iVakatakila kivei Keda Yadua: Na Nodra iVakavuvuli kei na iVakaraitaki na Parofita

Elder Robert D. Hales

Ena Kuoramu ni iApositolo Le Tinikarua

Na ivakatakila kivei keda yadua sai koya na sala eda kila kina vakaikeda na veika dina bibi me baleta na noda bula tiko oqo.

Ena noda sa mai yacova oqo na itinitini ni soqoni ni koniferedi vakairogorogo oqo, au duavata kei kemuni ena marau ni da sa mai tokoni Peresitedi Henry B. Eyring me sa dua na daunivakasala ena Mataveiliutaki Taumada kei Elder Quentin L. Cook me dua na lewe ni Kuoramu ni iApositolo Le Tinikarua vata kei Elder Walter F. Gonzalez me lewe ni vitu na Peresitedi ni Vitusagavulu. Au sa lomana ka tokoni iratou ka vakadinadinataka ni ratou sa kacivi mai vua na Kalou mai vua e dua na parofita bula, o Peresitedi Gordon B. Hinckley, “ena yalo ni ivakatakila kei na parofisai.”¹

Na soqoni ena rua na siga sa oti oqo sa vakavulica vei keda ni sa gadrevi dina sara na ivakatakila me baleta na cakacaka ni Turaga kei na ivakatakila ki na tamata yadua ena noda bula. Na ivakatakila kivei keda yadua sa ikoya na sala eda kila kina vakaikeda na veika dina bibi me baleta na noda bula tiko oqo: o ya ni sa bula dina tiko na Kalou, na Tamada Tawamudu, kei na Luvena, o Jisu Karisito; kei na dina ni kosipeli vakalesuimai; kei na inaki kei na veidusimaki ni Kalou kivei keda.

E vuqa na veika au sa kila tu me baleta na ivakatakila au a vulica mai na nodra ivakaraitaki na parofita ni gauna makawa kei na gauna oqo. Ena yakavi nikua au gadreva meu wasea kina e vica na ivakaraitaki oqo ka sa noqu masu ni na vakauqeti keda me da vakasaqara na veivakalougatataki ni ivakatakila ki na tamata yadua ena noda bula.

Niu a se tamata gone ka mata tiko ni iwasewase, au a lesi meu ivukevuke nei Elder Marion G. Romney ena kena laki tuvanaki vou na mataveiliutaki ni dua na iteki. Ena ilakolako balavu ka vakanomodi ki na koniferedi oqo, keirau sa mani veivosaki sara ena veika vakayalo me baleta na neirau ilesilesi. A vakavulici au o Elder Romney ena veisala e dau vakalougatataki keda kina na Turaga ena ivakatakila. “Robert,” a kaya mai, “Au sa vulica rawa ni gauna eda talai tiko kina mai vua na Turaga, eda na vakalougatataki me da vakayacora rawa kina na veika eda a lesi me da cakava.” A tomana tale o Elder Romney ni keirau na yaco tiko yani ki na siti yawa oqo, keirau na tekiduru ka masu, veivakatarogi vei ira na lewe ni matabete, tekiduru tale ena masu, ka na qai vakatakila mai vei keirau na Yalo Tabu na tamata e sa digitaka na Turaga me sa na peresitedi vou ni iteki. A yalataka vei au ni na yaco me dua na ka vakayalo cecere ki na noqu bula, ia a qai yaco dina.

Oi keda yadua eda a talai mai ki vuravura oqo mai vua na Tamada Vakalomalagi me da mai rawata na bula tawamudu: “Ia sai koya oqo na bula tawamudu, me ra kilai kemuni na Kalou dina duaduaga kei Jisu Karisito ko koya ko ni a tala mai.”² Me da kila vakacava vakaikeda yadua na Tamana kei na Luvena? Ena ivakatakila kivei keda yadua. Na ivakatakila kivei keda yadua sai koya na sala ena vukei keda kina na Tamada Vakalomalagi me da kilai Koya kei na Luvena, vulica ka bulataka na kosipeli, ka vosota ki na ivakataotioti ena bula dodonu, ka rawata kina na bula tawamudu—me da lesu tale kivei iRatou.

