Laa yokb’ chi ub’ej

Xb’aan li Elder Randall K. Bennett

Re li Setenta

Laa Choxahil Yuwa’ aj rahonel ut li Ralal, li Jesukristo, nakat’exb’oq rik’in rahok re xk’eeb’al li yokb’ chi ub’ej rik’ineb’. Maab’ay aawib’. Chak’e anajwan.

Kika’ch’ino’ inch’ool sa’ jun ch’utam toje’ xinwan wi’ rik’ineb’ li chaab’il laj Santil Paab’anel. Kipatz’man, “Ani naraj wank rik’in li qaChoxahil Yuwa’ wi’chik?” Ke’taqsiiq chixjunileb’ li ruq’. Chirix a’an kipatz’man: “Ani wan xkawilal xch’ool naq taaruuq taasutq’iiq rik’in”? Chi ra ut sachso inch’ool, xink’e reetal naq lix k’ihaleb’ li ruq’ ke’kub’siik.

Naq yooko chixk’eeb’al reetal xjalanil rik’in b’ar wanko anajwan ut b’ar taqaj wulak, wankeb’ naab’aleb’ qe li noko’aaleek chixsachb’al li paab’aal ut li yo’onihom.¹

Rik’in naq “maak’a’ k’a’ru tz’aj naru nawan rik’in li Dios”,² re tooruuq toowanq rik’in A’an wi’chik, tento naq tooch’ajob’resiiq chirix li maak³ ut naq toosanto’bresiiq.⁴ Wi ta tenb’anbilo chixb’aanunkil a’in qajunes qib’, maajun qe taaruuq chixb’aanunkil. A’b’anan, moko qajunes ta wanko. Relik chi yaal, laa’o maajo’q’e wanko qajunes.

Wan lix tenq’ li choxa sa’ xk’ab’a’ li Jesukristo ut lix Tojb’al rix li Maak kixb’aanu.⁵ Li Kolonel kixye, “Wi tineepaabʼ, taawanq eewankil chixbʼaanunkil yalaq kʼaʼru li aajel ru choqʼ we laaʼin”.⁶ Naq taak’anjelaaq li paab’aal, taanimanq ajwi’ li paab’aal.

Chiqatz’il rix sa’ komonil oxib’ li xb’eenil na’leb’ li tohe’xtenq’a sa’ li qab’e re sutq’iik rik’in li qaYuwa’ sa’ choxa.

Jo’kaqo jun li ch’ina al

Li qimam kixk’utb’esi li xb’een reheb’ li na’leb’ a’in. Chirix naq kixtzol xjukukinkil rib’ ut li xaqliik, yo’on wan re xyalb’al li b’eek. Naq xb’een kixyal a’in, kit’ane’, kiyaab’ak, ut koxka’ya rik’in jun rilob’aal li naxye, “Maajo’q’e chik—maajo’q’e—tinyal xb’aanunkil a’an wi’chik! Yal tinjukuki wib’ chiru ch’och’ ”.

Naq kitich’kok ut kit’ane’, xna’ xyuwa’ aj rahoneleb’ ink’a’ ke’reek’a naq maak’a’ li yo’onihom malaj naq maajo’q’e tixtzol il b’eek. Chixjunpak’alil, ke’xye’ li ruq’eb’ ut ke’b’oqok re, ut rik’in xnaq’ ru chixka’yankileb’, kixyal wi’chik chireek’asinkil rib’ re taawuulaq sa’ ruq’eb’ aj rahonel.

Eb’ li na’b’ej yuwa’b’ej aj rahonel junelik ye’b’ileb’ ruq’ re xwaklesinkil qach’ool rik’in yal jun ch’ina yokb’ chi ub’ej. Neke’xnaw naq li qajom chixyalb’al qaq’e naab’al sut tohe’xtenq’a chiqachaab’ilob’resinkil qib’ ut chi numtaak sa’ xb’een chixjunil.

