De genezende kracht van vergiffenis
Als wij in ons hart vergiffenis kunnen vinden voor hen die ons verdriet hebben aangedaan en schade hebben toegebracht, stijgen wij naar een hoger niveau van eigenwaarde en welzijn.
Geliefde broeders, zusters en vrienden, ik begroet u in een geest van ootmoed en gebed. Ik wil het vandaag hebben over de genezende kracht van vergiffenis.
In de prachtige heuvels van Pennsylvania leidt een toegewijde groep christenen een eenvoudig leven zonder auto’s, elektriciteit of moderne machines. Zij werken hard en leiden een rustig, vredig leven, in afzondering van de wereld. Het meeste voedsel komt van hun eigen boerderijen. De vrouwen naaien en breien en weven hun kleding, die zedig en eenvoudig is. Ze heten de Amish.
Een melkwagenchauffeur van 32 jaar woonde met zijn gezin in de buurt van hun gemeenschap in Nickel Mines. Hij was zelf geen Amish, maar hij moest bij veel Amish-zuivelbedrijven melk ophalen. Daar kreeg hij de bijnaam ‘de stille melkman’. In oktober vorig jaar raakte hij ineens alle rede en beheersing kwijt. In zijn gekwelde gedachten gaf hij God de schuld van de dood van zijn eerste kind en enkele verwrongen herinneringen. Hij stormde zonder dat daar reden toe was de school van de Amish binnen, liet de jongens en de volwassenen gaan en bond de tien meisjes vast. Hij schoot op de meisjes, waarbij hij er vijf doodde en vijf verwondde. Daarna benam hij zich het leven.
Dit schokkende geweld veroorzaakte groot verdriet onder de Amish, maar geen woede. Er was pijn, maar geen haat. Zij vergaven onmiddellijk. Ze begonnen meteen gezamenlijk het gekwelde gezin van de melkman de hand te reiken. Toen zijn familie na zijn begrafenis in zijn woning bijeenkwam, kwam er een Amish-buurman, sloeg zijn armen om de vader van de dode schutter heen en zei: ‘Wij vergeven u.’1 Amish-leiders bezochten de vrouw en kinderen van de melkman om hun medeleven, vergiffenis, hulp en liefde te betuigen. Ongeveer de helft van de rouwenden bij de begrafenis van de melkman waren Amish. De Amish op hun beurt nodigden de familie van de melkman uit om de uitvaartdiensten voor de gedode meisjes bij te wonen. Er daalde een opmerkelijke vrede neer op de Amish toen hun geloof hen door deze crisis heen hielp.
Een welsprekende plaatselijke inwoner gaf deze samenvatting van de tragedie: ‘We spreken allemaal dezelfde taal, en niet alleen Engels, maar een taal van zorgzaamheid, een taal van gemeenschapszin en een taal van dienstbetoon. En ja, een taal van vergiffenis.’2 Het was een verbazende uitstorting van hun volledige geloof in de leringen van de Heer in de bergrede: ‘Hebt uw vijanden lief en bidt voor wie u vervolgen.’3
De familie van de melkman die de vijf meisjes doodde, gaf de volgende verklaring uit:
‘Aan onze Amish-vrienden, buren en omwonenden:
‘Onze familie wil u allen laten weten dat wij overweldigd zijn door de vergiffenis, genade en barmhartigheid die u ons hebt betoond. Uw liefde voor onze familie heeft bijgedragen tot de genezing die wij zo dringend nodig hebben. De gebeden, bloemen, kaarten en geschenken die u ons hebt geboden, hebben ons op onbeschrijflijke wijze ontroerd. Uw mededogen heeft zich uitgestrekt tot buiten ons gezin, buiten onze gemeenschap en verandert de wereld, en daar danken wij u oprecht voor.
‘Weet dat ons hart gebroken is door het gebeurde. Wij voelen groot verdriet voor al onze Amish-buren die wij hebben liefgehad en nog steeds liefhebben. Wij weten dat er nog veel moeilijke dagen in het verschiet liggen voor alle families die dierbaren zijn kwijtgeraakt, dus blijven wij op de God van alle troost hopen en vertrouwen in ons aller pogingen om ons leven weer op te pakken.’4
Hoe kon die hele groep Amish blijk geven van zo’n vergiffenis? Dat kwam door hun geloof in God en hun vertrouwen in zijn woord, wat diep in hun wezen geworteld is. Zij zien zichzelf als discipelen van Christus en willen zijn voorbeeld volgen.