Ko na taroga beka, “Eda na kunea vakacava na ivakatakila kivei keda yadua?” E a veivakasalataki o Paula vei ira na Yalododonu me ra dau vakararavi ga ki na Yalotabu ka me kakua ki na vuku vakavuravura.³ Na kena rawati na Yalotabu, eda na tekivu ena masu. E sa vulica taumada tu mai o Peresitedi Lorenzo Snow na kosipeli ena vica na yabaki ni bera ni mai lewena na Lotu. Ia a sega ni ciqoma e dua na kena ivakadinadina me yacova ni oti e rua se tolu na macawa ni sa papitaiso oti ena nona a laki masumasu vuni. “E a sobuti au na Yalo ni Kalou,” a kaya. “Io, au a reki ka marau kau vakila [niu] sa qai kila vakaidina ni sa bula dina tiko na Kalou, ni ko Jisu Karisito na Luve ni Kalou, kei na kena vakalesuimai na Matabete tabu kei na taucoko ni Kosipeli.”⁴

Au sa vulica ni masu sa yavu tudei ni ivakatakila kivei keda yadua. Ia sa gadrevi kina e levu na ka. Niu a se mata ni iwasewase tiko, au a vuli mai vei Elder Boyd K. Packer, e dua talega na iApositolo. Keirau a lesi me keirau laki tuvanaka vou e dua na iteki ka keirau tekivu ena tekiduru vata ena masu. Ni oti na veivakatarogi vei ira na iliuliu ni matabete ka cabora e dua na masu, a kaya sara o Elder Packer me keirau wavokita mada na valelevu o ya. Ni keirau sa lako tiko, a vakaraitaka o koya e dua na ivakavuvuli bibi ni kena rawati na ivakatakila kivei keda yadua—o ya na ivakavuvuli a vakavulica na Turaga kivei Oliver Cowdery: “Ia … mo vakasamataka vakavinaka taumada.”⁵ Keirau sa vakasamataka kina na neirau ilesilesi, veivakasalataki vata, ka vakarorogo ki na domo ni Yalotabu. Ni keirau sa lesu, keirau a masu ka vuli tale ka oti o ya keirau sa vakavakarau ki na kena ciqomi na ivakatakila.

Na ivakatakila ena yaco ga mai ena nona gauna na Turaga, ka sa kena ibalebale me da dau toso tikoga ki liu ena vakabauta, ka dina ga ni da se bera sara ni ciqoma na isau ni noda kerekere. Me vaka niu dua na Vakaitutu Raraba, au a lesi meu veivuke ki na kena tuvanaki vou e dua na mataveiliutaki ni iteki ena ruku ni veidusimaki nei Elder Ezra Taft Benson. Ni oti na masu, veivakatarogi, vuli, ka masu tale, a tarogi au mai o Elder Benson seu sa kila o cei me sa na peresitedi vou. Au a kaya ni se bera ni yaco mai vei au na veivakauqeti o ya. A raici au mai vakabalavu sara ka kaya mai ni se bera talega ni ciqoma. Ia, keirau a vakauqeti me keirau kerea e tolu na lewe ni matabete bula kilikili me ratou vosa ena soqoni ena yakavi ni Vakarauwai ni koniferedi. Ni qai tekivu ga vakalailai na vosa nei koya na ikatolu ni vosa, sa vakauqeti au na Yalotabu ni sai koya oqo me sa peresitedi vou ni iteki. Au rai yani vei Peresitedi Benson kau raica ni sa drodro sobu na wai ni matana. Sa mai soli ruarua vei keirau na ivakatakila—ia mai na kena vakasaqarai tikoga na lewa nei Tamada Vakalomalagi ni da toso ki liu ena vakabauta.

