Ang Balaan nga Sumbanan sa Pagkamatinuoron
Ni Elder Neil L. Andersen
Sa Korum sa Napulog Duha ka mga Apostoles
Gikan sa pakigpulong sa debosyonal, “Honesty—The Heart of Spirituality,” gihatag didto sa Brigham Young University niadtong Septyembre 13, 2011. Alang sa kompleto nga pakigpulong sa Iningles, adto sa speeches.byu.edu.
Alang sa usa ka disipulo ni Kristo, ang pagkamatinuoron anaa gayud sa sentro sa pagka-espirituhanon.
Paghulagway pinaagi ni Simone Shin
Ang Dios atong Amahan ug ang Iyang Anak, si Jesukristo, mga binuhat nga hingpit, perpekto, ug hingpit ang kamatinuoron ug kamatinud-anon. Kita mga anak sa Dios. Ang atong padulngan mao ang pagkahimong sama Kaniya. Tinguha nato ang pagkahimong hingpit nga matinuoron ug tinuod sama sa atong Amahan ug sa Iyang Anak. Ang pagkamatinuoron naghulagway sa kinaiya sa Dios (tan-awa sa Isaias 65:16), ug busa ang pagkamatinuoron anaa sa sentro sa atong espirituhanong paglambo ug espirituhanong mga gasa.
Si Jesus namahayag, “Ako mao ang dalan, ang kamatuoran, ug ang kinabuhi” (Juan 14:6; tan-awa usab sa Juan 18:37; D&P 84:45; 93:36).
Ang Ginoo nangutana sa igsoon ni Jared, “Motuo ba ikaw sa mga pulong diin Ako mamulong?”
Ang igsoon ni Jared mitubag: “Oo, Ginoo, ako nasayud nga ikaw mamulong sa kamatuoran, kay ikaw mao ang Dios sa kamatuoran, ug dili magbakak” (Ether 3:11, 12).
Ug ania ang kaugalingon nga mga pulong sa Manluluwas: “Ako ang Espiritu sa kamatuoran” (D&P 93:26; tan-awa usab sa bersikulo 24). “Suginlan ko kamo sa tinuod” (Juan 16:7; tan-awa usab sa Juan 16:13).
Sa laing bahin, si Satanas gihulagway nga ang amahan sa mga bakak: “Ug siya nahimo nga Satanas, oo gani ang yawa, ang amahan sa tanan nga mga bakak, sa pag-ilad ug pagbuta sa mga tawo, ug pagdala kanila nga ulipon sa iyang pagbuot, gani kutob sa dili maminaw ngadto sa akong tingog” (Moises 4:4).
Si Jesus miingon, “Ang yawa … walay labut sa kamatuoran kaniya, tungod kay ang kamatuoran wala man diha kaniya. Inigpamakak niya, siya magasulti tukma sa iyang kaugalingong kinaiya: kay siya bakakon man” (Juan 8:44; tan-awa usab sa D&P 93:39).
Ang Manluluwas kanunay mobadlong niadtong nagpatuo sa usa ka butang diha sa kadaghanan, apan nagpuyo sa lahi nga paagi sa ilang mga kasingkasing (tan-awa sa Mateo 23:27). Iyang gidayeg kadtong kinsa nabuhi nga walay pagpanglingla (tan-awa sa D&P 124: 15). Makita ba ninyo ang nagkaatbang nga kalainan? Sa usa ka bahin anaa ang pagpamakak, paglingla, pagpakaaron-ingnon, ug pagkangitngit. Sa laing bahin anaa ang kamatuoran, kahayag, pagkamatinuoron ug kaligdong. Ang Ginoo mihatag og klaro nga kalainan.
