Katamneiaia Bwaeoniia i Inria
Kaitiboakiu ma aomata aika a kaina te Ekaretia n ana tai i Inria e a tia ni bita te aro are I katamneia iai bwaeoniia.
Siblings Suvarna ao Sarala Katuka a kaaina te Ekaretia n 1984 ao imwiina a nako ni mitinare.
“N te tai are I iangoia iai bwaeoniia,” n aron kunaia kaain te Moanrinan, “I iangoia aine ao mwaane aika a ninikoria.”1 Rongorongoia bwaeoniia aika Itiaki ni Boong aika Kaitira aika kakaonimaki ni karaoi bwaai ake a tuai ni karaoi tabeman n te onimaki e a tia ni kaunga nanou n tainako. Ngke te kairake n tina ngkai, rongorongoia bwaeoniia aika aine e kauringai kakabwaia nakoiu ni boong aika kaitira. I kona ni bung n te onaoraki nakon ae N na bung iaon te aenikaa!
Kabwarabwaraan te bwaeoniia “temanna are e nako n rimoa ni katauraoa te kawai ibukiia tabeman bwa a na iria”2 are e kabwarabwara aroia bwaeoniia aika Itiaki iaon waekon ao aenikaa ni kawai n ikoikotaki nako Tion. Ma e kabwarabwara naba taekaia bwaeoniia n taai aikai ao babaire aika onimakinaki ake a katei ni kabuta te aonaaba.
Ngke a bane natiu ake niiman n rin n te reirei, I a angabeeba n au kamatebwai iaon rongorongon te aro. I rineia bwa N na kakae iaon Ana Ekaretia Iesu Kristo Ibukiia Aika Itiaki ni Boong aika Kaitira bwa atuun au beeba ni karekean au PhD. Au kakae i Inria e a tia ni bita te kawai are I iangoia iai bwaeoniia.
Bouan te Ekaretia
Ririki ake mai imwaina, ngke ataein te reirei ngai n te kaoreti n 1986, I mwananga nako Atia Maiaki n raonaki irouia kaain te kurubu n anene man te Brigham Young University. Bon te taneiai ae bita te maiu n raonaki ma teuana te bong ae ti kabanea i Calcutta (aranaki ngkai bwa Kalkata) ma te Tina Teresa. Ti bane ni kukurei ni kaitibo ma aika Itiaki ni Boong aika Kaitira aika bwaeoniia ni boong aikai i Inria ao Sri Lanka.
Temanna ibuakoia membwa bon Raj Kumar, are e kunea te Ekaretia ngke e ira aia kamataku taan Tei Ibukin BYU aika Kairake inanon 1982. Ngke ti kaitibo ma ngaia, e a bon tibwa oki man ana mition i Fresno, California, USA. E teimatoa ni kabongana arana are kanimwaki ao n reitinako n reireiniia aomata ake a kan ongora i Delhi. Raj bon temanna mai ibuakoia e kaniia 600 kaain te aro i Inria n te tai anne, ma irou e taraa n tii ngaia ae Itiaki ni Boong aika Kaitira iaon taari are a maeka iai mirion aomata.
N 1986, I kaitibo ma Raj Kumar imwiin ana mitinare. E teimatoa Raj ni kabongana arana ni mitinare iaon bwabwaana, e tibwa te euangkerio ma aomata ake a kan ongora.
E katikaki nanou n ana banna ni katoto Raj Kumar ngke I rineia bwa N na nako ni mitinare. Raj e kakaonimaki ni karaoi bwaai ake a tuai ni karaoi tabeman irouia Inria ni mitinare ake a moan beku n te aba. Suvarna Katuka ma raona ni mitinare a tia ni karekei kataneiai tabeua i Chennai. Aia beretitenti n te mition, are e maeka i Singapore, e mwiokoa Raj bwa e na anganiia riki te kataneiai ae raka i Delhi.
Suvarna Katuka e uringa aron aia mwakuri mitinare ni bitaki ibukin ana banna ni katoto ao katananeiakiia iroun Raj Kumar. A kona n onea mwiin te namakin ni maaku ma te onimaki ae korakora ao te ninikoria. Suvarna e kabwarabwara, “Anne ngke I iangoa raoi au moan tai n rairaki. I namakina te Tamnei ae Raoiroi, ao anne ngke I a baireia bwa N na buoka katean te abanuea ikai i Inria.”3
Suvarna e a kaina te Ekaretia i Rajahmundry. Ngaia, n airi ma niiman tarina ao temanna mwanena, a bwabetito n 1984. N te bong are e bwabetitoaki iai, Suvarna e kamatoaki bwa te ibonga ao e katabuaki bwa te kauoman ni kauntira n te beretitentii n te mwaanga. E taekinaki naba n te berita ni kakabwaiakina bwa ngkana e teimatoa ni kakaonimaki, e na riki ngaia bwa “bouan te Ekaretia i Inria.”
