivu

Ena gauna taucoko ni nona qaravi itavi e na lotu o Peresitedi Harold B. Lee e dau vakabibitaka ni ulumatua e na itavi kece ni kosipeli i Jisu Karisito sa ikoya me rawa kina vei keda me da na lesutale ki na nona iserau na Tamada Vakalomalagi. Sa dau vakatayulica vakawasoma na bibi ni noda lako voli e na vakabauta me yacova ni da sa rawata na noda icavacava mai lomalagi.

A veidonui na gauna ni nona qaravi itavi o Peresitedi Lee kei na gauna e tekivutaki kina na kena vakadikevi na maliwa lala e na mua ni 1960 kei na itekivu ni 1970. E na kena yaco e dua na vakacalaka e na 1970 ka vakavuna na kena suka totolo mai i vuravura na Apollo 13 e na kena sa yacova tu yani na yasa ni vula, a taleitaka sara o Peresitedi Lee na kena muri vakavinaka na idusidusi kei na kena qaravi vinaka na cakacaka e dodonu me qaravi me rawa ni ratou vakalesui bula tale mai kina na tamata oqori. E raica e na veika e yaco na kena tautauvata ki na ivakarau ni vakabauta kei na talairawarawa e na gadrevi vei keda me da vakacavara vinaka kina na noda ilakolako e na bula oqo ki na noda itikotiko vakalomalagi. E na dua na nona vosa e na koniferedi raraba ni vula o Okotova 1970, a vakayagataka kina na italanoa ni waqa ni maliwa lala na Apollo 13, me vakaraitaka kina na kena bibi ni noda muria tiko na sala e sa vakarautaka tu vei keda na Turaga.

E vakabibitaka e na nona veiitukutuku o Peresitedi Lee ni sa ka bibi duadua e na ilakolako eda sa lakova tiko e na bula oqo sa ikoya me da lesu tale vua na Tamada mai Lomalagi. Na veiitukutuku oqori e rawa ni vukei keda me da raica ni “ni ivalavala kece sara e na noda bula, na lewa eda vakatauca e sa buli cake tiko kina e dua na bula ka na vakatarai keda me da curuma yani na nona iserau na Turaga na Tamada Vakalomalagi.”¹

E na iwase oqo, e dusimaka kina o Peresitedi Lee na sala e rawa me da na lesu kina e na vakacegu kei na galala ki na nona iserau na Tamada Vakalomalagi.

iVakavuvuli nei Harold B. Lee

E rawa vakacava me da na tuberi ki na bula vinaka e na gauna dredre oqo?

E na vica na vula sa oti, era a vakatabuicegu kina e vica na milioni na dausarasara kei na dauvakarorogo e vuravura raraba e na nodra waraka na vuka tawa macala ni Apollo 13. E kena irairai, ni sa masulaka tu o vuravura raraba e dua ga na ka: me ratou lesu bula mai i vuravura na tagane yaloqaqa e tolu.

E na gauna e tukuna kina e dua vei ira na itukutuku veivakidacalataki, “E dua na ka e sa kacabote!” era sa yavalati na dauvakadidike ni vuku era raica tiko na itosotoso ni waqa ni maliwa lala oqo mai Houston, o ira era a tuva mai na vica na yabaki na ituvatuva me baleta na vuka oqo.

Sa vakatau na nodratou bula na lewe tolu oqo e na rua na ka bibi sara: na kena rawa ni nuitaki na nodratou maqosa kei na nodratou kila ka vakacakacaka na dau ni misini e na vanua ka lewai tiko yani kina na ilakolako oqo mai Houston, kei na nodratou vakamuria vakavinaka sara na tiko e na waqa ni maliwa lala na nodra ivakaro na dau ni misini, o ira e rawa ni ra raica na iwali ni leqa, baleta ni ra kila na vu ni leqa. Me dodonu vakavinaka sara na nodra lewa na dau ni misini de na qai calata na vuravura e na vica na udolu na maile na waqa ni maliwa lala.

