2023
Nodra Tokoni na Lewenilotu Era Sotava na Veisere
Jiulai 2023

Nodra Tokoni na Lewenilotu Era Sotava na Veisere

Mai vei Brittany Beattie

Mekasini ni Lotu

Ena vukei keda na Tamada Vakalomalagi meda kila na sala vinaka duadua meda vakarautaka kina e dua na draki ni bula taqomaki ka veiciqomi ena noda tabanalevu kei na tabana baleti ira era sa veisere se curuma tiko e dua na veisere.

e dua na vale ena dua na itaba ka sa kadresu vakaveimama

E rua na turaga ena dua na tabanalevu erau a yaco me rau tiko taudua ena dua vata ga na gauna, ni oti e vica vata na yabaki ni vakamau vei rau na watidrau. Ni yaco me tiko taudua na imatai ni tagane, sa dau dolele yani vakawasoma na tabanalevu, vakarautaka na kakana, ka kunei na sala me kakua kina ni galili. Vua na ikarua ni turaga, a sega ni yaco na veiqaravi vakaoqo, ka biu tu me vakila na galili kei na sega ni kauwaitaki.

Na cava na duidui vei rau na rua? Na kena imatai e a dawai kei na kena ikarua e a veisere. Ni wasea vei au na turaga ka veisere na ka a sotava oqo, a rawarawa sara na nona vakatakekere: e rawa beka ni da vukei ira na lewe ni Lotu me ra kila vakavinaka cake na ivakarau me ra qaravi kina o ira era sa veisere ka kilai ni se tiko ga na kedra yaga ena noda tabanalevu kei na tabana?

E vuqa na tabanalevu era cakava e dua na cakacaka vakasakiti ni veiqaravi vei ira era sotava tiko na revurevu ni veisere, ia na vakamamasu ni tamata oqo ena rawa ni vakavuna vei keda kece meda taroga se tiko e dua na ka eda rawa ni cakava vakavinaka cake. Na gagadre oqo me vakilai na veiciqomi kei na veitokoni e semati tiko ki na veisureti mai vei ira na iliuliu ni Lotu—me ra lomani kece na tiko ena loma ni bai ni Kalou ka vukei ira me ra vakila ni ra ciqomi ka taqomaki ena noda veiteki kei Saioni.1

“Ena gauna eda laveta kina e dua, e tautauvata ni da vakarautaka vei ira e dua na vanua me ra taqomaki kina.”2 Na noda tabanalevu kei na tabana e dodonu me ra vanua vakaoya, ni da segata me da muria na ivunau levu e rua, oya me da lomana na Kalou ka lomani ira na tani me vaka na noda lomani keda (raica na Maciu 22:37–39). Na ivakavuvuli eso oqo e rawa ni vukei keda me da kila na sala me da tokoni ira vakavinaka cake kina na lewe ni noda tabanalevu kei na tabana era sa sotava oti se ra sotava tiko na veisere.

Nanuma ni Veisere e Oka kina e Vuqa na iTuvaki ni Yalo

Baleta ni da kila na ivunau bibi ni vakamau tawamudu kei na kaukauwa ni veiyalayalati ni veivauci ena ituvatuva ni veivakabulai ni Kalou, sa rawa ni vakamosi yalo na veisere. Ia ena sega beka ni tautauvata kece na veika era vakila me baleta na nodra veisere. E vakavuvulitaka o Peresitedi Dallin H. Oaks, na iMatai ni Daunivakasala ena Mataveiliutaki Taumada, ni veisere “e dua na ulutaga vakaririko baleta ni vakavurea na yalo ca mai vei ira na tamata era tarai ena sala duidui eso. Eso era raici ira se nodra daulomani ni ra mavoa ena vuku ni veisere. Eso tale era raici ira me ra rawa-iyau kina. Eso era raica na veisere ni sa ivakadinadina ni dadatuvu. Eso era nanuma ni oqori na sala ni dro mai na bula vakawati.”3

Me kakua ni vakalewai taumada nodra raica nodra ituvaki na sotava tiko na veisere, ia meda vakatudaliga ena gauna ga e sa vakarau kina na tamata oya. Sa rawa mo taroga ga, “Meu na veitokoni vakacava ena gauna oqo?” se “Na sala cava soti e rawa ni keimami tokoni iko kina ena gauna oqo se ni oti na nomu veisere?”

Taro Eso me Vakasamataki:

  • Na veimataqali ituvaki ni yalo cava ena vakila tiko edua ena veitiki duidui ni gauna ena veisiga yadua, macawa se vula? Meu na kauwai ka veitokoni vakacava ena gauna ni ituvaki ni bula yadua oqori?

