Hazhó’ó Dah’ooldah

Eldir D. Todd Christofferson Áyiilaa

Hastóí Naakits’áadah Yilt’áo Bá Naazį́į

Niidlą’ígíí dóó nihináago dabighanígíí bił Diyin God bit’áá áníínii biká ádeit’į́įgo niholóósgo, t’áá át’é yá’át’ééhii dandzinígíí t’áá ałtso diné dahdeiyíkaahgo lą’ígo bee dahólǫ́ǫ doo.

Dooládo’ nizhónígo dahat’ááłii Yisdá’iiníiłii nizhónii yá dahootaal da.

2015 yę́ędą́ą́’, United Nations “2030 Bee T’áá Ałtsóní T’áá BiDeiyíjeeh Hasht’éinééh“ wolyéego nídiiltsooz. “Ahodiilzééh dóó at’į́i diné dóó nahasdzáán bá nahat’á, k’ad dóó naasgóó“ baa hóóne’. T’áá ałtsóní T’áá Bi Deiyíjeeh Hast’eilnééh tsostsʼidtsʼáadah bee ndeiltáál 2030go ałtso be’da’doolnééł ádaalyaa, éí éí; te’é’į́ ádin doo, dichin doo hólǫ́ǫ da doo, ólta’ haałt’ée doo, saanii dóó hastóí aheełt’éego bee haz’aanii bá siláa doo, tó yidlánígíí dóó ts’iilzééh baa áháyą́ągo adoolnííł, dóó naanish yá’át’ééhii hólǫ́ǫ doo.¹

T’áá Bí Deiyíjeeh Hasht’e Hoolyai nahat’á baa ntsáhakeesgo yá’át’ééh dóó ílíinii át’é. Hózhǫ́ nidzinígíí, éí, booshk’iizhjígo na’ídikid nihook’áá dine’é t’áá bí hazho’ó bił nahaz’ą́ą doo. Ha’át’íí nihokáá’ dine’é da’at’į́įgo bee nahaz’ą́ą doo, ła’ ił hózhó bee haz’ą́ą doo, náás oodááł, k’é, dóó bee chánah oodááł hólǫ́ǫ doo? Diyin bizaad naakigo dine’é náásdeeskaigo yaa halne’. Ha’á’t’íí éí bits’ą́ą́dóó bidahodiil’ááł?

Áłk’idą́ą́’, diyin yá yáłti’ii Enoch éí diyin k’ehgo oodááł yee na’neezt’ą́ą́’ dóó “Kintah Hodilzinii wolyéego haidiilaa, Zion ndi.“² Kót’áó baa hoone’ “Bóhólníihii bidine’é Zion yee yíyiizhi’, háálá bijéí dóó bini’ t’ááł’á’í’ígíí biniinaa, dóó diyin k’ehgo kéédahatíín ńt’éé’, dóó baa dahojoobá’ígíí bitah ádin.“³

“Áádóó Bóhólníihii kéyah yik’ijisdli’, dóó dziłkáá’gi bik’idahojisdli’, dóó hodah nahaz’ą́ą́gi, dóó da’at’į́ daazlį́į́’.“⁴

Áłtsé dóó naaki góne’ neeznádiin nááhai diné Western Hemisphere kéyah Nephites dóó Lamanites ałdó’ nizhónígo da’at’į́įgo dahooldah baa hane’go baa ch’íhoot’ą́.“ Yisdá’iinííłii naahiina’go yitah nizhónígo na’neezt’ą́ą́’, “BiBóhólníihii dóó biDiyin God beehaz’áanii beiníláhígíí yik’ehgo deiyíkaah ńt’éé’, dóó tʼáá áłahjįʼ diyink’ehgo chʼiyáán ádąąh deit’į́įgo sodadilzin, dóó t’áá áłahjį’ éí ahéédiikahgo sodadilzin dóó Bóhólníihii bizaad deididoots’į́į́ł biniiyé. …

