Na iVakadinadina baleti Jisu
Au veisureti mo yavala ena gauna oqo mo taukena na nomu tikina me vaka ni o dua ka gumatua ena ivakadinadina me baleti Jisu.
Ena 1832, e rau ciqoma kina o Josefa Simici kei Sidini Rigdon e dua na raivotu lagilagi me baleta na nodra icavacava tawamudu na luve ni Kalou. Na ivakatakila oqo e tukuni tiko kina e tolu na matanitu vakalomalagi. A vosa o Peresitedi Dallin H. Oaks me baleta na tolu na vei “matanitu vakalagilagi” oqo ena Okotova sa oti, ka kaya kina ni “ena vuku ni nona qaqa kei na nona lagilagi na Lami,” ena lewe lailai sara na tamata mai vei ira na lewe vuqa era na vakabulai kina dua vei iratou na tolu na matanitu oqo, “me vaka na nodra gagadre ka vakatakilai mai na nodra digidigi.” Na ituvatuva ni veivueti ni Kalou e tiko kina e dua na madigi raraba vei ira kece na Luvena, ena gauna cava ga kei na vanua cava ga era a bula kina e vuravura.
E dina ga ni lagilagi ni matanitu ka lailai duadua vei iratou na matanitu e tolu, “sa uasivia na ka kecega,” ia e nuitaka na Tamada nida na digitaka—ka, ena vuku ni nona loloma soliwale na Luvena me noda na—matanitu lagilagi ka cecere duadua vei iratou na matanitu oqo, oya na silesitieli, na vanua eda na rawa ni marautaka kina na bula tawamudu nida sa “itaukei vata kei Karisito.” O Peresitedi Russell M. Nelson sa vakauqeti keda meda “vakasama vakasilesitieli.” ka cakava na matanitu vakasilesitieli me noda lalawa tawamudu ka qai “vakasamataka vakavinaka se era na biuti [keda] evei ena bula ka tarava na digidigi yadua [eda] cakava e vuravura.”
O ira ena matanitu vakasilesitieli era “sa ciqoma na ivakadinadina me baleti Jisu, … sai ira na tamata dodonu sa yaco me uasivi sara ena vuku i Jisu na dauveivakaduavatataki ni veiyalayalati vou.” O ira era lewena na ikarua, se matanitu vakateresitieli era vakatokai mera tamata vinaka, oka kina o ira na “tamata dodonu ni vuravura ka ra a vakamatabokotaki ena nodra ilawaki qaseqase na tamata.” Na itovo ni bula levu ga ka yalani ira oya “nira sega ni gumatua ena nodra i vakadinadina baleti Jisu.” Ena kena veibasai, o ira era tiko ena matanitu vakatilesitieli era “sega ni ciqoma na kosipeli, se na ivakadinadina baleti Jisu.”
Ona raica ni itovo ni bula era kilai tani kina na lewena na matanitu yadua sai koya na nodra veiwekani kina “ivakadinadina baleti Jisu,” ka tekivu mai na (1) yalodina taucoko kina (2) sega ni gumatua kina (3) sega sara ga ni ciqoma. Na nona icavacava tawamudu na tamata yadua ena vakatau kina nona cakacaka.
I.
Na cava na ivakadinadina baleti Jisu?
E sai koya na ivakadinadina ni Yalo Tabu nio Koya na Luve ni Kalou, na Mesaia ka Dauveivueti. Oqo na ivakadinadina i Joni nio Jisu e tiko vata kei na Kalou mai na ivakatekivu, na Dauvebuli ni lomalagi kei vuravura, ka “sa tu vua na kosipeli, ia na kosipeli sai koya na bula, ia na bula sai koya na rarama ni tamata.” E nodra “ivakadinadina na Apositolo kei na Parofita, … ni mate o Koya, a bulu, ka tucake tale ena ikatolu ni siga, ka lako cake i lomalagi.” Sai koya na kila “ni sega tale na yaca e soli me rawa kina na veivakabulai.” Sai koya na “ivakadinadina, na kena iotioti,” a solia na Parofita o Josefa Simici, “ni bula dina tiko! … Ni sai Koya na Le Duabau ga nei Tamana—ia na vuravura sa buli mai vua, ena vukuna, ka baleti Koya, ka vakatalega kina ni ra sa luvena tagane ka luvena yalewa daulomani na Kalou o ira kece sara na lewena.”
