Si Juan, ang Disipulo na Minahal ni Jesus

Ni Eric D. Huntsman

Professor of Ancient Scripture, Brigham Young University

Ang mga nakasulat sa Bagong Tipan tungkol kay Juan na Pinakamamahal ay nagpapakita sa kanya kapwa bilang isang guro at huwaran para sa ating sariling pagkadisipulo.

Detalye mula sa The Last Supper, ni Carl Bloch

Kasunod ni Pedro, si Juan na siguro ang pinakakilala sa orihinal na Labindalawang Apostol ni Jesus. Siya at ang kapatid niyang si Santiago, ay kasama ni Pedro sa ilan sa mga pinakamahahalagang sandali ng mortal na ministeryo ng Tagapagligtas, at siya ay nauugnay ayon sa tradisyon sa limang magkakaibang libro sa Bagong Tipan.¹ Ang kanyang personal na pagiging malapit sa Panginoon ay ipinahiwatig sa Juan 13:23: “Sa dulang ay may isa sa kaniyang mga alagad, na minamahal ni Jesus na nakahilig sa sinapupunan ni Jesus.” Sa loob ng mahabang panahon, sinasalamin ng Kristiyanong sining ang imaheng ito, inilalarawan si Juan bilang isang binata, na madalas na nakahilig sa bisig ng Tagapagligtas. Ito ang pinagmulan ng kanyang natatanging pagkakakilanlan, Juan na Pinakamamahal, ngunit ang kanyang patotoo at misyon ay nagpapakita ng mga aspeto ng pagkadisipulo na maaari rin nating lahat na ibahagi.

Si Juan, Anak ni Zebedeo

Ang ibig sabihin ng pangalan ni Juan sa Hebreo na, Yohanan, ay “naging magiliw ang Diyos.” Karamihan sa mga bagay na alam natin tungkol sa kanya ay nagmula sa unang tatlong Evangelio, na nagkukuwento tungkol sa mortal na ministeryo ng Tagapagligtas mula sa halos magkakaparehong pananaw. Lahat ng ito ay nagkakasundo na si Juan ay anak ng isang mayamang mangingisda mula sa Galilea na nagngangalang Zebedeo, na may sariling bangka at may kakayahan na umupa ng mga arawang manggagawa para tulungan siya at ang kanyang mga anak sa kanilang trabaho. Si Juan at ang kanyang kapatid, si Santiago, ay may kasunduan din sa magkapatid na sina Pedro at Andres, at nilisan nilang apat ang kanilang pangingisda nang tinawag sila ni Jesus na sumunod sa Kanya sa buong-panahon na pagkadisipulo.²

Christ Calling the Apostles James and John, Edward Armitage (1817–96) / Sheffield Galleries and Museums Trust, UK / © Museums Sheffield / The Bridgeman Art Library International

Bagamat hindi na nabanggit muli si Zebedeo sa mga Evangelio, ang ina nina Santiago at Juan ay naging isang tagasunod ni Jesus, nakiusap kay Jesus para sa kanyang mga anak at naparoon sa Pagpapako sa Krus.³ Madalas na kinikilala sa pangalang Salome, ang ina nina Santiago at Juan ay maaari ring isang kapatid ni Maria, na ina ni Jesus, na ang ibig sabihin ay mga pinsang-buo sila ni Jesus at mga kamag-anak ni Juan Bautista.⁴

Di-nagtagal matapos ang unang pagtawag sa kanya, nasaksihan ni Juan ang marami sa mga naunang himala at turo ng Panginoon.⁵ Ang pagsaksi sa mga himalang ito at pakikinig sa mga diskurso tulad ng Sermon sa Bundok ay walang dudang naghanda kay Juan para sa sandaling tinawag siya ni Jesus upang maging isa sa Kanyang Labindalawang Apostol.⁶ Sa mga natatanging saksing ito, sina Pedro, Santiago, at Juan ang bumuo ng grupo ng malalapit na disipulo na naroon sa mahahalagang sandali ng ministeryo ni Jesus sa lupa:

• Sa pagbuhay sa anak na babae ni Jairus, nakita nang sarili nilang mga mata ang kapangyarihan ng Panginoon laban sa kamatayan.⁷

