Te Mata n Onimaki

Iroun Unimwaane Neil L. Andersen

Man te Kooram n Abotoro n te Tengaun ma Uoman

Ngke ti anai ao n rinea te bwai ae ti kariaia inanon te katanoata, ti nanououa n ara taratara ae akea tokina, ni kamwaitia iaon kakawakin ara taneiai ikai ao ngkai naba.

Teutana imwain Taurakina, Iesu e uotaki nakon matan Birato inanon te auti ni motikitaeka. “Aia Uea I-Iutaia Ngkoe?” E titiraki Birato ni kananorinanoa. E kaeka Iesu: “Tiaki mai aon te aba ueau. … I [roko] i aon te aba, bwa N na kaotio [ta] te koaua. Ane ana bai te koaua ao e ongo banau.”

Birato e titiraki n aki kakoaua, “Te koaua tera?”¹

N te aonaaba ni boong aikai, te titiraki “Tera te koaua?” e kona n riki bwa te kaangaanga nakoia aomata ake aki kakoaua te aro.

Ni karaoan te kakae iaon te intanete ibukin “Tera te koaua?” e karekei kaekaana ae raka iaon te mirion. A mwaiti riki rongorongo iaon ara tareboon nakon are mai inanon booki ni kabane man ana raiburari te aomata. Ti maeka ma rongorongo ao iango aika a riao nakon are ti kantaningai. Ti aki toki ni kairoroaki man kariiri ao rinerine aika kaririia te nano.

Ngkai ti a katobibiaki ni kamangaongaon te bong aei, e bon aki kakubanako bwa a mwaiti aika a onimakin taeka ake a taekinaki 2,500 te ririki n nako iroun Protagoras nakoia kairake n Socrates: “Tera te koaua ibukim,” e taku, “e bon koaua ibukim, ao tera te koaua ibukiu e bon koaua ibukiu²

Koaua rinanon ana Euangkerio Iesu Kristo ae Kaokaki

Kakabwaia man ana euangkerio Iesu Kristo ae kaokaki, ti nanorinano ni katanoata bwa a mwaiti bwaai ake a bwanin ao a rangi ni koaua. Koaua aika akea tokiia ake bon tii te arona ibukiia natin te Atua mwaane ao aine.

Koroboki aika tabu a reirei, “Te koaua bon te atatai ni bwaai n aroia ngkai, ao n aroia ngkoa, ao n aroia n taai aika a na roko.”³ Kanoan koaua bon bwaai ake a kaman tia n riki ao bwaai ake a tuai n riki, ae karababai ara taratara tii iaon bwaai aika riki n te tai aei.

E taku Iesu, “Boni Ngai te kawai, te koaua, ao te maiu.”⁴ Te koaua e kaota nakoira te kawai nakon te maiu ae akea tokina, ao e ti roko n rinanon ara tia Kamaiu, Iesu Kristo. Akea riki te kawai teuana.

Iesu Kristo e reireiniira bwa ti na kanga ni maiu, ao, n rinanon Ana Mwakuri ni Kamaiu ao Mangautina, e anganiira kabwaraan ara bure ao te aki mamate imwiin ae ti mate. Aio e bon koaua raoi.

E reireniira bwa e aki taraaki bwa ti kaubwai ke ti rarikin, ke ni kinaaki ke aki kinaaki, ti moaraoi ke ti moatau. Nakon, maiura ae mamate bon kakorakoraan ara onimaki iroun te Uea Iesu Kristo, nakon rinean te raoiroi iaon te buakaka, ao ni kawakin Ana tua. Ngkai ti bukamarui karao bwai aika boou n te tiaienti ao iaon bwaai n aoraki, koauan te Atua e riaon riki kukune aikai.

Ni kaaitaraan koaua ake akea tokiia, iai n taainako kario ni kewe n anaa nanoia natin te Atua man te koaua. Ana kakauntaeka teuare e buakaka bon tii te aekakina n taainako. Ongora nakon aika, bwanaa 2,000 ririki n nako:

“[Kam] aki kona n atai bwaai aika [kam] aki noori. … [Bwa tera ae e karaoia te aomata bon] tiaki te bure.”

