K’a’ut naq wan li Iglees

Xb’aan li Elder D. Todd Christofferson

Re lix Molameb’ li Kab’laju chi Apostol

Us naq tooxaqliiq b’ayaq chixk’oxlankil k’a’ut naq li Jesukristo naxsik’ ru roksinkil jun iglees, lix Iglees, re xb’aanunkil lix k’anjel ut xk’anjel lix Yuwa’.

Chiru chixjunil lin yu’am, eb’ li jolomil ch’utub’aj-ib’ re li Iglees wanjenaqeb’ choq’ xnimal ru musiq’ejil ch’utam, ut li Iglees wanjenaq choq’ jun na’ajej b’ar wi’ xin’ok chixnawb’al ru li Qaawa’. Ninnaw naq wankeb’ li neke’xk’oxla rib’ jo’ aj paab’anel, ut jo’ aj k’ulul re li Musiq’ej, a’ut neke’xtz’eqtaana li wank sa’ jun iglees, ut neke’xk’oxla naq maak’a’ rajb’al naq wan xkomon a’an. Choq’ reheb’ a’an, li paab’aal yal xjuneseb’ rib’ na’uxman. A’b’anan, li Iglees yiib’anb’il xb’aan li ani tz’aqal nak’ehok re li Musiq’ej—li Jesukristo. Us naq tooxaqliiq b’ayaq chixk’oxlankil k’a’ut naq a’an naxsik’ ru roksinkil jun iglees, lix Iglees, Lix Iglees li Jesukristo reheb’ laj Santil Paab’anel sa’ Roso’jikeb’ li kutan, re xb’aanunkil lix k’anjel a’an ut xk’anjel lix Yuwa’, re “xk’eeb’al chi uxmank lix kolb’al chiru li kamk ut lix yu’am chi junelik li winq.”¹

Chalen chaq rik’in laj Adan, kitikla xjultikankil lix evangelio li Jesukristo, ut eb’ li k’ojob’anb’il k’anjel re li kolb’a-ib’, jo’ li kub’iha’, ke’k’anjelaman rik’in jun tijonelil li kitawman sa’ li junkab’al.² Naq kiniman wi’chik li tenamit chiru ka’ajwi’ li junkab’alej, li Dios kixb’oq xkomoneb’ li profeet, laj k’amol aatin, ut laj tzolonel. Sa’ xkutankil laj Moises, naqil resil naq kiwan jun k’ojlajik, wankeb’ wi’ li xb’eenil, laj tij, ut laj raqol aatin. Sa’ lix Hu laj Mormon, yeeb’il resil naq laj Alma kixk’ojob’ jun li iglees, wankeb’ wi’ laj tij ut laj tzolonel.

Moqon, sa’ xjachleb’aal ru li kutan, li Jesus kixk’uub’ lix k’anjel re naq taaruuq chi xaqab’amank li evangelio sa’ naab’al chi na’ajej ut sa’ xyanqeb’ jalan jalanq tenamit. Li ch’uut a’an, li Iglees re li Jesukristo kiwan chi kab’lanb’il sa’ xb’een “rub’elahomeb’ li apostol ut eb’ li profeet, ut li Jesukristo a’an li xnimal ru pek.”³ Sa’ li Iglees a’an ke’wan chik aj k’anjel, jo’ aj Setenta, eb’ li xb’eenil, li ob’iisp, laj tij, ut laj tenq’anel. Li Jesukristo kixk’uub’ ajwi’ lix Iglees sa’ li ch’och’ America chirix lix waklijik chi yo’yo.