Veel mensen die van het drama hoorden, stuurden de Amish geld voor de ziektekosten van de vijf overlevende meisjes en de begrafeniskosten van de vijf die waren gedood. Als een verder bewijs van hun discipelschap besloten de Amish een deel van het geld aan de weduwe van de melkman en haar drie kinderen te geven omdat ook zij slachtoffer van dit verschrikkelijke drama waren.
Vergiffenis komt niet altijd onmiddellijk zoals bij de Amish. Als onschuldige kinderen mishandeld of gedood worden, denken de meesten onder ons niet meteen aan vergiffenis. Onze natuurlijke reactie is boosheid. We voelen ons misschien zelfs gerechtvaardigd in onze drang om het iemand die ons of onze gezinsleden kwaad doet, ‘betaald te zetten’.
Dr. Sidney Simon, een autoriteit op het gebied van waardenverwezenlijking, heeft een uitstekende definitie gegeven van vergiffenis in intermenselijke relaties:
‘Vergeven betekent dat we de energie die we eens staken in het koesteren van wrok en rancune en het likken van open wonden vrijmaken en zinvoller gebruiken. Het houdt in dat we de kracht ontdekken die we al hadden en ons onbeperkte vermogen tot het begrijpen en aanvaarden van andere mensen en onszelf herontdekken.’5
De meesten van ons hebben tijd nodig om verdriet en verlies te verwerken. Wij kunnen allerlei redenen bedenken om het schenken van vergiffenis uit te stellen. Een daarvan is wachten met vergeven tot de boosdoeners zich bekeren. Maar dat uitstel leidt tot het verlies van de gemoedsrust en het geluk die wij zouden kunnen voelen. De dwaasheid om telkens oude koeien uit de sloot te halen, maakt niet gelukkig.
Sommigen koesteren hun hele leven wrok, zich niet bewust van het feit dat de moed opbrengen om de mensen die ons iets misdaan hebben te vergeven uiterst gezond is en een therapeutische uitwerking heeft.
We komen makkelijker tot vergeven als we, net als de Amish, geloof in God hebben en vertrouwen op zijn woord. Dergelijk geloof ‘stelt mensen in staat om het slechtste in de mens te weerstaan. Het stelt mensen ook in staat om verder te kijken dan zichzelf. En belangrijker nog: het stelt hen in staat om te vergeven.’6
Wij allen worden wel eens gekwetst door ervaringen waar wij het nut niet van inzien. Wij kunnen ze niet begrijpen of verklaren. We komen er misschien wel nooit achter waarom sommige dingen gebeuren. Alleen de Heer kent de reden voor een deel van ons lijden. Maar omdat het gebeurt, moeten wij het doorstaan. President Howard W. Hunter heeft ooit gezegd: ‘God weet wat wij niet weten en ziet wat wij niet zien.’7
President Brigham Young heeft een diepzinnige uitleg gegeven die het doel van ten minste een deel van ons lijden verklaart: ‘Elke ramp die sterfelijke wezens kan overkomen, zal op die uitverkorenen vallen om hen voor te bereiden op de tegenwoordigheid des Heren. (…) Elke beproeving en ervaring die u hebt doorstaan, is nodig voor uw heil.’8
Als wij in ons hart vergiffenis kunnen vinden voor hen die ons verdriet hebben aangedaan en schade hebben toegebracht, stijgen wij naar een hoger niveau van eigenwaarde en welzijn. Uit recente onderzoeken blijkt dat mensen die geleerd hebben om te vergeven, ‘minder boos, meer hoopvol, minder depressief, minder bezorgd en minder gestrest’ raken, wat leidt tot een sterker gevoel van lichamelijk welzijn.9 Uit een ander onderzoek blijkt ‘dat vergiffenis een bevrijdende gave is die mensen zichzelf kunnen geven.’10
De Heer heeft ons in onze tijd als volgt aangespoord: ‘Daarom zeg Ik u, dat gij elkaar dient te vergeven.’ En dan maakt Hij het een vereiste met de volgende woorden: ‘Ik, de Heer, zal vergeven wie Ik vergeven wil, maar van u wordt het vereist alle mensen te vergeven.’11
Een zuster die een pijnlijke echtscheiding had meegemaakt, kreeg een goed advies van haar bisschop: ‘Laat in uw hart een plekje open voor vergiffenis. En als die komt, heet die dan welkom.’12 Voor de Amish was die er al, want ‘vergiffenis is een “diepgeworteld” element van [hun] godsdienst.’13 Hun voorbeeld van vergiffenis is een verheven uiting van christelijke naastenliefde.
