Nihí Bee Hódadíníitah
K’ad hasht’e díilnííł dóó ádaa áhwíilyą́ dóó t’áá ałtsoní Bóhólníihii nihiDiyin God óhłééh nihił níníi bidaníil’ą́.
Diyin Ii’sizį́į shiká adóolwołgo t’áá aníiltso baa nitséskeesíi bee nihił hódeeshní dóó shíne’ dóó shijéí eíí deidíis’náa’go díí Ntsaago Áłah Aleeh biká hasht’éishłaa.
Bee na’álkaah dabikáii
Haalá naaki neeznáá nááhai bitsís doo Sodizin báhooghanjí ch’íníshnish, shí hódago ólta’jí na’nishtin dóó ásezíi nt’ę́ę́’. Íiyisíí na’nishtíngo bá náashtłizh da’ółta’í bee biká anáshwo’ yídahóoł’aahíi áko t’áabí ádá yídahóoł’aah doo. Dóó íiyisíí shináanish bidéeti’í’íi ałhíih hishníił, t’áá akót’é, dóó bił ńdahashne’ hait’áo ółta’í náalkaah áyiilaa. Nihił dah shį́į́ bééhózin biyi’ hadáhidóohkai, bóhoo’ááh náalkaah ółta’í ál’į́į eíí doo ayóó bił danlį́į da!
Ndi t’áá aghą́ąh náalkaahíi bináhjį’ bóhoo’ááhíi béé dahózin. Náalkaah bitsé’go nihíká íilwo’ ha’íí ts’ídá bóhwiidíil’áłíi doo ha’íí t’áá íidáá’ nihił bééhózin baa yááti’íi; éí ałdó’ bik’éhgo e’él’į́ éiyá bee bóhwiilą’íi dóó bee dinéelzáníi náalkaah.
Benáłt’áo, ats’íis be’ólta’ bii’ na’álkaahíi bee nihihooláo níilzéłii ts’ídá bidéeti’. Ákondi, saad náalkaah doo bik’ízh doogháał da Bilaháanaají Saad Diyin ályaaígíí da biyi’. Beełt’éhii ła’, saadíi bidinóotah, dinóol’įįł, dóó kót’é chodóol’į́įgo bee yádajiłti’ hazhó’ó ii’sizį́ k’eh iiná bizaad, bik’idazhdíitah, dóó Azhé’é Diyiníi hool’áo ił hózhǫ́ yinahaz’ą́ bik’eh óoldah dóó Yidá’iiníiłii ak’é nina’ídlá be’ak’ihojídlí biká dazhnitá bíighah.
Bí yidáá’iildééh binahat’a’ níinilá nihits’íís bá hoo’a’gi biniiyé yaa halne’ saad choyóoł’ǫ́ǫ bidinóotah, dinóol’įįł, dóó kót’é saad diyin ałk’idá’ii dóó ániidíi bii’. “Dóó nihí bee hódadíníitah, t’áa daats’í yidíilts’éeł Bóhólníihii biTaa’ Diyin God ałtso abídiiniidíí adéiidoolííł ya’.” 1
David Psalmsdi yinahjį’ na’ookaahíi baa nisókees:
O Bóhólníihii nílíinii, hashísííd, áádóó shínítááh; shijéí índa shíni’ nabínítaahgo hanisííd.