Chirix li q’etok paab’aal ut lix sachik li Iglees li kixk’uub’ chaq naq kiwan sa’ li ruchich’och’, li Qaawa’ kixk’ojob’ wi’chik lix Iglees li Jesukristo jun sut chik rik’in ruq’ li Profeet aj Jose Smith. Toj wan xk’anjel jo’ li kiwan chaq najter, a’an xjultikankil li chaab’il esil re lix evangelio li Jesukristo, ut xk’anjelankil li k’ojob’anb’il k’anjel re li kolb’a-ib’—sa’ jalan chik aatin, xk’amb’aleb’ li tenamit rik’in li Kristo.⁴ Anajwan, rik’in li Iglees a’in li k’ojob’anb’il wi’chik, yeechi’inb’il li kolb’a-ib’ reheb’ ajwi’ lix musiq’eb’ li ani kamenaq, li maak’a’ ke’xnaw malaj ka’ch’in ajwi’ sa’ xyu’ameb’ chirix li rusilal li Kolonel.

Chan ru naq li Iglees naxk’e chi uxmank lix k’anjel li Qaawa’? Tento xtawb’al ru naq lix xb’eenil xk’anjel li Dios, a’an naq too’usaaq. Li rajom a’an, a’an naq toonume’q “chalen chaq sa’ li jun usilal toj sa’ li jun chik, toj reetal naq [taqak’ul] jun xtz’aqalil ru”⁵ chixjunil li naru a’an chixk’eeb’al. Re xk’ulb’al a’an, moko tz’aqal ta naq yal chaab’ilaqo, ut naq musiq’ejil winq naqeek’a qib’. Na’ajman ru li paab’aal chirix li Jesukristo, li jalok k’a’uxlej, li kub’iha’ rik’in ha’ ut rik’in li Musiq’ej, ut kuyuk sa’ li paab’aal toj sa’ roso’jik.⁶ Ink’a’ naru junaq chixb’aanunkil a’in chi tz’aqal wi xjunes rib’, ut jun rajom li Qaawa’ sa’ xyiib’ankil jun li iglees, a’an re naq taawanq jun xch’utameb’ laj Santil Paab’anel li te’xtenq’a rib’ chirib’ileb’ rib’ sa’ li “laatz’ ut ka’ch’in ruhil b’e ... li nak’amok sa’ li junelik yu’am.”⁷

“Ut [li Kristo] wan kixxaqab’eb’ choq’ apostol, wankeb’ choq’ profeet, wankeb’ choq’ aj puktesinel re li Chaab’il Esilal, wankeb’ choq’ aj k’aak’alenel ut aj tzolonel,

“... Choq’ re li k’anjel li teneb’anb’il sa’ xb’eeneb’, re xkab’lankil lix tz’ejwal li Kristo,

“Toj reetal naq taqeechani li junajil chiqajunilo, junajaq li qapaab’al ut junajaq ru li xnawb’al ru li Ralal li Dios, toj reetal naq laa’aqo li Winq tz’aqal re ru ... jo’ naq tz’aqal re ru li Kristo.”⁸

Li Jesukristo a’an “aj yoob’anel ut aj choyonel re li [qapaab’aal].”⁹ Li wank sa’ junajil rik’in lix tz’ejwal li Kristo—li Iglees—a’an ajwi’ xk’ulb’al lix k’ab’a’ sa’ qab’een.¹⁰ Yeeb’il qe naq sa’ li najter Iglees “ke’ch’utla chi kok’ aj xsa’, re kuyuk sa’ ut re tijok, ut re raatinankil rib’ chirib’ileb’ rib’ chirix lix chaab’ilal li raameb’”¹¹ ut re “te’rab’i li raatin li Qaawa’.”¹² Jo’kan nak’ulman sa’ li Iglees anajwan. Sa’ junajil chirix li paab’aal, naqatzol qib’ ut naqawaklesi qib’, ut naqayal qaq’e chi ok chi tz’aqal tz’aqal choq’ tzolom, re naq “tz’aqalaq qe qu jo’ naq tz’aqal re ru li Kristo.” Naqayal qaq’e chixtenq’ankil qib’ chiqib’il qib’ chixtawb’al “li xnwab’al ru li Ralal li Dios”,¹³ toj taachalq li kutan a’an naq “ink’a’ chik aajel ru naq junaq tixtij li ras riitz’in malaj li rech’alal rik’in xyeeb’al: «Chanawaq ru li Qaawa’». Xb’aan naq chixjunileb’ te’nawoq wu, jo’ kok’ jo’ ninq.”¹⁴