Si Presidente Thomas S. Monson miingon:
“Diin kanhi ang mga sumbanan sa Simbahan ug mga sumbanan sa katilingban sa kasagaran nahiangay, karon adunay dakong kal-ang taliwala kanato, ug kini mas nagkadako pa. …
“Ang Manluluwas sa katawhan mihulagway sa Iyang kaugalingon nga anaa sa kalibutan apan dili iya sa kalibutan [tan-awa sa Juan 17:14; D&P 49:5]. Kita usab mahimong anaa sa kalibutan apan dili iya sa kalibutan samtang atong isalikway ang sayop nga mga konsepto ug sayop nga mga pagtulun-an ug magpabiling matinuoron nianang gisugo sa Dios.”1
Ang kalibutan mosulti kanato nga ang kamatuoran ug pagkamatinuoron lisud ilhon. Ang kalibutan mas ganahan sa kaswal nga pagpamakak ug daling makapamalibad sa gitawag nga “inosenting” pagpangilad. Ang kalainan tali sa husto ug sayop dili na klaro, ug ang mga sangputanan sa pagpamakak gibaliwala.
Aron kanunay nga makadawat sa Espiritu sa Kamatuoran—sa Espiritu Santo—kinahanglang atong pun-on ang atong mga kinabuhi sa kamatuoran ug pagkamatinuoron. Kon mahimo kitang hingpit nga matinuoron, ang atong espirituhanong mga mata maablihan alang sa dugang nga kahayag.
Dali ra kamong makasabut kon sa unsang paagi makapabayaw ang espirituhanong kalig-on sa inyong pagkat-on diha sa classroom. Apan kamo usab makakita ba kon sa unsang paagi kini nga baruganan magamit sa lisud nga mga desisyon kon giunsa ninyo paggamit ang inyong panahon, kinsa ang inyong gikauban sa inyong panahon, ug sa unsang paagi ninyo hulmahon ang inyong kinabuhi?
Pasalig sa Personal nga Pagkamatinuoron
Dili ninyo mabulag ang espirituhanong tuga sa kamatuoran nga inyong gikinahanglan ug gusto gikan sa inyong pagkatawo sa pagkamatinuoron ug pagkamatinud-anon. Ang kamatuoran nga inyong gipangita nakahigot sa inyong pagkatawo. Kahayag, espirituhanon nga mga tubag ug langitnong direksyon nakasumpay sa inyong kaugalingong pagkamatinuoron ug pagkamatinud-anon. Daghan sa inyong mahangturong katagbawan sa kinabuhi moabut samtang kamo padayong makigbisog sa inyong pasalig sa personal nga pagkamatinuoron.
Si Roy D. Atkin mipakigbahin sa mosunod nga istorya:
“Human nga ang daghang mga estudyante mihunong sa pag-eskwela sa [akong] pagsugod sa freshman, ang akong mga klase sa dental school mas nahimong mahagiton. Ang tanan naningkamot nga mag-una sa klase. Samtang ang kompetisyon nagpadayon, pipila ka mga estudyante mihukom nga ang paagi aron molampus mao ang pagpanikas. Nakasamok kini nako pag-ayo. …
“… Nasayud ko nga ako dili makapanikas. Gusto ko nga magtinarung sa Dios labaw pa kaysa akong gusto nga mahimong usa ka dentista.
“[Sa] akong junior year, gitanyagan ko og kopya sa umaabot nga eksamin sa usa ka mahinungdanon nga klase. Klaro kanang nagpasabut nga ang pipila sa akong mga klasmeyt makakuha og una sa mga pangutana sa eksamin. Mibalibad ko sa tanyag. Sa dihang giuli na ang mga papel nga gikorihian, ang average sa klase taas kaayo, nga nakapaubos pag-ayo sa akong score. Ang propesor mihangyo nga makigsulti nako.
“‘Roy,’ siya miingon, ‘kasagaran dagko ka og kuha sa mga test. Unsay nahitabo?’
“‘Sir,’ akong gisultihan ang akong propesor, ‘sa sunod nga eksamin, kon mohatag ka og test nga wala nimo mahatag sa una, nagtuo ko nga mahibaloan nimo nga mas dako ko og kuha.’ Wala siya motubag.
“Nag-test mi pag-usab sa sama nga klase. Sa dihang gipanghatag ang test, dihay nagbagulbol. Test kadto nga wala pa mahatag sa magtutudlo sukad. Sa dihang gibalik na ang gigraduhan namo nga test, usa ko sa nakadawat og labing dako nga grado sa klase. Sukad niadto, ang mga test pulos na bag-o.”2
Tungod kay kita mga disipulo ni Kristo, ang balaan nga sumbanan sa pagkamatinuoron molambo diha sa atong kaugalingon. Diha sa Basahon ni Mormon, ang pahimangno ni Haring Benjamin nga “[isalikway] ang kinaiyanhon nga tawo” (Mosiah 3:19) usa ka bahin sa tawag alang sa mas mausbawong pagbati sa pagkamatinuoron ug kamatuoran.