Li Kolonel kixk’ut naq re reechaninkil li rawa’b’ejihom li Dios, tento too’ok jo’ chanchan jun ch’ina al.⁷ Jo’kan, sa’ musiq’ejil na’leb’, li xb’een na’leb’ tento taqab’aanu, a’an li k’a’ru kiqab’aanu naq kok’alo.⁸

Rik’in xtuulanil jun ch’ina al ut qajom chixk’eeb’al reetal li qaYuwa’ sa’ choxa ut li Jesukristo jo’ chanchan tixb’aanu jun ch’ina al, yooko chi nach’ok rik’ineb’, ut ink’a’ nalajk li qayo’onihom us ta jo’q’ehaq toot’ane’q. Li qaChoxahil Yuwa’ aj rahonel nasaho’ sa’ xch’ool rik’in li junjunq li qayokb’ sa’ li paab’aal, ut wi nokot’ane’, a’an nasaho’ sa’ xch’ool naq naqataqsi qib’ ut naqayal qaq’e chi xik chi ub’ej wi’chik.

K’anjelak rik’in paab’aal

Li xkab’ na’leb’ nak’utb’esiik xb’aan wiib’ laj Santil Paab’anel aj paab’ajeleb’, li junjunq nim rajom chixtawb’al jun junelikil rochb’een. Xkab’ichaleb’ xkoheb’ chi ub’ej rik’in tijok ut paab’aal.

Laj Yuri, jun laj Santil Paab’anel sa’ Rusia, kimayejak ut kixch’utub’ xtumin re xik chi najt sa’ li santil ochoch. Sa’ li k’anti ch’iich’ kixk’e reetal jun ixq q’axal ch’ina-us li yoo chi lemtz’unk sa’ rilob’aal, ut a’an kireek’a sa’ xch’ool naq tento tixwotz li evangelio rik’in. Ink’a’ kixnaw k’a’ chik tixb’aanu raj, jo’kan naq a’an ki’ok chirilb’al ru lix Hu laj Mormon, xyo’oninkil naq li ixq tixk’e tana’ reetal.

Laj Yuri ink’a’ kixnaw naq li ixq, li xMariya, a’an ajwi’ jun laj Santil Paab’anel. A’an ajwi’ ink’a’ kixnaw naq laj Yuri a’an jun li komon, ut chixtaaqnekil xmusiq’anb’il na’leb’ naq tento tixwotz li evangelio rik’in, li xMariya ki’ok ajwi’ chirilb’al ru lix Hu laj Mormon, xyo’oninkil naq a’an tixk’e reetal.

Jo’kan ut, naq sa’ xkab’ichaleb’ ke’xtaqsi xjolomeb’, laj Yuri ut li xMariya sa’ wiib’al ke’sach xch’ool chirilb’al lix Hu laj Mormon sa’ li ruq’ li jun chik—ut jo’kan, chirix naq ke’ok chireek’ankil li rahok choq’ re li jun chik, ke’tz’ape’ sa’ li santil ochoch. Anajwan, laj Yuri ut lix Mariya Kutepov, a’aneb’ aj Vorenezh, Rusia, jo’ junelikil ochb’een, q’axal nim xwankil xk’anjeleb’ li neke’xb’aanu sa’ xwaklesinkil li Iglees sa’ Rusia.

Moko k’a’aj ta wi’ nawaj naq teek’e reetal li rajomeb’ li sumal a’in chi k’anjelak rik’in li paab’aal. Li seraq’ a’in naxk’ut ajwi’ li xkab’ na’leb’—naq li Qaawa’ naxb’aanu qe a’ yaal jo’ chanru li qajom chi k’anjelak rik’in li qapaab’aal. Li qajom chixk’eeb’al jun yokb’ chi ub’ej moko k’a’aj ta wi’ osob’tesinb’il b’ayaq—li Qaawa’ naxq’ax b’an ru rik’in li ninqi osob’tesink yeechi’inb’ileb’.

