Kasaysayan sa Simbahan: Usa ka Tinubdan sa Kalig-on ug Inspirasyon
Ni Elder Quentin L. Cook
Sa Korum sa Napulog Duha ka mga Apostoles
Mga Sidebar pinaagi sa mga Church historian nga si Kate Holbrook ug Matt Grow
Samtang mas magkat-on pa kita mahitungod sa mga Santos sa nangagi, malig-on kita sa pagtuman sa atong kaugalingong misyon isip anak nga babaye o anak nga lalaki sa Dios.
Sa Tuo: litrato sa babaye gikan sa Getty Images; layo sa tuo: si Addison Pratt ug ang iyang journal, French Polynesia, 1844
Elder Cook: Ang kasaysayan sa Simbahan mahimong usa ka dakong tinubdan sa pagtuo, apan sa ubang tawo, kini nasaypan sa pagsabut o nataligam-an. Ang pipila tuyo pa gani nga mituis sa mga istorya sa nangagi aron makamugna og pagduha-duha.
Sa pagkat-on og kasaligan nga kasaysayan sa Simbahan, atong mabugkos ang atong mga kasingkasing ngadto sa mga Santos sa kagahapon ug karon. Makakita kita og mga ehemplo sa dili perpektong mga tawo sama kaninyo ug kanako kinsa mipadayon uban sa pagtuo ug mitugot sa Dios nga motrabaho pinaagi nila sa pagtuman sa Iyang buhat. Mosaad ko nga ang pagtuon sa kasaysayan sa Simbahan makadugang sa inyong pagtuo ug tinguha nga mas hingpit nga mosunod sa ebanghelyo.
Ang istorya sa Pagpahiuli maoy usa ka istorya sa sakripisyo, determinasyon, ug pagtuo. Kitang tanan kabahin sa Pagpahiuli ug kasaysayan sa Simbahan. Matag usa kanato adunay misyon nga tumanon niini nga kinabuhi nga makatabang sa ebanghelyo sa paglukop sa yuta. Samtang mas magkat-on pa kita mahitungod sa mga Santos sa nangagi, malig-on kita sa pagtuman sa atong kaugalingong misyon isip anak nga babaye o anak nga lalaki sa Dios.
Sa sobra sa 24 ka tuig nga nagserbisyo ko isip usa ka General Authority, ang tinguha sa mga Kaigsoonan mao ang magmatinuuron kutob sa mahimo, diha sa kasaysayan sa Simbahan ug sa doktrina. Among gibati nga ang paningkamot sa pagpagawas niining bag-ong mga kapanguhaan—ilabi na sa Joseph Smith Papers, ang Gospel Topics Essays, Mga Hisgutanan sa Kasaysayan sa Simbahan, ug karon ang pipila ka volume nga Mga Santos1—usa ka nindot nga paagi aron ang mga tawo makatuon og mga butang sa konteksto nga tinuod ug makatabang kanila nga makasabot sa ebanghelyo ni Jesukristo sa masaligan nga paagi.
Usa sa akong paborito nga mga istorya sa Mga Santos mao ang istorya ni Addison Pratt nga miadto sa South Pacific. Aduna siyay mga 60 ka bunyag. Ang akong asawa, si Mary, ug ako adunay kahigayunan sa pagbisita sa Austral Islands, French Polynesia, diin nagtudlo si Addison Pratt.
Usa sa labing talagsaong mga kasinatian nga aduna ako sukad mao ang makadungog sa usa ka batan-ong babaye didto nga miingon, “Ika-pito ko nga henerasyon nga miyembro sa Simbahan.” Nabunyagan ni Addison Pratt ang iyang dugay na nga katigulangan sa wala pa miadto ang mga Santos sa Utah.
Bisan asa man kamo sa kalibutan, bisan unsa pa kamo nga kaliwatan naggikan, importante kamo, usa kamo ka bahin sa kasaysayan sa Simbahan. Nagkinahanglan kaayo kami kaninyo ug gusto namo kamo. Mapanalanginan ninyo ang mga kinabuhi sa mga tawo.