Ngadto sa mga Taga-Efeso, si Apostol Pablo mitambag, “Hukasa … ang daang pagkatawo nga dala pa sa inyong karaang paggawi … ug magpabag-o kamo diha sa espiritu sa inyong salabutan.” Si Pablo mihatag dayon og piho nga tambag sa pagkahimong usa ka “bag-ong pagkatawo”: ang unang butang nga iyang gisulti nga ilang buhaton mao nga “[hukasa] gikan kaninyo ang kabakakan ug ang tinuod kinahanglang maoy isulti” (tan-awa sa Mga Taga-Efeso 4:22–25; tan-awa usab sa Mga Taga-Colosas 3:9; 3 Nephi 30:2).
Ganahan ako niini nga depinisyon sa pagkamatinuoron: “Ang pagkamatinuoron mao nga mahimong hingpit nga matinud-anon, matarung, ug makiangayon.” Usab, ang kaligdong mao “[nga] ang moral nga kaisug sa paghimo sa [inyong] mga lihok nga mahisubay sa [inyong] kahibalo sa matarung ug sayop.”3
Si Presidente James E. Faust (1920–2007), Ikaduhang Magtatambag sa Unang Kapangulohan, kausa miingon nga nangaplay sa Officer’s Candidate School sa kasundalohan sa Estados Unidos. Miingon siya:
“Gipatawag ko sa board of inquiry. Diyutay ra ang akong mga kwalipikasyon, apan duna koy duha ka tuig sa kolehiyo ug nakahuman og misyon sa Simbahan sa South America.
“Nasurprisa ko sa sa mga gipangutana kanako sa officer’s board of inquiry. Hapit tanan niini nakasentro sa akong mga gituohan. ‘Manigarilyo ka ba?’ ‘Moinom ka ba?’ ‘Unsay imong hunahuna sa uban nga manigarilyo ug moinom?’ Wala koy problema sa pagtubag niini nga mga pangutana.
“‘Mag-ampo ka ba?’ ‘Nagtuo ka ba nga ang usa ka opisyal kinahanglang mag-ampo?’ Ang opisyal nga nangutana niini usa ka isug nga sundalo. Dili maklaro nga siya mag-ampo kanunay. … Gusto kaayo kong mahimong usa ka opisyal. …
“Nakahukom kong dili magduha-duha. Miangkon ko nga nag-ampo ko ug nga akong gibati nga ang mga opisyal magtinguha og balaanong giya sama sa gibuhat sa pipila ka bantugang mga heneral. …
“Mas makapaikag nga mga pangutana miabut. ‘Sa panahon sa gubat, dili ba kinahanglang paluagan ang matarung nga sumbanan? Dili ba ang kakapoy sa gubat makahatag og katarungan sa mga tawo sa pagbuhat og mga butang nga dili nila buhaton kon anaa sa balay ubos sa normal nga mga sitwasyon?’
“… Nagduda gayud ako nga ang mga tawo kinsa nangutana kanako niini nga pangutana wala magsunod sa mga sumbanan nga gitudlo ngari kanako. Misantop sa akong hunahuna nga tingali ako makasulti nga ako adunay kaugalingong mga tinuohan, apan wala ko magtinguha nga ipugos kini sa uban. Apan ingon og dihay misantop sa akong hunahuna nga panagway sa daghang mga tawo kinsa akong gitudloan sa balaod sa kaputli isip usa ka misyonaryo. Sa katapusan ako yano ra nga miingon, ‘Dili ako motuo nga adunay lain-lain nga sumbanan sa pagkamatarung.’
“Mibiya ko nga midawat sa kamatuoran nga kining isug nga mga opisyal … sigurado gayud nga mohatag kanako og ubos kaayo nga grado. Pipila ka mga adlaw human niana sa dihang ang mga grado gipahibalo, sa akong katingala nakapasar ako. Apil ko sa unang grupo sa Officer’s Candidate School!”