Na ka levu oqo e rawa ni vakatauvatani ki na veigauna dredre eda bula donuya. E levu era sa taqaya e na nodra raica ka rogoca na veika vakadomobula e yaco tu e vuravura raraba … na ivadi vuni vakapolitiki, na ivalu kei na veisaqasaqa e veiyasana kecega, na nodra veilecayaki na itubutubu ka ra sasaga tiko me ra sotava na leqa ni bula veimaliwai ka e rawa me voroka na bula vakavuvale, na nodra veilecayaki na gone kei na itabagone e na kena bolei na nodra vakabauta kei na nodra bula savasava.

E na gauna ga o sa vakarorogo ka talairawarawa kina, me vakai iratou na dau vuka e maliwa lala, e sa na qai rawa mo dou dusimaki ki na bula galala ka taqomaki vinaka e na nona sala vakataki koya na Turaga….

Mai na veika e yaco ki na Apollo 13 …, au na vinakata kina me’u taura e dua na gauna lekaleka oqo, me tuva vakalekaleka na ituvatuva talei ka tuvai vakamatau e na vuku ni talairawarawa, ka koto kina na nodra vakabulai na tamata yadua e na nona ilakolako ni bula oqo me yacova kina na vanua e lakova tiko … me lesu tale vua na Kalou ka solia vua na bula….

Na cava na inaki ni nona ituvatuva na Tamada Vakalomalagi?

Na ituvatuva oqo e kila mai na yacana, ka tukuni vakamatata na kena inaki bibi duadua e na itukutuku raraba ki na lotu e na itekivu ni itabagauna vakosipeli oqo.

E na sivia na dua na drau na yabaki sa oti a kaya kina na Turaga:

“Raica au sa solia yani ki vuravura na noqu veiyalayalati tawamudu; io me nodra rarama na kai vuravura; ka ivakarau vei ira na noqu tamata; io me ra muria na matanitu tani, ka vunautaka yani me caramaka na sala e mataqu.” (V&V 45:9)

Sa yaco kina na ituvatuva oqo me dua na veiyalayalati, ka ra na vakaitavi kina e vuqa na tamata. Me nodra ivakarau na digitaki ni Turaga ka me vinaka kina o vuravura taucoko. Na kena inaki me ra qaravi kina na gagadre ni tamata taucoko ka vakarautaka na vuravura e na ikarua ni nona lesu mai na Turaga.

O ira era a vakaitavi e na kena tuvai na ituvatuva oqo sa i ira kece sara na luvena vakayalo na Tamada Vakalomalagi. Na noda ivolanikalou makawa duadua, na nodrau ivola na parofita ni gauna makawa o Eparaama kei Jeremaia, e vakadeitaka ni a tiko talega kina na Kalou se o Ilohimi, na Luvena ulumatua, o Jiova; o Eparaama; Jeremaia; kei na vuqa tale na tamata kilai.

O ira na agilosi kece era sa bula tu ni bera ni bula o vuravura, o ira sa yaco me ra yalo, era a tiko kina, ka vakakina o ira era sa vakaturaga ka lagilagi sara, na nodra cakacaka kei na nodra ivalavala e na vuravura taumada ko ya sa rawa kina vei ira me ra yaco me na dau vakatulewa ka iliuliu e na kena vakayacori na ituvatuva tawamudu.

