Tudei vaka- Tamata Dina ni Mileniumi
Mai vei Peresitedi Russell M. Nelson
Peresitedi ni Kuoramu ni iApositolo Le Tinikarua
Mai na lotu ni tabagone qase e vuravura raraba, “Yaco Me Tamata Dina ni Mileniumi,” a vakayacori ena Brigham Young Univesiti–Hawaii ena 10 ni Janueri, 2016. Me baleta na vosa taucoko, gole ki na broadcast.lds.org.
Sai kemuni “nai tabatamata digitaki” lesi taumada mai vua na Kalou mo ni cakava e dua na cakacaka veivakurabuitaki—me vukea nodra vakarautaki na tamata e vuravura oqo ki na iKarua ni Lesu Mai.
Droini mai vei Scotty Reifsnyder
E levu na tamata era vakatokai kemuni mo ni tamata ni mileniumi. Au na vakadinadinataka ni ra cavuta na dauvakadidike na vosa o ya me baleti kemuni ka vakamacalataka na veika e vakavotuya na nodra vakadidike me baleti kemuni—na veika o ni taleitaka kei na ka e sega, na nomuni nanuma kei na ka o ni daumalele kina, nomuni qaqa kei na malumalumu—au logaloga ca. E dua na ka ena ivakarau era vakayagataka kina na vosa tamata ni mileniumi au kauwaitaka. Ia na ka dina, ni sega soti ni dua na ka vei au na veika era kaya na kenadau me baleti kemuni mai na veika sa tukuna vei au na Turaga baleti kemuni.
Niu masulaki kemuni ka taroga na Turaga se vakaevei na Nona nanuma me baleti kemuni, au vakila e dua na ka duidui sara vakalevu mai na veika era tukuna na dauvakadidike. Na veivakauqeti vakayalo au ciqoma baleti kemuni sa vakavuna noqu vakabauta ni vosa na tamata ni mileniumi ena ganiti kemuni vakavinaka sara—ia e duatani sara na vuna mai na kena era na rawa ni kila na kenadau.
Na vosa tamata ni mileniumi e ganiti kemuni vakavinaka sara kevaka e vakananuma vei iko na vosa oqori se o cei dina o iko kei na cava dina na inaki ni nomu bula. Na tamata ni mileniumi dina sai koya a vakavulici vua na kosipeli i Jisu Karisito ena bula taumada, ka a veiyalayalati kei Tamada Vakalomalagi mai kea me baleta na veika ni yaloqaqa—okati kina na yaloqaqa bulasavasava o na vakayacora e vuravura.
Na tamata ni mileniumi dina e dua na tagane se yalewa a vakabauta na Kalou me tala mai kina ki vuravura ena itabagauna ka levu duadua kina na veisaqasaqa ena itukutuku ni vuravura oqo. Na tamata ni mileniumi dina e dua na tagane se yalewa sa tu e vuravura ena gauna oqo me veivuke ena nodra vakarautaki na tamata e vuravura me baleta na iKarua ni Lako Mai nei Jisu Karisito kei na Nona mai veiliutaki ena dua na udolu na yabaki. Mo kakua sara ni vakatitiqataka—o a sucu mai mo dua na tamata ni mileniumi dina.
Na taro sai koya “Ena rawa vakacava mo tu ka bula me vaka e dua na tamata ni mileniumi dina?” E tiko e va noqu vakatutu.
1. Kila se O Cei Dina o Iko
Taura na gauna mo vakasamataka ena masumasu na veika dina oqo:
-
O iko na luvena tagane se yalewa digitaki na Kalou.
-
O a buli mo ucui Koya.
-
O ni a vakavulici mai na vuravura ni yalo ena veisala bibi eso me vakarautaki kemuni ena cava ga kei na veika kecega o na mai sotava ena iwase e muri oqo ni veisiga e muri (raica na V&V 138:56). Na ivakavuvuli oqori e tiko e lomamu!
