Potutusi
Lesona 15: Malosiaga i le Totonugalemu o le Faafeagai


Lesona 15

Malosiaga i le Totonugalemu o le Faafeagai

Folasaga

I le vaitaimi o le 1837 ma le 1838, o se agaga o le saili masei, finauga, ma le liliuese na salalau solo i nisi taitai ma tagata o le Ekalesia i Katelani, Ohaio, ma Misuri i matu. Na faatelevaveina faafitauli ao o mai nisi tagata ma faasalalauina le tetee i le Perofeta o Iosefa Samita. Mai i aafiaga o le uluai Au Paia, e mafai ona tatou aoao ai faapea ao tatou feagai ma feteenaiga, tatou te maua le malosi faaleagaga pe afai tatou te ola amiotonu ma lagolagoina auauna a le Alii.

Faitauga Faaopoopo

Fautuaga mo le Aoaoina Atu

Mataupu Faavae ma Feagaiga 112:10-15

Liliuese i Katelani, Ohaio

Tusi upu nei i le laupapa: ita, faaitaina, lotoleaga. Valaaulia tamaiti aoga e mafaufau i taimi na latou maua ai nei lagona.

Faaali atu le tala lenei ma valaaulia se tamaitiiti aoga e faitau leotele. Fai i tamaiti aoga e faailoa mai le tulaga na taitai atu ai Thomas B. Marsh e mauaina lagona ua tusia i le laupapa.

Ua faatoa maea lava ona valaaulia Thomas B. Marsh e avea ma Aposetolo i le 1835, ae tofia loa o ia e Peresitene i le Korama a Aposetolo e Toasefululua. I le tautotogo o le 1837, na aoao ai Peresitene faapea o se tasi o Aposetolo e Toasefululua, o Elder Pale P. Palate, na fuafua i se misiona i Egelani e aunoa ma le faatonuga a Peresitene Marsh. O Peresitene Marsh, lea na i Misuri, na tusi atu ia Elder Palate ma isi tagata o le Toasefululua ma valaaulia i latou e feiloai i Katelani, Ohaio, ia Iulai 24, 1837, ina ia latou lototasi ia latou fuafuaga mo misiona. Ae ui i lea, o se masina ae lei faia lena fonotaga, e lua tagata o le Toasefululua, o Elder Heber C. Kimball ma Orson Hyde, na malaga atu mo Egelani ina ua maua valaauga faamisiona mai le Perofeta o Iosefa Samita. Na le fiafia lava Peresitene Marsh ina ua amata ona talai le talalelei e tagata o le Toasefululua i Egelani e aunoa ma lona aafia ai.

  • I lenei tulaga, o le a le mea sa tatau ona fai e Peresitene Marsh e aloese ai mai lagona ua lisiina i le laupapa?

  • O a nisi tulaga matautia o le faatagaina o na lagona e pulea o tatou manatu ma amioga? (Faasino atu i tamaiti aoga faapea o na lagona e le lelei i le Agaga Paia ma e masani ona taitai atu ai i isi agasala e sili atu le ogaoga.

Fai i tamaiti aoga e faaauau i le faitauina o le vaega lenei:

Na faasoa atu e Peresitene Marsh ona popolega i le Perofeta o Iosefa Samita ma saili lana fautuaga. I le tali mai, na tuuina mai e le Alii le faaaliga ua faamaumauina i le Mataupu Faavae ma Feagaiga 112.

Ia Iulai 1837, ina ua tuuina mai e le Alii lenei faaaliga, ua aafia le Ekalesia i le le lotogatasi, fefinauaiga, ma le liliuese. O le faamaualuga ma le manaolasi na taitai atu ai nisi tagata o le Ekalesia e faitioina faalauaitele le Perofeta o Iosefa Samita ma fesiligia lana pule. O nisi o tagata o le Ekalesia, e aofia ai nisi o le Korama a Aposetolo e Toasefululua, na iu lava ina saili e aveese Iosefa Samita mai le Peresitene o le Ekalesia.