E na ruku ni nona ivakaro na Tamada kei na nona veidusimaki o Jiova, a buli kina o vuravura kei na veika kece sara e tu kina. Eratou “vakarota,” eratou “raica” ka ratou “vakarautaka” na vuravura. Eratou sa veivosaki vakai iratou” me baleta na biu ni veika bula kecega kei na veika kecega e dela ivuravura, ka wili kina na tamata, ka ratou vakarautaka me baleta na kena vakayacori na ituvatuva, ka rawa me da vakatauvatana ki na dua na droini, ka rawa me ra tuberi ka vakavulici kina na luve ni Kalou e na veika kece e gadrevi me vakayacori rawa kina na inaki vakalou, “me valagilagi na Kalou,” me rawa kina ki na tamata kecega na “Tucake tale mai na mate kei na bula tawamudu.” Na bula tawamudu e kena ibalebale na bula tawayalani e na vuravura silesitieli ka rau tiko kina na Kalou kei na Karisito, e na noda vakayacora na veika kece sa vakaroti vei keda (raica Eparaama 3:25)

Na cava soti na ivakavuvuli e yavu ni ituvatuva ni veivakabulai?

Na ituvatuva e lewena e tolu na ivakavuvuli bibi:

iMatai, na galala ka soli ki na tamata yadua me digia vakataki koya na veika me baleti koya “na galala kei na bula tawamudu” e na talairawarawa ki na lawa ni Kalou, se “na tiko vakabobula kei na mate” e na veika vakayalo mai na talaidredre (2 Nifai 2:27.)

Me tarava ga na isolisoli ni bula, e nona isolisoli cecere duadua na Kalou ki na kawatamata na galala ni digidigi, ka sa vakarautaki kina vei ira na luve ni Kalou me rawa ni ra lakova rawa na bula oqo. E dua na parofita iliuliu e na vanua oqo a vakamacalataka oqo vua na luvena tagane me vaka a volai e na dua na ivolanikalou makawa: oya me rawa na veika oqo, na nona inaki tawamudu na Turaga, sa dodonu me tu na veibasai ni ka, na veivakayarayarataki e na ka vinaka e na dua na yasana kei na ka ca e na yasana ka dua, se me da kaya e na kena vosa vakaivolanikalou, … na vuanikau vakatabui sa veibasai kei na kau ni bula; e dua e kamikamica ka dua e gaga.” E kuria na nona ivakamacala na tama oqo, “A sa solia na Turaga na Kalou vua na tamata me lewa na ka e kitaka. Ia kevaka e sega na ka me temaka na tamata, e na sega ni rawa me lewa na ka e kitaka.” (2 Nifai 2:15–16.)

Na ikarua ni ivakavuvuli bibi e na ituvatuva vakalou oqo, e okati kina na kena gadrevi me vakarautaki e dua na ivakabula mai na nona veisorovaki sa yaco kina me noda iVakabula na nona Gone ni Toko na Kalou, me vaka na “Lami sa vakamatei mai na ivakatekivu kei vuravura” (iVakatakila 13:8), me vaka e vakatakilai vei Joni e na yanuyanu o Patimo. (Na parofita o Liai) e a vakamacalataka ni nona cakacaka na Luve ni Kalou me vakayacora na nona veimasulaki e na vukudra kecega na luve ni tamata; ia ko ira sa vakabauti Koya era na bula.” (2 Nifai 2:9.)

Eda sa rogoca e vuqa na ka mai vei ira eso ka vakaiyalayala ga na veika era kila me baleta na nona rawa ni vakabulai e dua mai na loloma walega vakalou. Ia e gadrevi na nona ivakamacala e dua tale na parofita me kilai kina na ivunau dina e baleta na loloma vakalou me vaka e vakamacalataka e na veimalanivosa momona oqo.

“Ni sa kaya na parofita oqo, “eda sa cakacaka vagumatua me da vola na veika oqo, me da vakauqeti ira kina na noda kawa kei ira talega na wekada me ra vakabauti Karisito ka veivinakati tale kei na Kalou; ia eda sa kila ni da sa vakabulai e na loloma walega, ka sega e na vuku ni cakacaka.” (2 Nifai 25:23.) E dina sara ni da sa sereki mai na nona dra ni veisorovaki na iVakabula kei vuravura, ia e sa na qai rawa walega ni da sa cakava o ikeda yadudua na veika eda rawata me da cakacakataka kina na noda vakabulai.

