2016
Kaukauwa ni Gu Ki Liu
October 2016


Kaukauwa ni Gu Ki Liu

E vakaitikotiko mai Utah, Amerika, o koya e vola.

Ni sa ramusu na yavaqu ka kavoro na utoqu, au sa gadreva na veivakabulai. Sa kauti au ki liu na vakanuinui.

iVakatakilakila
crashed car

Ni vo toka e dua na vula meu yabaki 16, keitou a gole vakamatavuvale ena kena kosovi yani o Amerika me sikovi eso na ivakananumi makawa ni Lotu. Au sega ni kauwaitaka na vodo motoka vakabalavu baleta ni keitou dau marautaka tu ga vakamatavuvale. Au nanuma na gauna keitou sa vodo kina ena motoka ni sikovi oti mai o Winter Quarters, e Nebraska. Sa taubi vakalevu sara ga na uca. Au a dabe sara e muri, tutuvitaki au, ka lokini meu vakarogoca na tau ni uca ka moce sara.

Na ka au a qai nanuma rawa niu sa vaka meu cowiri tiko. Au qai kila ga ni sa vukataki yani na neitou motoka ka botolaki yani ena bai simede ni sala e cake. Au vakasamataka rawa ni dua sa tukuna ni sa ramusu na yavaqu ka meu laki sele.

Ni oti o ya niu sa mamada toka e valenibula, sa gole mai o tamaqu ki na noqu rumu. A mai dabe sara e yasaqu ena noqu loga ka taura sara na ligaqu. Sa vaka meu kila na ka ena vakarau tukuna mai.

“Lewa,” a kaya mai, “o kila beka na vanua o tiko kina qo?”

“E valenibula,” au a sauma.

“O kila beka na ka a yaco?”

“A coqa na nodatou motoka.”

“E dua beka sa tukuna vei iko na ka sa yaco ena vo ni nodatou matavuvale?”

Au a galu vakalailai ka kaya sega.

A kaya sara mai ni keitou sa na vinaka taucoko—vakavo ga o tinaqu. A sega ni bula o koya.

Au sa namaka meu tagi vutugu ena gauna ga o ya, ia a sega. E dina niu kurabui sara, ia, e a mani yaco, meu yalovakacegu, na yalo vinaka niu sa rawa ni nuitaka na Kalou ni na vinaka na ka taucoko.

Niu mai davo toka e valenibula, au nanuma sara e dua na ivakananumi makawa ni Lotu keitou a laki raica ni vo toka e rua na siga me yaco na vakacala-ka: na Martin’s Cove, e Wyoming. E vuqa na painia era a mate e kea mai na via kana kei na draki ca ni uca cevata kei na batabata. Au nanuma noqu a raica na tuvai cake ni vatu ena ibulubulu ka vakasamataka na levu ni nodra vakabauta na vo ni painia mera taura cake nodra qiqidreti ka toso ki liu. A vakauqeti au na italanoa o ya. Niu vakasamataka na ka a yaco o ya, au kila ni ra sa gugumatua na painia ka sa gadrevi meu sa vakakina, oka kina meu yaloqaqa ena vukudratou na taciqu lalai.

Na yalo vakacegu a yaco vei au o ya a tiko kei au me dua veimama tale na macawa. Au a dabe tiko ena wilijea ka sarava toka mai na katubaleka ni valenibula na vakacabote rokete enai Ka Va ni Julai kau vakila vakasauri—ni sa takali o tinaqu. Sa na sega ni tiko o koya ena noqu qeretueti mai koronivuli. Sa na sega ni tiko o koya niu sa na taura na noqu edaumeni e valetabu. Sa na sega ni tiko o koya ena noqu vakamau. Sa yali o koya.

Oqo sara ga sa tekivu kina me dredre na bula. Sa mosi vakaukauwa sara na yavaqu, kau sa sega tu ni via kana. Au sara TV ka sega ni wanono kina, kau sa via moce tu ga. E ratou sa tekivu leqataki au na noqu matavuvale niu sega tu ni tagi vakalevu.