Eda sa bula tiko ena “ikatinikadua ni auwa.” Sa tukuna na Turaga ni oqo sa iotioti ni gauna ena kacivi ira kina na tamata cakacaka ki na Nona were ni vaini me soqoni ira vata na digitaki mai na tutu e va kei vuravura. (Raica na V&V 33: 3–6.) Ka o sa talai mai mo mai vakaitavi ena veivakasokomuni oqo. Ena veigauna e vuqa au sa dau raica sara ga e mataqu na nodra veivakauqeti mana na tamata ni mileniumi dina ena nodra kauti ira mai eso tale me ra kila na dina. Oqo e tiki ni kemu ivakatakilakila kei na inaki ni kawa vaka-Eparaama (raica na Kalatia 3:26–29)!
Ena vica na vula sa oti keirau a sotava kei Wendy na watiqu, e dua na gauna vakasakiti mai na vanua yawa o Siberia. Era lako vata tiko kei keirau ena siga ni vakacagicagi mai Irkutsk na paresitedi ni kaulotu, o Gregory S. Brinton; na watina o Sally; kei na luvedrau tagane o Sam, se qai lesu mai na kaulotu mai Rusia. Keitou sarava na Drano totoka o Baikal kei na makete ena kena baravi.
Ni keitou lesu mai ki na neitou lori, keitou qai kila ni yali tiko o Sam. Vakalailai sa lesu mai, ka rau lako vata mai kei na dua na marama uabula na yacana o Valentina. Ena nona vosa vaka-Rusia, a kaya mai ena mamarau o Valentina, “Au vinakata me keirau sota kei na tinana na cauravou oqo. Sa rui yalomalua, vuku, ka yalovinaka! Au vinakata me keirau sota kei tinana!” E lauti Valentina na irairai serau, ramase kei Sam.
A vakatakilai Valentina o Sam vei rau ruarua na tinana kei na tamana, solia vua e dua na tikidua baleta na iVakabula, ka veivosakitaka me rau sikovi koya na daukaulotu. Ni rau lesu mai na daukaulotu ka kauta mai e dua na iVola i Momani, a yalataka me na wilika. Era taleitaka e vica na marama ka ra cakacaka talega ena makete na ivola vou a ciqoma o Valentina. Se bera ni kilai na ivakaoti ni italanoa o ya, ia ena vuku ni rarama serau a vakacilava yani o Sam, sa veivakatakilaitaki ki na kosipeli o Valentina kei na so na nona itokani.
O ira na tamata ni mileniumi dina me vakataki Sam era kila se o cei dina o ira. O ira na tisaipeli dina i Jisu Karisito ka ra dau toqova na madigi kecega me ra vukei ira kina kei ira tale eso ena vakavakarau ki na nona mai veiliutaki ena mileniumi na iVakabula.
O koya gona, sa imatai kina ni noqu vakatutu mo ni vulica vakataki kemuni o cei dina o kemuni. Taroga na Tamamu Vakalomalagi ena yaca i Jisu Karisito na Nona nanuma me baleti iko kei na nomu ilesilesi e vuravura. Kevaka o na kerea ena gagadre dina, ena yaco na gauna ena vakasolokakanataka kina vei iko na Yalotabu na dina dau veisautaka na bula. Vola na veivakauqeti oqori ka dau railesuva wasoma ka cakava ena kena dodonu vinaka.
Au yalataka vei iko ni sa tekivu mo raica vakalailai mada ga na ivakarau e raici iko kina na Tamada Vakalomalagi kei na ka e nuitaki iko kina o Koya mo cakava ena Vukuna, sa na sega ni tautauvata tikoga na nomu bula!
