Na iVakaro Cecere
Ni da dolele yani me da vukei ira sa lailai vei ira na luvena na Tamada Vakalomalagi oqo, eda sa cakava tiko Vua.
Kemuni na taciqu kei na ganequ, au gadreva meu taroga mada e dua na taro bibi sara. Na itovo ni bula vinaka cava e rawa ni vakamacalataki keda vakavinaka duadua me vaka ni da lewena na Lotu i Jisu Karisito ni Yalododonu Edaidai?
Nikua au gadreva meu na vosa ena vuku ni isau ni taro oqo.
Ena imatai ni senijiuri Y.T., era sa maqusa na lewe ni Lotu se qai tubu tiko mai Korinica ena vuku ni kosipeli. E voleka ni o ira kece sara era se qai saumaki wale toka ga mai ki na Lotu. E vuqa era malele kina ena nona vunau ko Paula na iApositolo kei ira tale eso.
Ia ko ira talega na Yalododonu mai Korinica era sa dau veileti. Era veiba vakataki ira. Eso era nanuma ni ra cecere cake mai vei ira tale eso. Era sa veilewai vakataki ira.
Ni rogoca ko Paula na veika oqo, ka yaco mai vua e dua na lomaleqa, a vola e dua na ivola ka vakamamasu kina vei ira me ra duavata vakalevu. E sauma e vuqa sara na taro era veibataka tiko. Ni sa voleka ni tinia, e qai tukuna vei ira ni vinakata me vakaraitaka vei ira e dua “na ivalavala sa uasivi cake”1
Ni nanuma tiko beka na veimalanivosa a qai vola tarava?
“Kevaka kau sa vosataka na nodra dui vosavosa na tamata se na vosa ni agilosi, ka sega vei au na loloma, au sa vaka walega na kaukamea sa rorogo se na lali sa tataqiriqiri.”2
Na nona itukutuku o Paula vei ira na isoqosoqo ni Yalododonu vou oqo e rawarawa wale ka vakadodonu: E sega soti ni dua na duidui levu e basika ena veika o cakava kevaka e sega vei iko na loloma. E rawa ni o vosataka na dui vosavosa, tu vei iko na isolisoli ni parofisai, o kila na veika vuni kece ka tu vei iko na kila ka kecega—kevaka sara mada ga e tu vei iko na vakabauta me tosoya na ulunivanua, kevaka e sega vei iko na loloma ena sega ni dua na betena vei iko.3
“Na loloma cecere sai koya na loloma savasava i Karisito.”4 A vakaraitaka na iVakabula na loloma oqori ka vakavuvulitaka ena gauna e vakacacani tiko kina mai vei ira era dau beca ka cati Koya.
Ena dua na gauna era a vinakata na Farisi me ra bacani Jisu ena nodra tarogi Koya ena dua na taro dredre: Era taroga vakaoqo, “Vakavuvuli a cava na ivakaro levu ena vunau?”5
Era sa dau veivosakitaka vakalevu sara na Farisi na taro oqo ka ra kunea rawa e rauta ni sivia ni 600 na vunau.6 Kevaka e sa rui dredre vei ira na vuku me ra tuva, era nanuma, ni dina sara ena sega sara ni rawata na luve ni matai oqo mai Kaleli.
Ia ni ra rogoca na Farisi na isau ni nona taro, era a lomaleqa beka kina, baleta ni dusia sara ga na nodra malumalumu levu. A sauma vakaoqo:
“Mo lomani Jiova na nomu Kalou ena lomamu taucoko, kei na yalomu taucoko, kei na nomu nanuma kecega.
“Ai matai ni vunau oqo ka levu.
“A sa tautauvata na kena ikarua, Mo lomana na kai nomu me vaka ko lomani iko.
“Sa vu ni vunau taucoko kei ira na parofita na vunau e rua oqo.”7
Me tekivu mai na siga ko ya, sa dau tokaruataki na itukutuku vakauqeti o ya ena vuqa na itabatamata. Ia oqo vei keda, na ivakarau ni noda loloma sai koya na ivakarau ni cecere ni yaloda.
E tukuna vei keda oqori na ivolanikalou: “ia kevaka e dua sa lomana na Kalou sa kilai vua ko koya.”8 Sa dua na yalayala totoka—me da kilai Vua. E laveta cake na yalo, me da vakasamataka ni rawa ni kilai keda, ka lomani keda ena dua na loloma savasava, ka tawamudu, o koya sa Bulia na lomalagi kei na vuravura.