Dóó doo éí oolch’į́įd da, doodaii’ doo ahiłk’ijį’ ntsída’akees da, doodaii’ doo saad ahídeet’ááh da, doodaii’ ałjiłí, doodaii’ yooch’ííd, doodaii’ nda’ałtseedii, doodaii’ atseezį́ dóó na’adlo’ diné dóó asdzání bee tsi’naʼadáh ádaat’éii éí bitahgóó ádin ńt’ę́ę́’; dóó t’áá aaníí éí Diyin God t’áá ałtso nihookáá’ dine’é bíla’ yee áyiilaa’ígíí éí t’ah doo kót’áo bił dahózhǫ́ǫ da ńt’ę́ę́’ díí dine’é íiyisíí bił dahózhónígi át’áo.”⁵

Díí dah ooldah naakigo baahane’ yá’ąąshdéé’ bee ak’ihojídlí naaki beehaz’áanii yádahodiyingo yee dadinéesą́: “Diyin God Bóhólníihii nihijéí dóó nihiyi’sizíinii dóó nihíni’ t’áá át’é bee ayóó ádeiyínóhní“, dóó “Nihinaagóó dabighanígíí t’áá nihigi’ át’áó áyóó ádeiyínóhní.“⁶ Diyin God iiná ádeił’į́įgo yik’eh dahół’į́, dóó ałk’idadeez’į́į́’ ats’íís dóó iisizį́ k’ehgo. Doctine dóó Covenants bii’ saad, díí dine’é “bik’éí yik’i dadeez’į́į́’, dóó Diyin God yaadahaniihgo t’áá ałtsóní yee yich’į’ dadeez’į́į́’.“⁷

Ákodzaa ndi, Elder Quentin L. Cook díí abíní yee haadzíí’ yę́ę, Naaltsoos Mormon wolyéhígíí 4 Nephi biyi’gi yá’át’éehgo dah’ooldah baa hóóne’ yę́ę naakidi neeznádiin bilááhgóó t’áadoo ahoolzhiizh da. Yá’át’éehgo dah’ooldah doo ałahjį’ ba’ódlii da dooleeł, dóó yá’át’éehgo dahooldah doochxǫǫł íiyisíí yá’ádaat’ééhii nahjį’ kódeiyiilaago éí áhoodiilzééh dóó náás ooldah yee niłdzil. Kwe’égi’ éiyá, chį́į́dii yi’oołkąąhígíí ndaazhdiilá, diné “nda’ahijaah daazlį́į́’; sodizin yee da’atį́įgo ádeiyiilaa, dóó t’áá áníígo Christ bisodizin yę́ę doo deiniizį́į́’ da.“⁸

“Áádóó baa hoolzhiizh táadi neeznádiin ałtso nááhaigo, t’áá áłah Nephi dóó Lamanites dine’é éí aheełt’éego bąąhági át’éii yaa ńdiikai.”⁹

Neeznádiin nináánááhaigo, dimiiltsoh ánééláá’go anaa’ ndabistseed dóó nizhónígo dah’ooldah yę́ę ał’ąąh nda’ahiltseed daazlį́į́’.

Díí baa ntsá’ákees dóó ałk’idą́ą́’ diné da’at’į́įgo dadeikah yę́ę doo ákot’éégóó deeskai, áko baantsá ákeesgo diné Diyin God doo yich’į’ aandahalne’góó dóó “ats’íís yada’ólí,“ daaleehgo hodoochxǫǫł haleeh. Ats’íís ba’jólíigo éí diyingo diné bá neilyáii dóó diné bá hodilzin Ayiileii doo ba’jólíi da dóó at’į́, adziilii, dóó aaha’niih íiyisíí nidzin haleeh (háída nááná ła’ nahat’á yikéé’ sizíigo yaa daadloh dóó at’í’deił’į́). Ákohgo, hazhó’ó dah’ooldahgo kéédahat’inígíí, éí Aláahdi Naat’áanii Benjamin ádííniid [áda’biileii], bi’ayóó át’áó ééhózinii yee dadínoosééł, doodaii’ t’áá ákohgi át’éii dóó t’áá áníínii bił béédahódoozįįł.“¹⁰

Hooghan haz’ą́ dóó oodlá bił nahaz’ą́ íiyisíí diné dóó didanaazhjaa’ nanitin yá’át’ééhii náásgóó dine’é kééhdahat’į́į doo yaadeiyilé. Díí yá’át’ééh nda’nitin, Diyin bizaad bee akétł’óół, éí doo hayooch’íídgóó, t’áá hó hąąh na’asdlá dóó baa’áháyą́, aka’a’ayeed, da’iigeh dóó hazho’ǫ́ ahił aské, nááná ła’ dóó bee dahólónígíí hołdanilį́, nááná ła’ bika’a’ayeed dóó naanish nidzin dóó bee jizínígíí ádaat’é , dóó bedaałt’éhígíí.

