Li sahil ch’oolejil naq li Jesukristo wan xb’een was sa’ qayu’am
Xb’aan li Elder Richard J. Maynes
Re li Awa’b’ejil re li Setenta
Tento naq li Kristo taawanq tz’aqal tz’aqal xb’een wa sa’ li qayu’am wi naqaj xtawb’al li tz’aqal sahil ch’oolejil ut tuqtuukilal sa’ li yu’am a’in.
Li ruchich’och’ wanko wi’ naxyal xminb’aleb’ ru chaab’il kristiaan yalaq b’ar re naq te’xkub’si malaj naq te’xtz’eqtaana lix na’leb’ jun yu’am re tiikilal. A’b’anan, us ta li maa’usilal ut li aaleek li nokoxsuti rajlal kutan, naru ut chi yaal taqataw li tz’aqal sahil ch’oolejil naq taaqak’e li Kristo xb’een wa sa’ li qayu’am.
Xk’eeb’al li Jesukristo ut lix evangelio xb’een wa sa’ li qayu’am tixk’e rub’elankil ut xsahilal li qayu’am, jo’ nak’utman sa’eb’ li eetalil a’in:
Laj Elder Taiichi Aoba, re li Setenta, wan rochoch sa’ li k’aleb’aal Shikoku, Japon. Kipatz’man re naq taak’utuq sa’ jun ch’utub’aj-ib’ reheb’ li saaj. “Wanqex sa’eb’ li santil na’ajej” a’an li na’leb’ sik’b’il choq’ re li ch’utub’aj-ib’ a’an. Chirix xtz’ilb’al rix li na’leb’ a’in ut k’a’ru tixk’ut, li Elder Aoba kixk’e xch’ool chiroksinkil lix trab’aaj jo’ jun k’anjeleb’aal re k’utuk. Lix k’anjel a’an aj pak’onel.
Li Elder Aoba naxye resil naq eb’ li saaj tz’aqal ke’aj ru naq ke’ril jo’ jun sachb’a-ch’oolej chanru kiru chixjalaxinkil li t’orol chi seb’ wan sa’ li ruq’ toj ki’ok choq’ sek’ ut uk’leb’. Chirix lix k’utum, kixpatz’ reheb’ ma wan raj junaq taaraj xyalb’al xb’aanunkil. Chixjunileb’ ke’xtaqsi li ruq’.
Li Elder Aoba kixb’oq junjunqeb’ li saaj chi jilok rik’in ut xyalb’al li toje’ xe’xnaw ru. Ke’xk’oxla naq chirix naq ak ke’ril chanru xb’aanu a’an, moko ch’a’ajaq ta xb’aanunkil. A’b’anan, maajun reheb’ ke’ru chixyiib’ankil yal ta jun ch’ina sek’. Chixjunileb’ ke’xye: “Ink’a’ naru tinb’aanu!” “K’a’ut naq jwal ch’a’aj a’in?” “K’a’jo’ xch’a’ajkilal a’in”. Jo’kan ke’xye naq yookeb’ chixkutinkil li seb’ yalaq b’ar sa’ li na’ajej wankeb’ wi’.
A’an kixpatz’ reheb’ li saaj k’a’ut naq jwal ch’a’aj chiruheb’ xk’anjel aj pak’onel. Naab’al paay xsumenkileb’: “Moko wan ta inna’leb’ re xb’aanunkil”, “Maajun sut nak’utman chiwu”, malaj “Maak’a’ inseeb’al”. A’ yaal jo’ li kik’ulman, yaal chixjunil li ke’xye; a’b’anan, li na’leb’ jwal nim ru naq ink’a’ ke’ru chixb’aanunkil, a’an xb’aan naq ink’a’ ke’xk’e li seb’ sa’ xyi li sursu re laj pak’onel. Sa’ xch’ooleb’ li saaj naq ke’xk’e sa’ xyi, a’b’an, sa’ xnaq’ ru li nanawok xk’anjel, moko wan ta sa’ tz’aqal xyi. Toja’ naq kixye reheb’, “Taqayal jun sutaq chik”.
Anajwan chik, li Elder Aoba kixk’e li seb’ sa’ xtzaqal xyi li sursu re laj pak’onel, toja’naq ki’ok chixsutinkil, jo’kan xyiib’ankil jun li jul sa’ xyi li seb’. Eb’ li saaj ke’xyal wi’chik xb’aanunkil. Anajwan chik chixjunileb’ ke’ok chixpoqpoqinkil ruq’eb’ naq ke’xye: “Ink’a’ chik yoo chi siksotq”, “Naru tinb’aanu”, malaj “Ak xinru chixb’aanunkil!” Yaal b’i’ naq moko tz’aqal ta naq ki’el xpak’b’il k’anjel, a’b’an li k’a’ru ke’xyiib’ tz’aqal xjalanil chiru li ke’xyiib’ xb’een wa. Chaab’il chik xk’anjel xb’aan naq li seb’ kiwan chi tz’aqal sa’ xyi li sursu re laj pak’onel.