  • O a lagona na taitai atu ai tagata o le Ekalesia e faaleaogaina a latou molimau o le upumoni ma avea ma e tetee atu faalauaitele i le Perofeta o Iosefa Samita?

Valaaulia tamaiti aoga e faitau le Mataupu Faavae ma Feagaiga 112:10–12, 15, ma vaai mo le fautuaga na tuuina mai e le Alii ia Peresitene Marsh ma isi sui o le Korama a le Toasefululua e mafai ona fesoasoani i tagata o le Ekalesia e aloese mai ai i le faitioina o o latou taitai.

Fai atu i tamaiti aoga e lipoti mai mea ua latou mauaina. Ona fesili atu lea:

  • E faapefea e le fautuaga i nei fuaiupu ona fesoasoani i tagata o le Ekalesia e aloese mai le faitioina o taitai o le Ekalesia? (Ao faasoa mai e tamaiti aoga a latou tali, fesoasoani ia i latou ia malamalama i mataupu faavae nei: Afai tatou te lotomaualalo, o le a taitaia i tatou e le Alii ma tuuina mai ia i tatou tali ia tatou tatalo. E manaomia e le Alii lo tatou lagolagoina o na taitai e umia ki e pule faamalumalu ai i le Ekalesia. (E mafai ona e fautuaina tamaiti aoga e fesootai le fuaiupu 15 ma le Mataupu Faavae ma Feagaiga 84:35–38. E mafai foi ona e faasino atu faapea o le fautuaga e aoai sui o le Toasefululua na tuuina atu i le Peresitene o le Korama a Aposetolo e Toasefululua ma e le faatatau i tagata taitoatasi o le Ekalesia.)

Ata
pepa e tufa atu, Tumau i le Malosi

Saunia se kopi mo tamaiti aoga taitasi e tufa atu e maua i le faaiuga o lenei lesona. Mafaufau e vaevae le vasega ini vaega laiti ma valaaulia vaega taitasi e faitau faatasi le vaega ua faaautuina “Liliuese i Katelani: O le Manaomia ona mulimuli Faamaoni i Taitai o le Ekalesia.” Fai i tamaiti aoga e talanoaina fesili i le faaiuga o le vaega i totonu o a latou vaega.

E mafai ona e faaiu lenei vaega o le lesona i le faaali atu ma talanoaina le faamatalaga lenei a Peresitene Heber C. Kimball (1801–68) o le Au Peresitene Sili:

Ata
Peresitene Heber C. Kimball

“Ou te tuuina atu ia te oe se ki lea na masani ona tuuina mai e Iosefa Samita i Navu. Na ia faapea mai o le laasaga tonu lava o le liliuese e amata lava i le leai o se faatuatuaga i taitai o lenei ekalesia ma le malo, ma soo se taimi lava e te iloa ai lena agaga e mafai ona e mautinoa ai o le a taitaia le ua i ai lena agaga i le auala o le liliuese.(Aoaoga a Peresitene o le Ekalesia: Iosefa Samita [2007], 318).

Ina ia faamamafaina le taua o le mulimuli ma le faamaoni i le perofeta ma isi taitai o le Ekalesia, faitau le aafiaga lenei mai le soifuaga o Polika Iaga (1801-77), o le sa avea ma sui o le Korama a Aposetolo e Toasefululu i lena taimi:

Ata
Peresitene Polika Iaga

“A o i ai i Katelani, na silafia e Peresitene Polika Iaga se vaega ua liliuese o e sa faufau leaga i le Perofeta o Iosefa Samita i totonu lava o puipui o le malumalu. Sa ia faapea mai, ‘Sa ou tulai, ma i se lagona faigofie ae malosi sa ou tau atu ia i latou o Iosefa Samita o se Perofeta, ma sa ou iloa, latou te tetee malosi ma faaleaga ia te ia i le malosi latou te fiafia i ai, ae le mafai ona latou faaleagaina le filifiliga o le Perofeta a le Atua, ua na ona latou faaleaga i o latou mamalu, vavae ese mai le sootaga a i latou ma le Perofeta a le Atua ma faatoina i latou i seoli” (Aoaoga a Peresitene o le Ekalesia: Polika Iaga [1997], 79).

