2005
O Le Tusi a Mamona: O Se Tasi Molimau ia Iesu Keriso—O Mea Malamalama ma le Taua
Me 2005


O Le Tusi a Mamona: O Se Tasi Molimau ia Iesu Keriso—O Mea Malamalama ma le Taua

O le Tusi a Mamona o se oa e le mavae o le poto ma musumusuga, o fautuaga ma aoaiga ma faasa’oga.

Na saunoa Iosefa Samita, “Na ou ta’u atu i uso, o le Tusi a Mamona o le tusi sili lea ona sao o soo se tusi o i ai i le lalolagi, ma o le maa auau o lo tatou talitonuga, ma o le a latalata atu ai se tagata i le Atua e ala i le usitaia o ona mataupu, nai lo se isi lava tusi” (Book of Mormon introduction; tagai foi History of the Church, 4:461).

O le lomiga muamua o le Tusi a Mamona: O se Tasi Molimau ia Iesu Keriso sa lolomiina i Palmyra, Niu Ioka, ia Mati i le 1830. O Iosefa Samita—o se tama mai tuā e le’i aoaoina—e lei leva ona uma lona aso fanau e 24 i ai ona tausaga. O le tausaga na muamua atu, sa ia faaaluina ai se aofaiga pe tusa o le 65 aso i le faaliliuina o papatusi. Toeitiiti lava o le afa o le taimi sa ia faia ai le faaliliuga, o le taimi ina ua tuanai lona mauaina o le perisitua. O le lolomiga e fitu masina na fai ai.

O le taimi muamua lava na ou faitauina ai le Tusi a Mamona mai le amataga e oo i le faaiuga, sa ou faitauina le folafolaga afai ou te “ole atu i le Atua, le Tama Faavavau, i le suafa o Iesu Keriso, pe moni [mea sa ou faitauina]; ma afai [o le a ou] ole atu ai ma le loto faamaoni, ma le manatu tonu i ai, ma le faatuatua ia Keriso, [o le a] ia faaalia le tonu ia te [au], i le mana o le Agaga Paia” (Moronae 10:4). Sa ou taumafai e mulimuli i na faatonuga, e pei ona ou malamalama i ai.

Afai sa ou faamoemoeina se faaaliga mamana e vave oo mai, e avea o se aafiaga lofituina, e le’i tupu. Ae ui i lea, sa lelei [ou] faalogona ma sa amata ai ona ou talitonu.

O le fuaiupu e sosoo ai e sili atu foi ona maoae sana folafolaga: “O le mana foi o le Agaga Paia tou te iloa ai le tonu i mea uma lava” (Moronae 10:5; faaopoopo le faamamafa). Ou te le iloa pe faapefea ona galue le Agaga Paia, e ui lava ina faamatala mai e le Tusi a Mamona i ni nai taimi i ni nai auala eseese foi.

Sa ou suesueina ma aoao ai “e tautala mai foi agelu i le mana o le Agaga Paia; o le mea lea, ua latou fetalai mai ai le afioga a Keriso.” Fai mai foi, e tatau i se tasi ona “fiafia i le afioga a Keriso; [faatasi ma le folafolaga] e faaalia mai ia te outou i le afioga a Keriso mea uma tou te faia” (2 Nifae 32:3).

Ma o loo manino ona ta’u mai “afai e le malamalama ai ia te outou… ona ua outou le ole atu pe tu’itu’i atu outou” (2 Nifae 32:4).

Sa ou faitau foi, “Afai tou te ui atu i le ala ma talia le Agaga Paia, na te faaali ia te outou mea uma e tatau ona outou faia” (2 Nifae 32:5). Ua uma ona ou faia lena mea ina ua faamauina au o se tagata o le Ekalesia e ala i le “faaee atu o lima e maua ai le mea foaifua o le Agaga Paia” (Mataupu Faavae o le Faatuatua 1:4).

Afai sa ou faamoemoe i lo’u ta’umamāina faatamaitiiti i se aafiaga faaleagaga faapitoa, e le’i tupu lena mea. I le tele o tausaga, a o ou faalogo i lauga ma lesona ma faitau i le Tusi a Mamona, sa amata ai ona ou malamalama.