Sa’ li Iglees ink’a’ ka’ajwi’ naqatzol li choxahil tzol’leb’, naqak’ul ajwi’ lix k’anjelankil. Jo’ lix cha’al li Kristo, eb’ li komon re li Iglees neke’k’anjelak chiruheb’ li ras riitz’in sa’ lix yu’ameb’ re wulaj wulaj. Maji’ tz’aqal qe qu; naru nokorahob’tesin, ut naru nokorahob’tesiik. Chi kok’ aj xsa’ naqayaleb’ rix li qas qiitz’in rik’in chanru wanko wi’. Sa’ lix tz’ejwal li Kristo, tento naq ink’a’ yal taqaye li chaab’il na’leb’ ut sahil aatin, tento b’an taqatzol rik’in qoq quq’ chanru li “wank sa’ komonil rik’in rahok.”¹⁵

Li paab’aal a’in moko choq’ qe ta qajunes; b’oq’bilo b’an chi k’anjelak chiruheb’ qas qiitz’in. Laa’o li xnaq’ ru, li ruq’, lix jolom, li roq, ut xkomon chik xcha’al lix tz’ejwal li Kristo, ut “lix cha’al li tz’ejwal li maak’a’ neke’ok wi’ jo’ naqak’oxla, a’aneb’ li q’axal neke’k’anjelak.”¹⁶ Aajel ru choq’ qe li qab’oqb’al, ut naqaj ru k’anjelak chiru qas qiitz’in.

Jun reheb’ li winq sa’ inteep kiniman chi ink’a’ tenq’anb’il xb’aan xna’ xyuwa’ sa’ lix wanjik sa’ li Iglees, chi ramb’il ru b’an xb’aaneb’. A’an kixye a’in sa’ jun ch’utam re li loq’laj wa’ak: “Lin yuwa’ ink’a’ naru chixtawb’al ru k’a’ut naq taaxik raj anihaq sa’ li iglees wi naru chi xik chi batz’unk, a’b’an laa’in nawulak chiwu xik sa’ iglees. Sa’ li Iglees, jun b’eeniko naq wanko chiqajunil, ut sa’ lin b’eenik laa’in, musiq’anb’ilin xb’aaneb’ li saaj komon li kaweb’ xch’ool, li kok’al li saqeb’ ru, ut rik’in k’a’ru nawil ut nintzol rik’ineb’ li ak xe’ninqan. Musiq’anb’ilin xb’aan li wank sa’ komonil, ut nachal xnimal xsahil inch’ool rik’in xyu’aminkil li evangelio.”

Eb’ li teep ut li uq’ej re li Iglees neke’xq’e jun qach’utleb’aal rajlal xamaan re hilank ut ak’ob’resiik, jun na’ajej ut jun hoonal re xkanab’ankil chiqix li ruchich’och’—a’an li hilob’aal kutan. A’an jun kutan re “saho’k qach’ool rik’in li Qaawa’,”¹⁷ re xk’ulb’al li musiq’ejil k’iraak nachal rik’in li loq’laj wa’ak, ut re xk’ulb’al jun sut chik li yeechi’ihom naq taawanq lix Musiq’ qik’in.¹⁸

