Loloma sota kei na GAGANO ca
Ke rawa ni da kila vakamatata cake na cava na ibalebale vakaidina ni garogaro, sa rawa ni da vulica na iwalewale meda levea kina ka caka digidigi ena kauti keda vakavoleka ki na Yalo Tabu.
Gagano ca.
E sa dua dina na vosa dragali. Levu vei keda e sega ni via vakasamataka, ka lailai sara me vulica. Na vosa oya e vatonaka e dua na nanuma vakairogorogo, dua na ka butobuto—e veibacani ia e cala.
Sa tiko na inaki vinaka me baleta oya. Ke “sa vu ni ka ca kecega na daulomana nai lavo” (1 Timoci 6:10), ia na garogaro sa nona itokani vuni. E sa ka beci ka lolovira. Na garogaro ca e vagolei ira na tamata, veika, ka vakakina na vakasama ki na so na ka me rawata se taura me vakalomavinakataka e dua na gagadre levu. Ia kevaka eda sa kila rawa tu oya, cava na vuna e gadrevi kina meda kila tale e so na ka?
Baleta ke da rawa ni kila vakamatata cake na cava na ibalebale vakaidina ni garogaro, sa rawa ni da vulica na iwalewale meda moica kina na noda vakasama, vakanananu, kei na itavi e so me rawa ni da levea ka ulabaleta na kena veivakatakilai. Oqo ena muataki keda vakavoleka ki na veimaliwai kei na Yalo Tabu, ka sa vakasavasavataka na noda vakasama kei na nanuma e loma ka vakaukauwataki keda. Ka na muataki oya ki na dua na bula marau, vakacegu, kei na reki levu cake.
Vakamatatataki ni Gagano ca
Eda dau nanuma tu na garogaro me sala voli ni vakanananu levu, tawadodonu ni veimaleleti vakayago kivua e dua tale na tamata, ia sa rawa ni da garova se kocova e dua ga na ka sa rawa: ilavo, iyau, iyaya, ka vakakina, na tamata tale e so (raica na iDusidusi ki na iVolanikalou, “Lust”).
Na garogaro ca e vakavurea vakaukauwa e dua na tamata me vaqara ni rawata e dua na ka e sa veisaqasaqa ki na loma ni Kalou. E ovica na vakilai ni dua ga na ka se gagadre e vakavuna ki na dua na tamata me vakanamata ki na veiyau vakavuravura se tovo kocokoco e so—veika taleitaki, gagadre, dodomo, kei na veivakalomavinakataki—mai na muri ni vunau ni Kalou.
Ena so tale na kena itukuni, na gadrevi voli ni veika e veisaqasaqa kei na loma ni Kalou se na gadrevi voli ni kena taukeni na veika ena ivalavala e veisaqasaqa kei na Lomana sa garogaro, ka sa muataki ki na bula rarawa.1
Na Rerevaki ni Gagano ca ni Veiyacovi
Dina ga eda sa vakaroti ena ca ni garogaro me dua na ivakarau ni kocokoco vakararaba, ena kena ituvaki ni veiyacovi na garogaro e sa vakarerevaki saraga. A vakarota na iVakabula, “Ko koya yadua ena raica na yalewa ka dodomo kina sa dauyalewa oti kaya e lomana” (Maciu 5:28).
Era a vakarota vakabibi na iapositolo ena gauna makawa na ca ni garogaro ena vakasama oqo. Me dua ga na ivakaraitaki, a kaya na iApositolo o Joni, “Na ka kecega sa tu e vuravura, na gagadre ca ni yago, na gagadre ca ni mata, kei na dokadokai keda ena ka ni bula oqo, sa sega ni tubu mai vei Tamada, mai vuravura ga” (1 Joni 2:16; raica talega na tikina 17; Roma 13:14; 1 Pita 2:11).
