Wase 22
Me Vakacegu na Yalomu
Na cava e kilikili kina me tu na veisaqasaqa, me rawa ni yaco kina na inaki tawamudu ni iVakabula?
Vakamacala Taumada
“Era na vakatovolei taucoko sara na mai bula e vuravura e na nodra sotava na veisaqasaqa.” a tukuna o Harold B. Lee.1 A sega ni vulagi e na cakacaka ni veisaqasaqa o President Harold B.Lee 1 ni rau a mate na watina o Fern Tanner Lee kei na luvena goneyalewa o Maurine Lee Wilikins e na yabaki 1960 vakacaca. E a tauvimate talega vakalevu e na veiyabaki ni nona lewena tu na Veiliutaki Raraba. A vakaraitaka ena koniferedi levu e na 1967: “Au sa mai laiva me mai caka vei au e so na vakadidike, so na vakadidike levu sara vua na Turaga, E rairai me’u vakadinadinataki au, sa na rawa ni lomasoli e na veika kecega, se cava ga e raica na Turaga me cakava vei au, au sa na vaka tu ga na gonelailai e vakarorogo tu vei tamana (raica Mosaia 3:19.) 2
Ia o Peresitedi Lee e solia tale tikoga na vakacegu e na dela ni rarawa “O koya e namaka e na nuidei na icocovi tawamudu e na nona cakacaka, e na bula oqo, sa na dau vakaukauwataki tu e na veivakatovolei lelevu e na sotava. Kevaka e tini vakaca na nona veidomoni, e na sega ni kunati koya. Ni ra mate na wekana lomani, e sega ni yalolailai, ni druka e na dua na veisisivi levu e na sega ni tu vakasuka, ni sa mai vakasevai nomui naki e na gauna mai muri e na vakacaca ni valu e na sega ni yalo loloku tu. Na nona bula kei na nona rai e sa vakatabakidua tu ga e na inaki ni nona vakabulai.3
Na gaunisala ki na [bula Vakalou] e sa sukusukura ka dredre. E lewe levu era na tacaqe ka lutu sara, ia e na nodra yalolailai era sa na sega ni duri rawa me ra tekivu tale. Era vakakabukabuataka na noda sala na ito nei vuni ca e na nodra saga tiko me ra vakauti keda laivi e na vuqa na sala veivakacalai. Ia e na ilakolako taucoko oqo, e vakadeitaka ko Peresitedi Lee ni kevaka eda na digitaka tiko na dodonu, eda na rawata na ka e vinakata, ia na kena rawa oqo, e sa na moica, vukica ka vakavuna me da sa kilikili me da torova yani na iserau ni Kalou. Na ka levu cava tale e tiko me sivia na kena taukeni na veika kece e nona na Kalou.” 4
Na iVakavuvuli nei Harold B.Lee
E vukei keda vakacava na veivakatovolei, me da vakataka na Kalou?
Sa dua na sala ni veivakasavasavataki e dauyaco ni da rarawa, ka’u kila ni na sega ni sotava tale e dua na ka me tautauvata na rarawa…. Eda na toro voleka vei Koya, ka a solia na nona bula, me rawata na tamata na ka e vinakata. Eda vakila e dua na veiwekani, eda sa sega ni bau vakila e liu. … Na rarawa e a sotava e sivita sara na kena era nanuma rawa. Ia na noda rarawa, e vaka me sa kauti keda tiko yani ki na bula vakalomalagi, e vukea na vakamakaretaki ni yaloda ka vukea talega na kena ceuti laivi na veika e sega ni marautaka na Turaga.5
A tukuna o Aisea “Ia oqo, kemuni Jiova, ko ni sa tama i keimami, koi keimami na tete, ia koi kemuni na dautuli kuro, ia koi keimami kecega na cakacaka ni ligamuni” (Aisea 64:8)
Au a sa dauwilika wasoma na tiki ni vola oqo, ka sega ga ni taura rawa na kena ibalebale taucoko me yacova na noqu tiko mai Mexico e na vica na yabaki sa oti e Telecapaca ka ra dau tuli kuro na lewena. Au raica na nodra dau cakava na kena uli e na kena icakacaka e ra kila ga o ira, ka lako sara ga o dautulituli e na soso me laki bulia mai kina vakavinaka. Sa vakayagoyagovinakataka mai na nona ituli sa qai biuta me vakacowiri e na kena misini, ka bulia e ligana na ka e vinakata me yacova ni sa vakarau me kau ki na makete. Ia ni keitou vakaraica tiko e na so na gauna ni dau dua na ka e yaco vakacalaka e na ka e buli tiko, dau biu laivi taucoko mai na ka e sa caka tiko, kumuni vata taucoko tale, me na tekivu tale na cakacaka, ka so na gauna e dau tokaruataki vakavica na kena sagai tiko me tekivu ni qai caka vakavinaka e dua.