Nganong dili man mas bukas ang Simbahan bahin sa pipila ka kontrobersyal nga mga butang sa kasaysayan niini?
Ni Kate Holbrook
Wala: paghulagway pinaagi ni David Green
Sa dihang kwatro anyos pa ko, ang akong inahan ug ang akong lola nagtrabaho sa Beehive House, ang daang balay ni Brigham Young sa Siyudad sa Salt Lake, Utah. Gitudloan ko nila sa tanan mahitungod kang Brigham Young ug nga siya adunay daghang mga asawa. Mga 10 ka tuig ang milabay, akong nakat-unan nga si Joseph Smith adunay daghang mga asawa. Wala koy nahibaloan mahitungod sa mga bato sa manalagna, nga gigamit ni Joseph sa pagtabang sa paghubad sa Basahon ni Mormon, hangtud nga nahingkod ko. Ang Simbahan wala motago og impormasyon gikan kanako, apan ang impormasyon sa kasaysayan wala kaayo gihatagan og gibug-aton sa dihang bata pa ko.
Ang akong nakat-unan sa akong mga miting sa Dominggo ug sa akong mga klase sa seminary mao ang kon unsa ang labing importanting buhat sa Simbahan. Nakakat-on ko sa paghinulsol. Nakakat-on ko sa pagpahiangay sa akong kinabuhi sa ebanghelyo ni Jesukristo. Nakakat-on ko unsaon sa pagtukod og relasyon ngadto sa akong Amahan sa Langit. Kini mao ang mga butang sa akong kinabuhi nga akong gipakabililhon. Nasayud ko nga alang sa ubang tawo, mahimong sakit kaayo nga makat-on bahin sa usa ka butang nga inyong gihunahuna nga angayang nasayran apan wala ninyo masayri. Mao kana nganong si Matt ug ako mihimo niini nga buhat. Nanghinaut kami nga kana nga kasinatian sa mga tawo mahimong kabahin na karon sa nangagi tungod kay kita aduna na sa basahon nga Mga Santos, diin naghulagway sa usa ka hingpit nga kasaysayan alang sa katawhan.
Unsaon nato pagkahibalo kon kasaligan ang usa ka tinubdan mahitungod sa kasaysayan sa Simbahan?
Ni Matt Grow
Nagtrabaho ko sa Simbahan sulod sa miaging siyam ka tuig nga nagsulat mahitungod sa kasaysayan. Nakita nako ang panglantaw sa atong mga General Authority kalabut sa atong kasaysayan. Ang panag-istoryahanay dili kabahin sa “Unsaon nato sa pagtago o pagpapas sa kasaysayan?” Hinoon, ang mga pag-istoryahanay kabahin sa “Unsaon nato sa paghimo sa kasaysayan nga daling makuha, maanaa, ug masabtan?”
Nasayud kitang tanan nga ang hagit sa panahon sa impormasyon dili mao ang pagpangita og mga tubag—gipalibutan kita sa mga tubag—apan ang pag-ila tali sa maayong mga tubag ug bati nga mga tubag, maayong impormasyon ug bati nga impormasyon. May daghan kaayong diskusyon diha sa internet bahin sa atong kasaysayan, ug kadaghanan niini nakamugna og mas daghang lalis kay sa katin-awan.
Pagbantay sa mga tinubdan sa impormasyon nga nagtinguha lang sa pagdaut og mga tawo. Pangita hinoon og mga tinubdan sa impormasyon nga gibase sa mga rekord nga gihimo mismo sa mga tawo ug nga nagtinguha nga mahimong makiangayon kanila. Sayon ra ang pag-ingon nga duna kay “nasakpan” nga sayop sa nangagi, aron pagsulti og kinutlo o panghitabo nga wala sa konteksto ug mohimo niini nga makapahadlok.