II.
E taudaku ni ivakadinadina oqo e tiko kina na taro: Na cava meda cakava kina?
O ira na taukena na matanitu vakasilesitieli era “ciqoma” na ivakadinadina me baleti Jisu ena kena taucoko ena nodra papitaiso, ciqoma na Yalo Tabu, ka rawata na ka kecega ena vakabauta. Na ivakavuvuli kei na dina ni kosipeli i Jisu Karisito e vakatulewa kina veika era vakaliuca kei na digidigi. Na ivakadinadina me baleti Jisu e laurai ena nodra bula kei era vakataki cei. Na ka e uqeti ira tiko sai koya na loloma uasivi se, “na loloma taucoko i Karisito.” Era vakanamata kina kena sagai mera “sa sinai sara kei Karisito.”
Eso mada ga vei ira era na kunei ena matanitu vakateresitieli era ciqoma talega na ivakadinadina me baleti Jisu, ia era kilai tani ena ka era sega ni cakava kina. Na sega ni gumatua ena ivakadinadina me baleta na iVakabula e vakatututaka edua na ivakatagedegede ni vucesa kei na vakawelewele—se “batabata katakata”— ka veibasai kei ira na tamata i Amoni ena iVola i Momani, me ivakaraitaki, era “kilai tani ena nodra yalodina sara vua na Kalou.”
O ira na lewe ni matanitu vakatilesitieli sai ira era biliga na ivakadinadina me baleti Jisu vata kei na Nona kosipeli, na Nona veiyalayalati, kei ira na Nona parofita. E vakamacalataki ira o Apinatai mera “sa muria ga na nodra itovo kei na gagadre vakayago; ka ra sega ni kaci vua na Turaga ni sa dodoka tu vei ira na liga ni nona loloma cecere; ia ni sa dodoka tu na liga ni nona loloma cecere kivei ira, era sa sega ga ni vinakata.”
III.
Na cava na kena ibalebale mo gumatua ena ivakadinadina baleti Jisu?
E tiko e vica na ka e rawa ni vakasamataki me saumi kina na taro oqo. Au na cavuta ga e vica. Na gumatua ena ivakadinadina baleti Jisu e okati vakaidina kina na susugi kei na vaqaqacotaki ni ivakadinadina oya. O ira na tisaipeli dina era sega ni vakawalena na veika lalai e tokona ka vaqaqacotaka na nodra ivakadinadina me baleti Jisu, me vaka na masu, vulica na ivolanikalou, rokova na Siga ni Vakacecegu ka vakaivotavota ena sakaramede, veivutuni, veiqaravi, kei na sokalou ena vale ni Turaga. E vakananumi keda o Peresitedi Nelson ni “na totolo e veivakarerei, e dua na i vakadinadina ka sega ni vakani e veisiga ena ‘vosa vinaka ni Kalou’ [Moroni 6:4] ena rawa ni talaraki sobu. O koya gona, … eda gadreva e veisiga na sokalou vua na Turaga ka vulica na Nona kosipeli.” A tomana: “Au vakamasuti iko mo laiva na Kalou me qaqa ena nomu bula. Solia vei Koya e dua na iwase veirauti ni nomu gauna. Nio cakava tiko, sarava na ka ena yaco kina nomu igu vinaka vakayalo.”
Na gumatua e vakatututaka talega na noda sega ni maduataka kei na noda tukuna e matanalevu na noda ivakadinadina. Ena noda papitaiso, eda vakadeitaka na noda lomasoli meda “tu ka vakadinadinataka na Kalou ena veigauna kecega, ena veika kecega kei na veivanua kecega [eda] sa tiko kina, me yacova na mate.” Vakabibi ena draki ni Siga ni Mate oqo, eda vakaraitaka ena reki, e matana levu ka sega ni maduataka, na noda ivakadinadina me baleta na Karisito bula ka sa tucake tale mai na mate.
Edua na tiki ni gumatua ena ivakadinadina me baleti Jisu Karisito sai koya mo rogoci ira na Nona italai. Na Kalou e sega ni vakasaurarataki keda kina gaunisala e vinaka cake, oya na salatu ni veiyalayalati, ia e vakaroti ira na Nona parofita o Koya mera tukuna vei keda na isau ni noda digidigi. Ia, e sega vei ira ga na lewe ni Nona Lotu. Mai vei ira na Nona parofita kei na i apositolo, e vakamamasu o Koya ena yalololoma ki vuravura taucoko mera rogoca na dina ka na sereki ira, kauti ira tani mai na rarawa ka sega ni gadrevi, ka solia vei ira na reki e dei.
