Xsikb’al li saqen
Xb’aan li Elder Vern P. Stanfill
Re li Setenta
Tento taqasik’ xpaab’ankil li raatineb’ li profeet, xk’eeb’al reetal li musiq’ejil na’leb’, ab’ink chiruheb’ xtaqlahom li Dios, ut xsik’b’al li musiq’ejil na’leb’ qajunes.
Ink’a’ najt chaq anajwan, li wixaqil ut laa’in xqaxaqab’ qach’ool naq xqaj raj chirilb’al xkomon chik sa’ jun li na’ajej nach’ rik’in li qochoch sa’ Montana. Xqaj xk’amb’al li qab’aqlaq ch’iich’ sa’ xb’ehil Hiawatha, jun b’e li nanume’ chiru xchaq’alileb’ ru li Tzuul Rocky li wan sa’ xyi Montana ut Idaho. Wan chaq jun kutan re xsahob’resinkil qib’ rik’ineb’ li qachaab’il amiiw, xyalb’al xsahil lix chaq’alil ru li na’ajej a’an.
Xqanaw naq xnajtil li qab’e a’an 24 kiloom, ut wankeb’ li pueent chiru li xninqal chamal ut li tunel li neke’ok chi sa’ li ninqi tzuul. Jo’kan naq xqakawresi qib’ rik’in li qaxam k’eeb’il sa’ li qacasco ut xsaqen li b’aqlaq ch’iich’.
Eb’ li ani ak xkoheb’ chiqu xe’xye chaq qe naq q’ojyin ruheb’ li tunel ut taqaj naab’al li qasaqen kaw rib’. Naq xqach’utub’ qib’ chiru li nimla okeb’aal pek ru re li Tunel Taft, jun laj k’aak’alenel xch’olob’ junjunqeb’ li k’a’ru xiwxiw sa’ li b’e, jo’ li chamal jul, lix tz’akil li tunel b’uq’uxeb’ ru, ut lix tz’aqal q’ojyinal li tunel. Rik’in naq ink’a chik xqaj oyb’enink, xoo’ok chi b’eek sa’ li tunel. Chirix naq ak xoob’eek chiru junjunqeb’ ajwi’ k’asal, sutinb’ilo xb’aan li aak’ab’ jo’ yeeb’il qe naq taak’ulmanq. Eb’ li saqen xink’am moko ke’k’anjelak ta, ut sa’ junpaat li aak’ab’ xnumta sa’ xb’eeneb’. Sa’ junpaat, xin’ok chi ch’a’ajkilo’k, xsach inch’ool, ut ink’a’ xinnaw b’ar ta yooko chi xik.
Xinxutaana rik’in xyeeb’al resil inch’a’ajkilal reheb’ li wamiiw ut lin junkab’al. Us ta laa’in tz’aqal aj ch’e’ol b’aqlaq ch’iich’ rik’in tz’aqal innawom, anajwan xweek’a naq maajun sut nikintaqe’ sa’ xb’een junaq b’aqlaq ch’iich’. K’a’jo’ inch’a’ajkilal chixtiikisinkil wib’ chi ub’ej naq yoo chi sachk inch’ool. Sa’ roso’jik, chirix naq xinye inch’a’ajkilal reheb’ li wankeb’ chinsutam, xinru chi nach’ok rik’in li saqen kaw rib’ re jun li amiiw. Relik chi yaal, chixjunil li ch’uut xe’ok chixch’utub’ankil rib’ chi laatz’anb’il chiru. Rik’in naq nach’ xookana rik’in ut chiroksinkil lix saqen chiru jun k’amok jo’wi’ lix saqen chixjunileb’ li ch’utch’uukeb’, xoo’ok sa’ xchamal li tunel aak’ab’ ru.