Ena 1840, a vakauta kina e dua na ivola na Parofita o Josefa Simici vei ira na Le Tinikarua ka vakavuvulitaka kina, “Na loloma e dua vei ira na tiki levu ni Nona bula na Kalou, ka dodonu me ra vakaraitaka tiko o ira era gadreva me ra luve ni Kalou. E dua na tamata e vakasinaiti tu ena loloma ni Kalou ena sega ni vakacegu ena nona vakalougatataki ira na nona lewe ni matavuvale, ia ena robota yani na vuravura taucoko, ka gadreva me vakalougatataka na kawatamata taucoko.”9
Ni da dolele yani ena loloma vei ira kece era tu vakavolivoliti keda eda sa vakayacora kina na ikarua ni veimama ni ivunau cecere mo “lomana na wekamu me vaka ko lomani iko.”10
E gadrevi ruarua na ivunau oqo baleta ni da sa veivuke ni colata na noda icolacola, eda sa vakayacora kina na vunau i Karisito.11
Na loloma e itekitekivu, tolona e loma, ka icavacava talega ni gaunisala vakatisaipeli. E veivakacegui, veivakasalataki, veivakabulai, ka vakalomavinakataka. Ena tuberi keda ena loma ni buca butobuto kei na iyaloyalo ni mate. Ni sa cava ena kauti keda na loloma ki na lagilagi kei na vakaturaga ni bula tawamudu.
Vei au, na Parofita o Josefa Simici sa dau vakaraitaka vei au na loloma savasava i Karisito. E vuqa e taroga na cava e rawata kina e lewe levu me ra muri koya, ka qai maroroi ira tikoga. “Baleta ni tu vei au na ivakavuvuli ni loloma.”12
A talanoataki e dua na italanoa ni dua na gonetagane yabaki 14 a lako mai ki Nauvoo me vaqara na tacina ka tiko voleka ena dua na vanua o ya. A yaco yani na gonetagane ena vulaibatabata ka sega tu na nona ilavo kei na nona itokani. Ni vakatataro tiko me baleta na tacina, a kau yani na gonetagane oqo ki na dua na vale levu ka vaka tu na irairai ni otela. A sota e kea kei na dua na turaga ka kaya vakaoqo, “Lako mai luvequ, keitou na maroroi iko.”
A ciqoma na gonetagane ka vakacurumi yani ki na vale ko ya me vakani, vakatakatai, ka soli vua e dua na idavodavo me moce kina.
Ena siga ka tarava sa dua na ka na batabata, e sega ni dua na ka vua na gonetagane oqori, e vakarautaki koya ga me taubaletaka na walu na maile ki na vanua e tiko kina na tacina.
Ni raica na itaukei ni vale na ka oqo, a tukuna vua na gonetagane me tiko mada vakalailai. E kaya ni vakarau yaco tiko mai e dua na ilawalawa ka na rawa ni vodo kei iratou ni sa lesu tale.
Ni tukuna na gonetagane ni sega vua na ilavo, e tukuna vua na turaga oqori me kakua ni leqataka, eratou na vukei koya.
E muri, a qai kila na gonetagane ni o koya na itaukei ni vale, e sega tale ni dua, ia ko Josefa Simici, na nodra parofita na Momani. A nanuma tu na gonetagane oqo na ivalavala ni loloma cecere o ya ena vo taucoko ni nona bula.13
Ena dua na itukutuku ni iVunau kei na iVakatagi ni Matasere na Mormon Tabernacle ka se qai oti wale toka ga oqo, a tukuni kina na kedrau italanoa e dua na turaga kei na dua na marama erau sa qase sara ka rau sa veiwatini tu mai ena vicasagavulu na yabaki. Me vaka ni sa malumalumu tikoga mai na nona rai na marama, sa sega kina ni rawa ni qaravi koya tikoga vakataki koya me vaka na veiyabaki sa sivi. Sa tekivu me dau boroya o watina na itaukuku ni ligana e dina ga ni sega ni kerei kina.
“E kila ni na rawa ni raica na nona itaukuku kevaka e laveta cake sara ki matana, ena kena itokatoka dodonu, ka dau vakavuna na nona matadredredre. E dau taleitaka me raica ni marau na watina, sa tomana tikoga kina ni boroya na nona itaukuku me sivia ni lima na yabaki ni bera ni qai takali yani.”14
Oqori e dua na ivakaraitaki ni loloma savasava i Karisito. Ena so na gauna e sega ni dau kune na loloma cecere duadua ena drama kei na serekali era dau vola na kenadau. E vakavuqa, ni ivakaraitaki cecere duadua ni loloma sai koya na ivalavala rawarawa ni yalovinaka kei na veikauwaitaki eda dau cakava vei ira eda dau sota kaya ena ilakolako ni bula.