Gerard Baker atseezį́ binaaltsoos-yiyi’-na’azooí díí yihah biyi’ Wall Street Journal na’azoh, bizhe’é, Fredrick Baker, 100 bináahaijį’ ahoolzhiizhgo yaa haznih. Bizhe’é nizaadgóó yiniyé hiiná ńt’é’ígíí biniyéhígíí ła’ yaa hoolne’ áádóó kódííniid:

“Nizaadóó iiná hait’áó át’ehígíí nihił béé hodoozįįł ndi hait’áó hózhǫ́ nizhónígo iiná ádadiilniił baa ntsídeikees dooleeł yę́ę nisin, haanizah niha’deet’ą́ biyi’. Kwe’é, doo nanitł’agóó shizhe’é yiniinaa nízaadgóó biiniłkanígíí shił bééhózin.

“Hiiná néédą́ą́ honaanish, t’áá ha’ii’nííł éí ndagha’, hak’éí baa áháyą́, doo éí áłahjį’ bee ha’ahóót’į’ígíí éí ndagha’. Íiyisíí bitł’ááh siléí yee neeznádiin hoolzhish ńt’é’ígíí—éí hooghan haz’ą́, Diyin God, dóó hak’éyah haz’ą́ bá áhát’į’.

Hooghan haz’ą́ yę́ę dááchxǫ’ nahaz’ą́ągo, shizhe’é bizáanii dizdiin dóó ba’aan nahai bił nilį́įgo, azhe’é ba’áłchíní hast’ą́ągo yaa’áhályą́ą ńt’éé’. Shimá dóó shizhe’é ła’ be’awéé’ doo ákó hodoonííłgóó baa ntsá’ákeesii ádzaago dahnidiidzá íiyisíí áádi hólǫ́ǫ́ ńt’éé’. …

Áádóó oodlą’ t’óó índa naakaahígíí t’éiyá baa na’aldeehgo, shizhe’é t’áá áníigo, Catholic yoodlą́ągo, Christ saad yee ak’ihojisdlígíí doo ni’ kwíílééhgóó yoodlą́ągo iiná áyiilaa. Áko, łahda baa ntséskeesgo háálá t’áá bí t’éiyá hazho’ó yich’į’ hasht’e’ádiilyaago biniinaa nízaadgoó iiná áyiilaa.

“Dine bik’ihojisdli’ii nishlį́—ólta’ ya’át’ééhii bee shik’ihojisdli’, t’áá shi nizhónígo sha’ałchiní hólónígíí, adawiis’áádéé shik’ihojisdli doo nisin da ndi. Ákondi azhą́ baahashniih dóó baa ahééh nisin shii’hólį́į ndi, hastiin aláahgo baa hashniih dóó baa ahééh nisin, doo saad hólǫ́ǫ́góó doodaii’ doo bííghahí níígóó, doo bee sha’doolyééł doodaii’ bee shéé ho’didoolzįįł nizingóó—neeznádiingóó—binaanish ííł’į́ áłtsíísí ndi, bááh niilyáhígíí dóó yá’át’ééhii yaa bił hózhǫ́ǫgóó iiná áyiilaa.“¹¹