Ka sa tomani na ivakaro edaidai.2 E vakamacalataka o Jeffrey R. Holland ena Kuoramu ni iApositolo Le Tinikarua: Na cava na vuna e ivalavala ca veivakarusai kina na veidomoni butobuto? Io, me ikuri ni ravuravu veivakarusai ki na Yalotabu e tiko e yaloda, au nanuma ni oqo e dua na ivalavala ca baleta e vakaduka na veimaliwai cecere ka savasava e solia na Kalou ena bula oqo—oya na nodrau veilomani e dua na tagane kei na dua na yalewa kei na nodrau gadreva me rau vakaluveni ena loma ni nodrau matavuvale sa nakiti tu me tawamudu.”3
Na vakatarai ni gagadre ni garogaro ca me kadre sa mai waka voli ni vuqa sara na ivakaraitaki ni ivalavala ca. Na ka a tekivu vaka ga e dua na rai dodonu sa rawa ni tubu ki na cakitaki ni veidinadinati kivua na kemu isa vata kei na kena revurevu rerevaki kece sara. O ya baleta na garogaro ca e vakasava laivi na Yalo Tabu ka biuti keda me da rawai vakarawarawa tu ki na veitemaki tale e so kei na vakacaca kei na lawaki ni vunica.
Na digidigi rerevaki ni Tui o Tevita e sa dua na ivakaraitaki vakatuburarawa ena kena rawa ni vakadomobula ka veivakamatei na gagadre oqo. A yaco me raici Pacisepa o Tevita ni sili tiko ka sa garovi koya. Na garogaro ca a vakavurea na yavavala, ka sa kau mai na yalewa kivua ka rau moce vata kaya. Ena dua na sasaga tawamacala me vunitaka kina na nona ivalavala ca, a vakarota na wati Pacisepa o Tevita me tiko ena ivalu ka kila deivaki tu o koya ena laki vakamatei kina (raica na 2 Samuela 11). Me kena vatuka, a vakayalia o Tevita na nona vakacerecerei (raica na V&V 132:38–39).
Sa na rairai sivia tale beka na veika a cakava o Tevita, ia e vakadinadinataka vinaka na vakasama: na garogaro ca e sa dua na veitemaki kaukauwa saraga. Na noda soro kina sa rawa ni vakavuna me da vakayaco ka ka sega ni rawa ni dua e tu vinaka tu na nona vakasama me cakava. Na kena dina ni sa rui veicavilaki, dau vakavure rawarawa, ka dau momona ni temaki keda me da vuki tani mai na Yalo Tabu ka solia na lomada ki na dua na ka vakatabui sa vakavuna taucoko me ka vakarerevaki sara. E sa rawa ni cariba mai na saravi ni yaloyalo vakasisila, rogoci ni qaqanisere ni dodomo, se vakaogai voli ena veilasamaki tawadodonu. Ena gauna vataga, sa rawa ni vakavurea e dua na tamata na nanuma ni garogaro ca me qara e dua na yaloyalo vakasisila. Na veimaliwai veivakalewai oqo e sa kaukauwa ka rerevaki vakaidina sara.4
Na garogaro ca ena ivalavala ni veiyacovi e vakalolovirataka ka vakamalumalumutaka na veimaliwai kecega, ka wili kina na nona veimaliwai e dua vata kei na Kalou. “Au sa kaya vakaidina vei kemudou, me vaka au a sa tukuna oti mada, ko ira yadua sa raica na yalewa ka dodomo kina, era sa dauyalewa oti e lomadra, raica sa sega ni tiko vei ira na Yalo Tabu, io era na rere ka cakitaka na vakabauta” (V&V 63:16).
Me vaka a vakatavulica o Elder Richard G. Scott (1928–2015) ena Kuoramu ni iApositolo Le Tinikarua, “Na veiyacovi tawasavasava e vakaduria e dua na ilati ki na veivakayarayarataki ni Yalo Tabu ena kena sasagaka veilaveti, veivakararamataki, ka veivakayaloqaqataki taucoko. E vakavuna na vakayarayarataki kaukauwa ni bula vakayago kei na vakasama. Ni toso tiko na gauna ena vakavurea oya e dua na karamaca ka muataki koya ka vakacalai ki na levu cake na ivalavala ca bibi.”5
Na Cava e Sega ni Gagano ca
Na kena sa navuci na cava na garogaro ca, sa bibi talega me kilai vakamatata na cava e sega ni vakakina ka da qaqarauni me kakua ni toqai tu na vakasama, nanuma kei na gagadre maqosa e so me garogaro ca. Na garogaro ca e sa dua na mataqali gagadre, ia sa tu talega na veigagadre dodonu. Me ivakaraitaki, sa rawa ni da gadreva na veika vinaka ka maqosa ena vukei keda ni vakataucokotaka na cakacaka ni Turaga.