Sa leaga lava ona fai Nifae e ona uso ma [sa ia] faamanatu atu ia i latou, sa fetalai atu se agelu ia i latou, “a ua le lagona e outou, ua le mafafai outou ona lagona ana fetalaiga” (1 Nifae 17:45). Ina ua ou malamalama e mafai e le Agaga Paia ona fesootai mai e ala i lagona, ona ou malamalama lea i le pogai e tauaveina ai e afioga a Keriso lena lagona lelei, pe mai le Feagaiga Fou po o le Tusi a Mamona po o isi tusitusiga paia. I le aluga o taimi, na ou iloa ai o loo i ai i tusitusiga paia ia tali i mea e tatau ona ou iloa.

Sa ou faitau, “O upu nei, e mafai foi ona outou faatatau ai ia te outou atoa ma tagata uma” (2 Nifae 11:8; faamamafa faaopoopo; tagai foi 1 Nifae 19:23–24; 2 Nifae 6:5; 11:2). Sa ou malamalama o le uiga o lenei mea, o tusitusiga paia e patino lava ona faatatau ia te au, ma e faatatau foi i tagata uma lava.

A ou faitauina faafia se fuaiupu e i ai sona taua patino [mo au], ou te mafaufau faapea, po o ai lava na tusia lena fuaiupu, sa i ai sona malamalamaaga loloto ma iloa lelei lo’u olaga ma ou lagona.

Mo se faataitaiga, sa ou faitau sa ’ai le perofeta o Liae i le fua o le laau o le ola ma faapea mai, “O lea na ou amata ai ona manao ia fetagofi i ai foi lo’u aiga; aua na ou iloa ua sili ona manaomia ai isi fua laau uma” (1 Nifae 8:12). E sili atu i le faatasi ona ou faitauina lena [fuaiupu]. E le’i tele sona taua ia te au.

Fai mai foi le perofeta o Nifae ua ia tusia “ai mea a lo’u agaga … mo le aoaoina ma le aoga i au fanau” (2 Nifae 4:15). Sa ou faitauina muamua lena fuaiupu, ma e le’i i ai foi se taua tele ia te au. Ae mulimuli ane ina ua maua le ma fanau, sa ou malamalama ai, sa loloto lagona sa ia Liae ma Nifae i le la fanau, e pei ona ma lagonaina e uiga i le ma fanau ma fanau a le ma fanau.

Na ou iloa ai o nei tusitusiga paia e malamalama ma taua. Sa ou mafaufau pe na faapefea ona maua e le [alii] talavou o Iosefa Samita nei manatu. O le mea moni, ou te le talitonu sa ia te ia se malamalama loloto. E le faapea sa tatau lava ona ia maua [na manatu]. Sa na ona ia faaliliuina lava o mea na tusia i luga o papatusi.

O na manatu malamalama ma le taua o loo i ai i soo se vaipanoa o le Tusi a Mamona. Latou te faaalia mai le loloto o le atamai ma le poto masani lea e mautinoa lava e le o se uiga o se tagata e 23 tausaga.

Sa ou aoaoina ai o soo se tasi, i soo se mea, e mafai ona faitauina le Tusi a Mamona ma maua ai musumusuga.

O nisi manatu na oo mai ina ua uma le faitauga faalua, e oo lava i le faatolu ma foliga ai e “faatatau” i mea ma te fetaiai i aso uma o le olaga.

Ou te faamatalaina se isi manatu malamalama ma taua, ou te le’i maua i [lo’u] faitauga muamua o le Tusi a Mamona. Ina ua 18 ou tausaga, sa valaauina au ou te auauna atu i le militeli. Ona sa leai se mafuaaga ou te mafaufau i ai i le taimi muamua, ae sa ou popole pe talafeagai ona ou alu i le taua. I le faaiuga, sa ou maua ai la’u tali i totonu o le Tusi a Mamona.

“Na latou [o Sa Nifae] le tau i le fia fai tupu, po o le fiapule, a ua latou tau mo latou aiga, ma lo latou saolotoga, ma a latou ava, ma a latou fanau, ma a latou mea uma, ioe, atoa ma a latou sauniga i a latou tapuaiga, ma la latou ekalesia.