Hier in Salt Lake City werd bisschop Steven Christensen in 1985 buiten zijn schuld wreed en zinloos gedood door een bom, die inderdaad bedoeld was om hem te doden. Hij was de zoon van Mac en Joan Christensen, de man van Terri, en de vader van vier kinderen. Met toestemming van zijn ouders, vertel ik wat zij ervan leerden. Na die verschrikkelijke daad werden enkele leden van de familie Christensen meedogenloos door de nieuwsmedia gevolgd. Bij een gelegenheid nam een van de familieleden dusdanig aanstoot aan inbreuk op zijn privacy dat Stevens vader, Mac, hem moest tegenhouden. Mac dacht toen: ‘Dit vernietigt mijn familie als we niet vergeven.’ Er komt geen einde aan de boosheid en haat als we hier niet overheen komen.’ De familie kwam tot genezing en gemoedsrust toen ze de boosheid uit hun hart banden en in staat waren om de man te vergeven die hun zoon het leven had benomen.
Onlangs hadden we hier in Utah twee andere drama’s waarbij blijk werd gegeven van geloof en de genezende kracht van vergiffenis. Gary Cerans vrouw en kinderen lieten op kerstavond het leven toen hun wagen werd geraakt door een vrachtwagen, maar hij sprak onmiddellijk zijn vergiffenis en bezorgdheid uit voor de bestuurder, van wie werd beweerd dat hij dronken was. Afgelopen februari botste een auto tegen de wagen van bisschop Christopher Williams, waarbij zijn zwangere vrouw en twee van zijn kinderen omkwamen. Hij moest beslissen hoe hij zou reageren, en dat was om de bestuurder die het ongeluk had veroorzaakt ‘onvoorwaardelijk te vergeven’ zodat het genezingsproces ongehinderd plaats kon vinden.14
Wat kunnen wij van dergelijke gebeurtenissen leren? Wij moeten boze gevoelens herkennen en erkennen. Dat vereist nederigheid, maar als we op onze knieën gaan en onze hemelse Vader vragen om vergevensgezindheid, zal Hij ons helpen. De Heer eist voor ons eigen welzijn van ons dat wij ‘alle mensen […] vergeven’15 omdat ‘haat geestelijke groei tegenhoudt’.16 Alleen als wij ons van haat en verbittering kunnen ontdoen, kan de Heer ons hart troost geven, net zoals Hij deed voor de Amish en de families Christensen, Ceran en Williams.
Natuurlijk moet onze samenleving beschermd worden tegen geharde criminelen, want ‘de barmhartigheid [kan] de gerechtigheid [niet] beroven.’17 Bisschop Williams had het daar ook over toen hij zei: ‘Vergiffenis is een bron van kracht. Maar het doet de gevolgen niet teniet.’18 Als er zich tragische voorvallen voordoen, moeten we daar niet op reageren met wraakacties, maar moeten we het recht op zijn beloop laten en de kwestie vervolgens loslaten. Het is niet makkelijk om los te laten en ons hart van voortwoekerende wrok te ontdoen. De Heiland heeft ons allen door zijn verzoening een heerlijk soort gemoedsrust geboden, maar die kunnen we alleen krijgen als we bereid zijn om negatieve gevoelens van boosheid, wrok en haat opzij te zetten. Voor allen onder ons die vergeven wie tegen ons hebben begaan’19, zelfs ernstige misdaden, brengt de verzoening rust en vrede.
Laten wij eraan denken dat we moeten vergeven om vergeven te worden. Zoals het in een van mijn lievelingslofzangen staat: ‘O, vergeeft, zoals ook gij wilt vergeven zijn door Mij.’20 Ik geloof met hart en ziel in de genezende kracht die wij kunnen ontvangen als wij de raad van de Heiland volgen om ‘alle mensen te vergeven’21. In de naam van Jezus Christus. Amen.