Ni’u vakasamataka tikoga na ka oqo, au sa raica sara na ibalebale ni wase ni vola oqo. Io, o i keda talega eda na vakatovolei mai na veika me vaka na dravudravua, tauvimate, na nodra mate na noda daulomani, so na gauna eda veretaki mai vei ira eda nanuma ni ra wekada, mai na domoni ni iyau, na kena vinakati na bula rawarawa, se vutuniyau e na kena lasutaki tu na torocake vakavuli, kei na veidabui ni vuravura. E dua na tama ni gone e na nona vakamacalataka na ka oqo vei luvena tagane, a kaya:
“A sa vakayacora ko koya na nona inaki tawamudu e na nona bulia na tamata; a sa buli rau na noda itubutubu taumada, na manumanu ni vanua kei na manumanu vuka ni macawa; raica na ka kecega sa buli tu me kena veibasai kei na kau ni bula, ia e dua e kamikamica ka dua e gaga. [2 Nifai 2:15.]
A tukuna vakaoqo na Parofita o Josefa Simici e na nona vakamacalataka tiko na veivakavoui oqo, ni a tautauvata kei na dua na vatu vakaitamera ka qiqi sobu tiko mai e na dua na ulunivanua, ka qai dau masiraki tikoga e na kena coqa na tikina sukusukura vata kei na so na veika e na nona sala ka lutu eke e so, ka lutu e kea e so. A qai tukuna “Au sa na qai vaka e dua … dakai titi e na nona bula na Turaga.” [History of the Church, 5:401.]
Ia, e dodonu me da vakavoui, e dodonu me da vakatovolei, me qai vakadinadinataka na kaukauwa kei na igu sa tu vei keda.6
Ni da sa tuberi mai na vakabauta ka vakatavuvulitaki mai na vosa ni Kalou, e da sa na raica tu na bula me dua na i cakacaka ni vakavulici ni yaloda. Ni sa wanonovi keda tu na Tamada Dauloloma, eda sa na vuli mai na “na veika e mositi keda”, eda vakaukauwataki ni da sa qaqa e na veivanua e tu kina na veika rerevaki [raica Iperiu 5:8]. Eda sa rogoca na vosa ni Kalou e na vakabauta, ka da kila ni cava e na wasea e na noda bula na ivakatagedegede cecere nei Jisu…Ïa mo dou qai savasava, ni sa savasava vinaka sara, vaka sa vinaka sara na Tamamudou sa tiko mai lomalagi.” (Maciu 5:48) … oqo me na vinaka vei keda, ka baleta tiko na noda vinaka tawamudu, e dina ga, na veivakavinakataki oqo, sa na yaco kina na nona veivakaroti bibi na noda Kalou levu, “O koya sa lomana ko Jiova, sa cudruva ko koya, ka sa yaviti ira kecega na luvena sa vinakata ko koya.” (Iperiu 12:6.)