Mwanen Suvarna Sarala e nako naba ni mitinare. Imwain ae e nako, e kabwarabwara te euangkerio nakoia raoraon Swarupa. Ngke e oki man ana mitinare Suvarna, e rangi ni kakabwaiaki imwiin ana mwakuri ni mitinare mwanena ao e mare ma Swarupa. Te mwaanga ae uarereke anne i Rajahmundry e a riki ngkai bwa te titeiki. Angiina mitinare ake a tia n oki mai Rajahmundry a tia n riki bwa mataniwi inanon te Ekaretia rinanon nako Inria.
I kaitibo ma natiia Suvarna ao Swarupa Katuka ngke I angareirei n te BYU n 2014. Josh Katuka e a bon tibwa bane ana tai ni mitinare i Bangalore, Inria, ao mwanena ae Timnah e a tibwa karekea te wewete nakon te mwakuri ni mitinare n te tabo naba anne. Ngke I titirakina Timnah ao Josh ngkana a kinaa Raj Kumar, a uaia ni kaeka, “Eng, teuanne bon ai tamara!” Raj Kumar e iein ma Sarala.
I rangi ni kakaitau nakoia ana utu Katuka ibukin kaotakiia tabeman bwaeoniia ngkai a buokai n neweaba aon Inria. A mwaiti mai ibuakoia aika a rotaki n aia tangira ao aia banna ni katoto te utu ae Katuka. N te tai anne, Suvarna ao Swarupa e reke aia tai ni mwananga nako Canada. Ma a taonna ibukina bwa a namakinna bwa te Uea e kainnanoia bwa a na tiku i Inria ao ni katea abanuean te Atua ikekei. Aia mwakuri ae bane nanoia iai e a tia ni karikiia bwa bouan te Ekaretia.
Delwin Pond (nuuka) e kaira Michael Anthoney nakon te Ekaretia n 1981.
Membwa aika Bwaeoniia i Bengaluru ao Hyderabad
Inanon nuukan te ka 20 n tienture, te Ekaretia e a tia ni kateaki ni kaawan nako Inria irouia bwaeoniia.4 Karaki nako a kakoaua bwa e kanga te Ueani kairiia ana aomata nakon te euangkerio are e a tia ni kaokaki.
Michael Anthoney, te membwa ae te bwaeoniia i Bangalore (ngkai Bengaluru), te kamimi reitakina ma kaain te Ekaretia n 1970. Ngke Delwin Pond, e bitiobi i Utah, e nakon te tia riring ibukin marakin nukana, e noora te maekatiin n aobitin te riring man te bootaki ae aki karekemwane are e mwaneniia ataein te reirei i Inria. E namakina te wirikiriki ae korakora bwa e na boutoka temanna mairouia ataein te reirei aikai. Aio are e a kairi nakon te tebwina n ririki n rereitaki are e a reke inanon te kabaeaki ni karaoan te reitaki ma Michael ao n tibwauan te euangkerio ma ngaia. Michael e bwabetitoaki n 1981 ao e nako ni mitinare i Salt Lake City n 1982. E waekoa n okira mweengana ibukin korakoran aorakin tinana, ngaia are e a kabanea ana teniua n namwakaina n ana mition i Bangalore, n te tabo are e e a reireiniia iai tabeman raraona ao tabeman a riki bwa kaain te moan mwaanga ikekei.5 N te tai aei ao e a tauraoi te baire ibukin katean te tembora i Bengaluru.
Elsie ao Edwin Dharmaraju a kaaina te ekaretia i Samoa ao a weteaki iroun Beretitenti Spencer W. Kimball bwa a na oki rikaaki nakon mweengaia i Hyderabad bwa mitinare nakoia aia utu. Inanon 1978, 22 man ana utu Elsie ao Edwin a bwabetitoaki, man aio are e a karekea tein te moan titeiki n te aba are e kateaki i Hyderabad inanon 2012.6
Membwa n te Hyderabad Titeiki n te bong aei a iangoia i bon irouia bwa bwaeoniia ni boong aika kaitira. Aia Bong ni bukamaruia Bwaeoniia n aia titeiki a tia ni kauringa mwanangaia bwaeoniia bwa aia mwananga bwaeoniia ni boong aikai. Aia bukamaru e raonaki n te tikuea taenti are a bwabwainna kaain Utah, te rianna ae karineaki, ao bon tokaran aenika.
Membwa man te titeiki ae Hyderabad, a kauringa aia Bong Bwaeoniia rinnanon aia anene, mwaie, ao te buti iaon aenikaa.