2. Namaka—ka Vakarau—Mo Rawata na Veika e Sega ni Rawa
Sa dau kerei ira na Luvena ni veiyalayalati na Kalou me ra cakava na veika dredre. Baleta ni o luvena tagane kei na yalewa na Kalou dau rokova na veiyalayalati, ka bula tiko ena iwase e muri ni veisiga e muri oqo, ena kerei iko na Turaga mo cakava na veika dredre. E rawa ni o nuidei—Na veivakatovolei vaka-Eparaama e sega ni yaco ga vei Eparaama (raica na V&V 101:4–5).
Au kila na kena dauveivakidrowataki ni kerei me da cakava e dua na ka e yawakalia sara mai na ka o rawa ni cakava. Se qai 19 na vula na noqu lewena na Kuoramu ni iApositolo Le Tinikarua ena gauna sa takali yani kina o Peresitedi Spencer W. Kimball (1895–1985). Ena imatai ni nodrau bose na Mataveiliutaki Taumada kei na Kuoramu ni iApositolo Le Tinikarua ni tabaki oti o Peresitedi Ezra Taft Benson (1899–1994), a solia mai o koya eso na ilesilesi bibi vei ira na Tinikarua. A va oqo na nona idusidusi vei au: “I Elder Nelson, mo na dolava na veimatanitu ena Tokalau kei Iurope ena kena vunautaki na kosipeli.”
Oqori ena 1985. Ena loma ni veiyabaki dredre vakapolitiki oqori ka dau vakatokai me iValu Batabata, e sega walega ni wasea tu na siti o Berlin e dua na bai, ia a bika tu na Tokalau kei Iurope taucoko na ivua Vakomunisi. Era sa sogo na veimatalotu, ka yalani sara vakaukauwa na sokalou.
Sa levu na gauna ena noqu bula vakacakacaka au dolava kina na uto me ia na veisele ni veivakabulai, ia e sega vei au na kila me rawa kina niu vakabauta ni rawa niu dolava na veimatanitu me baleta na kena vunautaki na kosipeli. Ia, sa lesi au e dua na parofita, o koya au sa lako kina meu cakava e dua na ka, sa kena irairai tu ni na sega ni rawa.
Mai na kena irairai, sa tu e mataqu na veika kece sara e rawa ni vakataotaki au. Au yaco yani ena vuqa na veimatanitu ka sega ni kila na vanua meu lako kina. Niu sa kunea rawa sara mada ga na vakailesilesi vakamatanitu, e sega ni kidacalataki na kena dau vakadaroi na sota ena iotioti ni miniti se tosoi me vica na siga. Ena dua na matanitu, ni vakadaroi tu e dua na iloku me rua na siga, a nakiti na kena caka vei au e vica na veitemaki meu vakatovolei kina—okati kina na kena soli na ilavo ena sala butobuto kei na veika tabu vakalawa tale eso. Ena dua tale na gauna, a qai dolavi e dua na bose niu sa vakaroti meu lako tani sara vakatotolo!
Ia a rawa vua na Turaga me cakava ga na Nona cakacaka (raica na 2 Nifai 27:20–21), sa ka dokai kina vei au meu sarava na kena tadola veitaravi na cakamana—e veigauna, ni oti na noqu solia noqu vakasama bibi duadua, noqu sasaga kaukauwa duadua, kei na vakamamasu gumatua duadua ki na cakacaka me vakayacori.
Era sa ciqoma na Lotu eso na veimatanitu oqori ni se bera ni kasura na bai kei Berlin. Eso era qai muri. Ena yabaki 1992, sa rawa niu ripotetaka vei Peresitedi Benson ni sa tauyavu na Lotu ena veimatanitu kece sara ena Tokalau kei Iurope!
Ni o dua na tamata ni mileniumi dina ka rawa ni nuitaka na Turaga, ko na vakavuna talega na itukutuku ni veigauna! O na kerei talega mo ciqoma na ilesilesi dredre eso, ka na yaco mo iyaya ni cakacaka ena ligana na Turaga. O koya ena rawa ni vakavuna mo rawata na veika e nanumi ni na sega ni rawa.