Sodazin dóó da’oodlaą’ íiyisíí bika’áhát’ínee ániid deiháágóó dine’é dadeiyíkááhgóó ni’ kódaadzaa. Lą’ída diné Diyin God woodlą́ dóó bíká áhát’į́ doo yá’át’ééhgo asdzį́ át’ée da danizin t’áá ła’í asdzígi dóó dííjį́įdi dah da’íldééhgo.¹² T’áá áníit’é bee lą́ dadidiinííł nisin doo iinishdlą́ą da daanínigíí, yídeiyíghah, dóó diné yá’át’ééhii dóó t’áá ákogi át’éí yikéé’ naazį́. Ákondi, doo éí bee ła’ dadiidleeł da, díí éí doo ákóhodoonííł da doo Diyin áká’aalwodgóó. Christ bebee adinídíín ááłdishní. Yisdá’iiníiłii kóní, “Adínídíinii t’áá anínígíí nishłį’ nihokáá’ diné ła’í nízínígo nahasdzáán yikáá’ niyahígíí yi’didoołdlał.“¹³ Hół bééhózin doodaii’ doo hół bééhózingóó, diné, asdzání, áłchíní t’áá da’oodlą́ą́góó, ndahaz’ą́ą́góó dóó daheelzhííshgóó Christ bibee adinídíín bii’ naazlá áko yá’át’ééh dóó doo yá’át’ééhii béé hózinígíí ntsa’ákees wolyéíí bee dahólǫ́.¹⁴

Ákot’ée ndi, doo da’oodlánígíí t’áá hó dóó ya’át’ééhii bee iiná Diyin God doo bidéét’i’góó, éí ch’il bikétłóól bits’ą́ą́dóó k’ékal doo. O’ool’įįł dóó áda’al’íinii t’éiyágo dahooldah bii’ ya’át’ééhii bee bidziil yę́ę doo bííghah da. Háida biyá’át’áí t’éiyágo dóó t’áá bí yinízin dóó bił yá’át’éhígí bilááhgóó doo yinízingóó, bik’ehgoo’ígíí bééhodoozįįł.

Dah’ooldah, éí át’éhígíí, ahaa na’ataash hó ájínínígíí t’éiyá bee dooda jiníigo dah’ooldah doochxǫǫł. Aa’dilyé, diné t’óó bitah joolwoł, awéé’ doo ahąą’at’aashgóó haleehígíí¹⁵ dóó awée’ t’áadoo biniyéhígóó háhalt’ood, éí ła’ doo yá’át’éehgo iiná bits’ą́ądóó dích’íigo neest’ą́ éí t’áá áłahjį’ aa’dilyé bee hoolzhishdę́ę́’ hada’nise’. Chánah dah’oolda hazho’ó si’ą́ yik’ijį’ naalnish ła’ éí áłchíní te’é’į́ bii’ nilzé dóó azhe’é hazhó’ó na’nitin t’áágééd łahda díkwíí da ałkéé’ nda’achííh; sáanii t’áá sáhí da’nisé naakigo bąąh silá’ą́ą́ ádin; dóó ólta’ t’áá íiyisíí bich’į’ ańdahazt’i’go nda’nitin, dóó nááná ła áka’a’ayeed bił nahaz’ą́ ałdó’; bichį’ ańdahaz’t’i’ háálá hooghandi ch’ééh ádáát’įįnígíí biniinaa. ¹⁶ Díí ańdahazt’i’ bighą́ą́ji’ éí adąąh nahonikaad dóó ch’ééh ts’i’díkees ádaat’éí—hontsíkees dóó hayi’di át’éíi ndahachxooh t’áá ałtsóní baa tiihdahakááh.

Nephi kóní:

“Yíí nihokáá’ dine’é yíyists’ą́ą́’ii, dóó Diyin God bibe’adziil dóó Ii’sizį́ Diyinii aahalyéí doo hólǫ́ǫ da nínígíí! …

“… Yíí t’áá ałtso daditsxisígíí, dóó bádahachį’ígíí háálá Diyin God t’áá áníí ánínígíí biniinaa!“¹⁷

Bił ał’ąą át’éhígíí éí, áłchíní dóó t’áá áltso diné nihahane’ baa hózhóonii éí Diyin God bit’áá áníinii “yá’át’ééhjígo dahatsih, doodaii’ Paul ání, “hózhǫ́ yá’át’ééhjígo,“¹⁸ ił hózhį’ dóó dah’ooldah bitah yá’ádaat’ééh k’ad dóó hool’áágóó ’k’é dóó íł hózhǫ́.

