Nodra iVakavuvuli na Peresitedi ni Lotu
Wase 23: iTavi ni Tamata Yadua


Wase 23

iTavi ni Tamata Yadua

“Keitou namaki ira na lewenilotu ena veivanua mera vulica na ivakavuvuli dodonu ka bulataka sara.”

Na Bula nei Joseph Fielding Smith

E a taubale yani o Baraca D. Arthur Haycock ki na Valenivolavola ni Veiliutaki ena Lotu ena dua na siga ka qai raica ni sa dolava tiko na katuba e yasa ni vale o Peresitedi Joseph Fielding Smith. Ni gadreva me curu ki loma, me vaka ni cakacaka tiko kina vaka sekeriteri kina Kuoramu ni iApositolo Le Tinikarua, sa qai vakusakusa cake ena ikabakaba o Baraca Haycock “ka kalawa yani vakayarua kina tolu ena ikabakaba me rawa ni yaco ki na katuba ni bera ni tasogo. Voleka sara me calata. Ni curu yani ki lomanivale sa vakatotolo sara me laki tomani Peresitedi Smith me rau salavata yani ki na liva. Tukuna sara vua, ‘Au nuitaka niu na rawa ni kalougata meu curu ki lomalagi ena katuba ko na dolava.’” E a sega ni tukuna o Peresitedi Smith e dua na ka, ka sa qai lomaleqa tu o Baraca Haycock de rairai cala na ka e a tukuna. Ia, ni rau sa yaco yani ki na liva e a qai kaya cake mai o Peresitedi Smith ena nona mata mamarau, ‘Vosota sara, kua ni nuitaka ni na vakaoqori!’”1

Ena ivunau kei na ivakaraitaki, e a dau tomana tu ga o Peresitedi Smith na ka e a vakaraitaka o ya vei Baraca Haycock: E a dau vakabibitaka vei ira na Yalododonu Edaidai ni dina ga e dodonu mera dau veivukei mera vakalougatataki ena kosipeli, ia na veivakabulai e ka ni tamata yadua. E a dau vakauqeti ira na Yalododonu mera rawati ira vakataki ira ka cakacaka vagumatua ena nodra bula vakayago. “Qori sara ga na ka e baleta na bula oqo,” e a kaya, “meda vakatorocaketaki keda, vakabibi ena noda rawa ka vakaikeda.”2

O Joseph Fielding Smith e a vulica me dau cakacaka ni se gonetagane lailai. Vuqa na gauna e sega ni dau tu kina e vale o tamana, ka sa “vakavuna me dau cakava tu kina o koya e so na cakacaka era dau cakava ga na qase.” O koya sa daucakacaka sara ga, “ni a rawata e dua na cakacaka ena gauna e se gonelailai sara kina, ka ni a lobaka rawa e dua na tina ni bulumakau ena nona sasaga vuni me vakaraitaka kina ni rawata na cakacaka o ya, ka sa vakavuna me soli kina vua me sa nona cakacaka tudei.”3

Na nona sasaga me cakacaka e a tomani yani kina nona sa laki kaulotu tudei ki Igiladi. E a vola vaka oqo na watina o Louie ena nona a tu voli mai ke ya: “Au kila ni ko lomana vakalevu na itavi o qarava mai na veika vakavuravura kau sa rui lomana ka vakararavitaka ni vaka o sa voleka ni vinaka sara ena nomu bula vaka cauravou.”4 Me ikuri ni nona vakataucokotaka na nona itavi ena vakavulici ni kosipeli vei ira na tani, sa cakacaka sara vakaukauwa me vulica sara mada ga o koya na kosipeli. Ena dua na ivola ka a vakauta ki vale, e a tukuna kina na nona sasaga me wiligusutaka e dua na tiki ni ivolanikalou: “Au a tovolea ena siga taucoko meu vulica e dua na tiki ni ivolanikalou kau se bera tikoga ni rawata. Ia au sa vakadeitaka niu na rawata ga vakaidina.”5

E a vakadewataka na nona cakacaka gugumatua o Peresitedi Smith vei iratou na luvena. Kaya o koya vei iratou: “Era mate na tamata ena imocemoce. Sa vaka kina na gagadre.” Ni sa tawana na vakasama na ivakavuvuli qo, erau sa qai segata kei watina mera na dau yadra vakamataka na gone mera samaka na loma ni vale ka vakavakarau yani. “E sega soti ni rairai savasava vei Tamaqu me keitou davo tu ga ena imocemoce ni sa ono na kaloko,” e a nanuma lesu e dua na luvena tagane. “Dina sara, niu a tovolea ga vakadua. E a tinia sara ga e keya o tamaqu.6 Dau veivuke wavoki talega e loma ni vale o Peresitedi Smith. Ni rau se qai veiwatini ga kei watina o Louie, sa gumatuataka sara ga o koya na nona sasagataka me tara rawa na imatai ni nodra vale. Ena veiyabaki e tarava, sa dau qarava sara ga o koya na ripea ni vale, veivuke e valenikuro, ka laki beti vuanikau ka mai tawaitavayataka sara.7