Li qaChoxahil Yuwa’ ut laj Kolol qe neke’raj qosob’tesinkil. Ka’akwi’ neke’xpatz’ jun xlajetq raqal li k’a’ru osob’tesinb’ilo wi’ ut chirix a’an neke’xyeechi’i naq li rilob’aal choxa te’tehe’q!⁹

Yalaq jo’q’e naq wan qajom chi k’anjelak rik’in li qapaab’aal chirix li Jesukristo ut chixk’eeb’al jun chik yokb’ chi ub’ej, ut k’a’jo’ wi’chik naq moko sa ta li yokb’ a’an ut naraj li jalok malaj jalb’a-k’a’uxlej, osob’tesinb’ilo rik’in xkomon chik li qametz’ew.¹⁰

Ninch’olob’ xyaalal naq li Qaawa’ tixk’am qab’e sa’—ut naq yooko chixk’eeb’al —li qayokb’ chi ub’ej. A’an toxtenq’a tz’aqal sa’ li naqab’aanu rik’in lix wankil wi wan qajom chixyalb’al qix naab’al sut, chixjalb’al qak’a’uxl, ut chi xik chi ub’ej rik’in li paab’aal chirix li qaChoxahil Yuwa’ ut li Ralal, li Jesukristo.

Moko k’a’aj ta wi’ yeechi’inb’ileb li maatan re li Musiq’ej’ reheb’ li ani neke’xra li Dios ut neke’ab’in chiru chixjunileb’ xtaqlahom, yeechi’inb’il aj b’an wi’ reheb’ li ani sa’ qayanq “nasik’ok xb’aanunkil chi jo’kan”.¹¹ Li metz’ew k’eeb’il reheb’ li ani ink’a’ neke’xkanab’ sik’ok ut xyalb’al rix.

Wankeb’ wiib’ li na’leb’ naqab’aanu rajlal xamaan sa’ xb’ehil li qayu’am re sutq’iik rik’in li qaYuwa’ sa’ choxa. A’aneb’ li sumwank re li loq’laj wa’ak ut roxloq’inkil li hilob’aal kutan. Li Awa’b’ej Russell M. Nelson kixk’ut chiqu sa’ li jolomil ch’utub’aj-ib’ li toje’ xnume’ naq li hilob’aal kutan, a’an jun li maatan k’eeb’il qe xb’aan li Qaawa’. Rik’in naq k’eek’o qach’ool rajlal xamaan sa’ roxloq’inkil li hilob’aal kutan, a’an jun eetalil chiru li Qaawa’ naq noko’rahok re.¹²

Rajlal hilob’aal kutan naqak’ut xyaalal naq “wan qajom chixk’ub’al sa’ qab’een lix k’ab’a’ A’an, ut junelik chixjultikankil A’an, ut chixpaab’ankil lix taqlahom.”¹³ Reeqaj li qajalb’il ch’ool ut xk’eek’okilal qach’ool, ak’ob’resinb’il xb’aan li Qaawa’ li yeechi’ihom re risinkil qamaak ut k’eeb’il qe naq “taaruuq taawanq junelik mix Musiq’ [qik’in]”.¹⁴ Lix wankilal li Santil Musiq’ej nokoxchaab’ilob’resi, nokoxtzol, ut naxk’am li qab’e.

Wi, sa’ xjultikankil A’an rajlal hilob’aal jutan, naqasutq’isi li qach’ool rik’in li Kolonel rik’in li wiib’ li na’leb’ a’in, tenq’anb’ilaqo wi’chik chi numtajenaq sa’ li k’a’ru naqab’aanu xb’aan lix yeechi’inb’il osob’tesink li Qaawa’. Nayeechi’iik qe naq, rik’in roxloq’inkil li hilob’aal jutan, qe laa’o lix naab’alil li ruchich’och’.¹⁵