Ena ivakatekivu ni noqu veiqaravi Vakalotu a vakavulica kina o Elder Harold B. Lee na ivakavuvuli oqo ena gauna a mai tauyavutaka kina e dua na iteki vou mai na tikina keitou tiko kina. A tarogi au o Elder Lee ena noqu itutu vou vaka-bisopi, keu rawa ni tomani koya ki na dua na soli itukutuku raraba. E kea, a bolei Elder Lee kina e dua na dauvolaitukutuku gone. A kaya o koya, “O iko o kaya ni ko parofita.” “Na iotioti ni gauna cava beka ko a taura kina e dua na ivakatakila, kei na kena inaki?” E a wawa vakalailai o Elder Lee, ka mani raici koya yani vakadodonu, ka kaya yani vakamalua sara, “Ena yakavi e nanoa ena tolu na kaloko. Keirau a masulaka tiko se o cei me na kacivi me peresitedi ni iteki vou, ka a mani vakatakilai mai vei keirau na tamata o ya.” E a veisau sara ga na yalona na dauvolaitukutuku o ya. Au na sega vakadua ni guilecava na Yalotabu ka curuma mai na loma ni rumu o ya ena gauna a vakadinadinataka tiko kina o Elder Lee na nona kaukauwa ni ivakadinadina ni ivakatakila e rawa ni ra ciqoma o ira era vakasaqara vagumatua me ra cakava na lewa ni Turaga.

Me vaka ni da gone, itabagone, itubutubu, qasenivuli, ka iliuliu yalodina sa rawa ni da ciqoma ena vuqa na gauna na ivakatakila kivei keda yadua ka da sega tu ni namaka. Na levu ga ni noda ciqoma ka rokova na ivakatakila kivei keda yadua, ena toro cake tikoga kina na noda ivakadinadina. Me vaka niu bisopi sa toro cake tikoga na noqu ivakadinadina ena veigauna yadua au ciqoma kina e dua na ivakatakila meu kacivi ira kina na lewe ni tabanalevu ki na dua na ilesilesi. Sa vakaukauwataki vakakina na ivakadinadina o ya ena veigauna yadua au raica ni ra dau kacivi se soli e dua na ilesilesi vou kivei ira na Vakaitutu Raraba kei ira na vakailesilesi vakalotu, Vitusagavulu ni iWasewase, kei ira na peresitedi ni iteki. Na kena e bibi duadua, au sa vaqaqacotaki ena ivakatakila kivei keda yadua me baleta na noqu itutu ni dua na luve ni Kalou, turaga vakawati, ka tama. Au sa vakavinavinaka vakalevu ki na veidusimaki kei na veivakasalataki ni Yalotabu ki na noda vuvale ni da vakasaqara na veidusimaki ki na veika ni matavuvale.

Kivei keda kece sara, na ivakatakila kivei keda yadua sa vakatalega kei na kena e yaco kivei ira na parofita, me vaka e dau tukuni tu ena ivolanikalou. Erau a kaciva na yaca ni Turaga o Atama kei Ivi ka yaco mai vei rau na ivakatakila kivei rau yadua, ka vakakina na nodrau kila na iVakabula.⁶ Eratou a kerea o Inoke, Eparaama kei Mosese me ra vukei o ira na nodratou tamata ka soli mai vei iratou na ivakatakila cecere ka volai tu ena Mataniciva Talei.⁷ A yaco mai vei Ilaija na nona ivakatakila ena domo lailai e vinaka;⁸ E yaco mai vei Taniela ena tadra⁹ Na ivakatakila kivei Pita a soli kina vua e dua na ivakadinadina ni ko Jisu na Karisito.¹⁰ Erau a ciqoma o Liai kei Nifai na ivakatakila me baleta na iVakabula kei na yavu ni veivakabulai, ka sa yaco talega vakakina kivei ira na parofita ena iVolatabu kei na iVola i Momani me ra veivunauci kina, veivakavulici, veivakaukauwataki, ka veivakacegui vei ira na nodra tamata.¹¹ Ni oti e dua na masumasu ena valetabu, a ciqoma kina o Peresitedi Spencer W. Kimball na ivakatakila me baleta na matabete.¹² Ni oti na nona masumasu me baleta na kena soli na veivakalougatataki ni valetabu ki na vuqa na lewe ni Lotu, a ciqoma kina o Peresitedi Hinckley na ivakatakila me baleta na kena tara na veivaletabu lalai.¹³