Chirix xnumik li hoonal, chanchan k’iila hoonal sa’ ink’a’uxl, xwil jun tz’uqul li saqen. Sa’ junpaat, xk’ojob’ inch’ool ut xweek’a naq us taa’elq chixjunil. Xink’e inch’ool chi b’eek chi ub’ej, tenq’anb’ilin xb’aan lix saqen li wamiiw jo’wi’ li tz’uqul li saqen li yoo chi nimank. Timil timil x’ok wi’chik xkawilal inch’ool sa’ xk’ab’a’ naq yoo chi nimank li saqen. Toj maji’ yooko chi wulak sa’ xraqik li tunel, ink’a’ chik yookin chirajb’al lix tenq’eb’ li wamiiw. Chixjunil li ch’a’ajkilal xsach naq yooko chi xik toj wan wi’ li saqen. Tuqtu ut k’ojk’o inch’ool naq maji’ xoo’el ut xoo’wulak sa’ li eq’la nujenaq rik’in xchaab’ilal ut xsaqenkil.
Wanko sa’ jun li ruchich’och’ taqak’ul wi’ li k’a’ru tixyal rix li qapaab’aal. Maare kaw qach’ool chixk’oxlankil naq yo’on wanko re xk’ub’aleb’ li yalok-ix a’in—ut ka’ajwi’ naqak’e reetal naq ink’a’ tz’aqal li qakawresinkil. Ut jo’ chanru naq xinxtij li wamiiw chirix li aak’ab’, tijb’ilo anajwan. Lix yaab’eb’ xkux li apsostol neke’elajink chiqu naq taqakawresi qib’ rik’in li ninqal ru saqen re li musiq’ejil kawilal.
Jo’kan ajwi’, maare taqeek’a li xutaan, li ch’a’ajkilo’k, malaj naq sachenaq qach’ool sa’ musiq’ej naq noko’tawman rik’in jun xyalb’al rix li qapaab’aal. Rajlal, lix kawilal ut lix najtil li eek’ahom a’in te’uxq a’ yaal jo’ chanru taqab’aanu rik’ineb’. Wi maak’a’ naqab’aanu, li wiib’ank ch’oolej, li q’etq’etil, ut maare ajwi’ li q’etok paab’ank tohe’xk’e chi najto’k rik’in li saqen.
Xintzol junjunq li x’aajelil ru na’leb’ rik’in li xink’ul sa’ li tunel. Tinwotz yal junjunq reheb’.
Xb’een, maak’a’ reek’ xkawilal li aak’ab’il re li wiib’ank ch’oolej, laa’o naqasik’ jarub’ hoonal ut chanru tixk’anjela xwankil sa’ qab’een. Tento taajultiko’q qe naq k’a’jo’ nokoxra li qaChoxahil Yuwa’ ut li Ralal. Ink’a’ tohe’xkanab’, chi moko te’xkanab’ naq taaq’axoq qu wi nakasik’ xtenq’eb’. Chijultiko’q eere li kixk’ul laj Pedro chiru lix kawil b’oolam li Palaw re Galilea. Naq laj Pedro kireek’a’ xkehil li q’ojyin chixsutam, kixk’e reetal sa’ junpaat li ch’a’ajkilal wan wi’ ut kixsik’ sa’ tz’aqal li hoonal a’an chixjapb’al re ut chixpatz’b’al xtenq’ankil. A’an ink’a’ kiwiib’an xch’ool chirix lix wankil li Kolonel re xkolb’al; yal kixjap re chixyeeb’al, “Qaawa’, chinaakol”.1
Sa’ li qayu’am, li ye’b’il ruq’ li Kolonel a’anaq tana’ li tenq’ naqak’ul rik’in jun chaab’il qamiiw, aj jolominel, malaj na’b’ej yuwa’b’ej aj rahonel. Naq yooko chixyalb’al qaq’e sa’ li aak’ab’, maak’a’ yiib’ ru rik’in xkanab’ankil qib’ chiru xsaqenkeb’ li neke’rahok qe ut neke’raj li q’axal chaab’il choq’ qe.