  • Meu na maroroi au vakacava meu ciqoma na ivakatakila me baleta na sala meu veivuke kina ena veigauna duidui eso?

  • Na vakataulewa cava au sa cakava tiko ka na gadrevi meu biuta tani meu vakasaqara vakavinaka cake kina ka cakacakataka na ivakatakila me baleta na sala meu veivuke kina?

dua na uto e nawa tiko e dela ni dua na liga

Vakanamata ki na Loloma ka Kakua ni Vakalelewa

Ena veika baleta na veisere, edau vakavudua, se da na sega ni kila sara ga, na veika matailalai kece e vakavuna na nodrau veisere e dua na veiwatini—ka sega ni gadrevi meda kila. “Ni yaco na veisere, sa itavi ni tamata yadua me veivosoti, veilaveti, ka veivuke ka sega ni veivakacacani”;4 oqo e dina vei rau ruarua na veiwatini kei ira era tu wavoliti rau. Meda qarauna meda vakanamata ena nodra lomani na tamata, ka kakua ni vakalewai ira, se cava ga na kaukauwa ni noda veiwekani vata kei na dua vei rau.

Me isosomi ni vakanamata ki na vakalelewa, sa rawa ni da vakanamata ki na loloma kei na duavata, me vaka e vakavuvulitaka o Sister J. Anette Dennis, iMatai ni Daunivakasala ena Mataveiliutaki Raraba ni iSoqosoqo ni Veivukei:

“Sa vakavica beka na noda dau lewai ira na tani mai na kedra irairai e taudaku kei na ka era cakava, se sega ni cakava, ia, kevaka eda kila vakavinaka, eda na raici ira ena yalololoma kei na gagadre me veivuke ka sega ni vakaikuritaka na nodra icolacola ena noda vakalelewa? …

“Eda sa vakaroti me da lomani ira na tani, sega ni vakalewai ira. Meda tauca i ra na icolacola bibi oqori; e sega ni noda me da colata tu. Ia e rawa ni da tomika cake na ivua ni loloma kei na yalololoma ni iVakabula. …

“… Na tamata taucoko e gadreva me ra vakila ni ra itaukei dina ka era sa gadrevi ena yago i Karisito.”5

Taro Eso me Vakasamataki:

  • Na cava au rawa ni cakava meu vakanamata vakalevu cake kina ena nodra lomani na tani me vakataki Jisu Karisito?

  • E tiko beka eso na sala au vakalewa tiko kina e dua, oka kina na vaqarai se veibeitaki ni cala, ka rawa ni tarovi au mai na noqu rawa ni solia na veitokoni e gadrevi?

  • Na cava au rawa ni cakava meu vakila vakavinaka cake kina na loloma ni Kalou me baleti ira na tani?

Vakasaqara na Sala me ra Okati mai Kina

Ena vuku ni veisere, era vakayalia kina na tamata na veitokani ka vakavurei mai vei ira na itokani kei na matavuvale nei watidra. Kei na cava ena yaco ki na veitokani a vakavurei ena gauna ni vakamau, ka sa na sega ni rawa kina vei ira na itokani mera sureti rau ruarua na veiwatini-veisere ki na vei soqo eso ena duavata ga na gauna?

E dua na sisita e wasea ni o koya kei watina erau dau tiko vakawasoma ena dua na bogi ni qito e veimacawa kei ira na itokani ena nona tabanalevu. Ni oti na veisere, a rarawa o koya ni sa mai cava na veisureti ki na qito ena bogi baleta ni o ira walega na veiwatini era a tiko kina. E dua tale na sisita a wasea ni vuqa vei ira na lewe ni tabanalevu era nanuma ni baleta ni sa tina dua tiko, sa na sega kina vua na gauna me tiko ena itaviqaravi kei ira na itokani me vaka eliu; o koya gona, era a sega ni sureti koya kina me kakua kina ni vakila na rarawa ena nona sega ni tiko kina. Ia oqo, sa qai vakila ga kina vakalevu o koya na tutaudua kei na galili. A wasea na sisita oqo ni a vinaka sara me a tomani tikoga na nona sureti (dina ga ke a sega ni rawa ni veitomani)—me kila kina nira vinakati koya me a tiko e kea.

E duidui na ituvaki kece sara, ia “baleta eda gadreva kece na liga raragi ni veitokani ka rogoca na itukutuku dei ni vakabauta.”6

Taro Eso me Vakasamataki:

  • Na veisau cava soti au rawa ni cakava ki na itaviqaravi meu vukei ira kina na lewenilotu sega ni vakawati mera logaloga vinaka ni ra tiko me vakataki ira na vakawati?