Isip historian, naningkamot kong sundon ang tambag sa usa ka British nga nobelista. Miingon siya, “Ang nangagi usa ka langyaw nga nasud: lahi ang ilang gipanghimo didto.” (L. P. Hartley, The Go-Between [1953], prologue). Nagpasabut kana nga kon mobisita kita sa nangagi, dili nato gusto nga mahimong “ngil-ad nga turista.” Gusto natong masabtan ang mga tawo sa ilang kaugalingong konteksto ug sa ilang kaugalingong kultura. Gusto natong magmapailubon sa unsay atong nakita nga ilang mga sayop. Gusto natong magmapainubsanon mahitungod sa mga limitasyon sa atong kaugalingong kahibalo. Ug gusto natong adunay diwa sa gugmang putli bahin sa nangagi.
Si Joseph Smith ug ang Basahon ni Mormon
Sa dihang tin-edyer pa ko, kami nagtuo nga ang akong magulang nga lalaki dili makaserbisyo og misyon tungod kay ang ward gitugutan lang sa pagpadala og usa ka batan-ong lalaki sa matag higayon ngadto sa misyon. Ang uban kinahanglang mahimong andam alang sa pag-apil sa militar. Apan nahibaloan sa among bishop ug presidente sa stake nga makapadala pa sila og usa. Busa, nakig-istorya sila sa akong igsoon nga lalaki mahitungod niini, ug siya mipauli ug misulti sa akong mga ginikanan.
Maayo nga tawo ang akong amahan, apan siya dili aktibo sa Simbahan. Negatibo ang iyang tubag—apan alang sa usa ka dili kasagaran nga rason. Wala siya manaway sa Simbahan o gani sa usa ka misyon, apan ang akong igsoong lalaki nangandam alang sa medikal nga eskwelahan. Ang akong amahan miingon, “Giandam na nimo ang imong kaugalingon nga moadto sa medikal nga eskwelahan. Nakakuha na ka og mga klase. Mas daghan ka og mahimong kaayohan kon mosulod ka sa medical school kay sa kon magmisyon ka.”
Nianang gabhiona, kining matinud-anon, talagsaon nakong igsoon milingkod tapad nako, ug nag-istoryahanay kaming duha. Nakahukom kami nga adunay tulo gayud ka mga pangutana nga motino sa iyang tubag sa among amahan. Ang una mao ang, “Si Jesukristo ba ang Manluluwas sa kalibutan?” Ug ang ikaduha mao ang, “Pulong ba sa Dios ang Basahon ni Mormon?” Ug ang ikatulo mao ang, “Si Joseph Smith usa ba ka propeta?” Nakaamgo ko nga ang mga tubag niadtong tulo ka mga pangutana makaapekto sa hapit tanang desisyon nga akong himoon sa tibuok nakong kinabuhi.
Kanunay nakong gihigugma ang Manluluwas ug akong nabasa ang Basahon ni Mormon, apan sa pagkaamgo kon unsa ka importante kadto nga mga tubag, nag-ampo ko nianang gabhiona ug nakadawat pinaagi sa Espiritu Santo og usa ka mahinungdanong maayo nga tubag niadto nga mga pangutana. Si Jesukristo mao ang Manluluwas, ang Basahon ni Mormon mao ang pulong sa Dios, ug si Joseph Smith usa ka propeta. Nagpamatuod ko nga kining mga butanga tinuod.
Nganong ang mga istorya sa Unang Panan-awon ni Joseph Smith managlahi og gamay?
Ni Matt Grow
Si Joseph Smith mirekord o mihangyo sa iyang mga tigsulat sa pagrekord og upat ka managlahing istorya sa Unang Panan-awon. Ang mga istorya nagsaysay og usa ka makanunayong istorya, apan anaay mga kalainan. Dili kana angay natong ikatingala. Kon adunay hingpit nga pagkaparehas sa tanang istorya, diha na nga ako, isip usa ka historian, magduda tungod kay dili ingon niana motrabaho ang panumduman. Atong makita ang samang sundanan sa ubang mga istorya sa kasaysayan o sa mga kasulatan (tan-awa sa Mga Buhat 9:7; 22:9).