Naq yooko chixtz’ilb’al rix sa’ qak’a’uxl, k’a’ut naq taqab’i xyaab’ xkuxeb’ laj eetz’unel sa’ li kab’l nim ut paapo xsa’ re li qakutan ut taqatz’eqtaana lix patz’omeb’ li ani nokohe’xra chi yaal? Eb’ laj eetz’unel a’in junelik yookeb’ chixsikb’al li rumok chiru li waklesink ut li eetz’unk chiru li waklesink ch’oolej. Li raatineb’ aj eetz’unel neke’ru chi ok sa’ li qayu’am, rajal sa’ junpaat ut yiib’anb’ileb’ tz’aqal re xjuk’b’al li qapaab’aal. Ma chaab’il qana’leb’ rik’in xq’axtesinkil li qawanjik chi junelik sa’ ruq’eb’ laj jalanil tenamit? Ma chaab’il qana’leb’ rik’in xyeeb’al naq kutanob’resinb’il li qak’a’uxl xb’aaneb’ li ani maak’a’eb’ xsaqen re xk’eeb’al malaj li ani wan xmuqmuukil na’leb’ muqmu chiqu? Eb’ li kristiaan a’in, wi te’k’ute’q chiqu rik’in tz’aqal xyaalalil, maajo’q’e taqak’e raj jun k’asalaq li qahoonal chirixeb’, a’b’anan rik’in naq neke’roksi li internet, muqmuuqeb’ chirix li yalok-ix, paab’anb’ileb’ us ta maak’a’ xk’ulub’ejil.
Li qajom re ab’ink chiruheb’ li neke’reetz’u li k’a’ru loq’ toxnajtob’resi rik’in li saqen re kolb’a-ib’ ut li yu’amej li nachal rik’in li Kolonel. Laj Jwan kixtz’iib’a: “Li Jesus kiraatinaheb’ wi’chik li tenamit ut kixye reheb’: Laa’in lix saqenk li ruchich’och’. Li taataaqenq we, ink’a’ taab’eeq sa’ li aak’ab’, wanq b’an lix saqenk li yu’am rik’in”.2 Chijultiko’q eere, eb’ li nokohe’xra chi yaal naru tohe’xtenq’a xwaklesinkil li qapaab’aal.
Jo’ chanru naq xinxutaana sa’ li tunel, laa’o ajwi’ tooxutaanaq tana’ xpatz’b’al qatenq’ankil naq nawiib’an qach’ool. Maare laa’o ak xqatenq’a jalaneb’ naq ke’raj xkawilal, ut anajwan too’ajoq re qatenq’ankil. Naq naqak’e reetal naq li saqen ut li xk’ojob’ankil qach’ool li k’eeb’il qe xb’aan li Kolonel q’axal numtajenaq xteram xtz’aq chiru xsachb’aleb’ rik’in li q’etq’etil, jo’kan naru tohe’xtenq’a laj jolominel sa’ li Iglees, li qana’ qayuwa’, ut li qachaab’il amiiw. Yo’on wankeb’ re qatenq’ankil re taqak’ul xk’ojob’ankil qach’ool sa’ musiq’ej li toxkawub’resi chiru lix yalb’al rix li qapaab’aal.
Xkab’, tento naq taqakanab’ qib’ chiru li Qaawa’ re xnimob’resinkil li qamusiq’ejil kawilal. Ink’a’ naru taqakanab’ qib’ chiru xsaqenkeb’ li jun ch’ol chik chi junelik. Xinnaw naq li raak’ab’il li tunel ink’a’ taakanaaq wi xinb’eek chi ub’ej ut naq toj chixk’atq li wamiiw ut sa’ xyi li ch’uut wankin. A’b’an li xwaj a’an naq tinruuq chi b’eek injunes wib’ naq xinru chirilb’al li saqen. Li Qaawa’ naxk’ut chiqu, “Jilonqex wik’in ut laa’in tinjiloq eerik’in; sik’omaqin chi yalb’il eeq’e ut tineetaw; chextz’aamanq, ut texk’uluq; chextoch’oq, ut taateemanq cheru”.3 Tento took’anjelaq, royb’eninkil naq li Qaawa’ tixtz’aqob’resi lix yeechi’ihom re qawaklesinkil sa’ li aak’ab’ wi naqajilosi qib’ rik’in. A’b’anan, li xik’ na’ilok qe tixyal xq’unb’esinkil qach’ool re naq taqak’oxla naq maajun wa xqeek’a lix wankilal li Musiq’ej ut naq q’axal us xkanab’ankil xsikb’al li Musiq’ej.