Mataupu Faavae ma Feagaiga 121:1–10, 16–17; 122:1–9

O Faafeagai i Misuri i Matu

Mafaufau e tuu ai pea tamaiti aoga i vaega laiti ma valaaulia vaega taitasi e faitau le vaega lona lua o le pepa e tufa atu ua faaautuina “O Faafeagai i Misuri i Matu: Aoaoina e Onosaia Lelei le Faafeagai.” Faamatala atu o lenei vaega ua faamatalaina nisi o faatinoga na taitai atu i le tulieseina o le Au Paia mai Misuri i matu ma le falepuipuiina o le Perofeta i le Falepuipui o Lipereti. Fai i tamaiti aoga e talanoaina fesili i le faaiuga o lenei vaega ia latou vaega.

A uma ona faauma e tamaiti aoga le pepa e tufa atu, faamatala atu o le Mataupu Faavae ma Feagaiga 121-2 o loo i ai ni vaega mai se tusi na tusia e le Perofeta o Iosefa Samita i le Au Paia i le latalata ai i le faaiuga o lona faapagotaina i le Falepuipui o Lipereti.

Fai i tamaiti aoga e feauauai i le faitauina leotele o le Mataupu Faavae ma Feagaiga 121:1-6. Fai i tamaiti aoga e vaai mo fesili na faaleoina atu e le Perofeta i le Alii.

  • O a fesili na e mauaina?

Valaaulia se tamaitiiti aoga e faitau leotele le Mataupu Faavae ma Feagaiga 121:7-10, 16–17; 122:7–9. Fai i le vasega e mulimuli i le faitauga ma mafaufau pe na faapefea ona ono faamalosia Iosefa e feagai ma faafeagai faaauauina mai ona fili ona o tali mai le Alii i olega a Iosefa Samita.

Fai i tamaiti aoga e tau mai aoaoga ma mataupu faavae na latou aoaoina mai fuaiupu na latou faitauina. (O tali e mafai ona aofia ai vaega nei:Afai tatou te onosaia lelei faafeagai i lenei lalolagi, o le a faamanuia i tatou e le Atua i le taimi nei ma le faavavau. O i latou e faamasinoina taitai a le Alii o auauna [i latou] a le agasala. E mafai ona faamalosia i tatou i o tatou puapuaga ao tatou faalagolago i le Togiola a le Faaola ma manatua Lana faataitaiga o le onosai faamaoni.

Faaali atu le saunoaga lenei a Elder D. Todd Christofferson o le Korama a Aposetolo e Toasefululua, ma valaaulia se tamaitiiti aoga e faitau leotele:

Ata
Elder Neil L. Andersen

“I se faauigaga, o le a faigata ia tofotofoga. Atonu o le a i ai le tiga, lē mautonu, ni po e le maua ai se moe, ma ni aluga e susū i loimata. Ae o o tatou tofotofoga e le manaomia ona lamatia ai i tatou faaleagaga. E le manaomia ona tatou o ese ai mai i a tatou feagaiga pe o ese ai mai le aiga o le Atua. …

“E pei o le afi malosi lea e liua ai le uamea i le sila, e faapena foi i tatou pe a tatou tumau faamaoni i taimi o tofotofoga faigata o lo tatou faatuatua, e faamamaina faaleagaga i tatou ma faamalolosia” (“Tofotofoina o lo Outou Faatuatua,” Ensign po o le Liahona, Nov. 2012, 41–42).