N aia bukamaru n 2014 n aia Bong Bwaeoniia, a karinanii buraoki n aiti i akunn te umwantabu ao a kaoia membwa bwa a na kanakoi aia kauniwae ao n nakonako n rinuukan te aiti n iangoa aron aia mwananga bwaeoniia n rinuukan te karaanga ae mwaitorotoro. Ni banen aia bukamaru, membwa mai Hyderabad a kaungaaki bwa a na uringa te tamnei inanoia bwaeoniia ni boong akekei ao bwa “ni kabane ngaiia bon bwaeoniia n aia utu.”7
A ongora naba iroun John Santosh Murala, imwiina e riki bwa kaain te beretitenti n te mition, e karakina aron ai tinana Elsie ao ai tamana Edwin Dharmaraju n roko i Hyderabad n reireiniia ana utu te euangkerio. John bon te kabanea n uarereke irouia 22 membwa ake bwaeoniia aika ana bwabetitoaki n 1978.
Ngke I roko i Hyderabad n 2014, John Murala e karaki nakoiu ao angiina rongorongon te Ekaretia are e a tia n mwakuri korakora n ikoikotii. E kaotai naba nakon buuna, Annapurna, are e tuangai teuana karakinaia bwaeoniia ae rangi ni kakan ongora are I a tia n ongo.
Annapurna bon 12 ana ririki n 1991 ngke mwanena Murthy e reireinaki taekan te euangkerio irouia mitinare i Hyderabad. Ana karo Annapurna a aki kariaia bwa e na ongora irouia mitinare ke n ira te taromauri. E ngae n anne, Murthy e anganna ana Boki Moomon ao ni katauraoi bokin te Ekaretia bwa e na wareki. N te maan ae itiua te ririki, Annapurna e kamatebwaia te euangkerio ibon irouna ao e karekea ana koaua ae matoatoa ni koauana. E ingainga nanona ni kan bwabetitoaki, nako ni mitinare, ao ni mareaki n te tembora ma e aki anganaki te kariaia mairouia ana karo.
Annapurna e kaitara ma te babaire ae kangaanga inanon maiuna ngke e kaitiboaki ma John Muraia. John e teimatoa ni matoatoa n ana koaua man ngke e bwabetito n 1978 ao e kakaea te membwa n te Ekaretia ae e na mare ma ngaia. Imwiin kaitibona ae kimototo n te tabo are e tibwaa iai ana koaua Annapurna n te euangkerio, John e a ataia bwa e a reke buuna n taai aika a na roko. Annapurna e ataia bwa ngkana e mare ma John, e na kona ni bwabetitoaki ao n te tai teuana e na kabaeaki n te tembora. E ngae n anne, n te tai ae ti teuana, ana karo Annapurna a bairea te mare ibukina.
Annapurna e karaoa te babaire ae moan te kangaanga ni kiitana mweengana ao ni mare ma John. E namakinna bwa bon tii ngaia te kawai are e kona ni kaaina iai te Ekaretia. E taku bwa e a “rangi n uruaki nanona” ni kitanakiia ana karo. Ma ni bon taai aikai e kamatoa, “Ibukin kamaiuakiia aomata, … ibukiia au kariki n taai aika a na roko ao ibukiia au karo ma aia bakatibu, ni karaoan te mwakuri ibukiia n te tembora, I riai n toua te mwaneka anne.”8
John ao Annapurna a kakaitau bwa ana karo neiei a butimwaea aia mare n te tai aei. Angiina membwa i Inria a tia ni karaoi anganao, n ai aroia bwaeoniia ni boong akekei, n riki bwa membwa n te Ekaretia. Ma aika a Itiaki aikai a waaki nako ma te onimaki ibukina bwa a iangoia bwa bon ngaiia bwaeoniia ao a reitiia ma aia utu ake a tia ni mate ao ake a maiu ao ake a tuai ni bungiaki. I kakaitau ibukin karaki n onimaki, anganano, ao ninikoria ake I a tia n ongo mairouia aomata nako ake a tia ni karaoi bwaai ake e na karaoi te Tia Kamaiu. I teimatoa n iangoia bwaeoniia ngke a katikii aenika n rinuukan te karanga ae mwaitorotoro, ma ngkai I a kona n iangoia bwaeoniia ni boong aikai ni kabuta te aonaaba.
N tokina, ni kabane bwaeoniia a tia ni kakaonimaki ni karaoi bwaai ake a tuai ni karaoi mai imwaina tabeman n iriira te Tia Kamaiu Iesu Kristo. N te Nu Tetemanti, Kristo e aranaki bwa “te bwaeoniia ni Kamaiua[ra]” (taraa Ebera 2:10, New Revised Standard Version). E a tia Iesu Kristo ni katauraoa te kawai ibukira bwa ti na okira mweengara i karawa. Bwaeoniia ni koaua a iriira ao kaineti nakon Kristo, are e kaira ana mwakuri ae moan te tamaroa man kamimi ni boong aika kaitira.