Jun reheb’ li nimla osob’tesink re wank choq’ xcha’al lix tz’ejwal li Kristo, us ta sa’ li hoonal naqak’ul wi’, chanchan naq moko osob’tesink ta, a’an naq nokoq’use’ xb’aan li qamaak ut qamajelal. Ak qe naq naqaj xch’inankil xnimal li qamaak ut qamajelal, ut wan naq ink’a’ ajwi’ naqanaw k’a’ru li tento raj too’usaaq wi’, ut chan ru xb’aanunkil. Wi ta maak’a’ ani li taaruuq chi “ch’iilank sa’ xq’ehil rik’in kawilal, naq eek’asinb’il xb’aan li Santil Musiq’ej,”¹⁹ maare maak’a’aq raj qach’ool chixjalb’al qib’ ut chixtaaqenkil li Kolonel chi tz’aqal re ru. Li jalb’a-k’a’uxlej tento taa’uxmanq qajunes, a’b’anan, li qatenq’ankil sa’ li rahil b’e a’an natawman sa’ li Iglees.²⁰

Naq noko’aatinak chirix li Iglees jo’ lix tz’ejwal li Kristo, tento taawanq sa’ qach’ool wiib’ chi na’leb’. Xb’een, lix jalajik li qach’ool, maawa’ chirix li Iglees; chirix b’an li Kristo ut lix evangelio, ut li Iglees yal natenq’an sa’ a’an.²¹ Lix Hu laj Mormon naxk’ut a’in chi chaab’il naq naxye naq eb’ li tenamit “ke’jale’ xch’ool choq’ re li Qaawa’, ut ke’junajiik rik’in lix iglees li Kristo ”²² Xkab’, tento taajultiko’q qe naq sa’ xtiklajik chaq, li Iglees a’an chaq li junkab’al, ut us ta anajwan jalan wi’ li junkab’al rik’in li Iglees, sa’ wiib’al neke’xtenq’a rib’ ut neke’xk’e kawilal chirib’ileb’ rib’. Li jun ink’a’ naru chixk’ulb’al xna’aj li jun chik, ut us ta chaab’il li Iglees, ink’a’ naru chixb’aanunkil ruuchil li na’b’ej yuwa’b’ej. Li rajom naq nak’utman li evangelio ut nab’aanuman li k’ojob’anb’il k’anjel sa’ li Iglees, a’an re naq eb’ li junkab’al te’ruuq chixk’ulb’al li junelik yu’am.

Wan jun chik xnimal ru na’leb’ k’a’ut naq nak’anjelak li Kolonel rik’in jun li iglees, Lix Iglees a’an, ut a’an re taab’aanumanq li k’a’ru aajel ru li ink’a’ raj taaruuq xb’aanunkil qajunes malaj sa’ kok’ ch’uut. Jo’kan na’ux rik’in li neb’a’il. Yaal ajwi’ naq qajunes ut jo’ junkab’al naqileb’ li qas qiitz’in sa’ tz’ejwalej, ut “nokok’ehok chiqib’il qib’, li k’a’ru re li yu’am a’in ut re li musiq’ej, a’ yaal jo’ li taak’anjelaq reheb’ ut li ajb’il xb’aaneb’.”²³ A’ut sa’ komonil sa’ li Iglees, k’a’jo’ wi’chik naq nokoru chixtenq’ankileb’ li neb’a’ ut li neke’raj xtenq’ankil, ut naab’al chik neke’xtaw xwankil chixtenq’ankil rib’ xjunes.²⁴ Jo’kan ajwi’, li Iglees, eb’ lix Komonil re Tenq’ank, ut eb’ lix molam re li tijonelil wankeb’ xwankil chixxtenq’ankileb’ naab’al li tenamit sa’eb’ li na’ajej wanjenaq wi’ li nimla sachk, li pleet, malaj li rahob’tesink.

