Na Reki ni Vuli

Mai vei Tad R. Callister

Peresitedi Raraba ni Matawilivola ni Sigatabu

Ni yaco me da dauvuli deivaki vakalevu cake, eda na sotava na reki vakalou e basika mai na vulici kei na bulataki ni kosipeli i Jisu Karisito.

A tukuni e dua na italanoa me baleta e dua na turaga ka sa mai kilai tu me dauvucesa ni tauni. A sega ni lomana me cakacaka, ka sega ni lomana me qara cakacaka. A bula tu ga o koya ena nodra sasaga tale e so. Kena itinitini nodra sa sega ni via veivuke na lewenitauni. Era sa navuca me ra kauti koya ki na ibili ni tauni ka vakatalai koya tani. Ni kauti koya voli e dua na lewenitauni ena qiqi ki na iyalayala ni tauni, a vakila na draiva e dua na biau ni loloma ni ulabaleti koya. De dua sa dodonu me soli tale e dua na gauna kivua na tawavanua. A mani taroga o koya, “O na vinakata li e dua na ivakarau sila mo tekivu vou rawa kina?”

A sauma na tawavanua, “Sa kautani beka na kedra iolo?”¹

Ira na Qasenivuli kei na Dauvuli: iTavi Vakatautauvata me Cuqeni

So na gauna eda kunei ira na tamata ena vovodea vakaivolanikalou—era vinakata me kautani mada na iolo ni ivolanikalou ni bera ni ra qai vakayagataka. Era vinakata na kosipeli ena dua na ituvatuva ni rorogo veivakamarautaki se veikilipi ni vidio. Era vinakata na qasenivuli ni Matawilivola ni Sigatabu me vakarau tu ka vakani ira ena lesoni ka lailai kina na nodra vakavakarau se vakaitavi.

Me kena veibasai, na iVakabula a sureti ira na Nona dauvuli ena dua na gauna me ra lako ki vale baleta ni ra sega ni kila vakamatata na Nona vosa. A vakaroti ira o Koya me ra masu, vakasama vagumatua, ka “vakarautaki [ira] vinaka mai [me ra] rogoci [Koya] tale ni mataka” (raica na 3 Nifai 17:2–3).

Sa kena lesoni oqo: Sa sega ni itavi walega ni qasenivuli me na vakavakarau mai ia o ira talega na dauvuli. Me vaka sa itavi ni qasenivuli me veivakatavulici ena Yalotabu, sa vakakina na itavi ni dauvuli me vuli ena Yalotabu (raica na V&V 50:13–21).

E tukuna na iVola i Momani: “Raica sa tautauvata ga na dauvunau kei koya sa vakarorogo, io na ivakavuvuli kei koya sa vuli; io era sa tautauvata na tamata kecega” (Alama 1:26; vakaikuritaki).

Oqo e so na vakatutu ena ka eda rawa ni cakava meda sotava kina na reki e basika mai ni da qarava na noda tikina ena vulici kei na bulataki ni kosipeli.

Vuli ena Vuvale

Vulica na iVolanikalou

Sa itavi ni lewenilotu yadua me vulica vakaikoya na kosipeli; eda sega ni rawa ni lesia na itavi o ya. E levu na vuli o ya e lako mai na vulici vakawasoma ni ivolanikalou. A cauraka o Peresitedi Harold B. Lee (1899–1973): “Kevaka eda sega ni wili ivolanikalou tiko ena veisiga, sa mamare voli na noda ivakadinadina.”² A raica rawa na iApositolo o Paula ni o ira na Jiu e Peria “era uasivi vei ira na kai Cesalonaika ena yalo vakaturaga, ni ra sa vakarogoca na vosa ena loma e vinakata sara,” ka qai wasea o koya na vuna: “[Era] sa dauvakasaqara e nai Vola Tabu ena veisiga” (Cakacaka 17:11; vakaikuritaki).

Na vuli ivolanikalou ena veisiga e sa dua na gacagaca veiganiti ki na noda bula vakayalo. E sega tale ni dua na ka ena rawa ni sauma vakataucoko na kena yali ena noda ituvatuva ni veisiga. Ena vuna oqo, na vuli ivolanikalou sa dodonu me tuvai vakagauna, sega ni ivovo ni gauna.