Valaaulia tamaiti aoga e mafaufau i mea na latou faia pe o le a faia e manatua ai e mafai e le Atua ona faamalosia i latou pe a latou aafia i faigata po o faafeagai i lo latou faatuatua. Faataga se taimi mo tamaiti aoga e faasoa mai ai o latou aafiaga po o manatu e uiga i le faalagolago i le Atua i taimi faigata.

Faitauga a Tamaiti Aoga

Tumau Malosi i Taimi o le Faafeagai

O Faavae o le Toefuataiga—Lesona 15

Liliuese i Katelani: O le Manaomia ona Mulimuli ma le Faamaoni i Taitai o le Ekalesia

I le 1837, na aafia ai le Au Paia i Katelani, Ohaio, ini faafitauli i mea tautupe. Ina ia fesoasoani i le Au Paia ia sili atu le ola-tutoatasi ia latou tupe, na faatuina e Iosefa Samita ma isi taitai o le Ekalesia se kamupani e taitutusa ma se faletupe ma faaigoa o le Kirtland Safety Society. Ona o le faateleina o le pau o mea tautupe i lena taimi, na tele faletupe na le manuia i le Iunaite Setete atoa. Na pau foi le Kirtland Safety Society i le tautoulu o le 1837. E lua selau na faagalueina tupe i le faletupe na maumau toeitiiti lava o tupe uma, faatasi ai ma Iosefa Samita na sili ona tele le gau. E ui lava o le Kirtland Safety Society e lei faatupeina e le Ekalesia, o nisi o le Au Paia na mafaufau o le faletupe a le Ekalesia po o le faletupe a le Perofeta ma na tuuaia Iosefa Samita mo a latou faafitauli tautupe. O nisi na amata ona faaigoaina o ia o se perofeta pau. Ae ui i le le manuia o le faletupe, e toatele isi na maumau tupe na faaauau pea i le faatuatua ma tumau faamaoni i le Perofeta.

O se agaga o le liliuese ma le saili masei na amata ona salalau atu i le toatele o le Au Paia. Ia Iuni o le 1838, e atoa lava le 200 pe 300 na liliuese ma tuua le Ekalesia, e aofia ai Aposetolo e toafa, o Molimau e Toatolu o le Tusi a Mamona, ma se tasi o le Au Peresitene Sili. Ae ui i lea, o le toatele o le Au Paia na tali atu i lenei vaitau o le suega ma le faatuatua, e pei ona faia e Polika Iaga. Na faamalosia i latou e le Alii, ma na latou tumau faamaoni ia latou molimau. O ni nai tagata na tuua le Ekalesia i lena vaitaimi o le liliuese na mulimuli ane toe foi mai ma talosagaina ia toe faatasia ma le Ekalesia a le Alii. Faatasi ai ma i latou na i ai Oliva Kaotui, Matini Harisi, Luke Johnson, ma Frederick G. Williams.

I le totonugalemu o nei tauiviga i Katelani, na saili ai ni nai tagata liliuese e fasioti Iosefa Samita. I le lapataia e le Agaga, na la malaga ese ai ma Sini Rikitone i le po o Ianuari 12, 1838. Na faaauau ona tuliloaina i laua e o la fili moni mo ni nai aso, ae na puipuia i laua e le Alii. Na la taunuu mai ma o la aiga i Sisifo Mamao, i Misuri, ia Mati 14, 1838.

Talanoaina nei fesili o se vaega:

  • O a mataupu faavae e mafai ona tatou aoaoina mai i nei mea na tutupu e uiga i le auala e tali atu ai i le faafeagai i o tatou olaga? O a mea e mafai ona tatou aoaoina mai i nei mea na tutupu e uiga i le auala e tali atu ai i le faafeagai agai i le Ekalesia?

  • O le a se mea e mafai ona tatou faia e tumau ai i le faamaoni i taitai o le Ekalesia e ui lava e mafai ona tatou faalogo i isi tagata o faitioina i latou?