“[Te Atua e aki kakabwaiai ngkami, ma] ni kabane [aomata] a nako[raoi] aroia man [oin] wanawanaia.”⁵

“E bon aki riai bwa te aomata n aron … Kristo … [e na] riki bwa Natin te Atua.”⁶

“[Tera ae kam kakoaua bon te iango ni mino ao ai] minon ami [iango].”⁷ Kanga ai aron te bong aei, ke kanga?

Ma manga Kaokan te euangkerio, te Atua e a tia n anganiira te kawai ae ti riai n reiakini ao n atai tamnein te koaua: ti reiakin rinanon booki aika tabu, rinanon ara tataro ibon iroura ao oin ara taneiai, rinaon reirei mairouia ara burabeti ao abotoro aika maiu, ao rinanon ana kairiiri te Tamnei ae Raoiroi, are e kona ni buokiira nakon “ataakin koauan bwaai ni kabane.”⁸

Te Koaua bon Tamnein te Atatai

Ti kona n atai ana bwai te Atua ngkana ti ukorii n tamnei. E taku Bauro, “akea temanna ae atai bwain nanon te Atua, ma ti tamnein te Atua. … [Bukina] ba a neneraki aroni baikai n te aro n tamnei .”⁹

E kona n nooraki te tamnei aei iroun Michael Murphy. Man te tamnei aei, ko na bon aki kakoaua bwa te korotamnei ae koreaki n ai aron matan te aomata. E ngae n anne, ngkana ko tarai biriari aika roro man kaokoron kaeka iaon te taratara, ko na noora tamaroan ana kariobwai te tia korotamnei.

Ti te arona, ti noora koauan tamnein te Atua rinanon ana kaeka n taratara te mata n onimaki. E taku Bauro: “Te aomata ae bon te aro n aomata e aki kaki i nanona bai ake ana bai Tamnein te Atua: ba e taku ba te nanobaba: ao e aki kona n atai, ba a neneraki aroni baikai n te aro n Tamnei.”¹⁰

Koroboki aika tabu, ara tataro, oin ara taneiai, burabeti ngkai, ao ana bwaintangira te Tamnei ae Raoiroi a anganiira kaeka iaon taratara n tamnein te koaua ae riai ibukin mwanagara iaon te aonaaba aei.

Te Katanoata rinanon te Mata n Onimaki

Ti a taraa taekan te katanoata iaon te utu n rinanon te mata n onimaki.

Beretitenti Gordon B. Hinclkley e kabwarabwara “Te Katanoata nakon te Aonaaba” ma te kibuntaeka aei: “Ma mwaitin te kewe ake a taekinaki bwa te koaua, ma mwaitin te mwamwanaaki ni kaeineti nakon kainibaire ao bonganaia, ma mwaitin katikitikin te iango ao te kariiri nakon kamangaongaon te aonaaba, ti karekea te namakin bwa ti na kauring [ngkami].”¹¹

Te katanoata e moanaki: “Ni kabane aomata—mwaane ao aine—ake a karikaki ni katotongan te Atua. Ngaiia n tatabemaniia nako bon naati mwaane ao aine aika tamnei aika a tangiraki irouia aia karo ake i karawa, ao, n aron aei, ngaiia n tatabemania iai aroia ae mairoun te Atua ao tokin kawaia.”

Aikai koaua ae akea tokiia. Ngkoe ao ngai ti aki kaairuan ana karaobwai te aomata.

I tangiri taeka aikai: “Inanon te abanuea n tamnei, naati mwaane ao aine aika tamnei a ataia ao a taromauria te Atua bwa Tamaia ae akea tokina ao a butimwaai Ana babaire.”¹²

Ti maeka imwain bungiakira. Kinaakira n tatabemaniira bon mwakorora n aki toki. Inanon kawaira aika ti aki mataata raoi iai, aron rikiraken tamneira ikekei inanon te aba tamnei e na kaotia bwa antai ngaira ikai.¹³ Ti kariaia ana babaire te Atua. Ti ataia bwa ti na taneiai n rinanon te kaangaanga, maraki, ao te nanokawaki iaon te aba.¹⁴ Ti ataia naba bwa te Tia Kamaiu e na roko ao are ngkana ti kakoauaira n tau, ti na uti inanon te Mangauti, karekea te “mimitong ae mwaiti riki iaon [atu]ra n aki totoki.”¹⁵

Te katanoata e kaeineti: “Ti katanoata aron te maiu ae mamate are e karikaki iai bwa e karaoaki n te mimitong ae tabu. Ti kamatoa tabun te maiu ao kakawakina n Ana babaire te Atua ae akea tokina.”