Sa qai tuturu vakalevu na wainimata ni keitou sa gole yani ki na neitou vale lala mai Oregon. Au sa cakava sara eso na itavi nei tinaqu, ka ratou sa vakanamata mai vei au na taciqu me ratou kune vakacegu. Au sa saga meu kaukauwa tiko ena vukudratou. A sega ni ka rawarawa.

Sa ka dredre sara na lesu i koronivuli. Era sa rogoca kece na tamata na neitou coqa, ke a sega, era a rogoca mai vei noqu qasenivuli ni o au na goneyalewa a coqa. Au a vakila niu sa tu taudua.

Sa qai dredre ga ni sa mai vakamau tale o tamaqu ni oti e ciwa na vula na mate nei tinaqu. Au a kila ni na vinaka sara ki na neitou vuvale o tinaqu vakacabecabe ka keitou gadrevi koya, ia a ka dredre na veisau vou oqo.

A sega ni butobuto na veika kece ena gauna oqo. Au vakila na loloma levu nei Tamaqu Vakalomalagi, noqu vuvale, kei ira na iliuliu ni Lotu. Na ka a vukea meu vakabulai ka toso ki liu ni oti na vakacala-ka, o ya na noqu cakava na veika rawarawa a vaqaqacotaka na noqu vakabauta. Ena veisiga au na dau wilika na ivolanikalou me dua na auwa niu vakarau moce, masu, ka vola na noqu ivolaniveisiga ena noqu loqi. Niu tiko duadua ena noqu loqi, e sega ni gadrevi meu yaloqaqa ena vukudratou na taciqu. Au sa dau tagi vakalevu sara ka dolava na yaloqu vua na Kalou. Au dau tukuna Vua vakadodonu na lomaqu kei na levu ni noqu nanumi tinaqu. Au kila ni sa rogoci au o Koya baleta niu vakila na loloma vinaka sa yaco mai. Na tiki ni loqi o ya sa noqu vanua tabu.

Ena loma ni veika rawarawa oqori a vukea meu sema tikoga vua na Kalou ka sega niu vakayawaki Koya se meu yalovakatani. Au a sega ni raica na vakacala-ka o ya me vakararawataka kina na noqu matavuvale na Kalou. Au vakila vakalevu na kaukauwa meu vosota ka soli au Vua ka toso ki liu ena loma ni noqu veisiga dredre. Ia a yaco dina mai eso na siga dredre.

Ni sa mai vakamau o tamaqu, au a vinakata meu ivakaraitaki vinaka vei iratou na taciqu, kau sega sara ni vinakata meu itovo vakatani vei tinaqu vakacabecabe, au sa qai nuitaka tikoga na Kalou. E dua na itaviqaravi e tiko ena noqu ivola Torocake Yadudua e vakamatatataka tiko na kena caka na noqu bula vakaitikotiko me vinaka cake ena kena vaqaqacotaki na noqu veimaliwai kei na dua na lewe ni matavuvale ena rua na macawa. Tekivu ena kena lalawataki meu bula va-Karisito ka vakaraitaka noqu loloma ena noqu ivakarau. Au sa mani tovolea sara kau meu na qaravi tinaqu vakacabecabe.

iVakatakilakila
helping with the dishes

Ni sa mai cokovata tiko na matavuvale, sa levu sara na iyaya ni kana. Au sa qai tekivu e kea. Niu sa mai qaravi koya ena rua na macawa o ya, au vakila niu sa rawa ni lomana na tinaqu vakacabecabe ka vosota dina ga niu sega sara ni marautaka na ka o ya. Niu rai matuataka tikoga noqu qaravi koya, a vukea meu curuma rawa na veigauna dredre baleta niu vakila vei au na Yalotabu.

Au se sega tikoga ni taura rawa na veika kece baleta na vuna a yaco kina na vakacala-ka ki na noqu matavuvale, ka se tiko ga na veigauna dredre. Ia me vakataki ira na painia, au sa nuitaka ga na Kalou ka soli mai na kaukauwa meu gugumatua tikoga.

Tabaka