Vakasamataka mada:
-
Na gagadre me tiko na ilavo. Vakaikoya, na gadrevi ni ilavo e sega ni dukadukali. E sega ni kaya o Paula ni sa vu ni ka ca kecega na ilavo. Kaya o koya, “na daulomana na ilavo sa vu ni ka ca kecega” (1 Timoci 6:10; vakaikuritaki). Na ivakavuvuli nei Jekope e vakamatatataka cake: “Dou vakasaqara taumada na matanitu ni Kalou, dou qai vakasaqara na iyau. Ia ni sa tu vei kemudou na inuinui vei Karisito, dou na qai rawata na iyau, kevaka dou sa vakasaqara; ia dou na vakasaqara mo dou vakayagataka ena ka vinaka—mo dou vakasulumi ira sa luvawale, vakani ira sa viakana, sereki ira sa vesu tu, ka vukei ira sa tauvimate kei ira sa rarawa” (Jekope 2:18–19).
-
Na tiko ni veivakanananu maqosa ni veiyacovi kivua na watimu. Na veivakanananu soli va-Kalou oqori e vukea ni vakaukauwataka, vaqaqacotaka, ka vakaduavatataka na vakawati. Ia sa rawa ni tiko na veivakanananu tawamaqosa kivua na watimu. Kevaka eda qara me da vakacegui keda walega, se vakamarautaka ga na noda gagadre se nanuma e so, eda sa rairai sikalutu tiko ki na veigagadre garogaro, ka sa rawa ni veivakacacani oya ki na dua na veimaliwai vakaveiwatini. Na idola ki na qarai kei na tauri dei ni veimaliwai voleka vakayago maqosa ena dua na vakawati sa ikoya na inaki savasava ka dauloloma.
Na ivakavuvuli bibi oya me qarai na veika ena inaki dodonu—me taraicake na matanitu ni Kalou ka vakalevutaki na tiko vinaka ena vuravura. Kena veibasai, na garogaro ca e vakayaloqaqataki keda meda butu tani mai na veiyalava maqosa, e rawa ni vakalolovirataka kina na Kalou na noda gagadre, vakaduiduitaki ira na tamata, ka vukica na veika, iyau, kei na kaukauwa ki na so na ka vakadomobula e moica na noda vakasama ka vakacacana na noda veimaliwai.
Cava na Vuna Eda Dau Yalorawarawa kina ki na Gagano ca
Na kena kilai na veivakacacani kei na rerevaki ni garogaro ca, cava na vuna e sa rui veitemaki ka dau yaco tikoga kina? Cava na vuna eda vakalaiva wasoma tu kina me rawai keda? Ni raici raraba, vaka na yalo kocokoco se na leqa ni vakatulewa matau sa rau uto ni garogaro ca. O ya na veika era vakavurea, ia na waka titobu ni garogaro sai koya na bula galili tu ga. Era na rairai rawai na tamata ki na garogaro ca ena dua na sasaga dredre me vakatawani e dua na vanua lala ena nodra bula. Na garogaro ca sa vakasama cala, e dua na isosomi malumalumu ni loloma vakasakiti, ka yaga vakaidina, kei na bula vakatisaipeli dauvosota.
Na qarauni vinaka na vakasama, ena dua na rai, e sa dua na ituvaki ni lomada. “Ia me vaka na nanuma ni lomana, sa vakakina ko koya” (Vakaibalebale 23:7). Na vanua cava ga eda biuta kina na noda vakanamata vakayago ka vakayalo ena yaco na gauna me veivakaukauwataki ki na noda vakasama, vakanananu, kei na itavi eso. Na gauna cava ga eda vakila kina ni da sa temaki ena garogaro ca, sa gadrevi me da vakaisosomitaka na veitemaki oya ki na dua na ka maqosa cake.
