2023
Norakin Moan Katooton ‘Ana Boki Moomon’ ae Kanganga Rekena ae Moan Bweretiaki
Tebetembwa 2023


Ana Iteraniba te Aono

Norakin Moan Katooton ‘Ana Boki Moomon’ ae Kanganga Rekena ae Moan Bweretiaki

Te tia kawakin rongorongo ma bwaai e ukora bootakian nikiran katooton Ana Boki Moomon n te Taetae n Hawaii.

Ngke e mwakuri Brooks Haderlie bwa te Tia Kawakin Mwiin Booki ma Rongorongo i BYU Hawaii, University, e kunea karakon Ana Boki Moomon n te taetae n Hawaii, “Ka Buke a Moramona.”

E iangoia bwa e na boongana ataakin mwaitin katootona are e kona n reke, ngkana e na karekea karineakiia koraki ake a botumwaaka ni karaoa ana Boki Moomon bwa e na tauraoi nakoia taan taetae n Hawaai i nuukan te 1800 tabun.

Imwain ae beku n Rongorongon te Aro n te tabo ni mitinare i Aotiteria, Unimwaane Haderlie ma buuna, Titita Laurie Haderlie, a beku ni katauraoi katooton ni kabane te Ka Buke a Moramona, n tatabeua nako ake a tia n kaotinakoaki nakoia aomata riki ake a moan boretiaki n 1855.

N 1820, a mwakuri mitinaren te Boretetanti ni karaoa te moan man ni koroboki ibukin te taetae n Hawaii. Karaoan aei e karekea rairan te Baibara ao boretiana nakon te taetae n Hawaii man 1838.

I nuukan 1800 tabun, Unimwaane George Q. Cannon bon te moan aomata n raira Ana Boki Moomon nakon te taetae n Hawaii man aia ibuobuoki kaain Hawaii aika Nāpela ao J. W. H. Kauwahi. Ti tebubua tabun katootona ake a reke ikotakiia imwain buan n ikiran baana ake a tia ni boretiaki a bua man bueena n te ura are e riki.

Man buan baana akanne, e aki konaa ni bootaki katoona riki—ni karika te moan boreti n Ana Boki Moomon n te taetae n Hawaii n rangi ni karako. E a tia ni karinaki taekana bwa te kabanea ni bobuaka ni boki ibuakon aia boki Aika Itiaki ni Boong aika Kaitira ao ni baireaki bwa te kabanea ni kakawaki nakon te moan katooto are e boretiaki n te taetae ni Imatang n 1830.

N 2021, te moan tai raoi are, taan taetae n Hawaii a tibwa kona ni karekea te LDS Booki aika a tabu ae bwanin ae bwainaki rinanon te Gospel Library, te tabo iaonrain ibukin booki aika a tabu ao kamatebwaian te euangkerio.

N te bong aei, bon ti 22 katooton te moan LDS boreeti n te Ka Buke a Moramona man 1855 are e kawakinaki n tebwi ma nimaua taabo ni booki.

“Te rongorongo ae e kakawaki ibukia aomata n Tebetebeke,” e taku Unimwaane Haderlie, “ibukina bwa katotoona n te taetae n Hawaii n ana Boki Moomon bon te kanimaua n taetae ae rairaki iai te boki nakon te taetae n Imatang, bon te moan boreeti itinanikun te aono n Eurobe. Taraakin aron te rairairi n te taetae n Hawaii e na karekea te kakaitau irouia Aban nako Tebetebeke ake tabeua n rairan ana Boki Moomon nakon oin aia taetae, ao ni karekea nakoia bwa a na taraa aron moan karaoan rairairi akanne bwa aonga n reiakiakinaki aomata n oin aia taetae.”

E reitia n taku, “Naake a noora ana Boki Moomon n te taetae n Hawaii are man 1855 n Aia Tienta Iruwa i Laie Hawaii Tembora a kona ni kamoamoa kakawakina.”

Boretiia