Hinumdumi usab kon unsa ka lisud ang paghulagway sa usa ka sagradong kasinatian gamit ang mga pulong. Si Joseph mitawag sa pinulongan nga usa ka “gamay, pig-ot nga bilanggoan” (sa History of the Church, 1:299). Hunahunaa ang inyong kaugalingon nga labing sagradong mga kasinatian. Unsa ka sayon ang pagpahayag niini nga mga kasinatian gamit ang mga pulong? Angay kitang magsaulog nga duna kitay daghang mga istorya tungod kay naghatag kini kanato og bag-ong ideya ug bag-ong panglantaw. Basaha ang upat ka mga istorya sa Unang Panan-awon diha sa Gospel Topics essays. Ang pagbuhat niini makapalambo sa inyong pagpasalamat sa unsay nahitabo nianang adlawa.
Unsay papel sa Urim ug Thummim diha sa paghubad sa Basahon ni Mormon?
Ni Kate Holbrook
Wala: paghulagway pinaagi ni David Green
Si Joseph Smith mihubad sa Basahon ni Mormon pinaagi sa gasa ug gahum sa Dios. Ang Urim ug Thummim, nga gihisgutan diha sa Basahon ni Mormon, gilubong uban sa mga palid. Sa dihang gihatag ni Moroni ang bulawang mga palid kang Joseph, gihatag usab niya kaniya ang Urim ug Thummim. Ang bato sa manalagna, nga gigamit usab ni Joseph sa paghubad, wala gilubong uban sa mga palid. Usa kini ka butang nga nakit-an mismo ni Joseph pipila ka tuig ang milabay nga nakatabang niya nga mobati nga nahiangay sa espiritwal nga pagpadayag. Busa, gigamit niya ang duha.
Si Emma Smith, nga usa sa iyang mga tigsulat, nahinumdom wala madugay nga sa matag higayon nga molingkod si Joseph aron mosugod na usab sa paghubad, dili siya mangutana, “Asa na ko dapit? Asa ta dapit mihunong?” Moderetso ra siya og sugod diha gayud sa punto kon asa sila mihunong. Kon motan-aw mo og usa ka pahina sa personal nga journal ni Joseph Smith nga iyang gisulat tulo ka tuig human sa paghubad sa Basahon ni Mormon, puno kini sa gipangkurisan nga mga pulong, dili kompleto nga mga hunahuna, ug putol-putol nga mga kapahayag [sentence]. Kon motan-aw kamo og usa ka pahina sa gidiktar nga Basahon ni Mormon, walay usa niana. Kompleto kini, nindot ang pagkahan-ay—kompleto ang mga kapahayag, walay gipangkurisan.
Kanang tanan makaikag nga hunahunaon, apan ang importante kanako mao ang mga sulod sa Basahon ni Mormon. Ang Basahon ni Mormon mao ang diin si Haring Benjamin mitudlo kanako sa pag-una sa pagkamanggihatagon kay sa paghukom, diin si Alma mitudlo kanako kon unsay ipasabut kon ako mabunyagan, unsa ang akong saad nga buhaton alang sa uban ug sa akong isig ka Santos. Ang Basahon ni Mormon mao ang diin si Mormon ug Moroni mitudlo kanako mahitungod kon unsa ka importante ang gugmang putli ug unsay buhaton aron makabaton niini. Ang Basahon ni Mormon mihulma kon kinsa ako ug kon unsa ang akong pagtan-aw sa kalibutan.
Dinaghan nga Kaminyoon
Gusto ko nga mohimo og tulo ka mga punto mahitungod sa dinaghan nga kaminyoon. Una, klaro nga adunay daghang sakripisyo niadtong dinaghan nga mga kaminyoon. Dihay daghan kaayong gugma ug panaghiusa, apan dihay sakripisyo usab, ug ang mga ginikanan niadto nga mga kaminyoon mitudlo sa ilang mga anak sa pagsakripisyo. Daghan sa mga anak niadtong dinaghan nga mga kaminyoon ang midala sa ebanghelyo ni Jesukristo sa tibuok kalibutan ug mipanalangin sa daghan nga mga kinabuhi.
Ikaduha, adunay pipila, sama ni Vilate Kimball, kinsa nakadawat sa ilang kaugalingong personal nga pagpadayag—sa wala pa sila nasayud sa hingpit kon unsa ang moabut—nga kini nga doktrina nagagikan sa Dios.2
Ug ikatulo, sa senior nga mga konseho sa Simbahan, adunay pagbati nga ang dinaghan nga kaminyoon sama sa pagkabuhat niini nakakab-ot sa katuyoan niini. Kinahanglan nga tahuron nato kadto nga mga Santos, apan kana nga katuyoan natuman na.
