2023
Te Haka ao Ana Boki Moomon
Tianuare 2023


Ana Iteraniba te Aono

Te Haka ao Ana Boki Moomon

Ni moan 2022, I a katabeaki bwa N na taraa te aono ae New Zealand’s Huntly, Waikato. I a tia n nakon au mition inanon te maan ae teuana te ririki n te tai anne, ao I a tuangaki bwa N na anga te kataneiai nakon toau, Elder Kafalava, are e a bon rang boou nakon te mwakuri.

N te bong teuana, temanna ae tibwa rairaki ae arana te Tari Tengu e tangiria ni kan karaoa te mwakuri ni mitinare ma ngaira. I aki rang kina te Tari Tengu mai imwaina, ma I ataia ae e a tibwa kaina te Ekaretia aua te namwakaina n nako ao e tatangira ana Boki Moomon. Akea ara boontaeka n te bong anne, ngaia are ti a baireia bwa tina karebwerebwe iaon mataroa.

E a reke kawaira nakon mweengan temanna te mwane, ae tei Maori. E kauka te mataroa, ao I iangoia ae kaanga e taraa n . . . okoro. Ma tia waaki ni maroro ma ngaia, ma e kakaawaki bwa e taetae nakoira.

E tuangiira bwa e aki kakoaua te Atua. “I kakoaua bwa iai tein bwanaa ao taia are a biri inanona,” e taku ao imwina e kaoti nakoira aekakin bwai ni katangitang ake e karaoi ao e kabaei bwa mae n roroa n aekaia nako.

Imwiin te tai ae maan ao e a bwara nanou, I taku “Eaka, kanga e na bon akea uaan ara marooro aei.” Ma Elder Kafalava e reitinako ni maroro ma te mwane aei n te mataroa ngke te Tari Tengu e tei ni uakaan, n tautaua ana Boki Moomon.

N te tai ae karina, I karekea te wirikiriki bwa N na karaoa te haka ibukin te mwaane aei. “Katea nakoina te haka?” I bon ngare irou. “I bon aki kona ni karaoa anne!” Ma I aki kona ni kaitara te wirikiriki, ngaia are I a tuanga te mwaane, “Eei. Ko kukurei ngkana I mwaieena te haka?”

Imwiin tabeua te totoko, e a mimi te mwaane. “Ao ngaia. Waaki nako, tariu. Ngaia!”

“Bon imwain ae I katea kain te haka aei,” I taku, “N na tuangko tera ae e nanonaki iai.” I kabwarabwara bwa aio ara mition haka, e kauringiira bwa bukin tera ti tataekina te euangkerio. E kabwarabwaraia mitinare bwa kaanga taan buaka n te ota, ti katanaki ni mwaakan te Atua ngkai ti tibwa rongorongon te maiu ae akea tokina.

Imwiin are I taekinna n rairana n Imatang, I a waaki . . . ao imwiina I a tei, n tii ngai imatan te maroa arei—te Imatang man Kaawan Salt Lake, Utah—ma te nano ae tauraoi ni katika karawa ao ni katikia rikaaki nakon bwabwaau ngke I karaoa ara haka n te mition ibukin tei Maori ae te ianena.

I ataia bwa kain irarikira a mimi bwa tera ae e a karaoaki. Elder Kafalava e rang boou n ata te haka aei, ngaia are e a tii anga te boutoka, ma ngke I reitinako n ororei toan waeu, I nooria bwa te Tari Tengu e a taua ana Boki Moomon n anga—n arora baina, nako moa—ni kaineta te mwaane are n te mataroa.

I taraa teuare e a tibwa rairaki, n iango, “Tera ae ko karaoia? Ko a uruana au haka.” Imwiina I a noora aron te mwaane are n te mataroa ni katikaki matana, tiaki nakoiu, ma nakon ana Boki Moomon.

Ni koauana, ngke I tia ni karaoa te haka, te mwaane arei e katoua atuna man taku, “Ngaia, tera te boki aei?” Te Tari Tengu e waaki ni kaota ana koaua ae kaonaki n te mwaaka. E taekina mwaakan te roo are e a tia ni mena inanona ae bwanin are e a tia n iangoia bwa e na bakabureia iai. E taekina te tai ae moan te kakaawaki are raraona n te reirei a tuangnga ngkana e kan kaitibo ma mitinare.

Te Tari Tengu e kaota kukureina ibukiia mitinare akanne, ma e taku bwa ana Boki Moomon—are e teimatoa n taua are i matana—are ngaia ni koaua are e kairia nakon te ota. E kakoaua bwa ana Boki Moomon e kaekai ni kabane ana titiraki, ao e uota te rau nakoina . . . “Ngaia ae kamaiuai!”

Ma te miimii ae bati, te mwaane are n te mataroa e kanakoa baina man titiraki, I kona n taua?” Ao imwiina, ma baina iaon te moanbaa, ni kan atatai, te mwaane e a waaki n tataro iaon ana Boki Moomon.

Ti katuka te boki irouna, ao ngke tia butinako, I mimiakina aron kamiimiin te bong anne. Ngkana akea riki ae kaoti n aekan are ti a tia ni kaitibo ma ngaia, e na bon riki bwa kanoan au tieno ae kakaongora!

Ngke ti a manga kawaria riki teuana te wiiki imwiina, e weweteira, “Eei, iai au titiraki nakoimi taari: N na kanga ni bwabetitoaki?”

I rang tounako. Te bwai ae riki, te mwaane arei e a tia ni wareka ni kabane ana boki Aramwa, ao Aramwa e mwaiti ana maroro iaon te bwabetito. Ao n te tai aei, “I tangiria bwa N na bwabetitoaki,” e taku, “ao I tangiriko bwa kona bwabetitoai.”

E oki rikaaki au iango nakon kamimiin te bwai are ti rinanona. Ti a bon tia n riki bwa bwai ni mwakuri ni bain te Atua, n ira ana wirikiriki te Tamnei ae Raoiroi n nako ni karebwerebwe imatan te mataroa, ni kaurei wiira ao ni mwaieena te haka nakon te mwaane aei.

Ni boon mwiina, e anaaki nanona bwa e na wareka Ana Boki Moomon ao e a rairaki nakon ana euangkerio Iesu Kristo. Ana Boki Moomon bon te tia rairiia aomata ni koaua. Ngaia are e karekea te onimaki.

Te mwaane are imatan te mataroa e bwabetitoaki uoua te namwakaina imwiina. E a tibwa tia ni karekea te nakoanibonga ae te Aaron. Aio are e a tia n riki bwa au koaua iaon te rairaki ae kamimi.