“Na latou faapea ifo i o latou loto, ua faia e i latou le mea e tatau i lo latou Atua; aua ua fetalai mai le Atua ia te i latou ma o latou tama: Afai ua outou le agasala i le mea muamua e tausuai ai, po o lona lua, aua tou te tuuina atu outou ia fasia i lima o e ita ia te outou.

“I le ma lenei, ua fetalai mai le Atua: Ia outou faamamaluina o outou aiga e oo lava i le faamasaaina o le toto. O lea, ona o lenei mea ua finau atu ai sa Nifae i sa Lamana, ina ia faamamalu ia te i latou lava ma o latou aiga ma o latou fanua, ma lo latou nuu, ma la latou pule, ma la latou ekalesia” (Alema 43:45–47).

O le iloaina o lenei mea, sa mafai ai ona ou auauna atu ma le naunautai ma le faamamaluina [i le militeli].

O le isi faataitaiga: Sa i ai se taimi sa i ai sa matou filifiliga taua lava e fai. Ina ua uma ona matou tatalo, ae sa matou lagonaina pea le le mautonu, o lea na ou alu atu ai loa e vaai ia Elder Harold B. Lee. Sa ia fautuaina i matou ina ia matou faia loa [le filifiliga]. I lona vaaia o lo’u le nofonofo lelei, sa ia faapea mai, “O le faalavelave ia te oe, e te manao e te iloa atu le faaiuga mai le amataga.” Ona ia sii mai lea o le fuaiupu lenei mai le Tusi a Mamona, “O lea aua le fefinauai ai ona ua le vaaia e outou se mau, seia uma le tofotofoina o lo outou faatuatua” (Eteru 12:6).

Sa ia faaopoopo mai, “E tatau ona e aoao e savali i le siui o le malamalama, ma atonu ma ni nai laa i le pouliuli, o le a outou iloa ai o le a oo mai le malamalama ma agai atu i o outou luma.” O se aafiaga lena mai se fuaiupu e tasi o le Tusi a Mamona, na suia ai lo’u olaga.

Pe le’i i ai ni taimi na tou manatu ai e pei o Nifae o le na faapea mai, “Sa taitaiina au e le Agaga, ma ua le muai iloa mea ou te faia?” (1 Nifae 4:6). Pe le’i i ai ni taimi na tou lagonaina ai le vaivai tele?

Na lagona e Moronae le vaivai ma le fefe nei latou “tauemu mai i a matou upu [ona o le matou vaivai].

“… Ua fetalai mai le Atua ia te [ia], ua faapea mai: E tauemu o e valelea, a e peitai, e faanoanoa i latou; a ua lava lou alofa tunoa i e agamalu, latou te tauemu ai ona o lo outou vaivai;

“Afai e o mai tagata ia te au, ou te faailoa atu ia te i latou lo latou vaivai. Ou te tuuina atu i tagata le vaivai, ina ia latou faamaulalo ai; ma ua lava lo’u alofa tunoa i tagata uma o e faamaulaloina i latou lava i ou luma; aua afai latou te faamaulaloina i latou lava i ou luma, ma faatuatua ia te au, ona ou faia lea o mea vaivai ma mea malolosi ia te i latou” (Eteru 12:25–27; faamamafa faaopoopo).

Ua televave tele le alu o le olaga. A e lagonaina le vaivai, lotovaivai, lofituina, po o le fefe, tatala ma faitau le Tusi a Mamona. Aua nei e tuua le tele o le taimi e alu ese atu ona faatoa faitau lea o se fuaiupu, o se manatu, po o se mataupu.

O le mea ua ou iloa, e le faafuasei ona oo mai se molimau ia i tatou. Ae e tuputupu ae, e pei ona fai mai Alema, e mai se fatu o le faatuatua. “[O le a faamalosia ai lou faatuatua]: ona tatau ai lea ona outou faapea ifo, o le fatu lelei ia; aua faauta, ua fefete, ma ua totogo, ma ua amata ona tupu” (Alema 32:30). Afai e te tausia, o le a tuputupu ae; ae afai e te le tausia, o le a magumagu (tagai Alema 32:37–41).

Aua e te toatamai pe afai sa e faitauina ma toe faitauina ae le maua lava se molimau mamana. Atonu o le a e pei o soo ua ta’ua i le Tusi a Mamona o e na tumu i le mana o le Atua i le mamalu tele “a ua latou le iloa ai” (3 Nifae 9:20).