Na vakasavuliga sa rawa talega ni vakavuna na vakasama ni garogaro ca e so. Ni lailai sara tu na ka me caka ena noda bula, dau vaka me rawarawa ni da veisau vakalevu ki na veivakayarayarataki vakasisila e so. Ni da saga sara me da gumatua ena cakacaka vinaka e so (raica na V&V 58:27) ka tovolea me da vakayagataka vakayalomatua na noda gauna, ena lailai na noda bacani ki na vakasama vagarogaro se veivakayarayarataki tawamacala e so.
Me vaka e vakamacalataka o Elder Dallin H. Oaks ena Kuoramu ni iApositolo Le Tinikarua, na gagadre eda digitaka meda vakamuria vinaka e sega ni vakaleqa walega na noda itavi ia vaka talega o koya eda na laki vakakina emuri: “Na noda gagadre ena tukuna na veika meda vakaliuca, na veika eda vakaliuca ena moica na noda digidigi, ka na vakadeitaka na noda cakava na noda digidigi oqori. Na gagadre eda sa mai cakava ena vakadeitaka na noda veisau, noda rawaka ka tamata yaco.”6
Ena vosa tale e so, sa dodonu me da kakua ni taqomaka walega na noda vakasama meda vakatarai keda me da vakaitavi kina ia vakakina na vakasama talega e so e vakusakusataka na kena yaco se ra a vu mai na veivakanananu oya. Me vaka a vakatavulica o Alama, kevaka sa tawasavasava na noda vakanananu, “ena beitaki keda na noda nanuma” (Alama 12:14).
Na iWali ni Leqa: Loloma Va-Karisito
Na garogaro ca e sega ni tawalevei rawa. Baleta ni solia vei keda na Tamada Vakalomalagi na galala ni digidigi, sa noda na kaukauwa me da vakatulewataka na noda vakasama, vakanananu, kei na itavi e so. E sega ni dodonu me da goleva na vakasama kei na vakanananu vagarogaro e so. Ni basika na veitemaki, sa rawa ni da digitaka me da kakua ni muria sobu na salatu oya.
Eda rawa vakacava ni ulabaleta na veitemaki ni garogaro ca? Eda tekivu ena taraicake ni dua na veimaliwai vinaka vata kei na Tamada Vakalomalagi ka digitaka voli mo qaravi ira tale e so. Ka da vakaitavi ena ivalavala vakalotu e veisiga, oka kina na masumasu kei na vuli ivolanikalou, ka sureta na Yalo Tabu ki na noda bula. Kenai tinitini, na kena ka vuni oya na loloma va-Karisito—na loloma savasava vuka, yalomalua, ka yalodina, vata kei na gagadre me taracake na matanitu ni Kalou me vakarokorokotaki kina na Nona lagilagi. Sa rawa duadua ga na loloma oya ni tiko vei keda na veitokoni ni Yalo Tabu.
Na vagalalataki ni garogaro ca sa gadrevi kina na masu vakilaiyalo eda kerea kina na Kalou me vagalalataka na veivakanananu oya ka vakarautaka, me kena isosomi, na loloma sa uasivi sara (raica na Moronai 7:48). Oqo sa rawa ga, me vaka na veivutuni taucoko, mai na loloma soliwale ni Veisorovaki i Jisu Karisito.7 Baleti Koya, sa rawa ni da vulica me da dau loloma ena sala e lomani keda kina o Koya kei na Tamada Vakalomalagi.
Ni da vakanamata tu ga kivua na Tamada Vakalomalagi, ni da bula donuya voli nai matai kei nai karua ni vunau levu—me da lomana na Kalou kei ira na wekada me vakataki keda (raica na Maciu 22:36–39)—kei na gauna eda cakava kina na ka kece eda rawata me da bula me vaka e sa vakatavulica o Koya, ena vakayarayarataka na noda bula na nakinaki savasava kei na yalodina ena ivakatagedegede cecere sara. Ni da cokotavata na lomada vata kei na loma ni Tamada, ena takali na veitemaki kei na revurevu ni garogaro, ka vakasosomitaki ena loloma sa uasivi sara i Karisito. Eda sa qai vakasinaiti ena dua na loloma vakalou ka sosomitaka na veigarogaro beci ni vuravura oqo mai na totoka ni kena taraicake na matanitu ni Kalou.