Era ciqoma na parofita na ivakatakila kivei ira yadua me na vukea na nodra dui bula yadua kei na kena liutaki tiko na cakacaka ni Lotu. Sa noda itavi me da vakasaqara na ivakatakila kivei keda yadua me baleta na noda dui bula kei na veika e baleta na ilesilesi sa solia vei keda na Turaga.

Ena vica na macawa sa oti oqo e sa kerea tiko mai o Peresitedi Hinckley na ivakatakila me baleta na veikacivi ka na vakaraitaki raraba tiko ena koniferedi oqo. Ena dua na vula sa oti ena neitou soqoni ena valetabu ena Lotulevu na Mataveiliutaki Taumada kei na Kuoramu ni iApositolo Le Tinikarua, au a vakarorogo ni a cabora tiko o Peresitedi Hinckley e dua na masu e rawarawa sara, ni veidusimaki vakayalo. Na isau ni nona masu ena yalodina o ya sa mai vakatakilai oqo vei keda kece sara.

Eda sa raica beka na ivakaraitaki ni ivakatakila ki na nodra bula na parofita? Sa umani tale tiko beka ga ki na noda bula na veika oqo?

Eda sa kila ni ivakaraitaki oqo e sa usutu tiko ni Veisorovaki.¹⁴ Eda na ciqoma na veivakalougatataki ni Veisorovaki ni da veivutunitaka na noda ivalavala ca ka muria na vunau. Oqo na veika eda a yalayala kina ena gauna ni noda papitaiso, ka da vakavouya na veiyalayalati oqo ena veimacawa ni da vakaivotavota ena sakaramede. Ni da bula savasava tiko ena veisiga, eda sa qai rawa kina me da kaya vata kei Samuela, “Mo ni vosa mai [Turaga]; niu sa vakarorogo na nomuni tamata.”¹⁵ Ka vosa mai na Turaga, “A sa kalougata na matamudou ni dou sa raica: kei na daligamudou, ni dou sa rogoca.”¹⁶

Eda sa dau tu vakarau me da ciqoma na ivakatakila kivei keda yadua me vakataki ira ga na parofita, ena kena vulici na ivolanikalou, lolo, masumasu, kei na vakatorocaketaki ni vakabauta. Na vakabauta sa kena idola. Me nanumi tiko na vakavakarau nei Josefa me baleta na iMatai ni Raivotu:

“Ia kevaka sa lailai na vuku vua e dua vei kemudou, me kerea vua na Kalou… .

Ia me kerekere ena vakabauta, me kakua ni vakatitiqa.“¹⁷

Ena vakabauta sega ni yavalati eda kila kina vakaikeda “sa vakabauta ga sa vakayacori kina na cakamana.”¹⁸

Sa kena ivakarau, ni cakamana oqori e sega ni ivakaraitaki ena veika vakayago ni kaukauwa ni Kalou—tawasei ni Wasa Damudamu, nodra vakabulai na mate, kasura ni valeniveivesu, se rairai mai ni dua na agilosi. Ena kena ivakarau dina, e vuqa na cakamana era sa ivakaraitaki vakayalo ni kaukauwa ni Kalou—ena loloma veivueti vinaka e vakatikori ki na vakanananu, vakasama, yalo ni veivakadeitaki, iwali ni leqa, veivakaukauwataki me vorati rawa na bolebole, kei na yalo ni veivakacegui mai na veilecayaki kei na rarawa.