E so ena rairai kaya, “Ia e sega vei au na gauna ni vuli ivolanikalou ena veisiga mai na noqu itavi taucoko tale e so ni bula.” Na malanivosa oqo sa vaka me tautauvata kei na italanoa ni rau na dautakau ka rau a veisivisivi me kilai o cei e rawa ni musuka e levu cake na vunikau ena dua na siga. Ni mataka cake sa tekivu na veisivisivi. E veiauwa ena gole na tamata lailai vei rau ki na loma ni veikau me 10 se vica na miniti. Na veigauna kece e cakava oqo, a matadredredre ga na kena isa ka deguvacu, veivakadeitaki tu ni sa liu tiko. A sega ni biuta na nona tikina na tamata levu cake, sega ni mudu na nona musumusu, ka sega ni cegu vakalailai.

Ni sa cava na siga, a kidroa na tamata levu cake ni kila na nona isa, ka nanumi ni vakaoti gauna vakalevu voli, a musuka e levu cake na vunikau mai vei koya. “O cakava vakacava ni a levu sara na nomu cegu?” a taroga o koya.

A sauma o koya e qaqa, “Oi, au a vakagata tiko na noqu matau.”

Ena veigauna kece eda vulica na ivolanikalou, eda sa vakagata tiko na noda matau vakayalo. Ia na tikina veivakurabuitaki oya na gauna eda cakava vakakina, eda sa rawa ni vakayagataka vakayalomatua cake na ivovo ni noda gauna.

Vakavakarau Taumada

Sa laurai ena vakadidike ni dua na iwase lailai sara ni lewe ni Lotu era wilika taumada na ivolanikalou me na veivosakitaki ena kalasi e so ena Sigatabu. Sa rawa ni da veivuke vakayadua ni veisautaka na ituvaki oqo. Sa rawa ni da kauta voli na iwase ni noda kilaka ena noda vakavakarautaki keda vakavinaka mai ki na kalasi, ena kena wiliki tu na ivolanikalou ka vakarau voli me da wasea na raiyawa e so. Na noda vakavakarau sa rawa ni dua na isolisoli vakayalo eda solia kivei ira na lewe ni kalasi taucoko.

Vuli ena Kalasi

Vakaitavi ena Kalasi

Na ivakaro me da dolava na gusuda (raica na V&V 60:2–3) e sega ni baleta ga na buturara ni kaulotu ia ena buturara talega ni rumu ni kalasi. Ni da vakaitavi, eda sureta na Yalotabu, o koya ka na qai vakadinadinataka na dina ni veika eda tukuna ka vakamakaretaka na noda vakasama ena raiyawa tale e so. Me kena ikuri, na noda vakaitavi ena rairai vakauqeta na nona vakasama tale e dua ka yaco me vakayaloqaqataki koya.

Ena imoimoi qo, eda sa muria tiko na ivakavuvuli ni veivakatavulici a vakavuvulitaka na Turaga: “Raica me dua ga e vosa ka ra vakarorogo na kena vo ki na nona ivakamacala, ia ni dou sa vosa oti kece dou sa qai vuli ka veivakavulici kece talega” (V&V 88:122; vakaikuritaki). So na gauna e sega ni dau rawarawa na vakaitavi ena kalasi; sa na gadrevi vei keda meda lako tani mai na noda tikina dakoba. Ni caka vakakina ena tubu vakalevu cake na kalasi taucoko.

Vola na Veivakauqeti Vakayalo

Sa vakavica na noqu dau kau kadi ni volavola lala voli ki lotu ka qara e so na raiyawa vakaivunau se veivakauqeti vakayalo meu na vola. Au sa rawa ni kaya vakaidina niu sa vakaicocovitaki vakavinaka sara. Na sasaga oqo e sa veisautaka na noqu rai; e sa vakanamatataka ka vakusakusataka na noqu vuli; e sa vakalevutaka na noqu vakaitavi ena lotu.