Ana babaire Tamara e kaunga te buu te mwaane ao te buu te aine bwa a na uotiia natiia nakon te aonaaba ao e kairoroira bwa ti na taetae ni kamanoia ataei ake a tuai bungiaki.

Reirein te Katanoata A Irekereke Tamaroaia

Ngke ti anai ao n rinea te bwai ae ti kariaia inanon te katanoata, ti nanououa n ara taratara ae akea tokina, ni kamwaiti kakawakina iaon ara taneiaii ikai ao ngkai naba. Man ara tataro mwaaka n iangoa raoi te katanoata ma te kaeka ma te kakaonimaki, ti riai n ataia bwa a kanga taian reirei n reitaki, boutokaa temanna ma temanna ni kaota ana baire Tamara ibukiia natina.¹⁶

Ti na kubanako ngkana ana burabeti te Uea e katanoata Ana kantaninga ao, ibukin tabeua, titiraki n tiku taekaia? Eng e koaua, tabeman a totokoa bwanaan te burabeti ni waekoa,¹⁷ ma tabeman a iangoi raoi aia titiraki ae koaua—titiraki ake a ana kona n rinanoaki ma te karaurau ao te mata n onimaki. Ngkana te katanoata e a tia ni kaman kaotaki inanon tienture aika kaokoro, ikanne ana bon konaa n teimatoa ni iai titiraki, tii kaokoron titiraki nakon boong ake ngkai. Teuana bukin te burabeti bon buokakiira ni kaekaakin koauan titiraki.¹⁸

Imwain rikina bwa te Beretitenti n te Ekaretia, Beretitenti Russell M. Nelson e taku: “Burabeti a noora are imwaia. A noori bwaai aika a kakamaaku aika a kaangaanga aika are te tia kakaitara ni katikui inanon kawaira. Burabeti a kaman noori naba bwaai aika a na riki ao kabwaia a tataningaia naake a kakauongo ma te nano ni kan ongotaeka.”¹⁹

I kakoaua nakon koauan ao mwaakan bwanaia n tamnei ae katiteuanaaki te Moan Beretitentii ao te Kooram n Abotoro n Tengaun ma Uoman.

E taonnako te Aonaaba

Inanon bongin maiu, ti a tia n noori kakamatakun bitaki n ana onimaki te aonaaba iaon taekan reirei aika reireiaki inanon te katanoata. Inanon tebwitabun au ririki ao ririki ni moan mareu, a mwaiti n te aonaaba aika aki ira ana kainibaire te Atua ae ti aranna bwa tuan te itiaki, te aeka n reitaki ni wenenibure anne e na tii karaoaki imarenan te mwaane ao te aine ake a tia ni mareaki iaan te tua. Inanon 20 ao au 30 n ririki, a mwaiti aika aikoa tabeakina tabun kamanoakiia ataei aika tuai bungiaki, ibukina bwa kabwakakiia ataei e a moanna ni butimaeaki. Inanon ririki aika nako, a mwaiti aika a kitan ana tua te Atua bwa te mare bon te reitaki ae tabu imarenan te mwaane ao te aine.²⁰

Matakuakinaia aika mwaiti aika a ikoa kawakin ana tua te Uea e a tia ni kauringiira te bong are i Kaberenaun ngke te Tia Kamaiu ni katanoata Arona n Atua ao ma te kananokawaki bwa “ana reirei aika bati … a kitanna [nako].”

Imwiina te Tia Kamaiu e rairaki nakoia uaake tengauni ma uoman, “Ao ngkami kam kan nako naba?”

E kaeka Betero:

“Te Uea, ti na nako n antai? e mena i Roum taekan te maiu are aki toki.