Na loloma dina ena dau tu me tawamudu. Sa tawamudu na nona dauvosota ka veivosoti. E vakabauta, vakanuinui, ka vosota na ka kecega. Oqori na loloma e tu vua na Tamada Vakalomalagi me baleti keda.
Eda gadreva kece tu me da sotava na loloma vakaoqo. Ena gauna mada ga eda cala kina, eda nuitaka ni ra na lomani keda na tani e dina ga ni tu na noda malumalumu—kevaka sara mada ga e sega ni ganiti keda.
Sa dua na ka talei me da kila ni lomani keda na Tamada Vakalomalagi—io ni tu sara mada ga e levu na noda cala! Na Nona loloma e vakaoqo, kevaka sara mada sa oti na noda vakabauti keda vakataki keda, o Koya ena sega sara.
O keda eda raica ga na vanua eda tu kina e nanoa ka vakakina nikua. Na Tamada Vakalomalagi e raici keda ena vanua eda na tu kina ena tawamudu. Eda sa na vakamamautaki beka ena dua na tikina e lailai sobu, na Tamada Vakalomalagi e sega. Ni raici keda tu o Koya ena keda ituvaki lagilagi e rawa ni da yacova.
Na kosipeli i Jisu Karisito e kosipeli ni veisau. E tauri keda ni da tagane ka yalewa ni vuravura qai vakasavasavataki keda me da tagane ka yalewa ni veigauna tawamudu.
Na sala ni veivakasavasavataki oqo sai koya na noda loloma va-Karisito. E sega ni dua na mosi e sega ni rawa ni vakamalumutaka, e sega ni dua na rarawa e sega ni rawa ni kauta tani, ka sega talega ni dua na veicati e sega ni rawa ni moica. E vola vakaoqo o Sophocles na dau vola drama ni Kirisi: “E dua na vosa ena sereki keda mai na icolacola kei na mosi kece ni bula. Na vosa oqori na loloma.”15
Na veigauna vakamareqeti ka bibi duadua ena noda bula na kena e vakasinaiti ena yalo ni loloma. Na levu ga ni noda loloma na cecere ni noda marau. Ni sa cava, na kena vakatorocaketaki na loloma vakaoqo sai koya na ivakarau dina ni bula ena qaqa.
O lomana li na Turaga?
Dau solia na nomu gauna Vua. Vakananuma vakatitobu na Nona vosa. Vakataqara vei iko na Nona ivua. Segata mo kila ka talairawarawa kina baleta ni “sai koya oqo na loloma vua na Kalou, me da muria na nona vunau.”16 Ni da lomana na Turaga, sa yaco me sega ni dua na icolacola na talairawarawa. Sa yaco me ka ni marau na talairawarawa. Ni da lomana na Turaga eda sa segata vakalailai ga na veika me yaga vei keda ka vagolea na yaloda ki na veika ena vakalougatataki ira ka laveti ira cake na tani.
Ni sa titobu cake na noda lomana na Turaga, sa yaco me vakasavasavataki na noda vakasama kei na yaloda. Eda sa vakila e dua na “cakacaka yaco … ki na yaloi keimami, ka keimami sa biuta tani na gagadre ca ka via kitaka tikoga na ivalavala dodonu.”17
Kemuni na taciqu kei na ganequ, ni o ni vakasamataka ena yalomasumasu na veika e rawa ni ko ni cakava me vakalevutaki kina na veiyaloni, na vinaka vakayalo, ka tara cake na matanitu ni Kalou, nanuma na nomu itavi bibi mo vakavulici ira na tani me ra lomana na Turaga kei ira na kai nodra. Sai koya oqo na itakele ni noda tiko oqo. Kevaka sa sega na loloma vakalou—se na loloma savasava i Karisito—na veika kece eda rawata e sega soti ni vakaibalebale. Ni tiko, ena cariba ka bulabula na veika kece.
Ni da uqeti ira ka vakavulici ira na tani me ra vakasinaita na yalodra ena loloma, ena drodro mai loma ki tautuba na talairawarawa ena veivalavala vakatamata yadua ni solibula kei na veiqaravi. Io ko ira era lako ki na veituberi vakavuvale baleta ni nodra itavi, me kena ivakaraitaki, era sa na vakayacora beka kina na itavi era vakacolati kina. Ia ko ira era laki veituberi vakavuvale baleta na nodra lomana dina sara na Turaga kei na kai nodra ena duatani sara na ivakarau ni nodra qarava na itavi oqori.