Karon, adunay mga pangutana nga wala matubag. Apan gusto ko nga masayud kamo nga aduna kitay mahigugmaong Langitnong Amahan kinsa adunay perpekto nga plano, nga ang Iyang plano mahitungod sa kalipay, ug nga aduna kitay usa ka Manluluwas nga mibuhat sa tanan alang kanato. Makasalig kita Kanila.
Nganong nagbuhat sila sa dinaghan nga kaminyoon sa unang mga adlaw sa Simbahan?
Ni Kate Holbrook
Ang instruksyon sa Basahon ni Mormon mahitungod sa dinaghan nga kaminyoon miingon nga ang tinagsa nga kaminyoon [monogamy] maoy gusto sa Ginoo alang sa Iyang mga katawhan, apan adunay mga eksepsyon kon Siya mosugo sa pagbuhat sa dinaghan nga kaminyoon aron sa pagpasanay og matarung nga mga katawhan (tan-awa sa Jacob 2:30). Mao kini ang talagsaong eksepsyon nga gisugo si Joseph Smith sa pag-establisar. Naglangay-langay si Joseph sulod sa mga katuigan sa pagbuhat niini, apan sa katapusan iya kining gi-implementar tungod kay gusto siya nga magmasulundon sa sugo sa Dios kaniya. Misulay siya sa pagbuhat sa dinaghan nga kaminyoon sa tunga-tunga sa mga 1830s, apan niadtong 1841 lamang nga hinay-hinay, mas opisyal, niyang gisugdan ang pagpaila sa buhat ngadto sa iyang sinaligan nga mga kauban. Nakalitan sila. Nangamuyo sila pinaagi sa pag-ampo ngadto sa ilang Amahan sa Langit aron makasabut niini nga baruganan, ug nakadawat sila og personal nga espirituhanong mga saksi nga husto kini alang kanila niana nga panahon.
Ang dinaghan nga kaminyoon, opisyal nga gibuhat sulod sa 50 ka tuig, usa ka butang nga ang mga tawo mahimong makapili. Ang mga eskolar naningkamot sa pagtino kon pila gayud ka hamtong nga mga Santos sa Ulahing mga Adlaw ang miapil sa dinaghan nga kaminyoon, apan nasayud kita nga sa kinatibuk-an nga minoriya ra sa mga Santos. Ug nasayud kita nga daghan kanila ang labing mapahinunguron, lig-on nga mga miyembro sa atong Simbahan. Niadtong 1890, si Presidente Wilford Woodruff (1807–98) miisyu og manipesto nga nagtapos sa buhat sa dinaghan nga kaminyoon. Sa dihang ang pipila ka mga tawo nakadungog niini nga manipesto, nahuwasan sila. Ang dinaghan nga kaminyoon lisud alang kanila. Sa dihang ang ubang mga tawo nakadungog niini nga manipesto, nahugno sila. Daghan kaayo sila og gisakripisyo, ug duna silay mga pagpamatuod niini nga baruganan.
Pipila ka mga miyembro sa Simbahan naghunahuna kon unsa ang kahulugan sa atong nangagi nga binuhatan sa dinaghan nga kaminyoon alang sa sunod nga kinabuhi. Ang mga lider sa Simbahan nagtudlo nga ang dinaghan nga kaminyoon wala kinahanglana alang sa kahimayaan o sa mahangturong himaya. Bisan tuod personal ko nga mapasalamaton nga ang tinagsa nga kaminyoon mao ang lagda ug ang dinaghan nga kaminyoon mao ang eksepsyon, dili nako ipakaminos ang mga pagpamatuod ug dungganon nga pagkamasulundon sa atong espiritwal nga katigulangan kinsa mibuhat niini nga baruganan. Nagmasulundon sila, ug sila adunay usa ka pagpamatuod nga kini husto.