Wi ta maak’a’ li k’a’ru k’eeb’il xb’aan lix Iglees, lix taqlahom li Kolonel re xk’amb’al li evangelio sa’ chixjunil li ruchich’och’ ink’a’ raj taaruuq chi uxmank.²⁵ Maak’a’aq raj xlawil li apostolil, li k’uub’lajik, xnaab’alil li tumin, ut lix k’anjeleb’ ut x’anchalileb’ xch’ool li k’iila mil chi misioneer li neke’ajman re taab’aanumanq li k’anjel. Chijultiko’q eere, “li Evangelio a’in re li Awa’b’ejihom [tento] taajultikamanq sa’ chixjunil li ruchich’och’, choq’ xch’olob’ankil xyaalal chiru chixjunileb’ li tenamit, toja’ ut naq taachalq li roso’jik.”²⁶

Li Iglees naru chixkab’lankil ut chixkanjelankileb’ li Santil Ochoch, eb’ li rochoch li Qaawa’, b’ar wi’ neke’ru chi uxmank li k’ojob’anb’il k’anjel ut sumwank li aajeleb’ ru. Laj Jose Smith kixye naq li rajom xch’ool li Dios sa’ xch’utub’ankil lix tenamit chalen chaq sa’ xtiklajik a’an “re xkab’lankil jun ochoch choq’ re li Qaawa’, b’ar wi’ naru a’an chixk’utb’esinkil chiru lix tenamit eb’ li k’ojob’ankil k’anjel re li rochoch, ut lix loq’alil lix awa’b’ejihom, ut chixk’utb’al chiru li tenamit lix b’ehil li kolb’a-ib’; xb’aan naq wankeb’ li k’ojob’anb’il k’anjel ut li na’leb’ li tento te’k’utmanq ut te’b’aanumanq sa’ jun li na’ajej, malaj jun ochoch li kab’lanb’il choq’ re a’an.”²⁷

Wi naxpaab’ junaq naq chixjunileb’ li b’e sa’ choxa neke’xik, ut naq maak’a’ elajinb’il re tookole’q, a’an ink’a’ taaril x’ajelil ru xjultikankil li evangelio, chi moko eb’ li k’ojob’anb’il k’anjel ut sumwank re xtojb’aleb’ rix li yo’yo ut eb’ li kamenaq. A’b’anan laa’o ink’a’ ka’ajwi’ noko’aatinak chirix li kole’k chiru li kamk; chirix ajwi’ li junelik yu’am, ut choq’ re a’an, aajel ru lix b’ehil li evangelio, ut eb’ lix sumwank. Ut li Kolonel naraj ru jun li iglees re xk’amb’al a’in reheb’ chixjunil li ralal xk’ajol li Dios, li yo’yo jo’ ajwi’ li kamenaqeb’.

Li roso’jikil na’leb’ tinye, k’a’ut naq li Qaawa’ kixxaqab’ lix Iglees, a’an li mas aajel ru—a’an naq li Iglees a’an ajwi’ lix awa’b’ejihom li Dios sa’ li ruchich’och’.

Naq Lix Iglees li Jesukristo reheb’ laj Santil Paab’anel sa’ Roso’jikeb’ li Kutan yoo chi xaqab’amank sa’ 1830, li Qaawa’ kixye re li Profeet aj Jose Smith, “Waklesihomaq eeraam ut chisaho’q sa’ eech’ool, xb’aan naq eere laa’ex k’eeb’il li awa’b’ejihom, malaj sa’ jalan chik aatin, lix lawil li iglees.”²⁸ Rik’in xwankileb’ li laaw a’in, eb’ laj k’anjel sa’ li tijonelil re li Iglees neke’xk’uula chi saq ru lix tzol’leb’ li Kolonel, ut chi tz’aqal re ru eb’ lix k’ojob’anb’il k’anjel aj kolonel.²⁹ Neke’tenq’an chixkawresinkileb’ li ani taak’uluq reheb’, neke’xtz’il rix ma xk’ulub’ li ani taa’ajoq re xk’ulb’al, ut neke’xb’aanuheb’ li k’ojob’anb’il k’anjel.