  • Ena rawa vakacava ki na noda tabanalevu me vakarautaka na ikuri ni madigi ni veiciqomi ena itaviqaravi eso e veirauti kei na nodra gagadre na lewenilotu era sa sere?

  • Na itaviqaravi cava ena rawa ni vukea na noqu itokani me veiqaravi se cau, vakabibi ke gadrevi me vakalesui mai na nona yalodei ni oti e dua na veimaliwai dredre?

ira na tamata ena dua na iwirini

“Taumada Vakararai, Qai Veiqaravi”7

O ira era sotava tiko na veisere era sa moici ira tiko ki na veisau ena veika vakailavo, ituvatuva, ituvaki ni yalo, ivakarau tudei ni veisiga kei na kena e vakayabaki, na ituvatuva ni bula, kei na vuqa tale. E dina oqo vei ira na uabula ka vakakina vei ira na luvedra, ka ra sa vakacolati talega ena so na itavi ena nodra vuvale.

Sa rawa ki na matabose ni tabanalevu se tabana me vakasamataka na sala mera tokoni kina na lewe yadua ni matavuvale, oka kina o ira na gone. Vakatamata yadua, e vuqa tu na noda madigi me da raica na gagadre ka qai cakacakataka ena masumasu na ivakatakila yadua me vukea na kedra vakayacori.

A vakalougatataki e dua na marama ena gauna e kila kina e dua ka tiko e yasana ni o watina-e-liu a dau samaka na nona lomanibai e veiyabaki, oka kina na maroroi ni iyaya ni sui senikau, ka lomasoli me cakava vua se vakaraitaki vua na ka me cakava. A vakalougatataki e dua na tama-dua ena gauna era a soli vakasama kina o ira na tiko tikivi koya me kunei ira na daumeimei nuitaki ena nona itikotiko vou.

Oqo eso tale na sala era sa vukei ira kina na matavuvale o ira na lewe ni tabanalevu:

  • Era vakarautaka na iliuliu ni tabanalevu, itabagone, kei ira na Lalai na ivakaraitaki ni veivakayarayarataki vakatama se vakatina e veidonui ki na nodra bula na gone.

  • Soli na iloloma ni siganisucu, vakakina na ilavo me veivuke ena lako ki kaulotu.

  • Na vo ni kakana mai na koniferedi se itaviqaravi ni itabagone a vakau ki na matavuvale.

  • Era dau tiko na lewe ni tabanalevu ena itaviqaravi ni nodra qito na gone.

  • Era a veivosakitaka na matabose ni qasenivuli na sala mera nanumi kina na gone mai na dua na vuvale kavoro, vakabibi na lesoni me baleta na matavuvale se ena gauna era na tiko kina ena tabanalevu na gone ena macawa veilutuki ni ra tiko vata kei na dua tale na itubutubu.

  • E dua na veiwatini qase cake erau a maroroi iratou na matavuvale itubutubu-dua oya.

E rawa talega ni da nanuma tiko ni tamata yadua kei na matavuvale ena gadreva na gauna me ra moici ira kina ki na kedra ituvaki vou. Mo lomasoli me vakatarai ira me ra vakabulai ka toso ki liu ena ituvatuva ni Kalou kei na nodra, sega ni noda.

Taro Eso me Vakasamataki:

  • Meu na vaqaqacotaka vakacava e dua na veitokani me rawa vei ira na lako curuma tiko na veisere me ra logaloga vinaka mera ciqoma na veivuke ena gauna era gadreva kina, kevaka mada ga e sega ni rawa ena gauna sara ga oqo?

  • Na “imatai” ni veika e sotavi cava ena rairai dredre ki na matavuvale, me vaka na imatai ni gauna era na sega ni tiko vata kina na gone kei na dua na itubutubu ena dua na gauna ni vakacagicagi? Meu na vakarautaka vakacava na ikuri ni veitokani ena veigauna vakaoqori?

  • Na ivurevure cava soti e rawa ni gadreva na matavuvale meu veivuke kina, se meu na kunea vakacava e dua na isema kivei ira na tani ka tiko vei ira na kila mera veivuke?

Ni da vakasaqara ena masumasu me da kilai ira vakavinaka cake ka qaravi ira era sa veisere, vata kei ira na nodra matavuvale, e rawa ni da vakila ka wasea e dua na tiki ni loloma ni Kalou vei ira kece na Luvena.