“Haalá ni’ aa’áhayą́ yee’ shilą́ąjį’ hólǫ́ǫ yish’į́, dóó ni t’áá aaníi bee yishááł.” 2
Dóó Bóhólníihii 1833 yii’ koní, “Eíí bąą, t’áádoo nihe’ána’í bináłdzidí, haalá shijéí bii’ ádishní, níini’ Bóhólníihii, áko shí lá nidinéeshtah ałtsoní bii’, shí aha’deet’ą́ t’áá bii’ wóhká, nóonáajį’, áko ół’į́ béédoolkáh.” 3
Díishjį́ ínootah dóó kót’éi
2020 yiháhgo bee bééhózin, łahjį’, nohokáá’ níłnii’íi eíí inóotah, inéł’į́, dóó dóó kót’éi daalą’í. T’áá anółtso dóó niha’áłchíní eíí baa sodisziníi yee ílíníi bídahwíilą́ą́’ nihich’į’ dahwidíizna’íi binahjį’. Shí dó’ t’áá áníiltso akón hiinísh’níníi eíí “Diyin God ayóó at’é” dóó t’áá aaníi eíí “bí shį́į́ [nihi] dadilna’ yik’izhdoodlíiłgo [nihi] ts’íídiidlééł.” 4
Naaki ayáadi níil’į́į oolóos dóó nihitse’ ánhósin nhwínhóntahgo dóó nihe’níina’ yidíilnááh, ha’íshį́į ádaat’éi: (1) níil’į́į hast’ediníit’é, dóó (2) níil’į́ náás oodááł Christ binikáa góne’.
Íntaah dóó hast’edíit’e
Yisdá’iiníiłii bikéé’yiikáhgo, nihí “ałtso biká hassht’edóhnée; dóó hooghan ninóh’aah, sodizin bighan, adą́ haalzííd bighan, oodlą’ bighan, ólta’ bighan, nizhóní bighan, ak’ehól’į́ bighan, Diyin God bighan.” 5
Eíí dó’ nihaadeet’ą́, “jó nihí hasht’ediníit’áo doo ńdoołdzíił da.
“Dóó nihí dah eíí aná’í bitse’íi bił ch’ídoogááł, dóó dine’é t’áá akot’éii shich’į’ aghą’ádoolníił, chin bąąh ádin dóó .” 6
Díidí saad dadiyiníi hadíłt’éego ályáii bee ázh’doolííł dóó nihe’íina’ dóó nihighan bee hasht’edíilníił t’áá áłah nihits’íí dóó ii’sizį́ k’eh iiná bee hasht’edeilnéeh. Bee haasht’edii’néeh biká ats’íís bii’ doole’é ts’ídá nihíntaho Yisdá’iiníiłii ádzaa bikéé’ yíikah, éí yik’íiyá “lą’í hózhą́ dóó bíiyis, dóó Diyin God dóó diné yiłnilį́” 7 doo ła’ ats’ídá bine’, bits’íís, bii’sizį́į, dóó ałtsijį’ k’é yiłní.
Dikwíi shį́į́ nidéezidáá’ híiłch’į’go, Susan dóó shí ch’iyáan síilnilíi níil’į́į’ dóó ntsihadíł bá sinilíi. Íidáá, COVID-19 tsíiłgo nóoyéeł, dóó Utah bii’ kéyah ałkéé’ nihighan nayíis’naa’. Nihí t’óó ałhidiit’áázh doo hóshdáá’ bidéelnish bá yádaałti’í ádaanínii bikék’eh náasjį’ ándahasti’ doo bééhózin da, áko “néel’į́į’” hasht’edáayáii náałníih dóó kéyah ndaha’ná biníí’ béédahózin doo biniiyé. Nihí baa áko diníizįįł díidí na’íntaah yee’ biba’ hasht’e’ ádiiyaa biká.
Nihí lą’ída nihił bééhóozin. Lą’ígóó, hasht’e déilyaa bídanéel’ą́. Nááná lą’ígóó, yee’, hazhó’í hasht’ée da dóolniił nihí t’áá baa ákoniizį’ biniinaa dóó ándahazti’ hasht’e díilníiłgi t’áá binshíiłnish da.
Nihhí dó’ lą’ígóó baa ch’ídiiltó’. Bik’íniit’áázh, bee ak’idiitį́įh, nléí ane’dí eíí ch’iyáán neeznáá bee nidáakaiígíí. Áa aníi, nihí ąą’ ádiilníłíi beesíilzííd dóó ła’ dabiyi’íi níil’į́į́’ binéiildzidgo éiida náałniih ła’ hadóołníh níidzíí’! Ndi ts’ídá baa hóníizáo eíí yóó ahéegį́h áko doo haa’doolíił da dóó nihikáá’ dine’é yi’didóołnáhgóó íilyaa.