Ia eda sa vuli ka tuberi me da valuta tiko na kaukauwa ni butobuto kei na yalo ca, me da sega ni drigiti, keitou sa lomaocaoca ga, ia keitou sa sega ni yalolailai, keitou sa vakacacani, ia keitou sa sega ni biu laivi, keitou sa vakabalei sobu, keitou sa sega ni vakarusai; (2 Korinica 4:8–9.)7
Kevaka e dua sa vakadinadinataka na inaki ni bula sa na raica na lati kei na veivakatovolei ni bula me isala ni noda sotava na veika e kilikili me baleta na cakacaka tawamudu…
Kevaka eda sa sota kei mate, e na sega ni rere o koya “ka sa vakaivava na yavamudou e na cakacaka ni tukutuku vinaka ni veivinakati,” (Efeso 6:15) ia ko ira sa yali na nodra daulomani, era na taukena na yalo ni vakabauta nei Moronai, na Turaga ni valu, ka kaya. “Raica sa laiva na Turaga me ra mate yani na tamata yalododonu, me qai tau na nona cudru vei ira na tamata ivalavala ca; ia dou kakua ni nanuma ni sa rusa sara na yalododonu ni ra sa vakamatei; raica ko ira oqori era sa curu ki na nona ivakavakacegu na Turaga na nodra Kalou.” (Alama 60:13) 8
Me da rogoca na lesoni ni iVakavuvuli me baleta na vakatautauvatataki ni bula ni tamata me vaka na senikau. … “Ia na tabaqu kecega sa vua sa samaka [se tataya]ko koya me vua vakalevu sara” (Joni 15:2). …
Sa dredre sara, kevaka, e tiko e dua na tamata e vinaka, vakavo ga kevaka me vakatovolei, ka tovolei e na dela ni rarawa kei na veisaqasaqa, … ka qai samaki tiko mai vua na dauteitei uasivi. Na kena vakayagataki na isele kei na ikutari, ka musulaki vakavinaka na tabana me vaka na nona inaki savasava na Kalou, me yaco me vua vakalevu sara.
Oi kemuni yadudua mo ni sotava mada na veivakatovolei, na dredre, na vutu kei na yalolailai. Kevaka o sa rarawa se taqaya, mo nanuma na lesoni oqo, me solia vei iko na nuidei. “O koya sa lomana ko Jiova, sa cudruva ko koya, ka yavita kecega na luvena sa vinakata ko koya” (Iperiu 12:6) … qai tukuna tale: “Na luvequ mo kakua ni beca ni sa vakavulici iko ko Jiova, se yalewa ni sa vunauci iko ko koya: ni sa ikoya sa lomana ko Jiova, sa vunauca ko koya; me vaka sa ia na tamata vua na luvena, sa vinakata ko koya” (Vosa Vakaibalebale 3:11–12).9
Na Parofita ko Josefa [Simici] … a taqaya e na vuku ni valavala kaukauwa a vakayacori vei ira na lewe ni lotu, ka o ni nauma e na dela ni nona nuiqawaqawa ni a tagica na Kalou (raica V&V 121:1–6) A sa vaka e na nona sa mokota e dua na gonelailai na Turaga e na nona a kaya:
“Ia na luvequ; me vakacegu na yalomu; raica sa lekaleka walega na nomu gauna ni rarawa kei na vutugu.”
“Ia kevaka ko sa vosota rawa, e na laveti iko cake na Kalou; raica ko na vakamalumalumutaki ira kece ga na nomu meca. [V&V 121:7–8]
Sa qai cavuta e dua na vosa veivakurabuitaki:
“Ia oqo na luvequ mo kila tiko na veika kece oqo e sa na vakavulici iko mo vinaka sara” [V&V 122:7]
… Sa qai tukuna na iVakavuvuli:
“Raica na Luve ni Tamata sa vosota rawa na veika e toro sobu sara. Ia ko nanuma li ni ko sa uasivi cake mai vua.
“Ia mo yalodina tiko me tudei kina vei iko … ; ia mo kakua ni rerevaka na ka era kitaka na tamata, ni sa tiko vata kei iko na Kalou me tawamudu”. (V&V 122:8, 9)
Au lakova e dua na gauna e na noqu bula, ka’u vakayagataka sara ga vakaiau na veika oqo. Ni a sotava taucoko na veika oqo na luve ni tamata.10
Na inaki ni noda lako mai ki ke, sa vakamacalataki vakamatata tu e na nona ivakatakila na Turaga vei Mosese. A kaya (Mosese 1:39) “Oqo na inaki kei na lagilagi ni noqu cakacaka- io me ra tucake tale mai na mate na tamata kecega ka rawata na bula tawamudu. “Na bula tawamudu ni tamata” e kena ibalebale na lesu tale ki na iserau ni Kalou na Tamada kei na Luvena ka la’ki bula tawamudu vata kei Rau. A sega ni tukuni ni sa nona inaki me ra bula ka vutuniyau na luvena e na vuravura oqo ka sega ni sota kaya na vutu kei na rarawa. A sega ni tukuna ko koya. E na so na gauna me vaka a tukuna o Aisea, E na tubu mai na damanu me isosomi ni soni [Aisea 55:13]. … Na ka eda raica mai na imatai ni gauna me dua na rarawa levu, sa na yaco ni da sa raica vinaka na yaloyalo taucoko mai na kena itekivu me la’ki cava ni sa dua na veivakalougatataki levu.11
E na rawa vakacava me da kunea na kaukauwa kei na vakacegu e loma e na gauna ni leqa?