Ko na rawata vakacava na veika e sega ni rawa? Ni o cakava na ka kecega me vaqaqacotaka na nomu vakabauti Jisu Karisito, ka vakalevutaka na nomu kila na vunau e vakavuvulitaki ena Nona Lotu vakalesui mai, kei na nomu vakasaqara ena nomu igu na dina. Ni o dua na tamata dina ni mileniumi—ka vakaiyaqataki ena ivunau savasava, ni kerei mo cakava na veika e nanumi ni sega ni rawa, ena rawa mo kalawa mai ki liu ena vakabauta ka cakava ena yalomarau na veika kece e tu vei iko na kena kaukauwa mo rawata kina na inaki ni Turaga (raica na V&V 123:17).
Ena yaco eso na siga o na vakayalolailaitaki sara ga vakadua. O koya, mo masuta na yaloqaqa mo kakua kina ni soro! O na gadreva na igu o ya baleta ni sa na seyavu tikoga yani vakamalua na taleitaki ni Yalododonu Edaidai. E ka ni rarawa, ni so o nanuma ni ra nomu itokani era na cakitaki iko. Ka na yaco me sega ni dodonu eso na ka e yaco.
Ia, au yalataka vei kemuni ni o muri Jisu Karisito, o na kunea na vakacegu kei na reki dina e sega ni oti. Ni sa matailalai cake tikoga na nomu rokova na nomu veiyalayalati kei na nomu taqomaka na Lotu kei na matanitu ni Kalou ena vuravura nikua, ena vakalougatataki iko na Turaga ena igu kei na yalomatua mo rawata kina na veika e nanumi ni na sega ni rawa.
3. Vulica mo Rawata na Mana Vakalomalagi
O keda yadua e dui tu na noda taro. Noda vulica, ka vakadinadinataka na dina e dua na tiki bibi ni noda bula oqo. E vuqa na gauna ni noqu bula au dau vakadidike tu kina. Ena daumaka sara na nomu vuli ni o taroga na taro vakauqeti.
Ena gauna sara ga oqo e vuqa sara vei kemuni ena saga dredre tiko me kila se cava e dodonu mo cakava ena nomu bula. Eso tale beka vei kemuni ena vakataroga tiko se sa vosoti beka na nomu ivalavala ca. E vuqa vei kemuni ena vakataroga tiko se tu beka ivei na nona itokani tawamudu—kei ira e se bera e dodonu mera sa vakataroga tiko.
Eso beka era na taroga tiko se cava na vuna e cakava tiko kina na Lotu eso na ka e cakava tiko. De so beka vei kemuni era sega ni vakadeitaka rawa mera rawata vakacava na isau ni nodra masu.
Erau sa tu vakarau na Tamada Vakalomalagi kei na Luvena me rau sauma na nomu taro ena veiqaravi ni Yalo Tabu. Ia sa na vakatau vei iko na nomu vulica na ivakarau mo vakadonui, ka ciqoma kina, na isau ni veitaro oqori.
Evei o rawa ni tekivu kina? Tekivu ena nomu dau tiko vakalevu ena veivanua tabu. Na valetabu e dua na vanua tabu. Vakakina na valenilotu, na vanua o dau laki cakava kina ena vei Sigatabu na veiyalayalati vou ni sakaramede. Au sureti kemuni mo ni cakava nomuni rumusaumi, nomu bure, nomu vale se na nomu rumu me vanua tabu me rawa ni o dau lesu ka taqomaki kina mai na veika butobuto dau veivagolei tani ni vuravura.
Na masu e dua na kena idola. Masu mo kila na ka mo muduka kei na ka mo tekivu kitaka. Masu mo kila na veika mo vakaikuritaka ki na draki vakavolivoliti iko kei na veika mo kauta laivi, me rawa ni tiko kina vakalevu vata kei iko na Yalotabu.
