2011
Maria Filitia Samita
Iulai 2011


Manatuaina o Soifuaga Maoae

Maria Filitia Samita

O Maria Filitia Samita, o se tamaitai faamaoni o le Au Paia o Aso e Gata Ai, na tuua na o ia ma ni tamaiti laiti a o i ai lona toalua i le Falepuipui i Liperate i le taumalulu o le 1838–39. Na osofaia e tagata faatupu faalavelave lona fale, ma na toeitiiti lava a fasiotia ai lana tama tama ona o le osofaiga. O Maria o le avā a Ailama Samita, na tuua o ia o se tina ua oti lana tane ina ua fasiotia lona toalua i le Falepuipui o Karefasi i le aso 27 Iuni, 1844. Sa la onosaia ma Ema Samita le tele o tofotofoga faatasi ai ma o la taitoalua o Ailama ma Iosefa Samita. O le asō, ua faamamaluina ai Maria o se tasi o paionia sili ona malosi o le Ekalesia anamua.

Na faaipoipo Maria ia Ailama Samita i le aso 24 o Tesema, 1837. Na maliu le faletua muamua o Ailama o Jerusha i le fanauina o lana pepe, ma o Maria na tausia le fanau laiti a Ailama e pei lava o sana fanau. E toalua foi le fanau a Ailama ma Maria, e aofia ai Iosefa F. Samita, lea na avea mulimuli ane o le Peresitene lona ono o le Ekalesia.

Ina ua tuua e le Au Paia ia Navu mo le Vanu o Sate Leki ina ua mavae le maliu fasia o Iosefa ma Ailama, na tonu ia Maria e o i le malaga. Sa tofi o ia ma lona aiga i se vaega o le aumalaga, ma na ta’u atu e le kapeteni ia te ia o le a avea o ia ma avega i isi ma e le tatau ona latou o i lenei malaga faigata. Na tali atu Maria, “O le a ou muamua ia te oe i le vanu ma o le a ou le talosagaina foi se fesoasoani mai ia te oe.”1 Na faamaonia lava le faigata o le savaliga, ae na latou taunuu ma lona aiga i Sate Leki i le aso 23 o Setema, 1848, e tasi le aso na muamua ai i le kapeteni lea na masalomia o ia.

Sa tumau faamaoni lava Maria Filitia Samita seia oo ina uma lona soifua. Sa ia totogiina ana sefuluai, e ui lava ina mativa o ia. Pe a fautua atu ma le faaletatau se tasi e aua nei ona tuuina atu se tasi vae sefulu o pateta na ia totoina i lena tausaga, sa ia tali atu, “E tatau ona e maasiasi ia te oe lava ia. E mafai ea ona e taofia mai se faamanuiaga mo au? … Ou te totogiina la’u sefuluai, e le gata ona o se tulafono a le Atua, ae ona ou te faamoemoeina foi se faamanuiaga e ala i lo’u faia.”2 Sa ia totoina se faatoaga i le Vanu o Sate Leki ma aoao atu i lana fanau le talalelei. Na saunoa mulimuli ane Peresitene Iosefa F. Samita, “Sa ia aoao mai ia te au le mamalu, ma le loto mama, ma le upumoni, ma le faamaoni i le malo o le Atua, ma sa ia aoaoina au e le gata i upu ae faapea foi i faataitaiga.”3

Faamatalaga

  1. Tagai i le Don Cecil Corbett, Mary Fielding Smith: Daughter of Britain (1966), 228.

  2. Maria Filitia Samita, na siiina mai e Iosefa F. Samita, i le Conference Report, Ape. 1900, 48.

  3. Aoaoga a Peresitene o le Ekalesia: Iosefa F. Samita (1998), 36.

Luga: O Maria Filitia Samita o loo sopoia laufanua valevalenoa. Luga: O Iosefa F. Samita ma tagata o lona aiga i le fale o Maria Filitia Samita i le Aai o Sate Leki, pe tusa o le 1910.

Lolomi