• Sa Bundok ng Pagbabagong-anyo, kung saan nakita nila si Jesus sa kabuuan ng Kanyang kaluwalhatian at narinig ang boses ng Ama na pinatototohanan na si Jesus ang Kanyang Anak na kinalulugdan Niya.⁸

• Sa Bundok ng mga Olibo para sa Kanyang huling propesiya tungkol sa mga huling araw.⁹

• Sa Halamanan ng Getsemani, kung saan nasa malapit lang sila nang simulan ng Tagapagligtas ang Kanyang dakilang gawain ng Pagbabayad-sala.¹⁰

Tulad ng pagbibigay ni Jesucristo kay Simon ng karagdagang pangalang Cephas o Pedro, na nangunguhulugang “bato,” binigyan din Niya sina Santiago at Juan ng titulong Boanerges, o “mga anak ng kulog.”¹¹ Dahil tinanong nila si Jesus kung dapat nilang sunugin ang isang nayon ng mga Samaritano na hindi tumanggap sa Kanya (tingnan sa Lucas 9:51-56), ang palayaw na ito ay maaaring ipinapahiwatig na sila ay madaling magalit o kaya naman ay may malalakas na kalooban. Gayunpaman, maaari rin na ang pangalang ito ay pag-asam sa kanilang pagiging makapangyarihang mga saksi kalaunan, tulad ng ang pangalan ni Pedro ay hindi ipinapahiwatig ang kanyang naunang tapat ngunit mapusok na pag-uugali kundi ang kanyang katatagan at kapangyarihan matapos ang Muling Pagkabuhay ni Jesucristo.¹²

Sa mga pagpapakita ni Juan sa aklat ng Mga Gawa, siya ay ipinapakita bilang isang malakas, matatag na kasama ni Pedro. Kasama si Juan ni Pedro nang pinagaling niya ang isang lumpong lalaki sa templo, at magkasama silang matapang na nangaral sa mga pinuno ng mga Judio sa Jerusalem. Magkasama, ang dalawang Apostol ay naglakbay papuntang Samaria upang ibigay ang kaloob na Espiritu Santo sa mga Samaritano na tinuruan at bininyagan ni Felipe.¹³

Gayunpaman, sa mga kasulatan na nauugnay kay Juan nakikita nang malinaw na siya ay isang makapangyarihang saksi ng kabanalan ng kanyang guro at kaibigan, si Jesucristo. Ang mga aklat na ito sa Bagong Tipan ay ipinapakita si Juan bilang kapwa isang guro at huwaran para sa ating sariling pagkadisipulo.

Minamahal na Disipulo

Kapansin-pansin, hindi kailanman pinangalanan si Juan sa Evangelio na ayon sa kaugalian ay nauugnay sa kanya. Ang Evangelio ni Juan ay nagbabanggit ng dalawang anak na lalaki ni Zebedeo nang isang beses lamang, sa huling kabanata, kung saan sila ay dalawa sa pitong mga disipulo na sumalubong sa nabuhay na mag-uling Panginoon sa Dagat ng Galilea. Ngunit kahit doon, gayunman, ay hindi sila binanggit sa kanilang pangalan. Sa halip, ang tradisyon, na sinusuportahan ng mga pagtukoy sa banal na kasulatan ng Pagpapanumbalik,¹⁴ ay kinilala si Juan bilang ang hindi-kilalang “disipulo na minahal ni Jesus” na naroon sa Huling Hapunan, sa Pagpapako sa Krus, sa walang-lamang libingan, at sa pagpapakita ni Jesus sa huling pagkakataon sa Dagat ng Galilea.¹⁵

Maaaring siya rin ang “isa pang disipulo” na, kasama ni Andres, ay isang tagasunod ni Juan Bautista at narinig siyang nagpatotoo na si Jesus ang Cordero ng Diyos (tingnan sa Juan 1:35-40), at maaaring siya ang disipulong kasama ni Pedro matapos ang pagdakip kay Jesus at tinulungan si Pedro na makapasok sa korte o hukuman ng mga mataas na saserdote (tingnan sa Juan 18:15–16).