Ła’ Sodizin bá Hóoghan yídiikai ádaaní eíí ntsíhadíł bánahat’á dóó chóo’į́, ch’iyáán sínil, 72-jį’ chóo’į́į doo k’ad ts’ídá bił da’ílíi da Hastói doo yaa yádáałti’ da dóó díidí nizáá yik’ih yádadiłtéeh da dóó ntsáago áłah áleeh yiyi’. Ndi t’áá shǫǫdí hasht’e dáalééh ádadóo’niid Sodizin bá Hooghanjí ánaazíi la’í ńdáahai. Ałkéé’ bá yáłti’í kot’áo dáaníigo ts’ídá bidzíilgo tsé níitłéé’ bi’éehózin dóó t’áá shǫǫ ayóo diits’a’go ha’íisdzíí’ doo t’áá ła’í ádiiniidí da.
Náhontł’ah dahadéehdi índahasti’í t’áá biká hasht’ehodidzaa yę́ę yikáá’ haaháh áko dó’ doo ii’sizį́ k’eh iiná bik’ih na’agalę́ę dóó la’ ałyóígóó na’adá baa hashtłah hazti’ yilééh. Nihí bik’idíitą́, bi’ééhózin, ch’ikę́ę́h ashdla’ bee baa hane’íi eíí t’áh índa hast’edóolnííł dáanínee biyaa ahóolzhiizh. Nól’į́ hait’áo ashdla’ ch’ikę́ę́h doo dahóyąníi t’áá hasht’e dadíilaagóó da’íiyéh niyáo doo łahda yiilaaígíí bąą doo yidáagha da.
“Doo ádahalyánígíí bee hool’iní dah deidiijaa’go ak’ah iih nídoodziłígíí t’áágééd dah diikai,
“nidi dahóyánígíí éí bee hool’iní dah deidiijaa’, índa ak’ah iih nídoodziłígíí tózis yee dah deidiijaa’. …
“Nidi tł’é’ííłníi’go ła’ hazhdoolghaazh yists’ą́ą́’, Aadę́ę́’ iiyehii yigááł! Nihílááh bidááh nohkááh.
“Áko ch’ikéí t’áá ałtso nídiijée’go bee hool’iní biih yít’i’ígíí bílátahgi hasht’e’ niyída’azhgizh.
“Nít’éé’ doo ádahalyánígíí éí dahóyánígíí ádeidííniid, Ak’ah ła’ nihaa danohsííd, háálá nihibee hool’iní nihits’ą́ą́’ dantséés.
“Nidi dahóyánígíí hadaasdzíi’go ádaaní, Ak’ah nihada’niidzíidgo doo bíighah da; doo hanii baa nidahaniihígíí bich’į’ dohkáahgo t’áá nihí ádá nidahołniih da.
“Áko nidazhdi’yoołnihgóó ajookaigo, iiyehii níyá, áko hasht’e’ ádazhdólzinígíí iiyehii ída’íísįįd góne’ iiyehii bił yah ajookaigo dá’deelkaal.
“Áádóó bik’ijį’ náánáła’ ch’ikéí yę́ę ałdó’ yíkaigo ádaaní, Bóhólníihii, Bóhólníihii, nihá ąą ánílééh.” 8
“Ndi bí haadzáá’ dóó kóní, Áaníí ánhidishní, doo shééh honóhsin da.” 9
Díí bee na’alkááh ályáii, ashdla’ ch’ikę́ę́h t’áabí yee adéedahóoszįįd t’óó dadíizts’áa’ dóó saad doo yeda’áł’į́į da. 10
Shik’is ła’ beehaz’ą́ baa ólta’di ayóó saad yóhooł’aahígíí ałkéé’ yooníł. Ółta’jį’ táá’ bee nidízi’go, Sam t’áa akwíijį’ saad náyołta’, nináyiidzóoh, dóó náyíizhii yíhooł’aah ałtso yaa da’ółta’íi. Bí ałtso yaa da’ółta’íi t’áá akot’éego yaa náalnish dimǫ́ǫ bee na’ádlééh dóó bee náhidizíí’. Bí íiłnín gi’át’áo bee haz’áanii yíhóoł’aah dóó t’óó yénalniih t’éi biniiyé da. Dóó akéedi bee nina’íkaah bich’į’ hóolzhíshgo, Sam hasht’e’ ádólzin. Ákohgó, akéedi bee nina’ílkaah bí doo bi’díil’áhí dago yaa íiłta’. Hazhó’í dóó ałkée’ honí’ą́ǫ biba’ hasht’e’ dayíiláago yee yílnish.