Ug dayon si Presidente Faust miingon, nakabantay kon sa unsang paagi nga ang gamay nga mga desisyon dunay dagkong sangputanan, “Kini mao ang usa sa importante kaayong kinasang-an sa akong kinabuhi.”4
Ang pagkamatinuoron, kaligdong, ug kamatuoran mao ang mahangturong mga baruganan nga makahuluganon nga mohulma sa atong kasinatian sa pagka-mortal ug makatabang sa pagtino sa atong mahangturong kapalaran. Alang sa usa ka disipulo ni Kristo, ang pagkamatinuoron anaa gayud sa sentro sa pagka-espirituhanon.
Barugi ang Inyong Pulong
Ang pagkamatinuoron moputos sa matag bahin sa inyong inadlaw-adlaw nga kinabuhi, apan ako mopasabut sa pipila ka piho nga mga ehemplo. Sa estudyante pa ko, nakahinumdom ko sa kanhi presidente sa Brigham Young University nga si Presidente Dallin H. Oaks, karon sakop sa Korum sa Napulog Duha ka mga Apostoles, mipakigbahin niini nga kinutlo gikan ni Karl G. Maeser: “Akong batan-ong mga higala, gipangutana ako kon unsay akong gipasabut sa mobarug sa pulong. Sultihan ko kamo. Ibutang ako luyo sa mga paril sa bilanggoan—mga paril nga bato nga hilabihan ka taas, hilabihan gayud ka baga, lawom kaayo—adunay posibilidad nga sa pipila ka paagi o sa lain ako makaeskapo. Apan pabaruga ko niana nga salog ug pagdrowing og linya gamit ang chalk libut kanako ug ingna ko nga barugan ang akong mga pulong nga dili motabok niini. Makagawas ba ako niana nga lingin? Dili, dili gyud! Mamatay una ko!”5
Adunay mga higayon nga kita mobarug sa mga pasalig tungod kay kita miuyon sa pagbarug niini. Adunay mga sitwasyon sa inyong kinabuhi nga kamo matintal sa pagbaliwala sa usa ka kasabutan nga inyong gihimo. Sa sinugdanan miuyon kamo sa kasabutan tungod sa usa ka butang nga inyong gilauman nga madawat. Dayon, tungod sa usa ka kausaban sa mga sirkumstansya, dili na kamo ganahan nga mobarug sa mga gikasabutan. Pagkat-on karon nga kon kamo mobarug sa inyong pulong, kon kamo mohimo og usa ka saad, kon kamo mopirma sa inyong ngalan, ang inyong personal nga pagkamatinuoron ug kaligdong naghigot kaninyo sa inyong pulong, sa inyong pasalig, sa inyong kasabutan.
Pagkadakong pasalamat nga kamo “nagtuo sa pagkamatinuoron” (Mga Artikulo sa Hugot nga Pagtuo 1:13), nga kamo mosulti sa kamatuoran, nga kamo dili manikas sa eksamin, mangopya og sinulat, o moilad sa usag usa. Ang Ginoo misulti nato:
“Ug ang kamatuoran mao ang kahibalo sa mga butang ingon nga sila mao karon, ug ingon nga sila mao sa kaniadto, ug ingon nga sila mao sa umaabut;
“Ug bisan unsa ang mokapin o mokulang pa niini mao ang espiritu niana nga usa ka dautan kinsa mao ang usa ka bakakon gikan pa sa sinugdanan” (D&P 93:24–25).
Ang atong mga hagit sa kasagaran moabut sa “mokapin o mokulang”—sa ginagmay nga mga tintasyon nga ang sayop sama og hingpit ang katinuod. Isip usa ka freshman sa kolehiyo, akong gibutang ang usa ka pahayag ibabaw sa akong lamesa nga kanunay gikutlo ni Presidente David O. McKay (1873–1970). Nag-ingon: “Ang labing dakong gubat sa kinabuhi anaa sa kaugalingon.”6
Unsa kahay bation sa Ginoo kon kita mohimo og lisud nga mga desisyon sa pagkamatinuoron? Adunay dako kaayo nga espirituhanong gahum sa pagpabiling matinuoron bisan og ang mga sangputanan sa inyong pagkamatinuoron ingon og dili makaayo. Matag usa kaninyo moatubang sa maong mga desisyon. Kining maong higayon mosulay sa inyong kaligdong. Samtang kamo mopili sa pagkamatinuoron ug kamatuoran—bisan ang sitwasyon mahitabo o dili sumala sa inyong gilauman—kamo mahibalo nga kining importante nga kinasang-an maoy mahinungdanong mga haligi sa kalig-on sa inyong espirituhanong paglambo.