Na ikatolu ni ivakavuvuli cecere ka bibi e na ituvatuva ni veivakabulai sa ikoya na isolisoli me “vakabulai na tamata kecega e na isoro nei Karisito, kevaka eda sa muria na vunau kei na ivakavuvuli ni itukutuku vinaka.” (Yavu ni Vakabauta 3.) Na veilawa kei na veicakacaka vakalotu yaga eso ka na rawa kina na vakabulai e sa tukuni tu vakamatata.

iMatai, vakabauta na Turaga o Jisu Karisito.

iKarua, veivutuni mai na ivalavala ca, kena ibalebale na vuki tani mai na ivalavala ca ni talaidredre ki na lawa ni Kalou ka kakua tale ni lesu kina. E vosa vakamatata sara na Turaga e na tikina oqo. E kaya kina: “… dou lako yani ka kakua ni valavala ca tale; ia ko koya sa ivalavala ca tale, (kena ibalebale dina sara, me vakayacora tale na ivalavala ca sa veivutunitaka oti) e na wili tale vua na ivalavala ca sa cakava oti; sa kaya na Turaga na nomudou Kalou.” (V&V 82:7.)

iKatolu, papitaiso e na wai kei na Yalo Tabu, e na cakacaka vakalotu duadua ga oqori, me vaka e vakavulica vei Nikotimo na ivakavuvuli, e na raica se curuma kina na matanitu ni Kalou e dua. (Raica Joni 3:4–5.)

Na ivakavuvuli vata oqori e a vakatavulica vakabibi na iVakabula e na nona sa tucake tale mai kivei ira na yalododonu e na vanua oqo, ka vaka me sa kena iotioti ni nona itukutuku vei iratou na nona tisaipeli. A vakavulica na iVakavuvuli vei ira na nona yalododonu ni “sa sega na ka tawa savasava sa curu rawa ki na nona matanitu; ia sa sgea e dua sa curu rawa ki na nona ivakavakacegu,ko ira ga sa sava na nodra isulu e na noqu dra ni ra sa vakabauta, ka veivutunitaka na nodra ivalavala ca ka vosota me yacova na ivakataotioti.

Ia oqo na noqu ivakaro: Dou veivutuni, ko i kemudou kecega na kai vuravura! Dou lako mai vei au ka papitaisotaki e na yacaqu, io mo dou vakasavasavataki e na isolisoli ni Yalo Tabu mo dou savasava kina e mataqu e na siga mai muri.

“Au sa kaya vakaidina vei kemudou, oqo na noqu ivakavuvuli. … ” (3 Nifai 27:19–21.)

Na cava soti na veivakalougatataki e yalataki vei ira era sa yalodina?

Kevaka era na rogoca na nona vosa na italai dina ni kosipeli i Jisu Karisito o ira na luve ni Turaga, oqo era okati kina o ira kece na tamata e na vuravura oqo, veitalia se ra kai vei, na kedra roka, se na nodra vakabauta, me vaka na nodratou a rogoca na dau vuka i maliwa lala na domodratou na dau ni idini e na vale ka lewai tiko yani kina na vuka oya e na gauna eratou sa leqa tu kina, me rawa kina vei keda yadua me da raici koya ka kilai koya, me vaka e sa yalataka na Turaga.

A vakaraitaki vakarawarawa sara na lagilagi ka sa yalataki vei ira era na yalodina tiko me yacova na ivakataotioti e na nona italanoa vakaibalebale na iVakavuvuli me baleta na gone cidroi. Ki vua na luvena ka a yalodina tikoga ka sega ni vakasabusabutaka na nona ivotavota, a yalataka o tama vua na luvena yalodina, na tama e na nona lesoni na iVakavuvuli sa ikoya na Tamada ka noda Kalou, “Na luvequ, e daru sa tiko vata vakadua, ia na ka kecega sa tu vei au sa nomu.” (Luke 15:31.)