Na gumatua ena ivakadinadina me baleti Jisu e kena ibalebale na vakayaloqaqataki ira na tani, ena vosa kei na ivakaraitaki, mera gumatua vakakina, vakabibi o ira na lewe sara ga ni noda matavuvale. O Elder Neal A. Maxwell a vosa ena dua na gauna vei ira na “tamata ‘dodonu’ lewe [ni Lotu] ka ra ciri toka ga e cake ka sega ni vakatitobutaka na nodra bula vakatisaipeli era sega ni yalodina se ‘gumatua ena cakacaka vinaka’ [Vunau kei na Veiyalayalati 76:75; 58:27].” Ena nona kila nida sa galala kece meda digidigi, a kaya kina ena yalorarawa o Elder Maxwell: “Ia, e ka ni rarawa ni so e digitaka na vakawelewele, era sega ni digidigi walega ena vukudra, ia ena vuku talega ni itabatamata ka tarava kei na kena ka tarava mai. Na sega ni dauvosa vakadodonu lalai mai vei ira na itubutubu e rawa ni vakavuna me ra vuki tani kina na gone! Na itabatamata mai liu ena dua na matavuvale era a vakaraitaka beka na yalodina, ia eso ena itabatamata ni gauna oqo era vakaraitaka na sega ni dauvosa vakadodonu. E ka ni rarawa, ena kena e tarava, eso era na rawa ni digitaka na duiyaloyalo ena vakavuleqa sara vakalevu.”
Vuqa na yabaki sa oti, e talanoataka o Elder John H. Groberg na italanoa ni dua na matavuvale gone ena dua na tabana lailai e Hawaii ena itekivu ni yabaki 1900. E ratou a sa lewe ni lotu iko mai me rauta e rua na yabaki me yacova ni mai tauvimate e dua na luvedrau yalewa ena dua na mate tawakilai ka mani curu kina ki valenibula. Ena lotu ena Sigatabu ka tarava, erau a vakarautaka o tama kei luvena tagane na sakaramede me vaka erau dau cakava ena vuqa na macawa, ia ni tekiduru o tama ni gone me masulaka na madrai, e a duri mai vakasauri o peresitedi ni tabana ni raici koya ka dabe tiko ena teveli ni sakaramede ka kaya, “Cegu. E sega ni rawa nio tara na sakaramede. Na luvemu yalewa e tauvi koya tiko e dua na mate tawakilai. Mo biubiu sara vakatotolo ka me lako tale mai e dua me dovia e dua tale na madrai vou ni sakaramede. Ena sega ni rawa nio tiko eke. Lako.” Ena kurabui levu e raici peresitedi ni tabana ena lomatarotaro kei ira na ivavakoso ka vakila na nuiqawaqawa kei na madua mai vei ira kece, e qai kaciva na nona matavuvale ka ratou curu lo yani i tautuba.
Sega ni dua na vosa a cavuti, ena yalorarawa eratou a muria yani na gaunisala kina nodratou vale. E ratou a dabe wavoki ni ratou yaco, ka kaya o tamadratou, “Yalovinaka tou vakanomodi me yacova niu sa rawa ni vosa.” A vakananuma o luvena tagane gone se cava eratou rawa ni cakava me ratou sauma kina na veivakamaduataki e ratou a sotava: e ratou na vakamatea beka na vuaka nei peresitedi ni tabana, se vakama na nona vale, se lewena tale e dua na isoqosoqo ni lotu? Lima, tini, tini ka lima, ruasagavulu ka lima na miniti na vakanomodi.