Vakatakekere vua na Turaga ena isolisoli mo kila na yalotabu. Qai bula ka cakacaka mo kilikili kina mo ciqoma na isolisoli o ya, ni yaco mai ki vuravura eso na ka vakatubu veilecayaki, o na kila vakavinaka sara ga na veika e dina kei na veika e sega (raica na 2 Nifai 31:13).
Veiqaravi ena loloma. Na veiqaravi ena loloma vei ira era lako sese tu se o ira era mavoa vakayalo ena tadolava na yalomu ki na ivakatakila ni tamata yadua.
Dau tiko vakalevu—vakalevu cake sara—ena veivanua e tiko kina na Yalotabu. Kena ibalebale oqori me levu cake na gauna vata kei ira era dau segata me tiko vata kei ira na Yalotabu. Dau tekiduru vakalevu ena masu, vakalevu na gauna ena ivolanikalou, levu cake na gauna ena tuva kawa, me levu na gauna ena valetabu. Au yalataka vei iko ni o solia vua na Turaga e veigauna e dua na iwase vinaka ni nomu gauna, ena vakalevutaka o Koya na kena vo.
Eda tokoni ira e 15 na turaga ka ra sa tabaki me parofita, daurairai, ka dauvakatakila. Ni basika e dua na leqa vereverea—ka vaka me vereverea cake ga e veisiga—e ratou dauveiqalisominiwai na 15 na turaga oqo kei na leqa oqori, era na tovolea mera raica na revurevu ni veika kece sara e rawa ni vakayacori, ka ra segata vagumatua mera rogoca na domo ni Turaga. Ni oti na kena lolovaki, masulaki, vulici, vakasamataki vakatitobu, ka ia na veivakasalataki kei ira na Taciqu iLiuliu me baleta na veika bibi eso, e sega ni dau kurabuitaki niu dau vakayadrati ena lomanibogi ena veivakauqeti tale eso me baleta na leqa keimami kauwai tiko kina. E dau yaco vakakina vei ira na Taciqu iLiuliu.
Keimami dau veitalanoa vata na Mataveiliutaki Taumada kei na Kuoramu ni iApositolo Le Tinikarua ka wasea vata na veika sa veidusimaki kina vei keimami na Turaga me keimami ciqoma ka vakila, yadudua ka vakailawalawa. Oti keimami qai sarava na nona cakacaka na Turaga vua na Peresitedi ni Lotu me tukuna na loma ni Turaga.
Na iwalewale vakaparofita oqo a vakamuri ena 2012 ena kena veisautaki na iyalayala e ra ni yabaki ni lako ki kaulotu ka vakakina ena kena qai vakuri wale toka ga oqo na iVoladusidusi, me salamuria na kena sa vakalawataki ena so na matanitu na veiwatini vakamataqali vata. Ni keimami vakasinaiti ena yalololoma, me baleta na tamata kece, vakauasivi o ira na gone, keimami sasaga vakabalavu me keimami ciqoma na loma ni Turaga ena ka oqo.
Keimami nanuma tikoga vakabibi na nona ituvatuva veivakabulai na Kalou kei na Nona inuinui ni bula tawamudu me baleta na Luvena yadua, keimami vakasamataka e vuqa na veisau kei na veisotari vata ni veika e rawa ni yaco. Keimami sota vakavica ena valetabu ena lolo kei na masumasu ka vakasaqara na veidusimaki kei na veivakauqeti tale eso. Ni oti, ni sa vakauqeta na Turaga na Nona parofita, o Peresitedi Thomas S. Monson, me tukuna na nanuma ni Turaga kei na lomana na Turaga, keimami vakila yadua ena gauna bibi o ya e dua na veivakadeitaki vakayalo Sa qai ka dokai vei keimami vaka-iApositolo me keimami tokona na ka sa vakatakilai vei Peresitedi Monson Na ivakatakila mai vua na Turaga vei ira na Nona italai e dua na iwalewale tabu, sa vakakina na galala ni nomu ciqoma na ivakatakila yadua.