Ia fai le mea sili e te mafaia. Mafaufau i le fuaiupu lenei: “Ia pule foi ina ia faia nei mea uma i le poto ma le auauai lelei; aua e le tatau ona momoe vave le tagata ia silia le malosi ua ia te ia. Ma lea foi, e tatau ona ia filifiliga o ia ina ia maua ai le taui; o lea, e tatau ai ona ia faia mea uma ma le auauai lelei” (Mosaea 4:27).

O loo maua i le Ekalesia i le taimi nei ia meaalofa faaleagaga o loo faamatalaina i totonu o le Tusi a Mamona— o musumusuga, lagona, faaaliga, miti, faalepo, asiasiga, ma vavega. Ia e mautinoa lava e mafai e le Alii, ma na faia foi i aluga o taimi, ona faaali mai o Ia lava i le mana ma le mamalu tele. E mafai ona tutupu vavega.

Fai mai Mamona: “Po ua iu ea le aso o vavega?

“Po ua le toe faaali ea agelu i le fanauga a tagata? Po ua taofia ea e ia le mana o le Agaga Paia mai ia te i latou? Pe faia ea e ia a o tumau tausaga, pe mautu le lalolagi, pe toe se tasi tagata i luga o le fogaeleele e faaolaina?

“Faauta, ou te fai atu ia te outou, E leai; aua o le faatuatua e fai ai vavega” (Moronae 7:35–37).

Ia tatalo e le aunoa—[tatalo] toatasi ma faatasi foi ma lou aiga. O le a oo mai tali i le tele o auala.

O ni nai upu po o se fasifuaiupu i se fuaiupu, e pei “o le amioleaga e le o le fiafia lea” (Alema 41:10), o le a ta’u atu ai ia te oe le moni o le tiapolo ma le auala e galue ai.

“Aua o le ala lea e galue ai le tiapolo, aua na te le faaoleole i se tagata ia faia mea lelei, e leai lava; e le faia foi e ana agelu; pe faia e i latou o e gauai atu ia te ia” (Moronae 7:17).

Sa aoao mai e augatupulaga o perofeta ia aoaoga faavae e uiga i le talalelei e faavavau ina ia puipuia ai “soo agamalu o Keriso” (Moronae 7:3).

Na vaai Mamona i o tatou aso. Sa ia tuuina mai le lapataiga lenei: “Sei iloga e sasaina e le Atua lona nuu i puapuaga e tele, ioe, sei iloga e asiasi o ia ia te i latou i le oti ma le mata’u, ma le oge, ma faamai uiga eseese, latou te le manatua o ia” (Helamana 12:3).

Ina ua asiasi atu le Alii i sa Nifae, sa latou fesili pe o le a [le igoa] “[e tatau ona latou] faaigoaina ai lenei ekalesia; aua [na] tupu fefinauaiga i le nuu i lenei mea.

“… Ona fetalai atu ai lea o le Alii ia te i latou: … e muimui i se a le nuu ma fefinauai ona o lenei mea?

“E lei faitaulia ea e i latou tusi paia, ua faapea mai, e ao ina ave i o outou luga le igoa o Keriso, o lo’u igoa lea? Aua o le igoa lea e valaauina ai outou i le aso gataaga” (3 Nifae 27:3–5).

O le faamoemoega autu o le Tusi a Mamona, o lana molimau ia Iesu Keriso. Mai le silia ma le 6,000 fuaiupu o le Tusi a Mamona, e silia ma le afa e faatatau tonu lava ia te Ia.

O lea, “ua matou tautalatala ia Keriso, ua matou olioli ia Keriso, ua matou talai atu Keriso, ua matou vavalo atu foi ia Keriso, ua matou tusitusi e tusa ma a matou valoaga, ina ia iloa e a matou fanau le mea latou te faamoemoe ai mo le faamagaloina o a latou agasala” (2 Nifae 25:26).