Na veitamata yadua e na vuravura, o iko kei au o keda kece sara … vutuniyau se dravudravua, vinaka se ca, gone na qase … oi keda taucoko sara eda na vakatovolei ka vakarautaki, mai na cava ni bula dredre, na cagilaba me da taqomaki keda mai kina. Ia o ira ga era na sega ni rawa ni bale, sai ira e ra tara na nodra vale e na dela ni vatu. Ia na cava na vatu? Na vatu ni talairawarawa e nai vakavuvuli ni Kosipeli i Jisu Karisito, me vaka sa vakatavuvulitaka ko Koya.12
Au na sega ni kere veivosoti e na mataka edaidai mo ni duavata kei au e na noda vakabauta na yavu ni lotu dina—vakabauta na Kalou kei na luvena o Jisu Karisito na iVakabula kei vuravura, ia e na yacana, sa dauyaco na ka veivakurabuitaki e daidai, ia kevaka eda sa ciqoma taucoko na dina oqo, sa na qai rawa ni da tudei tu ni sa liwavi keda tu na cava ni bula oqo.
Au sa sureti kemuni mo ni vakamalumalumutaki kemuni. … Ka vakabauta e na yalo e vakamamasu na veika kece era tukuna vei keda na parofita tabu ni Kalou, me baleta na kosipeli e na Vola Tabu mai na ivakatekivu.13
Ia oqo, sa ka bibi taudua e na noda bula, e sega ni veika e yaco vei keda, e sa bibi ga na nodra ciqoma na veika oqori. Oqori ga na ka e bibi. Ni sa cava na nona ivunau e na Ulunivanua, O ni nanuma li na nona vosa vakatautauvata na iVakavuvuli. A tukuna.
Ia oqo, ko koya vakayadua sa rogoca na noqu vosa oqo, ka cakava, ka’u na vakatautauvatataka kei na tamata vuku, sa tara na nona vale e na dela ni vatu.
A sa tau mai na uca, ka coka mai na dobui, ka liwa na cagi, ka tabaka na vale ko ya, a sa sega ni bale: ni sa tauyavutaki e na vatu. (Maciu 7:24–25)
Na cava beka e via vakadreta tiko? E via tukuna tiko, ni cagi ni veisiga, na ualuvu ni veivakarusai, na veika dredre, e na samuta tiko na tamata yadua e na vuravura oqo; ka na sega walega ni bale …ni sa sisi sobu mai na bati ni uciwai, ni sa yali e dua e voleka vei keda, e na dua tale na veivakarusai … ia na ka duadua ga e na tauri keda vata tu e na veicava oqo, kei na dredre ni bula, kevaka eda tara vale e na dela ni vatu, ka maroroya na ivunau ni Kalou…
Dou waraka na Turaga e na yalo vosota, ni dou sa vakacacani ka vakararawataki. Sa tukuna na Turaga.
Au sa kaya vakaidina vei kemudou na wekaqu; dou kakua ni rere, dou yalo vakacegu ga; ia dou reki tikoga ka vakavinavinakataka na ka kecega.