Li b’e re sutq’iik rik’in li qaYuwa’ sa’ choxa naxik sa’ xjayal li rochoch li Qaawa’, b’ar wi’ osob’tesinb’ilo sa’ xk’ulb’aleb’ li k’ojob’anb’il k’anjel aj kolonel choq’ qe qajunes jo’wi’ choq’ reheb’ li qaraarookil komon kamenaqeb’. Li Awa’b’ej Boyd K. Packer kixk’ut naq eb’ li k’ojob’anb’il k’anjel ut li sumwank neke’ok choq’ qahuhil re ok chiru rilob’aal li Dios.¹⁶ Nawoyb’eni naq junelik taawanq qak’ulub’ chiqajunjunqal chiroksinkil li qahu re xk’ulub’il chi ok sa’ li santil ochoch ut naq rajlal took’anjelaq aran.

Li numtaak sa’ xb’een li ruchich’och’il winq

Li rox na’leb’ a’an a’in: tento taqajal li rajom li ruchich’och’il winq chixb’ayb’al rib’, chi tz’eqtaanank malaj chixkanab’ankil xk’anjel.¹⁷

Naq yooko chi xik chi ub’ej sa’ xb’ehil li sumwank, toomaakob’q, wan naq naab’al sut. Wankeb’ sa’ qayanq li wankeb’ sa’ ch’a’ajkilal rik’in li jar paay chi ch’a’ajkilal, ut ink’a’ neke’xnaw ma te’ruuq chi numtaak sa’ xb’eeneb’. A’b’an li paab’aal chirix li qaChoxahil Yuwa’ ut li Jesukristo a’an jun xb’eenil na’leb’ re k’anjelak ut wankil.¹⁸ Wi wan qajom chi k’anjelak, too’osob’tesiiq rik’in li qametz’ew re xjalb’al qak’a’uxl ut li qametz’ew re xjalb’al qib’.

Ka’ajwi’ toolajq wi ink’a’ taqak’e jun chik li yokb’ chi ub’ej. Ink’a’ toolajq, ink’a’ ut naru, wi wotz toob’eeq rik’in laj Kolonel—A’an li jun li maajun sut kilaj ut maajo’q’e taalajq.

Li osob’tesink yeechi’inb’ileb’

Ninyeechi’i naq li junjunq chi yokb’ sa’ paab’aal tixk’ul xtenq’ankil li choxa. Li k’amok b’e taachalq naq yooko chi tijok chiru li qaChoxahil Yuwa’, chixkanab’ankil li qiiq rik’in laj Kolonel ut chixtaaqenkil, ut yooko chirab’inkil xyaab’ xkux li Santil Musiq’ej. Li metz’ew taachalq xb’aan lix mayeaj aj tojol-ix li Jesukristo.¹⁹ Li k’iraak ut xkuyb’al qamaak te’chalq xb’aan li rusilal li Dios.²⁰ Li nawom ut li kuyuk te’chalq rik’in xkanab’ankil qib’ chiru xhoonalil li Qaawa’ choq’ qe. Li kolb’a-ib’ taachalq rik’in xtaaqenkil lix yo’yookil profeet li Dios, li Awa’b’ej Thomas S. Monson.

Yo’ob’tesinb’ilat “re naq [taawanq] xsahil [aach’ool]”,²¹ sahil ch’oolejil li taaweek’a naq chi k’ulub’ejat nakatsutq’i rik’in laa Choxahil Yuwa’ ut laj Kolol aawe ut nakatk’ule’ sa’ ruq’eb’ aj rahonel.

Ninch’olob’ xyaalaleb’ li tz’aqal yaal a’in. Yo’yookeb’ laa Choxahil Yuwa’ aj rahonel ut li Ralal, li Jesukristo. Neke’xnaw aawu ut nakate’xra. Nakat’exb’oq rik’in rahok re xk’eeb’al li yokb’ chi ub’ej rik’ineb’. Maab’ay aawib’. Chak’e anajwan. Sa’ xloq’laj k’ab’a’ li Jesukristo, amen.