Sam hait’áo e’éł’į́nii ts’ídá Bóhólníihii ła’ bik’ehgo dinóosełíi dóó ádoolníłii níshdoonił. “Bóhólníihii Diyin God koníiní: Nihokáá’ dine’é ba’áłchíní baa deeshłééł ałkéé’ dáasdzohgo, kwíi dóó aají áłch’į́į́digo: doo diyingo nanitin déiyiłsóódiigí bikihojidli doodahóyą́ǫ; ahééníziníi bilááh baa doolyééł.” 11
T’áá aníiltso “da’adiníil’įįł [nihi] ádeit’į́į” 12 dóó “hadíilzíł t’áá [nihizíizį́į], [nihí] oodlą’ bii’ yiidááł; [dóó] inítah [nihi] adidaníitah.” 13 Nihíish ha’íí díidí ńdadaazidjį’ bidahwíil’ą́ą’ nihe’íina’ łahgo ádíilníiłgi dóó ha’ádiilzíidgi? Nihíish ha’íí nihe’íina’ bii’ ńdiik’įsíi iisizį́ k’eh iiná, nihts’íís, k’é díi’ní, konísht’é, dóó náalyéii? K’ad hasht’e díilnííł dóó ádaa áhwíilyą́ dóó t’áá ałtsoní Bóhólníihii nihiDiyin God óhłééh nihił níníi bidaníil’ą́.
Inítah dóó Náás Óodaał
Shí łahda nanitiní ánii naagháago t’áa hooyąní ádin silį́į’go yóó alnéehgi niyá. Na’nitiní bizhé’é ákwii haazíí’ dóó be’awéé’ ayóó áyo’níi t’áá hooshch’į’ íiyáhii bijéí yinéesgaihíi yaa hóolne’. Bí t’áa neinił’įní yaa halne’íi eíí bí biniináii doo yik’i’diitíih da doodáo t’áa hooyąní áhoot’įįd. Ndi shí hastįį yá’at’éhii bénashníihgo ałdó’ kóníníi eíí bí Diyin God biniiyéhii bił bééhózin dóó be’awéé’ dah diiyáhíi—dóó bí eíí yá’át’éehgo yinéł’į́. Bí neheeskaihíi íiłní bí dóó ba’áłchíní eíí, yííł danlį́, bii’ hadíikah; t’áá aanínii yaa ákodanízin yidadíilkaal dóó dabítse’. Bí díí yee ałch’į’ ánáyiidláá: “shí nihił béédahózin eíí Jesus Christ bahane’ yá’át’éehii bidéiiti’gi, nihighan doo ałtso deinízin. T’áá ániiltso ahą́’ándoodlííł daniidlį́.”