“Ia dou waraka na Turaga e na yalo vosota; raica sa rogoca na Turaga ni Lewevuqa na nomudou masu; a sa volai ka dregati e na itukutuku oqo; ia sa lewa ka yalataka na Turaga me vakayacora.”( V&V 98:1–2) 14
Na cava eda rawa ni tukuna vei ira era gadreva tu na vakacegu ni lomadra me tabonaka na nodra taqaya, me tarova na vutu ni yalo, kauta mai na kila ka, me rai sivita na dredre ni veivakatovolei edaidai, ka raica e dua na inuinui kei na tadra e na bula sa tarava mai na bula oqo…
E vakaraitaka na iVakavuvuli na vuni vakacegu cecere ko ya vei iratou na nona tisaipeli ni a kaya…Au sa laiva vei kemudou na vakacegu, au sa solia vei kemudou na noqu vakcegu; au sa sega ni solia vei kemudou me vaka sa solia ko vuravura. Me kakua ni rarawa na lomamudou se rere. (Joni 14:27)15
“Dou muria na vunau ni Kalou” ni sa tiko kina na gaunisala taudua ni vakacegu ni lomada, me vaka a tukuna na ivakavuvuli e na nona sa tatau tiko vei iratou na Nona tisaipeli: Na veika oqo ka’u sa tukuna vei kemudou, mo dou rawata na vakacegu e na vukuqu. Dou na kunea e vuravura na rarawa; ia mo dou vakacegu; au sa vakamalumalumutaki vuravura (Joni 16:33)…kei kemuni vakayadua, e na maliwa ni veika dredre e vakawavoliti kemuni tu, mo kunea na veivakadeitaki vakalomalagi ka solia na Turaga vei keda kece e na nona lomani keda, ka na kauta laivi taucoko na rere ka da na vakatalega na Turaga e na noda vakamalumalumutaka na vuravura taucoko.16
Sa e vei na veitaqomaki e vuravura e daidai? E sega ni rawata na veitaqomaki ni qiqi ni valu, na waqavuka ni valu se na bomu kasi. Sa dua ga na vanua e rawa ni da taqomaki kina, e na loma ni nona kaukauwa na Kalou Kaukauwa, ka sa solia tu vei ira era muria na nona ivunau, ka rogoca na domona, ni vosa tiko mai e na gaunisala se gusu sa digitaka e na inaki oqo…
Me nomudou na vakacegu, sega ni vakacegu e lako mai na lawa ni veitaqomaki, ia na vakacegu ka lako mai e na veika e tukuna na Turaga, ni’u sa vakamalumalumutaka na veika kece vakavuravura. Me na vukei keda na Kalou me da kila, ka mo kila talega, niu sa kila e na vuni yaloqu taucoko, sega tale na vakatitiqa, ni qo na nona cakacaka, o koya e na tuberi keda ka liutaki keda tiko e daidai, me vaka ga e sa cakava tu mai e na veitabagauna, vakosipeli.17
E daidai, me vaka ga sa parofisaitaki tu, sa yavavala tu ko vuravura taucoko, ka sa veilecayaki tu na yalodra na tamata. Eda sa namaka me da bulataka na vakacegu ni lomada ka na rawa mai ni da sa vakayagataka tiko na ivakavuvuli ni Kosipeli i Jisu Karisito e na vuravura veilecayaki oqo. Na leqa vakayalo e na rawa ni yaco vua na tamata, kevaka e nuiqawaqawa tu, ka na yaco dina sara e na gauna sa na batabata mai kina na nodra loloma na tamata. Na kaukauwa vakabete sa tu vei keda edaidai me na vakayagataki ka da lomani ira sara mada ga o ira era sa vakacacani keda, ka vinaka tu ga na noda vakasama, me vaka sa vakasala kina na iApositolo o Paula vei Timoci [2 Timoci 1:7]. Kevaka e da na sega ni cakava eda sa na vakatawayagataki. E na tawayaga na noda ivakadei, sa na sega na betena vua na vuni ca me vakauqeti keda me da voroka na ivunau, se valavala ca. E sa na sega tu mada ga na noda kaukauwa.”18
E dua na noqu itokani’ka daunibisinisi mai Atlanta, Georgia …a tovolea me vakayaloqaqataki au e na dua na noqu gauna ni rarawa; ka tukuna vei au Raica, au via tukuna vei iko e dua na ka, ni’u qase sara mai vei iko. E na tolusagavulu ka va na yabaki sa oti, a taqiri na noqu talevoni, e na baqe ka’u a kena Peresitedi. Na itukutuku a lako mai ni a mavoa sara vakabibi ko na watiqu e na dua na vakacalaka e gaunisala. Na ka walega au sa rawa ni kaya, ‘Na Kalou e na sega ni rawa ni laiva me yaco e dua na ka vua na noqu daulomani’…ni sa rui vinaka,rairai totoka qai dinamati. Ia e na loma ga ni vica na auwa, sa yaco tale mai na itukutuku ni sa mate. E a sa tagi vakaidina na yaloqu, Au sa gadreva me’u mate, au sega ni qai via bula tiko, au gadreva me’u rogoca tale na domona. Ia au a sega ni mate, ka’u sega talega ni rogoca na domona. Au sa qai dabe sobu ka tovolea me’u cakacaka taka na veika oqo. Na cava beka na ibalebale ni galili sa vaka tu oqo, kei na rarawa levu sa dauwaraki keda tu e na noda ilakolako. Sa qai lako mai vei au e dua na vakasama, ni o koya oqo na veivakatovolei levu ka bibi taudua eda na sotava e na noda bula. Kevaka o sa na sivita ka vorata rawa, sa na sega tale ni dua na ka mo na sega ni vorata rawa.