“Ao ti kakoauako ao ti ataiko, ba Teuare moan te Raoiroi Ngkoe, are Natin te Atua²¹

Ni Kabane Akea ae Rokoraoi inanon te Katanoata

A rang mwaiti, kairake ao kaara, ake a kakaonimaki ao ni kokoaua ana euangkerio Iesu Kristo, e ngae n aron aia taneiai e aki botau ma are n te katanoata n te utu: ataei ake maiuiia a tia n rootaki n te buuraure; raoraoia kairake ake a kaenaenaa tuan te itiaki; aine ao mwaane ake a buuraure a tia ni kaangaanga maiuia n tamnen n roota aia namakin n aia aki kakaonimaki buuia; buumwaane ao buuaine ake aki kariki; aine ao mwaane ake mare nakon buuia ake aki tibwai aia onimaki inanon te euangkerio ae kaokaki; aine ao mwaane ake akea buuia, ibukina aika kakaokoro, aki kona ni manga mare.

Temanna te rao ae e a kaniia 20 ana ririki, are I rang kamoamoaa, e tuai mare ibukin manga mataiakinan aroia ni mwaane. E a tia n tiku ni kokoaua nakon ana berita n te tembora, e a tia ni karababa ana kario bwai ao rabakauna n ana tarena, ao e a tia ni beku ni kinaaki inanon te Ekaretia ao te komiunite. E taku nakoiu n te tai ae aki maan, “I kona n namakina te nanokawaki ma koraki ake ti tebo au kaangaanga ma ngaiia ake aki kawakina tuan te itiaki n te aonaaba ae ti maeka inanona. Ma e aki tuangiira Kristo bwa ti na ‘aki kaina te aonaaba aei’? E mataata bwa ana kainibaire te Atua e kaokoro man bwaai ake n te aonaaba.”

N angin te tai ana tua te aomata e riritinanikun te tia are e kateaki man ana tua te Atua. Ibukiia te koraki a tangiria ni kan kakukureia te Atua, te onimaki, te taotaonaki n nano, ao te nanomatoa a kainnanoaki ni koaua.²²

Kaainabau, Kathy, ao Ngai ti kinaa tarina ae tuai iein, ngkai e a kaan a na ka-40, e bwaintangiraaki ni wanawanana ao n nanomatoa n ana uoote. E kawakin naba ana tua te Atua. E koreia:

“I miia te bong are N na kakabwaiaaki n anganaki buu ao natiu. I bon teimatoa n tataninga. N taai tabetai, arou ae I mena inanona e uota te namakin ni mwanuokinaki ao ni maroaa, ma I kataia ni kanakoa te bwai are akea irou ao oneamwiina n taraa te bwai are iai irou ao Nna kanga ni buokiia tabeman.

“Au mwakuri ni ibuobuoki nakoia au utu, inaon au uoote, ao inanon te tembora e a tia ni buokai. I aki mwanuokinaki ke ni maroaa ibukina bon Ngai mwakoron, ao ngaira ni kabane bon mwakoron, te utu ae bubura riki.”

Iai Temanna Are E Atatai

Tabeman a taku, “Kam aki ataa au kaangaanga.” N na bon aki, ma I kakoaua bwa iai ae ti Temanna are e bon atatai.²³ Iai Temanna are, ibukin Ana anganano are e karaoki inanon te o n aroka ao iaon te kaibangaki. Ngkana ko Ukoria ao ni kawakin Ana tua, I berita nakoim bwa E na kakabwaiako ao n tabeka tinebun te rawawata are ko uotia n tii ngkoe. E na anganiko raoraom aika akea tokiia ao am tai ni ibuobuoki. Ae kakawaki riki, E na kaoniko ma mwaakan tamnein te Tamnei ae Raoiroi ao e na kaotia nakoim bwa e butimwaiko. Akea te rinerine, akea te anga are e kakewea ana iraorao te Tamnei ae Raoiroi ke kakabwaia aika akea tokiia bon te kororaoi nakon ara babaire.

I Ataia bwa E Maiu Te Tia Kamaiu. I kakoaua bwa bon Ngaia oin te koaua are e rang kakawaki ao are E na kakoroi kakabwaia ni kabane are E beritani nakoia koraki ake a kawakina Ana tua. N aran Iesu Kristo, amen.

Bwaai aika a na taraaki

1. Ioane 18:33, 36–38.

2. William S. Sahakian and Mabel Lewis Sahakian, Ideas of the Great Philosophers (1966), 28.

3. Reirei ao Berita aika Tabu 93:24.

4. Ioane 14:6.

5. Aramwa 30:15, 17.

6. Ereman 16:18.

7. Taraa Aramwa 30:14, 23, 27.

8. Moronaai 10:5.

9. Ana Rairairi Iotebwa Timiti, 1 I-Korinto 2:11 [n 1 I-Korinto 2:11, bwaai aika ana taraaki c]; 1 I-Korinto 2:14.

10. 1 I-Korinto 2:14.