O le Tusi a Mamona o se oa e le mavae o le poto ma musumusuga, o fautuaga ma aoaiga, “ua faia e faatatau i e vaivai ma e sili atu ona vaivai [o e ua ia i tatou]” (MFF 89:3). E tamaoaiga foi i taumafa mo i latou ua sili ona aoaoina [o e ua ia i tatou], pe afai latou te faamaulalo i latou lava (tagai 2 Nifae 9:28–29).

Mai le Tusi a Mamona tatou te aoao ai e uiga:

I le ata o le faaolataga po o “le ala sili o le fiafia” (Alema 42:8; tagai foi i le Alema 42:5, 8, 12, 30)

I le aoaoga faavae e uiga ia Keriso ma le Togiola (tagai 2 Nifae 31:2–21; 32:1–6; 3 Nifae 11:31–40; 27:13–21)

I le mafuaaga e tatau ai le oti (tagai 2 Nifae 9:4–6; Mosaea 16:8–9; Alema 12:25–27)

I le olaga i tua atu o le oti i lalolagi o agaga (tagai Alema 40:11–14)

I galuega a le tiapolo (tagai 2 Nifae 2:27; Alema 28:13; 3 Nifae 2:2)

I le faatulagaga o le perisitua (tagai Mosaea 29:42; Alema 4:20; 5:3, 44; Alema 13:1–10)

Tatalo o le faamanatuga (tagai Moronae 4:3; 5:2)

O le auala tonu e faamasino ai i le va o le lelei ma le leaga (tagai Moronae 7:16)

O le auala e maua ai le faamagaloina o au agasala (tagai Mosaea 4:26)

O lapataiga manino ma faaperofeta, ma le tele o isi mea e faatatau i le faaolaina o tagata faapea ma o tatou olaga. O ia mea uma o vaega o le atoatoaga o le talalelei (tagai MFF 20:9).

E faamautuina e le Tusi a Mamona ia aoaoga o le Feagaiga Tuai. Na te faamautuina aoaoga o le Feagaiga Fou. Ua na toefuataiina mai le “tele o mea malamalama ma le taua” (1 Nifae 13:28) na leiloloa pe na aveesea mai le Feagaiga Tuai ma le Feagaiga Fou (tagai foi i le 1 Nifae 13:20–42; 14:23). E moni lava o le isi molimau ia Iesu Keriso.

O le tausaga lenei tatou te faamanatuina ai le 175 tausaga o le faatulagaina o le Ekalesia ma le 200 tausaga o le soifua mai o le Perofeta o Iosefa Samita. I totonu o le Ekalesia, o le a tele tusitusiga ma saunoaga e faamamaluina ai o ia.

E pei ona masani ai, o le a tele foi tusitusiga ma faamatalaga e faaleagaina ai o ia. Sa i ai lava, ma o loo i ai pea, ma o le a i ai pea i latou o e saili i mea ua 200 tausaga le umi, ma le faamoemoe e maua ai se mea e ono tautino mai ai na fai mai pe na faia foi e Iosefa se mea e tauvalea ai o ia.

Ua ta’u mai e faaaliga ia i tatou e uiga “ia i latou o e sii ae o latou mulivae e faasagatau i au auauna ua faauuina, ua faapea mai ai le Alii, ma alalaga ua latou agasala ae latou te le’i agasala i ou luma, ua faapea mai ai le Alii, ae faia mea e tatau i ou luma, ma mea na ou poloaiina ai i latou” (MFF 121:16). E moni, latou te fetaiai ma faasalaga mamafa lava.

Tatou te le tau puipuia le Perofeta o Iosefa Samita. O le Tusi a Mamona: O se Tasi Molimau ia Iesu Keriso, o le a puipuia o ia mo i tatou. O i latou o e teena Iosefa Samita o se perofeta ma le talifaaaliga, e tuua e sailia ni faamatalaga mo le Tusi a Mamona.

Ma mo le puipuiga mamana lona lua: o le Mataupu Faavae ma Feagaiga, ma le lona tolu: o le Penina Tau Tele. Ua lolomiina faatasi, o nei tusitusiga paia ua fausia ai se molimau mausali, o Iesu o le Keriso ma o se molimau o Iosefa Samita o se perofeta.

Ma ou te auai faatasi foi ma le faitau fia miliona o isi ua i ai lena molimau, ma ou te tuuina atu ai ia te outou i le suafa o Iesu Keriso, amene.

Lolomi