Cava na vuna e bibi kina me volai na veika e sotavi vakayalo eda ciqoma ena lotu kei na vanua tale e so? Vakananuma mada ni sa vosa tiko e dua na tina kivua na nona cauravou ka mani kaya o koya ena dua na gauna, “Nau, oqo e sa ivakasala vinaka saraga.” E qai ucuna mai tuba o koya e dua na ivola lailai ka tekivu vakavola na veivakauqeti e so e a ciqoma mai na nodrau veivosaki. Ni oti na nona sa na vakilai yalona tale mai o tinana, ena sega li ni vinakata o koya me solia vakalevu vua (cauravou)?

Sega ni vakatitiqataki na vakayagataki ni ivakavuvuli vataga oya ki na veivakasalataki mai vua na Tamada mai Lomalagi. Ni da vola na veivakauqeti e solia o Koya kivei keda, sa na rawa Vua me solia vei keda e so tale na vakatakila. Me kena ikuri, e vuqa na veivakauqeti eda ciqoma ena rairai vakailiu me vaka e so na vua ni oki lalai ni vakasama, ia kevaka eda vakamareqeti ka vakasamataki ira vagumatua, era na rairai tubu mera vu ni oki vakayalo.

A tukuna na Parofita o Josefa Simici me baleta na bibi ni kena dau volai na raiyawa kei na veivakauqeti e so: “Kevaka o … tomana mo veivosakitaka na veitaro bibi … ka sega ni vakavolai ira, … de dua, na vakawaleni ni kena volai na veika oqo ni sa vakatakilai ira oti na Kalou, na nodra sega ni nanumi mera ka yaga sara, ena rairai vakasuka na Yalotabu … ka sa tiko, se a tiko, e dua na kilaka vakaitamera, ni veika bibi tawayalani rawa, ka sa mai yali oqo.”³

Na Rekitaki ni Vuli

Na vuli e levu cake toka mai na dua na itavi vakalou. E sa nanumi talega me dua na ka rekitaki vakalevu sara.

Ena dua na gauna, a tarogi e dua na daunifika ena gauna makawa na yacana o Archimedes mai vua na nona tui me vakilakila ke sa koula taucoko na isala vou ni tui se a veisautaka vakailawaki e so na siliva me koula na daucaka koula. A vakasamataka vagumatua na kena iwali o Archimedes; oti sa basika mai na kena isau. A rekitaka dina o koya na ka e kunea ni, mai na kena itukuni, a cici curuma na siti ni kailavaka, “Eureka! Eureka!”—a kena ibalebale, “Au sa kunea! Au sa kunea!”

Me vaka na levu ni nona reki ena dikevi ni dua na ivakavuvuli vakasakiti, sa tiko e dua na reki e yawa kalia sara ena dikevi ni dina ni kosipeli i Jisu Karisito: na dina era sega walega ni tukuni keda ia era vakabulai keda talega. Ena vuku ni ka oqo a kaya kina na iVakabula, “Au sa vosataka na veika oqo vei kemudou, … ka me sinai na nomudou marau” (Joni 15:11). Kei na vuku ni ka oqo “era kaila ena reki ko ira kecega na luve ni Kalou” (Jope 38:7) ni ra sa vulica na yavu ni veivakabulai. Me vaka ga ni tiko na kaukauwa tugani vei ira na sorenikau mera tubu, sa tiko talega na kaukauwa tugani ni dina ni kosipeli me kauta mai na reki.

E sega walega ni dua na ivakaro vakalou me “[da] gumatua sara [me] [da] kilaka” (V&V 88:118), ia e sa dua talega na sasaga vakalou. Ena veigauna kece eda vulica na ivolanikalou, vakavakarau vinaka vakalailai ni lako mai ki na kalasi, vakaitavi ena veivosaki ni kalasi, vakatataro, ka vola e so na veivakauqeti tabu, eda sa vakataka cake mai na Kalou, ka sa vakalevutaki na noda igu meda sotava na reki e vakila tiko o Koya.

Meda sa sasagataka taucoko meda dauvuli deivaki vakalevu cake, dauvuli vakalou vakalevu cake—e vale, ena kalasi, kei na vanua cavaga eda tiko kina. Ni da cakava vakakina, eda na sotava na reki vakalou e basika mai na vulici kei na bulataki ni kosipeli i Jisu Karisito.