Kemuni na taciqu kei na ganequ, e nomuni talega na galala vata o ya ki na Nona nanuma kei na loma ni Turaga me baleta na nomuni dui bula me vaka keimami dau cakava na iApositolo ena vuku ni Nona lotu. Me vaka ga Nona gadreva na Turaga vei keimami me keimami sasaga ka vakanananu vakatitobu, lolo ka masu, vuli ka veiqalisominiwai kei na taro dredre, sa gadreva o Koya vei kemuni mo ni vakayacora vakakina ena nomuni vaqara na isau ni nomuni taro.
E rawa ni o vulica mo rogoca na domo ni Turaga ena vakasolokakana ni Yalo Tabu.1 Ena rairai rawa ni veivuke beka vakavinaka na Google, Twitter, kei na Facebook, era na sega ni rawa ni solia na isaunitaro kece e bibi.
Kemuni na noqu itokani gone, e rawa ni o kila na nona nanuma kei na loma ni Turaga me baleta na nomu bula. Kakua ni taroga se o sa tu ena vanua e gadreva na Turaga mo tu kina se o sa cakava tiko na ka e vinakata o Koya mo cakava. E rawa ni o kila! Na Yalo Tabu “sa tukuna vei kemudou na veika kece mo dou kitaka” (2 Nifai 32:3).
4. Muri ira na Parofita
Ena 1979, niu veiqaravi voli vakaperesitedi raraba ni Wilivola ni Sigatabu, au a sureti meu tiko ena dua na nodra semina na Mata ni Yasana ka tauca kina o Peresitedi Spencer W. Kimball e dua na vosa veivakauqeti baleta na kena dolavi na katuba ni veimatanitu era sogoti tu ki na Lotu, me vakataki Jaina. A bolei ira kece kina na tiko e kea me ra vulica na vosa vaka-Mandarin me rawa ni keimami solia na neimami kila vakacakacaka me ra vukei kina na kai Jaina.
Vei au, na bolebole i Peresitedi Kimball e vaka e dua na ivakaro vakaparofita. Ena bogi o ya au kerea kina na watiqu, o Dantzel, kevaka e rawa ni keirau vulica vata na vosa vaka-Mandarin. A vakadonuya, keirau mani kunea e dua na qasenivuli me vukei keirau. E dina keirau a sega ni vulica sara vakavinaka na vosa vaka-Mandarin, ia sa veirauti na ka keirau a vulica, kau qai sureti ena yabaki sara ga e tarava (ena veika e sega ni namaki e vuqa) meu lako ki Jaina me vaka e dua na parofesa veisiko meu vakavulica na veisele ni uto, au sa tu vakarau tu meu ciqoma na veisureti.
Rika yani ki liu ena ono na yabaki ki na 1985, na yabaki ni oti noqu kacivi ki na Kuoramu ni iApositolo Le Tinikarua. Ena dua na siga au a ciqoma e dua na kerekere vakatotolotaki meu lako ki Jaina ka laki seleta na utoi nodra dauvakatasuasua kilai levu, ka kilai tu e Jaina raraba me nodra qaqa. Au vakamacalataka ni na tarova na noqu lako na noqu itavi vakalotu tudei, ia era vakamasuti au na vuniwai mai Jaina meu lako yani vakatotolo meu qarava na veisele ni veivakabulai o ya.
Au a veitalanoataka kei noqu peresitedi ni kuoramu kei iratou na Mataveiliutaki Taumada. E ratou vakauqeti, ni dodonu meu lako ka vakayacora na veisele me ka ni loloma vei ira na tamata e Jaina.