Sa Evangelio ni Juan, ang pinakamamahal na disipulo ay ipinapakita na isang malapit at personal na kaibigan ng Panginoon. Kasama ni Marta, Lazaro, at Maria, si Juan ay maliwanag na inilarawan sa Evangelio na ito bilang isang taong minahal ni Jesus (tingnan sa Juan 11:3, 5). Ang kanyang puwesto sa mesa noong Huling Hapunan ay inilarawan hindi lamang ang karangalan kundi pati na ang kanyang pagiging malapit.

Higit pa sa kanyang pakikipagkaibigan sa Tagapagligtas, ang iba pang mga talata ay nagbubunyag na siya ay isang makapangyarihang saksi sa pinakamahahalagang pangyayari sa misyon ni Jesus: tumayo siya sa paanan ng krus upang masaksihan ang pagkamatay ng Panginoon bilang sakripisyo para sa kasalanan, tumakbo patungong libingan matapos ang Muling Pagkabuhay upang pagtibayin na ito ay walang-laman, at nakita ang nabuhay na mag-uling Tagapagligtas.

Dalawang beses binanggit sa Evangelio ni Juan na ito ay batay sa direktang pagsaksi ng minamahal na disipulo at binigyang-diin na ang kanyang pagsaksi ay totoo,¹⁶ isang bagay na muling bumanggit sa pagbabago ni Joseph Smith ng titulo ng Evangelio bilang “Ang Patotoo ni Juan.”¹⁷

Bagamat pinagtatalunan pa rin ng mga iskolar ang pagkatao ng minamahal na disipulo, kung siya ang Apostol na si Juan, kung gayon siya ang pinagmulan ng materyal sa Evangelio, kung hindi man siya ang orihinal na awtor nito.¹⁸ Bakit hindi siya pinangalanan, hindi direktang kinilala bilang ang Apostol na Juan? Ang sagot ay maaaring dahil ninais niya na ang kanyang mga karanasan ay maging uri ng karanasan para sa mga naniniwala at disipulo sa bawat edad. Sa pagiging hindi nakikilala, maaari niyang pahintulutan tayo na ilagay ang ating sarili sa kanyang mga karanasan, matututuhang magmahal at mahalin ng Panginoon at sa gayon ay magkaroon ng sariling mga patotoo, na tinatawagan naman tayong ibahagi ito sa iba.

Ang mga Sulat: I, II at III Ni Juan

Tulad ng Evangelio ni Juan, wala ni isa sa tatlong sulat na nauugnay kay Juan ang direktang tumukoy sa pangalan niya. Gayunman, ang I Ni Juan, na higit na isang doktrinal na pahayag kaysa isang tunay na sulat, ay malapit na nauugnay sa Evangelio sa estilo at mga paksa nito, na kinabibilangan ng kahalagahan ng pagmamahal at pagsunod, mga tema na itinuro ng Tagapagligtas sa salaysay ni Juan tungkol sa Huling Hapunan.

Isinulat matapos ang Evangelio, ang I Ni Juan ay nagsisimula sa pagpapahayag ng awtor ng kanyang patotoo sa Panginoong Jesucristo, “yaong buhat sa pasimula, yaong aming narinig, yaong aming nakita ng aming mga mata, yaong aming namasdan, at nahipo ng aming mga kamay, tungkol sa Salita ng buhay”(I Ni Juan 1:1, pagbibigay-diin ay idinagdag). Maliban sa pag-uulit ng unang mga linya ng Evangelio ni Juan, binigyang-diin ng awtor ang kanyang makapangyarihan, personal, at pisikal na patotoo tungkol kay Jesucristo, na Verbo ng Dios na tunay na nagkatawang-tao.

Ang naunang mga Kristiyano, na orihinal na tagapakinig ng libro, ay tila nakaranas ng pagkakawatak-watak sa grupo na yumakap sa maling paniniwala tungkol kay Jesus na umalis sa Simbahan.¹⁹ Sa I Ni Juan, hindi lamang isang saksi ang may-akda; siya ay awtoridad na tinawag upang itama ang mga maling doktrina at labanan ang mga pagbabanta sa pananampalataya mula sa mga anti-Cristo at maling espiritu (tingnan sa I Ni Juan 2:18–27; 4:1–6). Ang kanyang misyon ay hikayatin din yaong nananatiling matapat sa pamamagitan ng pagbabahagi ng makabuluhang katotohanan tungkol sa Diyos at kay Cristo at ang kahalagahan ng patuloy na pananampalataya at kabutihan.