Era tadu mai vei keda na cakamana oqo ni da vosota tiko me vaka e vakatoka na ivolanikalou ni na “vakatovolei taumada na [noda] vakabauta.”¹⁹ Ena so na gauna na veivakatovolei o ya sai koya na gauna e waraki tiko kina na kena isau. Ena gauna a se cauravou kina o Peresitedi David O. McKay ka dau qaravi ira na bulumakau, a vakasaqara kina o koya e dua na ivakadinadina, ia a sega ni yaco mai me yacova ni oti tale e vica na yabaki, o ya ena gauna a laki kaulotu tiko kina e Sikoteladi. A kaya vakaoqo, “O ya e dua na ivakadinadina sa yaco mai ena gauna ni noqu lomatarotaro niu a masulaka vuni ena bati ni ulunivanua kei na buca. O ya sara ga na ivakadei vei au ni sa dau saumi mai na masu e cabori ena yalodina ena ‘kena gauna, kei na vanua.’”²⁰

Na isau ena rawa me “Sega e nikua—mo vosota ka wawa.”

Au sa vakadinadinataka kevaka e yaco ena bati ni ulunivanua se na veibuca, ena loma ni veikau se rumu, ena gauna oqo, se ena veigauna tawamudu ka tu mai, na vosa ni iVakabula kivei keda yadua ena yaco vakaidina: “Dou kerekere ka na soli vei kemudou; dou vakasaqara, ka dou na kunea; dou tukituki, ka na dolavi vei kemudou.”²¹ Me vaka ni da sa vakaroti me da kakua ni vakasaqara na ivakatakilakila, ia eda sa vakaroti me da “gadreva … sara na isolisoli vinaka.”²² Na isolisoli oqo e oka kina na Yalo Tabu kei na ivakatakila kivei keda yadua. Na ivakatakila oqo ena yaco mai ena “vosa ena vosa, vunau ena vunau,” me vaka e kaya na iVakabula, kivei “koya sa ciqoma au na solia [oi au na Turaga] vakalevu vua.”²³

Ni da kakavaki yani mai na koniferedi oqo, au sa sureti kemuni yadua mo ni vakasaqara vakalevu ka ciqoma vakalevu na Yalo ni Kalou. E a masu na iVakabula me ra ciqoma o ira na Nona tisaipeli ena Vuravura Vou na Yalotabu o ya. Ia me kena ivakaraitaki kivei keda kece sara, a lako vakatikitiki tani mai vei iratou na Nona tisaipeli ka laki masu ka vakavinavinaka vua na Tamana Vakalomalagi ni a solia mai.²⁴ Me da vakamuria na Nona ivakaraitaki ka masuta na Yalo ni Kalou, ka vakavinavinaka ena vuku ni veivakalougatataki totoka ki na noda dui bula.

Sa noqu ivakadinadina talei oqo ni sa bula dina tiko o Jisu Karisito ka sa liutaka tiko o Koya na Nona Lotu mai vua e dua na parofita bula, o Peresitedi Gordon B. Hinckley. Au kila—Au kila—ni sa liutaka tiko o Peresitedi Hinckley na Lotu oqo ena ivakatakila. Ena vosa nei Alama, “Raica au sa kaya vei kemudou [na veika oqo] sa vakatakila vei au na Yalo Tabu ni Kalou. Au a lolo ka masu ena vica na siga… . Ia au sa kila ni sa ka dina; ni sa vakatakila vei au na Turaga na Kalou … ia na yalo ni parofisai oqo sa tiko vei au.”²⁵

Sa noqu masu me yaco me da ciqoma oi keda yadua na Yalotabu o ya, rawata na veivakalougatataki ni ivakatakila kivei keda yadua, ka kila vakaikeda yadua ni sa dina sara na veika kece oqo ena yaca i Jisu Karisito, emeni.