Templo ug mga Pakigsaad
Ibabaw: Templo sa Kirtland, ni Al Rounds; tuo: si Moises, Elias, ug Elijah, ni Gary Ernest Smith
Sa Kirtland, Ohio, usa sa talagsaong mga butang nga nahitabo mao ang pagtukod ug pagpahinungod sa Templo sa Kirtland. Ang pagpahinungod nga pag-ampo, nga nadawat ni Joseph Smith pinaagi sa pagpadayag, makita diha sa ika-109 nga seksyon sa Doktrina ug mga Pakigsaad. Niana nga pag-ampo mihangyo siya sa Ginoo sa pagdawat sa pagkahimo ug pagsakripisyo sa mga Santos sa pagtukod sa templo.
Usa ka semana human sa pagpahinungod sa templo, si Joseph Smith ug si Oliver Cowdery adunay laing panan-awon. Nahitabo kini sa Pasko sa Pagkabanhaw, nga mao usab ang Pagpalabay. Ang Ginoo miabut diha sa panan-awon ug midawat sa balay. Misulti Siya sa mga Santos nga sila kinahanglang maglipay kay, “uban sa ilang kusog, nagtukod niini nga balay sa akong ngalan” (Doktrina ug mga Pakigsaad 110:6). Human matapos ang panan-awon, tulo ka karaang mga propeta ang mipakita: si Moises, kinsa mipahiuli sa mga yawe sa pagpundok sa Israel gikan sa upat ka bahin sa yuta; si Elias, kinsa mitugyan sa dispensasyon sa ebanghelyo ni Abraham; ug si Elias, kinsa mipahiuli sa mga yawe sa gahum sa pagbugkos (tan-awa sa Doktrina ug mga Pakigsaad 110:11–16).
Ang pagpahiuli niadto nga mga yawe importante gayud kaayo sa pagpatuman sa mga katuyoan sa Ginoo. Gikinahanglan nato dili lamang ang Basahon ni Mormon apan ang kadtong mga yawe ug mga ordinansa sa templo usab. Kadto nga mga yawe mas labing importante karon.
Akong namatikdan nga kon usa sa Napulog Duha ka mga Apostoles ang tawagon nga mahimong propeta, ang iyang kasingkasing motutok ngadto sa mga ordinansa sa templo sa labing talagsaong paagi. Pribilehiyo nako nga maanaa sa pagpahinungod sa Nauvoo Illinois Temple uban ni Presidente Gordon B. Hinckley (1910–2008). Nakahinumdom ko kon unsa ka lawom ang iyang pagbati nga natukod kini nga templo ug unsa ka importante ngadto kaniya ang pagdala og mga templo ngadto sa mga Santos. Si Presidente Thomas S. Monson (1927–2018) mipadayon niana nga paningkamot ug nakadawat sa sama nga inspirasyon gikan sa langit nga nadawat ni Presidente Hinckley. Ug nakita nato kana nga inspirasyon sa mahinungdanong paagi diha ni Presidente Russell M. Nelson. Ang responsibilidad sa pagkapropeta miabut na diha kaniya, ug siya adunay usa ka dugang nga pagbati sa kabililhon sa mga ordinansa sa templo.
Usa sa iyang unang mga mensahe isip Presidente sa Simbahan mao ang pag-awhag sa mga tawo sa pag-adto sa templo, modawat sa ilang mga ordinansa, ug magpabilin sa dalan sa pakigsaad. Pagkahuman niana, miingon siya nga kon ikaw sa bisan unsang rason napahilayo gikan sa dalan sa pakigsaad, balik diha niana nga dalan.3
Sa unsang paagi ang buhat sa templo mipanalangin sa nahaunang mga Santos sa Ulahing mga Adlaw?