Li Awa’b’ej Dieter F. Uchtdorf naxk’e qana’leb’ rik’in xyeeb’al naq “li k’a’ru ink’a’ naqanaw a’an li taawiib’anq wi’ qach’ool xb’een wa chiru naq li qapaab’aal a’an li taawiib’anq wi’ qach’ool”.4 Sa’ lin teep, toje’ kiyehe’ li aatin a’in xb’aan jun li ch’ajom winq, “Wan k’a’ruhaq xweek’a’ sa’ inch’ool li ink’a’ naru xch’olob’ankil, ka’ajwi’ naq a’an re li Dios”. A’an a’an li musiq’ejil tiikilal.
Naq nak’eeman chiqu li patz’om malaj wan li aaleek re taawiib’anq qach’ool, tento taajultiko’q qe li musiq’ejil osob’tesink ut li eek’ahom li ak okenaqeb’ sa’ li qaam ut sa’ li qayu’am ut taqak’uula li qapaab’aal rik’in li qaChoxahil Yuwa’ ut li Ralal, li Jesukristo. Najultiko’ we jun li na’leb’ natawman sa’ jun li b’ich nawb’il ru chi us: “Ink’a’ nawiib’an li qach’ool, ruxtaan li qaDios ak xqayal”.5 Xtz’eqtaanankil malaj xsachb’al xwankil li k’a’ru xqak’ul rik’in Musiq’ej junxil toxnajtob’resi rik’in li Dios.
Li qajom chixsik’b’al li saqen taaruuq taa’tenq’aaq rik’in naq li qatuulanil ajom chixk’eeb’al reetal lix lemtz’unkil sa’ li qayu’am. Li loq’laj hu re li qakutan naxye k’a’ru li saqen ut naxk’e jun yeechi’ihom re li ani taak’ulub’anq re: “Li k’a’ru re li Dios a’an saqen; ut ani nak’uluk re li saqen, ut nakana rik’in li Dios, naxk’ul chik li saqen; ut li saqen a’an yoo chi nimank xlemtz’unkil toj reetal li tz’aqal kutan”.6 Jo’ chanru naq ink’a xqakanab’ chi b’eek chi ub’ej toj sa’ li saqen, rik’in naq naqayal qaq’e, taanimanq xlemtz’unkil lix wankil sa’ li qayu’am. Jo’ chanru naq li saqen sa’ xraqik li tunel, lix wankil li Dios tixk’am xkawilal, xk’eek’ookilal, ut xk’ojob’ankil li qach’ool ut—q’axal nim chiru chixjunil—li wankil re xnawb’al naq yo’yo A’an.
Rox, maak’a’ junaq q’ojyin q’axal xchamal, q’axal numtajenaq rik’in li k’a’ru xiwxiw, malaj q’axal ch’a’aj li ink’a’ taaruuq taanumtaaq xb’aan li saqen. Li Elder Neil L. Andersen toje’ kixk’ut: “Us ta yoo chi nimank li maak sa’ ruchich’och’, wan chixjunpak’alil a’an li musiq’ejil wankil choq’ reheb’ li tiikeb’ xch’ool. Naq yoo chi najto’k li ruchich’och’ rik’in li musiq’ejil na’leb’, li Qaawa’ naxkawresi li b’e choq’ reheb’ li ani neke’xsik’ ru, chixnimob’resinkil xk’ojob’ankileb’ xch’ool, xnawomeb’, ut xkawilal xch’ooleb’ rik’in li b’ar yookeb’ chi xik sa’ musiq’ej. Li maatan re li Santil Musiq’ej na’ok choq’ jun saqen q’axal nalemtz’un ru sa’ li aak’ab’ li yoo chi chalk”.7
Ex was wiitz’in, ink’a’ kanab’anb’ilo qajunes re took’ame’q yalaq ta b’ar xb’aan xwankil li jar paay chi na’leb’ re li ruchich’och’, a’ut wan b’an qawankil re xsik’b’al li paab’ank chiru li wiib’ank ch’oolej. Re xk’ulb’al li musiq’ejil wankil li yeechi’inb’il, tento taqasik’ xpaab’ankil li raatineb’ li profeet, xk’eeb’al reetal li musiq’ejil na’leb’, ab’ink chiruheb’ xtaqlahom li Dios, ut xsik’b’al li musiq’ejil na’leb’ qajunes. Tento taqasik’. Chiqasik’ lix saqen li Kolonel. Sa’ xk’ab’a’ li Jesukristo, amen.