Li ruchich’och’ wanko wi’ chanchan li sursu re laj pak’onel li naxsuti rib’, ut yoo chi nimank xkawil xsutinkil rib’. Juntaq’eet rik’in li sursu re laj pak’onel, laa’o ajwi’ tento naq toowanq sa’ xyi. Li xyi qayu’am—a’anaq li Jesukristo ut lix evangelio. Xyu’aminkil jun yu’amej k’eeb’il wi’ li Kristo xb’een wa naraj naxye naq nokotzolok chirix li Jesukristo ut lix evangelio, toja’ naq naqataaqe li k’a’ru kixk’ut ut noko’ab’in chiruheb’ xtaqlahom chi tz’aqal re ru.
Li najter profeet aj Isaias kixye: “At Qaawa’, laa’at li qana’ qayuwa’, laa’o chanchano li seb’ ut laa’at laj pak’ol qe; chiqajunilo laa’o xyiib’ahomo laa wuq’ ”.1
Wi wan xb’een wa li Jesukristo sa’ li qayu’am, A’an wan xwankil re qapak’b’al jo’ chanru na’ajman naq toowanq re naq tooruuq chi sutq’iik rik’in A’an ut li qaChoxahil Yuwa’ sa’ li choxahil awa’b’ejihom. Li sahil ch’oolejil li naqak’ul sa’ li yu’am a’in taanimanq malaj taach’inanq a’ yaal jo’ chanru xchaab’ilal qawanjik rik’in lix tzol’leb’, li b’e kixk’ut chiqu, ut lix mayej aj tojol-ix li Jesukristo.
Ex was wiitz’in, laa’in kinyo’la sa’ jun junkab’al ak wanjenaq jo’ laj Paab’anel sa’ Roso’jikeb’ li Kutan chiru naab’al tasal tenamit, jo’kan naq li sahil ch’oolejil re lix evangelio li Jesukristo jo’ xxe’el lix na’leb’ li qajunkab’aal ak b’aqb’il tz’aqal rik’in li qayu’am. Laa’in ink’a’ kintaw ru li xnimal ru xchaab’ilal lix tz’aqalil lix evangelio li Jesukristo choq’ reheb’ li maajun sut ke’xk’ul li rosob’tesinkil sa’ xyu’ameb’ toj reetal naq sa’ lin ch’ajomil xkohin sa’ jun mision. Li raqal a’in sa’ lix hu laj Mateo naxk’ut chanru na’ok chi jalo’k junaq naq najale’ xch’ool sa’ lix evangelio li Jesukristo: “Lix nimajwal wankilal li choxa chanchan jun nimla b’ihomal muqmu sa’ ch’och’ li kitawe’k xb’aan jun li winq. A’an kixmuq wi’ chik ut, xb’aan xsahil li xch’ool, koho, koxk’ayi chaq chixjunil li k’a’ru wank re ut kixloq’ li ch’och a’an”.2
Tinwotz eerik’in jun eetalil sa’ lix Hu laj Mormon li naxk’ut k’a’ru raj tixtoj jun ak’ komon sa’ li Iglees re tixk’ul li sahil ch’oolejil b’ak’b’il rik’in xtawb’al li b’ihomal yeeb’il resil xb’aan li Jesus sa’ li jaljookil ru aatin re li b’ihomal sa’ li ch’och’.
Chijultiko’q eere naq sa’ lix hu laj Alma ch’ol 20, laj Ammon ut laj Lamoni yookeb’ chi b’eek sa’ xjayal li tenamit Middoni re xtawb’al laj Aaron, ras laj Ammon, ut rachab’ankil sa’ tz’alam. Naq yookeb’ chi b’eek ke’xtaw rib’ rik’in lix yuwa’ laj Lamoni, a’an li rey aj Lamanita sa’ xb’een chixjunil li ch’och’.