Sa II Ni Juan at sa III Ni Juan, kinilala niya ang kanyang sarili bilang “ang elder” at patuloy na binibigyang-diin ang kahalagahan ng pagmamahal at pagsunod at ang panganib ng mga maling guro at yaong tumatalikod sa tamang awtoridad ng Simbahan.²⁰

Lahat ng tatlong librong ito ay nagtuturo sa atin tungkol sa kahalagahan ng patuloy na debosyon sa inihayag na Jesucristo.

Ang Tagapaghayag

Sa limang libro na iniuugnay sa kanya, tanging ang Apocalipsis lamang ang gumagamit ng pangalang Juan, kinikilala ang awtor nito nang tatlong beses sa pangalang iyon na nasa panimulang mga bersikulo (tingnan sa Apocalipsis 1:1, 4, 9). Bukod sa pagtukoy sa kanyang sarili bilang alagad ng Diyos, hindi na nagbigay ang awtor ng iba pang indikasyon sa kanyang posisyon o tungkulin, pero naniniwala ang mga naunang awtoridad ng mga Kristiyano na siya ay si Juan, na anak ni Zebedeo.

Ang Aklat ni Mormon at ang Doktrina at mga Tipan ay nagpapatunay na si Apostol Juan ay binigyan ng espesyal na komisyon upang tumanggap at isulat ang mga pangitain na kanyang natanggap.²¹ Isang masalimuot at maraming simbolo na aklat, ang Apocalipsis ay nilayon para aliwin at bigyan ng katiyakan ang mga Kristiyanong nakararanas ng pag-uusig o mga pagsubok sa bawat panahon habang kasabay na naghahayag ng papel ni Jesucristo sa buong kasaysayan.

Kahit na dalawang magkaibang petsa ang inimungkahi kung kailan isinulat ni Juan ang Apocalipsis—isang maagang petsa noong AD 60s sa paghahari ng emperador na si Nero at mas huling petsa noong AD 90s sa panunungkulan ni emperador Domitian—kapwa matapos ang kamatayan bilang martir ni Pedro, na nagtulot na maging senior na Apostol si Juan na nabubuhay pa.

Ang kanyang tungkulin, gayunman, ay hindi lamang upang tumanggap at itala ang mga pangitain na nasusulat sa aklat. Sa isa sa kanyang mga pangitain, sinabi ng anghel kay Juan na Tagapaghayag na kumuha ng isang maliit na libro o scroll, at kainin iyon. Matamis sa kanyang bibig noong una, pero pinapait nito ang kanyang tiyan, na binigyang-kahulugan ni Joseph Smith na kumakatawan ito sa kanyang misyon na tipunin ang Israel bilang bahagi ng pagpapanumbalik ng lahat ng bagay (tingnan sa Apocalipsis 10:9–11; Doktrina at mga Tipan 77:14). Ang misyon na ito ay posible dahil sa patuloy na paglilingkod ni Juan pagkatapos siyang magbagong-kalagayan. Habang ang mga commentator, noon at ngayon, ay nahahati tungkol sa kung ano ang kahulugan ng pahayag ni Jesus kay Pedro tungkol sa kapalaran ni Juan sa dulo ng Ebanghelyo (tingnan sa Juan 21:20–23), nakatanggap si Joseph Smith ng paghahayag na nagpapatibay na ang nagbagong kalagayan ni Juan ay magpapatuloy hanggang sa pagbabalik ng Tagapagligtas (tingnan sa Doktrina at mga Tipan 7:1–6). Sa madaling salita, hindi lamang niya ipinropesiya ang katapusan ng mundo, kundi kabilang sa misyon niya ang tumulong na maisakatuparan ang mga propesiyang ito pati na rin ang pagsaksi sa katuparan ng lahat ng bagay na inihayag sa kanya.