Sega soti ni matata na noqu vuka lesu tale e na waqavuka ki vale e na bogi ko ya, ia au vakila na vakacegu, ka sa imatai talega ni gauna, me’u sotava kina e dua na ka levu vakaoqo. Sa basika mai e na noqu vakasama na ka e tukuna ko Paula me baleta na iVakavuvuli, ‘Dina ga ni sa Luvena ko Koya” …. kena ibalebale ni sa Luve ni Kalou… á sa vakavulici ga e na ivalavala ni talairawarawa, ni sa vosota tiko na ka rarawa; ia ni sa vakarautaki oti, sa yaco me vunibula tawamudu vei ira kecega sa talairawarawa vua” [Iperiu 5:8, 9]. Ni da vakasamataka, ni sa yaco mai ena sala ni veivakavinakataki mai na veitawasei, galili, kei na kidroa, au nanuma ni sa dodonu me so mada na ka vinaka e yaco ni bera ni da vakatovolei tale e na noda bula. 19
Eda sa kacivi me da cakava eso na itavi dredre e na dua na gauna dredre, ia sa dua talega na gauna ni veika lelevu, gauna ni vuli, ka levu talega na vakacegu. Na bolebole lelevu ka ra veibinibini mai, ka vu mai e na ivalu, na tabili yani ni tamata e na veikoro lelevu, vakaikuritaki na vakadewataki ni vosa ni Kalou, na veileqa vakavuvale, sa na solia vei keda e dua na itavi, ka tautauvata kei na kena takosovi na veibucabuca, vorati na veilecayaki, me rawa ni tauyavu na itikotiko mai na mosi kei na rarawa. Au masuta ni da dui cakava na noda itavi e na ilakolako oqo, ka da na liutaka tiko na qiqi ni lotu ni sa curuma yani nai otioti ni vanua–Na Nona iserau.20
Veivakasama ni Vuli me Veivosakitaki
-
Na cava na noda idrodro,ka vuni noda vakacegu e na gauna ni rarawa? Na cava e dau vakakaukauwataki iko ka solia na vakacegu ena gauna ko vakatovolei kina?
-
Na cava na vuna, oi keda kece sara, …na tamata, yalododonu, se ivalavala ca, eda sotava kaya na veivakatovolei kei na rarawa?
-
Na gaunisala cava e vakakalougatataka kina na noda bula na rarawa? Ena gaunisala cava ena rawa ni vakaukauwataki keda, ka vukea me da qarava vakavinaka na Turaga na noda vakatovolei?
-
Na cava me da vakabauta kina na “inaki taudua” ni Tamada Vakalomalagi? Na cava na kena ibalebale eda sa vaka na soso ena liga ni Turaga?
-
Na cava na ibalebale ni waraka ena vosota na Turaga ena gauna ni veivakatovolei? Na cava o sa vulica ni o cakava na ka oqo.
-
Na gaunisala cava e dau solia kina vei keda na vakacegu na Turaga e na gauna ni rarawa?