Diyin God bit’áá áníinii éí íiyisíí t’áá áníinii ba’áłchiní bił dahózhį́į́jį’ binahat’á át’é. Díí t’áá áníinii ádaat’é Diyin God hiiná, nihiyi’ sizíinii Yá’áshdę́ę́’ YiZhe’é nilį́; Be’ayóó’o’ooní bee bééhózinígíí éí, Bibeehaz’áanii nihee nílá áko bił Nihił dahózhóonígíí t’áá át’é nihee holǫ́ǫ doo; Jesus Christ éí Diyin God BiYe’ nihiYisdá’íiniiłii nilį́; áko Ti’hooznii’ áko nihibąąhági’ át’éii yik’é Nina’nídláago bi’diisyį́, adaana’asiikanígíí bik’ehgo; dóó anoonééłdę́ę́’ naadiidza, bits’ą́ą́dóó nohokáá’ dine’é t’áá ałtso Hiiná Nidadoodleeł; dóó t’áá ániit’é bidááhdóó deidiidzįįłgo nihá’nahodoo’ááł, éí éí, nihe’iiná yaa hodoolnih.¹⁹

Náhást’éí yihahgóne’ “ándahwii’aahii dahwéé’aa“ wolyéí,“ Diyin Yá Yáłti’ii Alma aláahdi ánahwii’aahii nilį́į́déé’ nahjį’ hááyá dóó sodizin yilą́ą́jį sizį́ silį́į́’. Ádaahodzodlí, ak’ijį’ídlį́ dóó iłhatsoh diné bitah dóó íiyisíí sodizin da’atah bitah noot’į́łígíí haadoolnííł biniyé.²⁰ Elder Stephen D. Nadauld łah díí yiyiiłtsą́, “[Alma] diyingo kódeeshniił nínéé diné ádáát’įįlígíí bééhaz’áanii bá ádaalne’ doo yik’eh hólį́ biniyé at’į́į́ da, ákondi Diyin God bizaad yee yił hodoolnih, bee na’nitin yee neidínóot’į́į́ł dóó nina’ílyá bee hoot’ááł yee łahgo ádadoonííł biniyé.“²¹

Łą’ígo bił kéédahoniit’ínígíí dóó nihinaagóó kéédahat’inígíí biká ádiijahgo át’é bee adziil dóó házhó’í dah’ooldah bee kéédahwiitį́į doo, áádóó íiyisíí dóó aka’a’ayeed dina’ígíí éí Diyin God ayóó át’áó nina’ilyá binahat’a’ bee na’niitin dóó bee hiniináa doo. Díí saad sin biyi’ígíí bik’ehgo ádadiiní:

Nihizází bida’oodlą’, ayóó adeiyínííni
Nihik’is dóó dahnihoołch’idígíí t’áá ałah nihich’į́ nahwiinanígíí t’áá át’é biyi’, 
Dóó ńda’nóhtin, jó, ayóó’ó’óhnih bił bééhózin,
Saad yiłzhółí dóó iiná niłtolígíí bee.22 

Nihí, nihik’éí, dóó nihinaago bił kéédahwiniit’ínígíí lą́ dadiiníigo “Diyin God bit’áá áníínii“ nihooloosgo, yá’át’ééhgóó bee da’iináanii t’áá ałtso bee dah’da’íldééhii hózhǫ́ hólǫ́ǫ doo.

Bi’ayóó’ó’óni’ bii’, Diyin God Biye’ T’áá Ła’ígíí Nihainíłtį́ áko iiná doo ninít’i’ii nihee hólǫ́ǫ dooleeł.²³

“[Jesus Christ] nihookáá dine’é bá yá’át’ééhígíí t’éiyá yá ííł’į́; háálá nihokáá’ dine’é ayóó áyóní, áko diné t’áá ałtso bich’į’ nináhidookah biniyé be’iina’ ndi nínéídiní’ą́. Éí bąą, bi yisdá’iildééh doo ndadidoołééł da doo ła’ yididoonííł da.

Áko shooh, ła’ísh yich’į’ dilwosh, kóníigo: Yíwohjį’ shits’ą́ąjį’ deinóhkááh? Áko shooh, Dooda, nihidishní; ákondi ání: Nahasdzáán ndanees’áádéé’ t’áá ánoht’é shaahokááh, abe’ dóó tsésná bitł’izh, béeso t’áágééd dóó doo bááhílínígóó nadahołniih.“²⁴

Díí baa dahwiilne’ “hojooba’ ádaniidzingo, a’oh daniidzingo,“²⁵dóó Jesus Christ bizhi’ bee, amen.