Niu lesuva na noqu taro taumada, Na itovo ni bula vinaka cava e rawa ni vakamacalataki keda vakavinaka duadua me vaka ni da lewena Na Lotu i Jisu Karisito ni Yalododonu Edaidai? Au na sauma vakaoqo: o keda e dua na matatamata eda lomana na Turaga ena lomada, yaloda kei na noda nanuma kecega ka da lomana na wekada me vakataki keda.
Oqo na keda ivakatakilakila me vaka ni da dua na matatamata. Sa vaka na bikeni ki vuravura ka tukuna se da tisaipeli nei cei oi keda.18
Ena iotioti ni siga, ena sega ni taroga na iVakabula na ilesilesi eda a kacivi kina. Ena sega ni vinakata me kila na veika vakavuravura ko a taukena se na kemu irogorogo. Ena taroga o Koya kevaka eda a qaravi ira na tauvimate, solia na kakana kei na wai vei ira na viakana, sikovi ira na tiko e valeniveivesu, se vakaukauwataki ira sa wadamele.19 Ni da dolele yani me da vukei ira sa lailai oqo vei ira na luvena na Tamada Vakalomalagi, eda sa cakava tiko Vua.20 Oqori na yaga ni kosipeli i Jisu Karisito.
Kevaka eda gadreva me da vulica vakaidina sara na ivakarau ni loloma, na ka ga me da cakava me da vakananuma na nona bula na iVakabula. Ni da vakaivotavota ena ivakatakarakara ni sakaramede, sa vakananuma tiko vei keda na ivakaraitaki cecere duadua ni loloma ena itukutuku ni vuravura. “Ni sa lomani ira na kai vuravura vakaoqo na Kalou, me solia kina na Luvena e duabau ga.”21
Sa rui cecere na nona loloma na iVakabula vei keda sa vakavuna, na nona sautaninini ko koya na Kalou sa Kaukauwa Sara ena mosi ni veivakararawataki, ka bunotaka na dra.22
Ni sa mai vakotora na nona bula ena vukuda na iVakabula,23 sa serau kina na noda inuinui, eda yalodei ka da taqomaki ni da na lako yani mai na bula vakavuravura oqo, eda na bula tale vata kei Koya. Ena Veisorovaki nei Jisu Karisito, sa rawa ni da vakasavasavataki kina mai na ivalavala ca ka tu me da vakaivotavota ena isolisoli ni Tamada sa Cecere Sara. Ka da na kila na lagilagi ni Kalou “sa vakarautaka na veika me nodra era sa lomani koya.”24
Sai koya oqo na kaukauwa ni veisau ena loloma vakalou.
Ena gauna e solia kina ko Jisu e dua na ivunau vou vei ira na Nona tisaipeli “dou veilomani me vaka kau sa lomani kemudou,”25 Sa solia kina vei iratou na idola makawa ni marau ena bula oqo kei na lagilagi ena kena e tarava mai.
Na loloma e cecere duadua ena ivunau kece sara—era lili kece kina na kena vo. Eda sa vakanamata kina ni da muria tiko na Karisito bula. Oqori na ivakarau ni bula e dua ga, kevaka ena vakatorocaketaki, ena vakavinakataka vakalevu duadua na noda bula.
Au vakadinadinataka ni bula tiko na Kalou. Na nona loloma e tawayalani ka tawamudu. E soli tu vei ira kece na Luvena. Me vaka ni lomani keda, sa vakarautaka na parofita eso kei na iapositolo me ra tuberi keda ena noda gauna. Sa solia mai vei keda na Yalo Tabu ka sai koya ena dau veivakavulici, veivakacegui, ka veivakauqeti.
Sa solia vei keda na Nona vosa. E sega ni vakamacalataki rawa na noqu vakavinavinaka ni sa solia vei keda yadua e dua na yalo ka rawa ni vakila na loloma savasava i Karisito.
Au masuta me vakasinaiti na yaloda ena loloma ko ya ka me da yacova yani na Tamada Vakalomalagi kei ira na tani ena rai vou kei na vakabauta vou. Au vakadinadinataka ni gauna eda na vakayacora vakakina, eda na raica ni na vutuniyau vakalevu na noda bula. Ena yaca tabu i Jisu Karisito, emeni.