11. Gordon B. Hinckley, “Teei Matoa ni Kaitaraa Kamangaongaon te Aonaaba,” Ensign, Nob. 1995, 100. Beretitenti Russell M. Nelson e kabwarabwara n te tai ae aki maan tabeua rongorongon te katanoata, ae katereaki iroun Sheri Dew n Koauan man taraan maiun te Burabeti: Russell M. Nelson (2019), 208:

    “N te bong teuana n 1994, te Kooram n Abotoro ake Tengaun ma Uoman a kabanea te bong n aia ruu ni kauntira i Salt Lake Tembora ni maroroakin kaangaanga ake a rootaki iai taian utu. A kakarabakauakin bwaai ni kabane ake a irekereke man rikirakean mwakuri aika otara aroia n tamnei aika buakaka nakon te konabwai ni mwakuriana n te utu ni kaeti aroia n aekakina nako. Tiaki aio te marooro ae boou, ma te bong anne te akenta e mino rikaakia kakawakin te taobiki aei.

    “Tengaun ma Uoman a rinanoi ni kauoua tua ao kaetieti, bairei bwaai ake are aki konaa ni bitaki—tuua—ao bwaai ake a konaa ni bitaki riki—kaetieti. A marooroakin tabeka ake a noori n roko, ni irekereke ma tabeka irouia aomata nuotakirakean te mareaki iroun temwaane ma temwaane ao kariaiakaia. ‘Ma tiaki anne tokin te bwai are ti noori,’ e kabwarabwara Unimwaane Nelson. ‘Ti konaa n noori mwaitin mwakuri irouiia komunite ni karaoi ma taian kainibaire nako ao n tiatiana waaki ni kakukurei n te bure. Ti noori kananououan aroia bwa temwaane ke te aine. Ti konaa n nooria ni kabane n roko.’

    “Te marooro ae abwabwaki aei, ni ikotaki ma tabeman e riaon te tai aei maan, e kairaki nakon kainakina bwa Tengaun ma Uoman a na katauraoa taian beeba, tao riki te katanoata, ni katereterea bwa te Ekaretia e tei iaon te utu ni uotiarakea nakon te Moan Beretitentii ibukin rinanoakina.”

12. Te Utu: Te Katanoata nakon te Aonaaba,” Riaona, Meei 2017, 145.

13. Beretitenti Dallin H. Oaks e taku: “Ni kabane aika a rang mwaiti aika mamate ake a tia ni bungiaki iaon te aonaaba aei a rinea ana baire te Atua ao n ikakorakora ibukina. A mwaiti iroura aika a karaoi naba berita aika tabu ma te Tama ni kaeineti bwa tera ae ti na karaoia n rabwatara ae mamate. Ni kawai ake a tuai kaotaki, ara mwakuri n te aba n tamnei e na rootiira n te maiu ae mamate” (“Te Babaire ni Kakukurei ae Korakora,” Ensign, Nobembwa. 1993, 72).

14. Taraa Dallin H. Oaks, “Koaua ao te Babaire,” Riaona, Nob. 2018, 25–28.

15. Aberaam 3:26.

16. Beretitenti Dallin H. Oaks n te taina e taku:

    “Aomata aika Itiaki ake a rairaki a kakoaua bwa te katanoata n te utu, e karaoaki tao te kuata n tienture n nako ao ngkai e rairaki nakon mwaitin taetae, bon ana kamataata te Uea n koauan te euangkerio are ti kainanoi ni kamatoaira rinanon waakin kakaewenako nakon te utu. .…

    Unimwaane I kakoaua bwa te katanoata nakon te utu bon koauan rongorongo mai ikarawa, Ana kantaninga te Uea ibukiia Natina ake a ukora te maiu ae akea tokina. E bon boboto iaon ana reirei te Ekaretia ao ae mwakuriaki inanon 22 te ririki ao e na reitinako nakon taai aika a na roko. Iangoia n aron, reireia, maiuakinna, ao ko na kakabwaiaki ngkana ko waaki rake nakon te maiu akea tokina. .…

    “… I kakoaua anuara nako iai ao ni kamanenaan te katanoata ibukin te utu bwa teuana te kakatai ibukin te roro aei. I tataro ibukiia Aomata aika Itiaki ni kabane bwa a na teimatoa n te kakatai anne.” (“Te Babaire ao te Katanoata” Riaona, Nobembwa 2017, 30–31).