Kahit na ang ating mga misyon ay hindi kasing-laki tulad ng sa kanya, tuturuan tayo ng halimbawa ni Juan na ang pagmamahal natin kay Jesucristo ay tutulutan tayo na tanggapin ang ating mga tungkulin at pagsubok sa buhay, gaano man ito katamis o kapait minsan.

Isang makapangyarihang saksi ng mga pinakamahahalagang pangyayari sa misyon ni Jesus, tumayo si Juan sa paanan ng krus upang masaksihan ang kamatayan ng Panginoon, tumakbo sa libingan pagkatapos ng Pagkabuhay na Mag-uli upang pagtibayin na ito ay walang-laman, at nakita ang nabuhay na mag-uling Tagapagligtas.

John and Peter at the Tomb, ni Robert Theodore Barrett

Pagiging mga Mahal na Disipulo sa Ating Sarili

Si Juan ay nangungunang miyembro ng orihinal na Labindalawang Apostol ni Jesus, isa na may malapit na personal na kaugnayan sa Tagapagligtas at naglingkod sa mahahalagang papel bilang Kanyang saksi, lider ng Simbahan, at isang tagapaghayag. Subalit ang paraan na pinili niya para ilarawan ang sarili bilang minamahal na disipulo sa Ebanghelyo na tinataglay ang kanyang pangalan ay nagpapahintulot sa kanya na maglingkod bilang isang huwaran para sa ating lahat sa ating sariling pagkadisipulo. Mula sa kanya natututo tayo na bilang mga tagasunod ni Jesucristo makakapagpahinga tayo sa mga bisig ng Kanyang pagmamahal, pagmamahal na napagtatanto nating lubusan sa pamamagitan ng mga ordenansa tulad ng itinatag Niya sa Huling Hapunan. Maaari din tayong simbolikong tumayo sa paanan ng krus, nagpapatotoo na si Jesus ay namatay para sa atin, at tumakbo ng may pag-asa upang matutunan sa ating sarili na buhay ang Panginoon. Tulad ni Juan, bilang mga minamahal na disipulo, ang ating panawagan ay ibahagi ang patotoong iyan sa iba, nagpapatotoo sa katotohanan at tinutupad ang anumang pagtawag na darating sa atin hanggang sa muling pagbabalik ng Panginoon.

Mga Tala

1. Kapansin-pansin, na tanging ang aklat ng Apocalipsis ang direktang nagsasabi na ang manunulat nito ay si Juan (tingnan sa Apocalipsis 1:1, 4). Wala sa mga Ebanghelyo, pati na ang kay Juan, ang tumutukoy sa manunulat nito. Gayunman, ang naunang tradisyong Kristiyano ay kinilala ang katauhan ng pinakamamahal na disipulo sa Ebanghelyo ni Juan kasama ang Apostol na may ganoong pangalan. Para sa talakayan ng ebidensya, sa talakayan ng mga iskolar, at mga pananaw sa Pagpapanumbalik tungkol sa pagkilalang ito, tingnan sa tala 17. Ang aklat ng I Ni Juan ay hindi rin binanggit ang manunulat nito, pero ang estilo at paksa nito ay malapit ang koneksyon sa Ebanghelyo ni Juan. Ang mga aklat na II at III Ni Juan ay nauugnay lamang sa “ang elder,” pero ang naunang tradisyong Kristiyano ay iniugnay ito sa manunulat ng Juan at I Ni Juan.

2. Tingnan sa Marcos 1:19–20; tingnan din sa Mateo 4:21–22; Lucas 5:10–11. Sumasang-ayon ang karamihan sa mga iskolar na naunang naisulat ang Marcos, noong mga kalagitnaan ng 60s AD, ang Mateo at Lucas ay naisulat noong mga panahon ng AD 70s o sa simula ng AD 80s. Bilang resulta, ang pagbabasa ng mga reperensya mula sa Marcos ay nagtulot sa atin na makita kung paano dinagdagan o iniangkop ng Mateo at Lucas ang pinakaunang salaysay.