Sa qai luluqa mai na qumi ivacu nei tata, ka tuturu na wai ni mata. Sa tekivu tagi o nana, ka sega ni dede e ratou sa tagi talega na gone yadua. A vuki o tata vua na watina ka kaya, “Au lomani iko,” ka cavuta na vosa vata oya vei iratou yadua na luvedrau kece. “Au lomani kemudou taucoko au vinakata medatou tiko vata, me tawamudu, vakamatavuvale. Na sala duadua ga e rawa ni yaco kina oya sai koya medatou lewenilotu vinaka ni Na Lotu i Jisu Karisito ni Yalododonu Edaidai ka vauci ena matabete tabu e valetabu. Oqo e sega ni nona lotu na peresitedi ni tabana. E Lotu i Jisu Karisito. Tou na sega ni vakatara e dua na tamata se dua na ka mosi se madua se na qaciqacia me tarovi kedatou me tou na tiko vata ka tawamudu. Ena Sigatabu ka tarava kedatou na lako tale i lotu. Tou na tiko vakatikitiki ga vakai kedatou me yacova ni sa kilai na mate, ia tou na lesu tale.”
E ratou a lesu i lotu, e bula na luvedrau yalewa, ka vauci na matavuvale ena Valetabu e Laie Hawaii ena gauna sa tara oti kina. Nikua, e sivia na 100 na tamata era kacivi tamadra, tukadra, kei tukadra-vakarua kalougata baleta ni raimatua toka ga o koya kina tawamudu.
Dua na tiki ni gumatua ena ivakadinadina baleti Jisu Karisito au via tukuna sai koya na noda vakasaqara vakayadudua na bula savasava. O Jisu na noda Dauniveivueti bibi duadua, ka masuta o Koya, “Mo ni veivutuni, koi kemuni kecega mai na iyalayala kei vuravura, ka lako mai vei au ka papitaisotaki ena yacaqu, mo ni vakatabui kina ena isolisoli ni Yalo Tabu mo ni duri ka sega ni tauvi duka kina e mataqu ena siga mai muri.”
E vakamacalataka o Momani e dua na ilawalawa Yalododonu era gumatua ena sala vata oqo dina ga nira “vuto kosova kina na veivakararawataki e vuqa”
“Ia era sa daulolo ka masu vakawasoma, ka sa tubu ka kaukauwa cake tiko ga na nodra yalomalumalumu, ka sa dei ka tudei tiko ga na nodra vakabauta na Karisito, ka vakasinaiti kina na yalodra ena marau kei na vakacegu, io, ka sa vakasavasavataki ka vakatabui na yalodra, na veivakatabui sa yaco ena vuku ni nodra solia na yalodra vua na Kalou.” Na veisau levu oqo e lomada, noda solia na yaloda vua na Kalou kei na sucu tale vakayalo ena loloma ni iVakabula, sai ira na ka eda vakasaqara.
Au veisureti mo yavala ena gauna oqo mo taukena na nomu tikina me vaka ni o dua ka gumatua ena ivakadinadina me baleti Jisu. Me vaka ni na gadrevi na veivutuni, “kakua ni lokuyarataka na siga ni nomu veivutuni,” de “ena auwa dou na sega ni namaka sa na sivi na vula i katakata, ka cava na tatamusuki, ka sega ni vakabulai na yalomudou.” Mo yalodina ena nomu maroroya na nomu veiyalayalati kei na Kalou. Kakua ni “cudruvaka [ni] sa tukuni vakadodonu na vosa.” “Au sa kaya vei kemuni, au gadreva moni nanuma moni dau maroroya na yaca [i Karisito] me volai tiko ga e lomamuni, mo ni kakua kina ni kunei e liga imawi ni Kalou; ia moni rogoca ka kila na domo sa kacivi kemuni, kei na yaca talega ko ni sa kacivi kina.” Kena iotioti, “Ia oqo, vakadeitaka ki yalomudou, ni dou na kitaka na veika ena vakavulica o [Jisu] , ka vakarota vei kemudou.”
O Tamada e vinakati ira kece na luvena mera lai marautaka na bula tawamudu vata kei Koya ena Nona matanitu vakasilesitieli. O Jisu a vakararawataki, mate, ka vakaturi cake tale me rawati kina oya. Ka “sa lako cake ki lomalagi ka sa tiko sobu ena liga imatau ni Kalou, me taroga vei Tamana na nona dodonu me tu kina vua na loloma cecere vei ira na luve ni tamata.” Au masuta meda vakalougatataki kece ena dua na ivakadinadina bula me baleta na Turaga ko Jisu Karisito, reki ka gumatua ena ivakadinadina oya, ka marautaka na vua ni Nona loloma ena noda bula e veigauna. Ena yacai Jisu Karisito, emeni.