Rik’in lix lawil li awa’b’ejihom, eb’ lix moos li Qaawa’ neke’ru chixtz’ilb’al rix b’ar wan li yaal ut li tik’ti’, ut neke’ru chixyeeb’al chi yaal, “Jo’ka’in naxye li Qaawa’.” Toq’ob’aal ru naq wankeb’ li ch’i’ch’i’ neke’reek’a chirix li Iglees, xb’aan naq te’raj xyeeb’al xjuneseb’ k’a’ru li yaal, a’b’anan nimla osob’tesink xk’ulb’al li qana’leb’ chirix “li k’a’aq re ru jo’ chanru [tz’aqal] wan, jo’ kiwan, ut jo’ toj taawanq”³⁰ a’ yaal jo’ naraj li Qaawa’ xk’utb’esinkil. Li Iglees naxk’uula ut naxpuktesi lix musiq’anb’il na’leb’ li Dios—eb’ li loq’laj hu.

Naq laj Daniel kixk’ut xyaalal lix matk’ laj Nebukodonosor, li rey aj Babilonia, ut kixk’e chixnaw li Rey “li k’a’ru taak’ulmanq sa’ roso’jikeb’ li kutan,”³¹, kixch’olob’ naq “lix Dios li choxa tixwaklesi chaq jun awab’ejihom li maajun wa taajuk’manq, chi moko taakanaaq rub’el xwankil jalan chik tenamit. Tixjuk’i ut tixputz’iheb’ li awab’ejihom junch’ol, ut a’an wanq xwankil chi junelik.”³² A’an li Iglees li awa’b’ejihom a’an sa’ roso’jikeb’ li kutan, li ink’a’ yiib’anb’il xb’aan li winq, xaqab’anb’il b’an xb’aan lix Dios li Choxa, ut yoo chi tololnak jo’ jun pek “k’okb’il chaq sa’ li tzuul moko xb’aan ta uq’ej”, re xnujob’resinkil li ruchich’och’.³³

Lix k’anjel, a’an xxaqab’ankil Sion, re xkawresinkil li b’e choq’ re lix sutq’ijik ut lix awa’b’ejil li Jesukristo. Naq maji’ nachal li kutan a’an, maawa’aq jun awa’b’ejihom jo’eb’ li jar tenamit—jo’ kixye li Kolonel, “Lin awa’b’ejihom maawa’ re li ruchich’och’ a’in.”³⁴ A’an b’an lix k’uuleb’aal lix wankilal sa’ li ruchich’och’, li nak’anjelank reheb’ lix loq’laj sumwank, li na’ilok reheb’ lix santil ochoch, li naxkol rix ut naxch’olob’ lix yaalil aatin, li na’ajej te’ch’utlaaq wi’ laj Israel li jek’inb’ileb’, ut “jun kolb’a-ib’ na’ajej, ut ... muheb’aal chiru li kaq-sut-iq’, ut chiru li josq’il naq taahoymanq chaq chi maak’a’ xyu sa’ xb’een chixjunil li ruchich’och’.”³⁵

Ninchoy rik’in lix tz’aam ut lix tij li Profeet:

“Patz’omaq xk’ab’a’ li Qaawa’, re tol’elq li rawa’b’ejihom a’an chiru li ruchich’och’, re naq eb’ li ani wankeb’ chi sa’ te’ruuq chi k’uluk re, ut te’kawresimanq choq’ re li kutan chalel, sa’ li taakub’eeq wi’ sa’ choxa li Ralal li Winq, tiqto rik’in xlemtz’unkil ru lix loq’al, re xk’ulb’al li rawa’b’ejihom li Dios li waklesinb’il sa’ li ruchich’och’.

“Jo’kan ut, chol’elq li rawa’b’ejihom li Dios, re naq taachalq li awa’b’ejihom re choxa, re naq laa’at, at Dios, taanimaaq aaloq’al sa’ choxa jo’ sa’ ruchich’och’, re te’kub’simanq xwankil li xik’ neke’ilok aawe; xb’aan naq aawe laa’at, lix nimankil aawu, li wankilal ut li loq’al chi junelik q’e kutan.”³⁶

Sa’ lix k’ab’a’ li Jesukristo, amen.