K’a’jo’ naq kijosq’o’ li rey xb’aan naq li ralal laj Lamoni yoo chixtaaqenkil laj Ammon, jun misioneer aj Nefita, li kiril jo’ junaq li xik’ na’ilok re. Kixk’oxla naq li ralal kiwulak raj sa’ li nimla ninq’e li kixkawresi chaq choq’ reheb’ li ralal xk’ajol ut reheb’ lix tenamit. Li rey aj Lamanita k’a’jo’ xjosq’il, jo’kan naq kixtaqla li ralal laj Lamoni chixkamsinkil laj Ammon rik’in li yok’leb’ ch’iich’. Naq ink’a’ kiraj laj Lamoni, li rey kixb’otz’ lix yok’leb’ ch’iich’ re xkamsinkil li ralal xb’aan naq ink’a’ ki’abin chiru; a’b’anan, laj Ammon kixkol xyu’am laj Lamoni ut sa’ roso’jik kixq’ax ru li rey ut kiru raj chixkamsinkil.
A’an a’in li kixye re li rey re laj Ammon naq kiril naq taaruuq taakamsiiq xb’aan: “Wi taakol inyu’am laa’in tink’e aawe yalaq k’a’ru taapatz’, toj xyijach lin awa’b’ejihom”.3
Li rey kiwan xch’ool chixtojb’al xtz’aq xyijach lix awa’b’ejihom re xkolb’al xyu’am. Maare kisach sa’ xch’ool naq laj Ammon ka’ajwi’ kixpatz’ naq te’isiiq chaq sa’ tz’alam li ras laj Aaron ut eb’ li rochb’een ut naq laj Lamoni, li ralal li rey, taakanaaq rik’in li rawa’b’ejihom.
Moqon, xb’aan naq xe’xtaw rib’, laj Aaron, li ras laj Ammon, ki’isiik sa’ li tz’alam re Middoni. Chirix naq achab’anb’il, kitoch’e’ xb’aan li Musiq’ej re taaxik sa’ li rawa’b’ejihom li rey aj Lamanita. Laj Aaron kik’ame’ chiru li rey ut kikanab’aak chixk’utb’al chiru li xb’eenileb’ na’leb’ re lix evangelio li Jesukristo, ut jo’kan ajwi’ li nimla k’uub’anb’il na’leb’ re li tojb’al-ix. Lix k’utum laj Aaron ki’musiq’an re li rey toj sa’ xchamal lix ch’ool.
Lix sumehom li rey chiru lix k’utum laj Aaron wan sa’ li raqal 15 re li ch’ol 22 sa’ Alma: “Ut kikʼulman naq chirix naq laj Aaron kixchʼolobʼ li kʼaʼaq re ru aʼin chiru, li rey kixye: Kʼaʼru tinbʼaanu re tinkʼul li junelik yuʼam aʼin li kat-aatinak wiʼ? Relik chi yaal, kʼaʼru tinbʼaanu re taaruuq tinyoʼlaaq rikʼin li Dios, chi michʼbʼil chaq saʼ inchʼool li musiqʼej aj maak aʼin, ut tinkʼul lix Musiqʼ aʼan, re naq taaruuq tinnujaq rikʼin sahil chʼoolejil, re naq inkʼaʼ tintzʼeqeʼq saʼ rosoʼjik li kutan? Kʼehomaq reetal, chan, laaʼin tinqʼaxtesi chixjunil li kʼaʼru we, relik chi yaal, tinkanabʼ lin awaʼbʼejihom, re tinruuq chixkʼulbʼal li nimla sahil chʼoolejil aʼin”.
Jo’ jun sachb’a-ch’oolej, ruuchil xk’eeb’al xyijach li rawa’b’ejihom re tixkol lix yu’am, anajwan li rey aj Lamanita wan xch’ool chixk’eeb’al chixjunil li rawa’b’ejihom re tixk’ul li sahil ch’oolejil li nachal rik’in xtawb’al ru, xk’ulub’ankil, ut xyu’aminkil lix evangelio li Jesukristo.
Li wixaqil, li xNancy, a’an ajwi’ jalb’il xch’ool sa’ li Iglees ut chiru naab’al chihab’ kixwotz we xsahilal xch’ool kireek’a sa’ xyu’am chalen chaq naq kixtaw, kixk’ulub’a, ut kixyu’ami lix evangelio li Jesukristo. Li k’a’ru tinye anajwan, a’an jun xk’oxlahom li Hermana Maynes chirix li k’a’ru xnumsi chaq:
“Naq toj saajin chaq, wan chaq we jun may chihab’, wankin sa’ jun na’ajej re lin yu’am b’ar wi’ xwaj xjalb’al k’a’ruhaq re naq tintaw li sahil ch’oolejil. Xweek’a naq ink’a’ xinnaw k’a’ru yookin chixb’aanunkil ut b’ar yookin chi xik, ut ink’a’ xinnaw b’ar tinxik re tintaw. Junelik xinnaw chirix xwanjik li qaChoxahil Yuwa’ ut chi jo’q’ehaq sa’ lin yu’am xintijok ut xweek’a naq A’an na’ab’ink.