3. Habang ang Marcos 10:35–37 ay nagtatala na sina Santiago at Juan ay humiling na umupo sa tabi ni Jesus sa Kanyang kaharian, idinagdag sa Mateo 20:20–21 na ang hiling na ito ay galing sa kanilang ina. Sa kanyang presensya sa Pagpapapako sa Krus at kalaunan sa walang-laman na libingan, tingnan sa Marcos 15:40; 16:1–8; tingnan din sa Mateo 27:55–56; Lucas 23:49, 55; 24:1–10; at Juan 19:25.

4. Para sa karagdagang talakayan tungkol sa mga posibleng ugnayan ni Salome, pati na rin ang higit pang kaalaman sa pamilya at negosyong pangingisda ni Zebedeo, tingnan sa R. Alan Culpepper, John, the Son of Zebedee: The Life of a Legend (2000), 7–23.

5. Tingnan sa Marcos 1:21–31, 40–45; 2:1–12; 3:1–6; tingnan din sa Mateo 8:1–4; 9:1–8; 12:9–14; Lucas 4:33–39; 5:12–15, 17–26; 6:6–11.

6. Para sa Sermon sa Bundok, tingnan sa Mateo 5–7. Para sa pagtawag kay Juan at sa iba pang orihinal na mga Apostol, tingnan sa Marcos 3:13–19; tingnan din sa Mateo 10:2–4; Lucas 6:13–16.

7. Tingnan sa Marcos 5:37; tingnan din sa Mateo 9:23–26; Lucas 8:51, bagamat hindi binanggit sa Mateo sina Pedro, Santiago, at Juan.

8. Tingnan sa Marcos 9:2–10; tingnan din sa Mateo 17:1–8; Lucas 9:28–36.

9. Tingnan sa Marcos 13:3–37.

10. Tingnan sa Marcos 14:32–34; tingnan din sa Mateo 26:36–38.

11. Tingnan sa Marcos 3:17. Ang Boanerges ay tila isang magaspang na transliterasyon ng Griyego ng Aramaic na bene regesh o r’m, na ibig sabihin ay “mga anak ng kaguluhan o kulog.”

12. Tingnan sa Culpepper, John, the Son of Zebedee, 38–40, 50.

13. Tingnan sa Mga Gawa 3:1–11; 4:1–21; 8:14–17.

14. Tingnan sa Doktrina at mga Tipan 7; 77; 88:141.

15. Tingnan sa Juan 13:23; 19:26, 34–35; 20:2–10; 21:1–14, 20–25; tingnan din sa Culpepper, John, the Son of Zebedee, 57–69.

16. Tingnan sa Juan 19:35; 21:24–25; tingnan din sa Juan 20:30–31.

17. Tingnan sa Joseph Smith’s New Translation of the Bible: Original Manuscripts, inedit nina Scott H. Faulring, Kent P. Jackson, at Robert J. Matthews (2004), 234.

18. Para sa mga halimbawa ng mga talakayan ng mga iskolar tungkol sa pagkakakilanlan ng pinakamamahal na disipulo, tingnan sa Culpepper, John, the Son of Zebedee, 72–85, at Raymond E. Brown, An Introduction to the Gospel of John, inedit ni Francis J. Moloney (2003), 189–99. Para kay Apostol Juan bilang alinman sa pinagkunan o awtor ng Evanghelio ni Juan, tingnan sa Richard Neitzel Holzapfel, Eric D. Huntsman, at Thomas A. Wayment, Jesus Christ and the World of the New Testament (2006), 126–27, at ang sarili kong pagtalakay sa “The Gospel of John” sa New Testament History, Culture, and Society (2018), ed. Lincoln Blumell.

19. Tingnan sa Raymond E. Brown, The Epistles of John (The Anchor Bible, tomo. 30 [1982]), 49–55, 71.

20. Tingnan sa Culpepper, John, the Son of Zebedee, 90–95, at Holzapfel, Huntsman, at Wayment, Jesus Christ and the World of the New Testament, 274–77.

21. Tingnan sa Holzapfel, Huntsman, at Wayment, Jesus Christ and the World of the New Testament, 281–82, at lalo na sa 1 Nephi 14:18–27; Eter 4:16; at Doktrina at mga Tipan 7:1–3; 77.