E na ivakatakila vua e dua na parofita ni gauna oqo, sa yalataka kina na Turaga vei ira na yalodina ka talairawarawa e na gauna oqo: “…ena soli vua na ka kecega sa tu vei Tamaqu.” (V&V 84:38.)

Se me da na vakataki ira na yalowai e na uciwai e na ulu ni savu levu na Niagara e na nodra sa volekata yani na vanua e kaukauwa kina na kui? E dina ni ra sa vakasala na yadra e uciwai me ra sasaga ki na vanua malumu ni se bera ni yaco na leqa, era sega ni kauwaitaka na ivakasala, era dredre ga, era danisi, era gunu, era veivakalialiai ka ra qai rusa.

Ke a vakakina na nodratou leqa na daunivuka e maliwa lala ke ratou a sega ni via rogoca na ivakaro mai na vanua ka lewai tiko yani kina na vuka oya mai Houston. E sa vakatau sara toka ga na nodratou bula e na nodratou muria na veilawa taumada ka lewai kina na veikaukauwa vakavuravura.

A tagi o Jisu e na nona vakadinadinataka na vuravura vakavolivoliti koya e na nona gauna ka sa vaka me lialia mai, ka ra vakalialia na nona kerekere me ra lako mai vua “e na sala qiqo ka rabailailai” ka makataki tu vakamatata e na nona ituvatuva tawa mudu ni veivakabulai.

Au gadreva ke rawa me da rogoca tale na nona kerekere e na gauna oqo me vaka e kacivaka mai: Isa! Jerusalemi! Isa! Jerusalemi, ko iko sa vakamatei ira na parofita ka vakaviriki ira sa talai yani vei iko, au a nanuma vakavica me’u vakasoqoni ira vata na nomu gone, me vaka na toa yalewa sa vakasoqoni ira vata na luvena e ruku ni tabana, ia dou a sega ni vinakata!” (Maciu 23:37.)

Au gadreva me rawa ni raica o vuravura e na dua tale na italanoa vakaibalebale vei Joni na Daunivakatakila na kena ivatuka tabu na iVakavuvuli e na nona kacivi keda tiko edaidai me vaka na nona a kacivi ira mai Jerusalemi.

E kaya na iVakavuvuli, “Raica, ka’u sa tu e na mata ni katuba, ka tukituki: kevaka sa rogoca na domoqu e dua na tamata, ka dolava na katuba, au na curu vua, ka vakayakavi vata kaya ka na vakayakavi vata talega kei au ko koya.

Au na solia vua na gumatua sara me tiko vata kei au e na noqu itikotiko vakaturaga me vaka ka’u sa gumatua, ka tiko sobu e na itikotiko vakaturaga nei Tamaqu.” (Vakatakila 3:21–21.)

Sa ikoya oqo na ituvatuva ni veivakabulai e a vakatavuliea na lotu dina, ka yavutaki vei ira na Apositolo kei na Parofita, ka sa kena ivakadei na Karisito, na Turaga, (Efeso 2:20), ka na yaco ga mai kina na vakacegu, e sega ni vaka na vakacegu sa solia o vuravura, ia sa vaka ga na kena e solia na Turaga vei ira era sa vakadruka na veika ni vuravura me vaka na iVakavuvuli.

“A sa sega na bula e na vukuna e dua tani: ni sa sega sara e dua tale na yaca e ruku i lomalagi sa soli kivei ira na tamata, me da bula rawa kina.” (Cakacaka 4:12.)

E na rawa vakacava me ra tosoi keda i liu vaka ki na bula tawamudu na noda ivalavala e na veisiga?