17. E taku Beretitenti Russell M. Nelson: “iai koraki ake a kairiira [ai aroia] taan aki kakoaua aika imanono, ma taan aki kakoaua aika imanono aikai aki kariaira bwa ti na namakin n aron ara namakin ma a tangiriira ni kariaiara bwa ti na namakina te bwai are a namakinna. Ara kabanea n tei e uotiira rikaaki nakon tuan te itiaki. Tuua ake Tebwina a teimatoa ni mwakuri. Aki konaa ni bane taia. … Bon tiaki nakoara ni bita te tua are te Atua e a tia ni kamatoai” (in Dew, Insights from a Prophet’s Life: Russell M. Nelso, 212).

18. “Ngkana te utu e buakanaki ni kabuta te aonaaba, ma te koaua n te katanoata nakon te utu e na kakorakorako.

    Ngkami te roronrikirake aika kam tamaroa man bungiakimi, kam kainanoa te ota n tokin kakauntaeka n taai aikai n taekan te kabwarabwara iaon te mare. Te kaotinano ngkai e irekereke ma te titiraki bwa a riai aomata aika uoman ae titebo aia mwaine ni kona ni mareaki. Ngkana iai am titiraki n ana kaeka te Ekaretia iaon aei ke bwai riki tabeua aika kakawaki, iangoia n tataroakinna, ao imwina ukoukora ana rongorongo te burabeti ae maiu inanon ana maungatabu te Ekaretia n Okitobwa aei. Taetae ake a kairaki, n ikotaki man ana kairi te Tamnei ae Raoiroi, e na uotii nakon am iango bwaninin ao koauan te atatai” (Russell M. Nelson, “Te Roronrikirake aika kam onimakinaki man bungiakimi: Tera ae Kam Na Rineia?” [Ana Tititem te Reirei n te Ekaretia taromauri ibukia kairake ni ikawai, Teb. 6, 2013], broadcasts.ChurchofJesusChrist.org).

19. Russell M. Nelson, “Stand as True Millennials,” Riaona, Oct. 2016, 53.

20. Beretitenti Nelson e taku: “Taian tautaeka n aomata a korakora aia kairoro man kurubu ao taan rabakau ake aki kakoaua te aro n aron aia koroboki, manga moan koroboki, ao katean tuua. N aki tabe bwa tera kaeti tua mairouia aomata ake ana karaoaki, te tua mairoun te Uea ni kaeineti ma te mare ao te aro ae riai e aki konaa ni bitaki. Uringnga: te bure, riki ngkana e karaoaki bwa te tua iroun te aomata, bon te bure imatan te Atua!” (“Baire ibukin Akea Tokina,” Riaona, Nobembwa. 2013, 108).

21. Ioane 6:66–69.

22. Taraa Aramwa 32:41–43; I a tia ni kakukureiakaki n taainako bwa n te mwakoro ae korakora aei ni karikirakean ara onimaki, tamaroan ara onimaki, tataonakinnano, ao te nanomatoa kaai n taekinaki ni katoai kiibu aika teniua aikai.

23. Taraa Aramwa 7:12; Iesu Kristo e karawawataaki tiaki ti ibukin ara bure ma ibukin mamaran rabwatara naba: E na uota iaona te mate, bwa e aonga ni kabwara ana kabaebae te mate are e kabaeiia ana aomata; ao e na uota iaona mamaaraia, bwa e na on nanoia n te nanoanga ni kaineti ma te maiu n iriko, bwa e na ataia ni kaineti ma te maiu n iriko bwa e na kanga ni buokiia ana aomata ni kaineti ma mamaaraia.” (Te tinanim ibukin mamaara bon te aoraki, te mamaara, karawawataaki, karako.) Taraa Reirei ao Berita aika Tabu 88:6: “E rinanon ae korakora riki ni bwaai ni kabane, n te aro are e atai bwaai ni kabane, bwa e aonga ni mena inanon bwaai ni kabane ao n rinanon bwaai ni kabane, ootan te koaua.”