Au a vakayacora oqori. Ena yalo vakavinavinaka, a rawa vakavinaka na veisele! E mani yaco ni o ya na iotioti ni veisele ni uto au a vakayacora. A caka mai Jinan, Jaina, enai ka 4 ni Maji, 1985.
Ia rika tale mada ki liu, ena gauna oqo ki na Okotova 2015. Keirau a sureti kei Wendy me keirau lesu tale ki na Koronivuli ni Vuniwai ena Univesiti mai Shandong e Jinan. Keirau kurabui niu kidavaki ena marau niu “dua na itokani makawa” nei Jaina kau sotavi ira tale kina e vuqa na dauveisele au a vakavulica ena 35 na yabaki sa oti. E ilutua ni neirau veisiko na noqu sotavi ira na luvena tagane kei na makubuna na dauvakatasuasua o ya. Na veika veivakurabuitaki kece oqo a rawa ena vuku ga ni dua na ka: Au a rogoca na nona ivakasala e dua na parofita meu vulica na vosa vaka-Mandarin!
O ira na parofita era dau raica na veika e tu mai liu. Era raica na veika rerevaki ka veivakararawataki sa biuta tu, se, ena qai biuta na meca ena noda sala. Era sa dau raica talega na parofita na veika cecere kei na veika dokai e waraki ira tu era vakarorogo ka nakita me ra talairawarawa. Au kila ni dina oqo! Au sa sotava oti vakavica.
Sa yalataka vei keda na Turaga ni na sega vakadua ni vakatara me kauti keda vakatani na parofita. A kaya o Peresitedi Harold B. Lee (1899–1973): “O na sega beka ni vinakata e so na ka e lako mai na veiliutaki e na Lotu. Ena veicalati beka kei na rai vakapolitiki. Ena veicalati beka kei na nomu veimaliwai. Ena vakalatilati beka kei na so na nomu ivakarau ni bula ni veimaliwai. Ia ke o vakarogoca na veika oqo, me vaka sara ga mai na gusu ni Turaga vakai koya, ena vosota kei na vakabauta, na iyalayala ni ‘ena sega ni rawai kemudou na matamata ki etesi; ia ena vakamalumalumutaka na Turaga na Kalou na kaukauwa ni tevoro, raica ena yavavala ko lomalagi ena vukumudou, me vakacaucautaki kina na yacana’ (V&V 21:6).”2
O na sega beka ni dau ciqoma e veigauna na veika e tukuna na parofita bula. Ia na gauna o kila kina ni parofita e dua na parofita, ena rawa ni o goleva na Turaga ena yalomalumalumu kei na vakabauta ka kerea na nomu ivakadinadina me baleta na veika kecega sa tukuna na Nona parofita.
Ena rauta na 40 B.K era a lewena na Lotu e vuqa na Nifai, sa sautu kina na Lotu. Ia sa tekivu talega me tubu mai e vuqa na isoqosoqo vuni, ka ra vuni voli na kena iliuliu lawakica ena kedra maliwa na tamata ka dredre me ra kilai. Ni sa tekivu me ra qaciqacia vakalevu na tamata, era sa “vakalialia e vuqa na Nifai na veika tabu, ka cakitaka na yalo ni parofisai kei na ivakatakila” (Ilamani 4:12).
Era sa tu vei keda na veivakarerei vata oqo. Na ka dina sai koya ni ra tu na “italai i Setani” (V&V 10:5) ena veivanua kecega. O koya mo qarauna vakavinaka sara kina na ivakasala o na muria (raica na Ilamani 12:23).
Kemuni na taciqu kei na ganequ lomani, o ni a sucu mai mo ni tamata dina ni mileniumi. Sai kemuni “nai tabatamata digitaki” (1 Pita 2:9), lesi taumada mai vua na Kalou mo ni cakava e dua na cakacaka veivakurabuitaki—me vukea nodra vakarautaki na tamata e vuravura oqo ki na iKarua ni Lesumai ni Turaga.