Ni Matt Grow
Sa dihang namatay si Joseph Smith, ang mga bungbong sa Templo sa Nauvoo wala pa sa katunga ang nahuman, ug wala madugay naklaro ni Presidente Brigham Young (1801–77) nga ang mga Santos abugon pag-usab. Busa nangutana siya sa Ginoo: “Angay ba kaming magpabilin dinhi ug mohuman sa templo nasayud nga biyaan ra dayon namo kini kon mahuman na, o mobiya na kami karon?” Klaro nga miabut ang tubag, “Pabilin” (tan-awa sa Brigham Young diary, Ene. 24, 1845, Church Archives; Ronald K. Esplin, “Fire in His Bones,” Ensign, Mar. 1993, 46). Ang mga ordinansa sa pagtuga ug pagbugkos importante kaayo nga ang mga Santos kinahanglan nga magpabilin.
Ug busa pagkasunod tuig, mihatag sila sa ilang tanang kapanguhaan ngadto sa pagtukod sa templo. Paingon sa katapusan, ang ilang mga balay gisunog palibut sa Nauvoo, ug ang mga Santos nangandam sa pag-adto sa kasadpan samtang ilang gihuman ang templo. Sa Disyembre 1845, adunay igong nahuman sa templo nga ang mga Santos makapahinungod og bahin niini, makahatag og mga pagtuga niadtong kinsa takus, ug makabugkos sa mga bana ug mga asawa sa usag usa.
Sa misunod nga pipila ka bulan, kanunay silang nagtrabaho sa pag-andam sa tanan sa espirituhanong paagi alang sa dakong panaw padulong sa kasadpan. Alang kanako importante ug sagrado nga nasilyo ko sa samang gahum ngadto sa akong asawa, mga anak, mga ginikanan, ug mga henerasyon nga nag-una ug sa mga henerasyon nga moabut pa. Mao kana ang nahimong posible sa Pagpahiuli.
Makapaambit ka ba og usa ka hitabo gikan sa Pagpahiuli nga nakapalig-on sa imong pagpamatuod?
Ni Kate Holbrook
Wala: paghulagway pinaagi ni David Green
Akong nahinumduman ang istorya ni Emma Smith nga misulay sa pag-eskapo sa pagpanggukod sa Missouri. Bahin lang sa Suba sa Mississippi ang mikaging—dili igo nga ang usa ka karwahe nga adunay mga tawo ug ang ilang mga kabtangan makabiyahe niini. Kini usa ka lapad nga suba, ug makuyaw ang pagtabok niini. Si Emma adunay sais anyos nga bata nga nagkupot sa usa ka bahin sa iyang sayal, usa ka otso anyos sa pikas nga bahin, usa ka dos anyos niini nga bukton, ug usa ka masuso sa pikas nga bukton.
Ang bayaw nga babaye sa usa sa mga tigsulat ni Joseph mitahi og cotton nga mga bag nga mibatonis libut sa hawak. Niana nga mga bag ubos sa iyang sayal, gidala ni Emma ang bugtong nga kopya sa hubad ni Joseph sa Biblia, diin siya nagtrabaho sulod sa pipila ka bulan. Uban sa mga dokumento ug sa iyang mga anak, hinay-hinay siyang milakang tabok sa mikaging nga suba, naglaum nga siya dili mabuwasot.
Alang kanako, mao kana ang kinadak-ang timaan sa kaisug ug hugot nga pagtuo—nga kon kinahanglan ninyo mobuhat og usa ka butang alang sa unsay inyong gituohan, padayon lang kamo gayud, mopadayon sa pagbuhat sa ginagmay nga mga butang aron mouswag bisan kon kini malisud o daw walay bili.
Ibabaw: paghulagway pinaagi ni Dan Burr; Milagro diha sa Quincy, ni Julie Rogers; Joseph Smith sa bilanggoan sa Liberty, ni Greg K. Olsen
“Pagmalipayon”
Daghan kaninyo adunay mga pagsulay ug mga kagul-anan. Ang uban niana moabut tungod kay adunay kabubut-on. Ang uban niana moabut tungod kay adunay kaaway. Apan kinahanglan ninyong masayran nga duna kitay mahigugmaong Amahan sa Langit ug nga ang Pag-ula ni Jesukristo makapanalangin kanato sa mga paagi nga tingali dili nato hingpit nga masabtan.