  • O a auala ua faamanuiaina ai oe ona sa e mulimuli i le perofeta?

Faigata i Misuri i Matu: Aoao ia Onosaia Lelei ia Mea Faafeagai

I le 1837 ma le 1838, o nisi o tagata o le Ekalesia ua le faaaogaina ma tape igoa na nonofo faatasi ma le Au Paia i Sisifo Manao na amata ona molia le Ekalesia ma ona taitai i le tulafono ma faatupu faalavelave ai i le Ekalesia. Ia Iuni 1838, na lauga malosi atu ai Sini Rikitone i se lauga lea na taua o le “Lauga Masima.” Na ia taua le Mataio 5:13 ma faapea afai e mai le masima, e le toe aoga lava ma ua tatau ona lafo i fafo, e faatatau ia i latou ua tuua le Ekalesia ua tatau ona lafo i fafo mai le Au Paia. I le lua vaiaso mulimuli ane, ia Iulai 4, na tuuina atu ai e Sini Rikitone se lauga lea na ia folafola atu ai i le Au Paia o le a latou puipuia i latou lava e tusa lava pe oo mai se “taua o le fasiotiga.” E ui lava o nei lauga na foliga mai e feteenai ma faatonuga a le Alii ia “aioi atu mo le filemu” (MF&F 105:38), o lauga uma e lua na faasalalauina ma na faatupuina ai se vevesi i tagata le lolotu.

I lena taimi, o se tagata liliu mai e igoa ia Sampson Avard na faia ni tautoga faalilolilo ma i latou e mafai ona auai ma ia i le faiga o se au gaoi na taua o Tanite. Na faatonuina e Avard i latou e talepe ma gaoi mai tagata o Misuri, ma faapea o lenei mea o le a fesoasoani e fausia ai le malo o le Atua. Na faatalitonu e Avard ana uo o ana faatonuga na sau mai le Au Peresitene Sili. Na iloaina mulimuli ane le meamoni, ma na tapeina le igoa o Avard. O faatinoga a Avard na tulai mai ai ni tulaga matuia i le vaaiga i le Ekalesia ma na taitai atu ai i le taofia o le Perofeta i le Falepuipui o Lipereti.

Ia Oketopa o le 1838, o se taua i le va o nisi tagata o le Ekalesia ma militeri a Misuri na tuua ai ni nai tagata feoti i itu uma. O lipoti na sese le faateleina o le taua na oo atu ia Kovana Lilburn W. Boggs, le kovana o le setete o Misuri, lea na tuuina atu se faatonuga na lauiloa o le faatonuga o le fasiotiga: “O Mamona e tatau ona faia oni fili ma e tatau ona fasiotia pe tulia ese mai le setete, afai e mafai mo le lelei o tagata lautele” (upusii i History of the Church, 3:175). Na vave lava, ona siomia le aai o Sisifo Mamao e le militeli lea na faalima le toatele atu ai nai lo le autau a le Au Paia. O Iosefa Samita ma isi taitai o le Ekalesia na taofia i le Falepuipui i Lipereti, lea na latou i ai i le taumalulu atoa lava. O le vaega o totoe o le Au Paia na faamalosia e tuua le setete.

Talanoaina nei fesili o se vaega:

  • O a mataupu faavae e mafai ona tatou aoao mai nei mea na tutupu e fesoasoani ai ia i tatou ia sili atu ona onosaia o mea faafeagai?

  • Aisea e taua ai mo i tatou taitoatasi ona mulimuli i le faataitaiga a le Faaola i taimi o faigata po o faafeagai? O le a le mea na tupu i Misuri i matu ona e lei faia e le Au Paia lenei mea?

  • O anafea na e vaai ai i upu po o faatinoga a se isi tagata ua faatosina ai se isi ia maua se vaaiga lelei i le Ekalesia?

Lolomi