“Naq xin’ok chi sik’ok, xinwulak sa’ li jar iglees, a’b’anan junelik xinsutq’i wi’chik rik’in li week’ahom ut xtawajik inch’ool. Xweek’a naq jwal osob’tesinbilin xb’aan naq xintaw xsumehom lin tz’aam naq tinb’eresiiq ut taak’ehe’q we xnawom chirix li tinb’aanu rik’in lin yu’am, ut lix tz’aqalil lix evangelio li Jesukristo kiwulak sa’ inyu’am. Xb’een wa xweek’a naq wan jun rajb’al inyu’am, ut li k’uub’anb’il na’leb’ re li sahil ch’oolejil kixk’e we li tz’aqal sahil ch’oolej sa’ inyu’am”.
Jun chik esil sa’ lix Hu laj Mormon naxk’ut chi saqen chanru xk’eeb’al li Kristo xb’een wa sa’ li qayu’am naru toxnujob’resi rik’in nimla sahil ch’oolejil us ta wanko chi sutinb’ilo xb’aan li ch’a’ajkilal jwal ninqeb’.
Chirix naq li Profeet aj Lehi ut lix junkab’al ke’el chaq Jerusalen sa’ li chihab’ 600 ma nayo’la li Kristo, ke’b’eek chiur waqxaqib’ chihab’ sa’ li yamyookil ch’och’ toj reetal naq ke’wulak sa’ jun na’ajej li ke’xk’ab’a’i Naab’alil, li wan chire li palaw. Laj Nefi naxye resil chirix li ch’a’ajkilal ke’xnumsi sa’ li yamyookil ch’och’: “Kiqanumsi k’iila ch’a’ajkilal ut kooch’a’ajkiik chi naab’al, … chi ink’a’ nokoru chixtz’iib’ankil chixjunil”.4
Naq toj wankeb’ chaq sa’ li ch’och’ Naab’alil, li Qaawa’ kixtaqla laj Nefi chixyiib’ankil jun jukub’ te’k’ame’q wi’ chiru li palaw toj sa’ li yeechi’inb’il ch’och’. Chirix naq ke’wulak sa’ li yeechi’inb’il ch’och’, toj yoo chi numtaak li nimla ch’a’ajkilal sa’ xyanqeb’ li ani ke’xk’e li Kristo xb’een wa sa’ xyu’ameb’ ut li ani maak’a’eb’ xpaab’aal, li ke’xtaaqe li k’a’ru ke’xb’aanu laj Laman ut laj Lemuel. Sa’ xraqik, xb’aan xnimal ut xxuwajelil li rahob’tesink sa’ xyanqeb’ li wiib’ chi ch’uut jwal nim, laj Nefi ut eb’ li ke’taaqen re lix k’utum li Qaawa’ ke’xjach rib’ ut ke’eelelik sa’ li yamyookil ch’och’ re naq te’xkol rib’. Sa’ li hoonal a’in, numenaq 30 chihab’ chirix naq laj Lehi ut lix junkab’al ke’el chaq sa’ Jerusalen, laj Nefi kixye jun ch’olob’ahom tz’iib’anb’il chi us ut naxsach b’ayaq qach’ool, q’axal wi’chik chirix naq kixtz’iib’a resil sa’ li loq’laj hu li k’iila rahilal ut li tawasink ke’xnumsi chaq chiru naab’al chihab’. A’aneb’ a’in li raatin: “Ut kik’ulman naq koowan jo’ chanru li sahil ch’oolejil”.5 Us ta kiwan xch’a’ajkilaleb’, ke’ru chi wank jo’ chanru li sahil ch’oolejil xb’aan naq ke’xk’e Jesukristo ut lix evangelio xb’een wa sa’ xyu’ameb’.
Ex was wiitz’in, chanchan li seb’ sa’ li sursu re laj pak’onel, tento naq li Kristo taawanq tz’aqal tz’aqal xb’een wa sa’ li qayu’am wi naqaj xtawb’al li tz’aqal sahil ch’oolejil ut tuqtuukilal sa’ li yu’am a’in. Li k’a’ru ke’xk’ut li rey aj Lamanita; li xNancy, ut li tenamit aj Nefita naxxaqab’ xyaalalil li na’leb’ a’in.
Ninwotz eerik’in lin nawom naq laa’o ajwi’ tooruuq chixtawb’al li tuqtuukilal a’an, li sahilal re li qaam a’an, li tz’aqal sahil ch’oolej a’an wi naqasik’ xk’eeb’al li Kristo xb’een wa sa’ li qayu’am, sa’ xk’ab’a li Jesukristo, amen.