Pipila ka mga historian miingon nga ang gidaghanon sa mga Santos kinsa milayas gikan sa Missouri ngadto sa Nauvoo atol sa tingtugnaw sa 1838–39 ingon ka daghan sa 8,000. Tingtugnaw kadto. Asa man si Joseph? Didto siya sa Bilanggoan sa Liberty, naguol sa unsay gisinati sa mga Santos. Mibati siya nga gibiyaan siya.
Nianang walay klaro nga kahimtang, nadawat niya ang pipila sa labing nindot nga mga kasulatan—ang mga seksyon 121, 122, ug 123 sa Doktrina ug mga Pakigsaad. Mahinungdanon kini. Nanghinaut ko nga basahon ninyo kini. Ang Mga Santos adunay mubo nga asoy niini nga panghitabo:
“Nangaliyupo si Joseph alang sa inosente nga mga Santos. ‘O Ginoo,’ nangamuyo siya, ‘hangtud kanus-a sila mag-antus niini nga mga kadautan ug dili makatarunganon nga mga pagdaug-daug, sa dili pa malukmay ang imong kasingkasing ngadto kanila?’
‘‘Akong anak, kalinaw nganha sa imong kalag,’” mitubag ang Ginoo. ‘Ang imong kalisdanan ug ang imong kasakitan sulod lamang sa mubo nga higayon; ug unya, kon ikaw molahutay pag-ayo, ang Dios mobayaw kanimo sa kahitas-an; ikaw magmadaugon ibabaw sa imong tanan nga mga kaaway.’
“Ang Ginoo mipasalig kang Joseph nga wala siya makalimti. ‘Kon ang mga apapangig gayud sa impyerno mobuka ug moabli sa baba og dako diha kanimo,’ ang Ginoo miingon kang Joseph, ‘ikaw masayud, akong anak, nga kining tanan nga mga butang makahatag kanimo og kasinatian ug alang sa imong kaayohan.’
“Gipahinumduman sa Manluluwas si Joseph nga ang mga Santos dili mag-antus nga labaw pa sa unsay Iyang nasinati. Nahigugma Siya kanila ug makahimo sa pagtapos sa ilang kasakit, apan gipili hinoon Niya nga mag-antus og kalisdanan uban kanila, midala sa ilang kaguol ug kasubo isip kabahin sa Iyang maulaong sakripisyo. Ang maong pag-antus mipuno Kaniya og kalooy, mihatag Kaniya og gahum sa pagtabang ug paglunsay sa tanan nga modangup Kaniya sa ilang mga pagsulay. Giawhag Niya si Joseph nga magpadayon ug misaad nga dili gayud mosalikway kaniya.”
Nagtuo si Elder Heber C. Kimball (1801–68) nga ang mga maghuhukom sa Korte Suprema sa Missouri mopagawas kang Joseph, apan mihukom sila nga dili. Si Heber mibalik ngadto sa Bilanggoan sa Liberty ug, wala gitugutan nga mosulod ngadto sa prisohan, mitawag ngadto kang Joseph uban sa dili maayong balita.
Si Joseph mainiton ug mahigalaon ngadto kaniya. “Pagmalipayon,” miingon siya. Dayon misugo siya ni Heber nga “ipalayo ang tanang mga Santos sa labing dali kutob sa mahimo.”4
Adunay usa ka leksyon alang kanimo niana: pagmalipayon bisan unsa pa ang inyong mga hagit. Kon adunay piho nga mga butang nga motintal kaninyo, palayo gikan niini. Mosalig sa Espiritu Santo. Ang ehemplo ni Joseph sa Bilanggoan sa Liberty ug ang mga Santos nga mibiya sa Missouri padulong sa Nauvoo maoy nindot nga mga ehemplo sa kalig-on ug hugot nga pagtuo diha ni Ginoong Jesukristo.
Isip usa ka Apostol, mosaksi ko kang Jesukristo. Usa ako ka siguradong saksi sa Iyang kabalaan. Gusto nakong masayud kamo nga Siya naggiya ug nagdumala sa Simbahan sa paagi nga mopanalangin kanatong tanan. Mopamatuod ko kaninyo nga Siya buhi.
Aron sa pagtan-aw sa tibuok nga debosyonal, adto sa devotionals.ChurchofJesusChrist.org.