“Magmatarung diha sa Kangitngit”
Si Presidente Brigham Young (1801–77) sa makausa miingon, “Kinahanglang makat-on kita nga magmatarung diha sa kangitngit.”7 Usa ka kahulugan niini nga pulong mao nga kita kinahanglang makat-on sa pagkamatinuoron bisan walay usa nga masayud nga kita dili matinuoron. Ako mohagit kaninyo nga “magmatarung diha sa kangitngit.” Pilia ang dalan nga maoy pilion sa Manluluwas Mismo.
Ang magbabalak nga si Edgar A. Guest misulat:
Dili ko gustong sa kabinet taguon
Ang daghang sekreto bahin sa akong kaugalingon,
Ug malimbongan ang kaugalingon, sa tanan nakong mga lihok,
Sa paghunahuna nga walay mahibalo.8
Hinumdumi ang mga maanindot nga mga pulong sa Propeta nga si Joseph Smith: “Ako nasayud niini, ug ako nasayud nga ang Dios nasayud niini, ug ako dili makalimud niini, ni ako mangahas sa pagbuhat niini, gani ako nasayud nga ang pagbuhat sa ingon ako makasala sa Dios, ug mahimutang ubos sa kalaglagan.” (Joseph Smith—Kasaysayan 1:25).
Dunay pagpamugos nga molampus, pamugos nga makakuha og taas nga grado, pamugos nga makakita og trabaho, pamugos nga makakita og mga higala, pamugos nga mopahimuot sa mga tawo sa inyong palibut, pamugos nga mogradwar. Ayaw itugot nga kini nga mga pagpamugos makadaot sa inyong kinaiya sa pagkamatinuoron. Pagmatinuoron bisan ang mga sangputanan ingon og nakigbatok kaninyo. Pag-ampo nga mahimong mas matinuoron, hunahunaa asa dapit nga ang Ginoo gusto nga kamo mas matinuoron, ug pagbaton og kaisug sa pagsunod sa gikinahanglan nga mga lakang sa pagbayaw sa inyong espiritu ngadto sa usa ka mas taas nga lebel sa determinasyon diha sa hingpit nga pagkamatinuoron.
Si Presidente Monson nag-awhag kanato, “Hinaut nga kita mahimong ehemplo sa pagkamatinuoron ug kaligdong bisan asa kita moadto ug bisan unsa ang atong buhaton.”9 Mahimo ninyong ikonsiderar ang pagbutang niini nga tambag sa propeta sa Ginoo diin inyong makita kini kanunay.
Si Elder Oaks mitambag, “Dili gyud unta ta motugot niini sa atong kaugalingon. Kinahanglan natong sundon ang panginahanglan sa kamatuoran.”10 Ayaw gayud pag-uyon-uyon sa inyong kaugalingon. Ang Manluluwas miingon, “Kon adunay buot mosunod kanako, kinahanglan magdumili sa iyang kaugalingon, ug magpas-an sa iyang krus, ug magsunod kanako” (Mateo 16:24).
Ako motapos diin ako nagsugod. Ang atong Langitnong Amahan ug ang Iyang Anak mga binuhat nga hingpit, perpekto, ug kompleto nga pagkamatinuoron. Ako mopamatuod nga ang atong Amahan sa Langit ug ang Iyang Hinigugmang Anak buhi. Sila nakaila kaninyo sa personal nga paagi. Nahigugma Sila kaninyo. Ang inyong kapalaran isip anak nga lalaki o anak nga babaye sa Dios mao nga mahisama Kanila. Kita mga disipulo ni Ginoong Jesukristo. Magbaton kita og kaisug sa pagsunod Kaniya.