Akondi ayóó ayo’níi ła’ ádingo hajéí néezgai dóó nantł’ah, díí hooghandóó ii’sizį́ k’eh iiná yee hasht’e’ ádadilyaa áko ahooláo da’ilíníi yidahóoł’ąą’ doole’é yee ti’dahooznii’ bináhjį’. 14
Ayóó oodlánii doo t’óó biniiyéhí da dóó iłwoláa da. Ndi, éí yee’ Jasus Christ ba’iiníidlí dóó ádooníi nihi Yisdá’iiníiłii, bízhi’ bee, dóó aa deidíiz’ą́ bee. Nihí “Christ yéigo [deiniidlą́ągo], dóó tʼáá íiyisíí laanaa [daniidzingo], dóó Diyin God ayóí [ádeíníiʼníigo], dóó nihookááʼ dineʼé tʼáá ałtso ayóó [ádeíníiʼníigo], náás [daniikáahgo],” 15 nihí hool’áo baa ákodaníizin dóó yiit’į́ nihits’íís yineel’ąníi biláágóó. Nihí lá baa hodóolzhish “ahíidiikah, dóó diyin haz’ą́ągi deidiizííł” 16 dóó “doo nihidiyóoł’náłí da, nléí Bóhólníihii niyáadi nída.” 17
Shí Brigham Young University–Idaho binaat’áánii nishłį́įgo, Eldir Jeffrey R. Holland Níłch’itsoh 1998 yii’ ólta’gi niyá ła’ damǫ́ǫ bik’eh hodilzingo ła’ haadzíh. Susan dóó shí da’ółta’íi ła’ baa doohkáh dóó bił yádadóołtíh Eldir Holland t’ahdoo saad yee haazííhgóó. Bił ałhíikai ałtsojį’ hoolzhíshgo, shí Eldir Holland néiyidéełkid, “Jó díidí da’ółta’í ááh ła’í bee nidíniitįįł, ha’íísh éí doo?”
Bí yee haadzíí’:
“Nihí agháo ałts’áhiikááh yíwohgo deidíilts’ééł. Ałníi’gi yee naazínée nahjį’ kódoonííłIił-káahjį’ da’oodlą́. Atiin ałni’íi doo hólóo dadoo.
“Jó tó tsííł nilíi hazóó’oo íiłkǫ łę́ę, háoshį́į́ ándoołtééł. Tó nilíníi háadi shį́į́ ni’dóolnih. Tó íilį́ bił, yilk’ol bik’eh, ayóó nilį́ bii hazhóo’oo éí doo bíighah da.
“Danínzin ádanile’. Doo danínzinígo éí nínzin. K’ad danínzin ádanile’.”
Eldir Holland yee haadzí’ę́ę ałníi’gi ádin doo nínée diné yihidiilyééd dóó 22 nááhaijį’ ádahóoniłíi yaa halne’ shina’ídíkid. Kóhodóoníłii yee’ Bóhólníihii dóó nihokáá’ dine’é ádaatį́į ałts’ąą kódoonííł, Eldir Holland Sodizin bá Hooghan ninályá dóó nohokáá’ dine’é ałch’ijí bii’ jizínée tsíiłgo ádoodįįł ní. Díí Bóhólníihii bá naalnishí da’ółta’í t’áá shǫǫ nídoolé, hasht’edóhnééh, dóó Yisdá’iiníiłii bikéé adahidíinóhsį́h. Bí hasht’e deilééh dóó náasjį’ bee wóhkah dóó íhontah, nanél’į́, dóó be’íina’ yii’ hahidiikáhii.
Aa deet’ą́ dóó t’áá aaníi
Binahjį’ t’áanihí be’íilníił yee’ ts’ídá ayáhídi Azhé’é Diyiníi ił hózhǫ́ yinahaz’ą́nii biyi’. Áá aaníí eíí hasht’éilnééh dóó náasjį’ oodáłii Yisdá’iiníiłii yiníidlą́, t’áá aníiltso ádiiníiłgo át’é nihits’íís bee: “Yá’át’éhígi íinidzaa, yá’át’éehgo índa ba’ahódlíigo naal’a’í nílíinii; t’įįhdígo bee na’ahoosdli’ígíí yá’át’éehgo ninaanish silį́į́’, k’ad éí lą’í bee nóhólníihgo ándeeshłííł; ninanit’a’í yaa bił hózhóonii bee ná’íldįįh doo.” 18
Shí eíí Diyin God Hool’áo Azhé’é nilį́į nihiZhé’é nilį́ dishní. Jesus Christ t’éiyá Bí Báyizhchį́ dóó Aye’ hiná, nihiYisdá’iiníiłii dóó Nina’ídláii nilį́. Shí díidí Bóhólníihii Jesus Christ bízhi’ baa hasti’íi bee t’áá da’aaníí dishní, áámen.