E na dua na soqoni ka se qai oti wale toka ga oqo au a rogoca kina na nona ivakadinadina veivakayaloqaqataki e dua na goneyalewa gone. Sa sotava tiko na tamana e dua na rarawa bibi e na nodra sa raica vua na vuniwai e dua na mate ka na sega ni valuti rawa. E na dua na mataka e kaya kina vei na watina, na tama tauvimate oqo, ni baci oti e dua na bogi ni mosi kei na rarawa, e kaya e na yalo marau, “Au sa vakavinavinaka vakalevu ni kua.” “Me baleta na cava?” e taroga yani na watina. A sauma mai, “Ni solia vei au na Kalou e dua tale na siga meu tiko vata kei iko.”

Ni kua au gadreva dina sara mai yaloqu me ra vakavinavinaka vua na Kalou me baleta e dua tale na siga o ira kece era rogoca tiko na kakaburaki oqo! Me baleta na cava? E baleta na gauna e soli vei keda me da qarava kina eso na cakacaka e se vo tu. Me da veivutuni; me da vakadodonutaka eso na cala; me da golea vakadodonu e dua na gone i tovo ca; me da dodoka yani na ligada kivua e dua e gadreva tu na veivuke—me vakalekalekataki ga me da vakavinavinaka vua na Kalou me baleta e dua tale na siga me da vakavakarau kina me da na sota vata kei Koya.

Kakua ni tovolea mo bula donuya e vuqa na veisiga sa tu mai liu. Vakasaqara na igu mo qarava rawa kina na leqaleqa eso me baleta na siga ni kua. E na nona ivunau e na ulunivanua, e vunautaka kina na i Vakavuvuli: “O koya mo dou qai kakua ni lomaocaoca e na vuku ni mataka: se lomaocaoca na mataka e na vuku ni kena ka. Sa rauta na siga na kena ca.” (Mac. 6:34.)

Qarava na veika kece o rawata qai laiva na kena vo vua na Kalou, na Tamada taucoko. E sega ni rauta me da tukuna ni da na vakayacora e na noda vinaka duadua, ia e dodonu, au na vakayacora na veika kece sara e na noqu kaukauwa; Au na vakayacora na veika kece sara e gadrevi.²

Veivakasama ni Vuli me Veivosakitaki

E na sala cava e vakaraitaka kina vei keda na Tamada e na nona yavu ni veivakabulai na levu ni Nona loloma me baleti keda?
E na kauta mai vakacava ki na noda bula na vakacegu na noda kila na yavu ni veivakabulai?
E na yaga vakacava na galala ni digidigi kevaka me da na lesu tale vua na Kalou? Na cava na yaga ni veisorovaki? Na cava e dodonu kina me da talairawarawa ki na ivakavuvuli ni kosipeli kei na kena cakacaka vakalotu?
Na cava eso na ka eda na sotava e na noda gole tani mai na sala e sa vakotora vei keda na Tamada Vakalomalgi me da muria?
Na cava eso na ka e dau vakavuna me buwawa vei ira na tamata na nodra inakinaki me ra lesu tale ki na nona iserau na Tamada Vakalomalagi? Na ivakasala cava e rawa me da solia vei ira na lewe ni vuvale kei ira na tani era sa lako sese tu?
Na cava e bibi kina me da qarava yadua na siga? Me da vakavinavinaka e veisiga yadua? Me da veivutuni ka sasaga me da rawa na noda malumalumu? E rawa vakacava me vukica na noda vakavakarau me da sota kei na Kalou na noda vakayacora yadua na veika oqo?

Kacivi rau o Pita vata kei Adriu O Jisu Karisito. A gadrevi sara na nona Veisorovaki na iVakabula me rawa kina na nona yava ni veivakabulai na Tamana. E na noda muria na iVakabula, e na rawa kina vei keda yadua me da vakacavara “na noda ilakolako ni bula oqo me da yacova kina na vanua eda lakova tiko— me da lesu tale vua na Kalou ka solia vei keda na bula.”