O Baraca Haycock, na tamata vata ga ka a sasaga me muri Peresitedi Smith kina Valenivolavola Liu ni Lotu, e a qai sekeriteri ki na lima na Peresitedi ni Lotu, wili kina o Peresitedi Smith. Ena nodrau sa mai veivolekati, sa qai raica kina na sasaga nei Peresitedi Smith me torocake na nona bula vakayalo. Tukuna o koya ni veigauna e curu kina ki na valenivolavola nei Peresitedi Smith, ena raica ni na vulica tiko na ivolanikalou se dua tale na ivola.8

iVakavuvuli nei Joseph Fielding Smith

1

Sa namaka na Turaga meda gugumatua ena vaqarai ni veivakalougatataki vakayago kei na vakayalo.

Tukuna na Turaga vei [Atama]: “Mo na kana mai na buno ni yadremu” [iVakatekivu 3:19; raica talega na Mosese 4:25], sa vakakina ena veitabatamata kece sara ni kacivi ira na Turaga mera gugumatua ka qaravi Koya ena vakabauta ka daucakacaka. …

Ena gauna e tekivu kina na lotu ena bucabuca oqo [mai Utah], sa vakabibitaki sara ga na gugumatua ena cakacaka mai vei Peresitedi Brigham Young kei ira na veitacini. Ka sa ganita me vaka o ya baleti ira na tamadra era a mai tekivu eke ena sega. Mera dau cakacaka. Mera sa gugumatua. Sa na gadrevi mera na rawata na veika ena gadrevi, kara sa vakasalataki sara ga kina mera na gugumatua ena cakacaka ka sasagataka na nodra bula mera dau rawa-ka. Era sa vakavulici mera kakua ni dokadoka e lomadra. Era a lako mai e ke me rawa ni ra qarava na Turaga na nodra Kalou ka talai rawarawa ki na nona ivunau. Tukuni vei ira mera yalomalua ka yalodina. … Isa, Au nuitaka ni da rawa ni nanuma toka o ya. Au rarawataka na noda sa guilecava. …

… E kaya na Turaga, “ Mo kakua ni vucesa, raica ko koya sa vucesa ena sega ni kania na kena kakana se tokara na nona isulu na daucakacaka.” [V&V 42:42.] O ya e rogo vinaka sara, se vakaevei? Na cava me dua kina na tamata e sega tu ni cakacaka me laki vakayagataka na nona buno e dua e gugumatua sara—ni tamata oqo ka sa rui vucesa, e tu vinaka sara ga na nona bula ka na rawa vua me cakacaka. Au na sega sara ga ni duavata ena dua na vakatutu me vakacacani kina na nona bula vakatagane e e dua na tamata ena vakauqeti tiko ni vakasavuliga, kau sega ni via kauwaitaka se sa yabaki vica. Sega ni dua na ka se sa yabaki vica, kevaka me se tiko vua na kaukauwa me rawa ni veiqaravi. Sa dodonu me na bula rawati koya vakai koya; o ya na ka e vinakata vua na Turaga.

Kaya vakaoqo na Turaga ena dua tale na ivakatakila:

“Raica au sa kaya talega vei kemudou, ko koya yadua sa rawa ni qarava ga na nona vuvale, me kitaka vakakina ia me laki qarava sara na cakacaka ni lotu, raica ena tauca vakaidina na kena isau. Ia, mera gumatua sara na tamata yadua ena ka kecega. Ia sa sega na nona tikina na tamata vucesa ena Lotu, kevaka sa sega ni veivutuni ka veisautaka na nona ivalavala.” [V&V 75:28–29.]

O ya sara ga na ivakasala sa solia na Turaga ki na Lotu nikua. Qo e sega walega ni wili kina na kena laki siviyarataki na lomanibai, se na gauna ni tatamusuki se cakacaka ena kabani, e sa vaka sara ga ni dua na tamata sa gumatua sara ena veika vakayalo vakakina na veika vakayago ka na rawata tiko kina na nona bula.9

Eda mai tiko eke me baleta e dua na inaki bibi. Na inaki o ya e sega ni da mai bula me 100 na yabaki, se lailai mai, ka teitei, tatamusuki ka tauci na veta ni vuata, bula ena veivalevale, ka vakaiyautaki keda ena veika vakavuravura. O ya e sega ni inaki ni bula. Qo na veika meda na bula rawa tiko kina, ni o ya sara ga na vuna e gadrevi kina na sasaga, ka meda na rawa ka vakalevu. Ia, e vica na tamata era sa vakaogai ira tu ga ena kena vakanananutaki me vakaiyautaki ga na bula oqo ena veika vakaoqori, meda bula marau, ka vakaiyautaki keda ena veika vivinaka kece sara e rawa ni rawati ena bula oqo, ka sega ni bau vakasamataka na bula sa bera mai.

Cava na vuna, ni veika oqo e vagauna tu ga na kena veivakalougatataki. Eda kana meda bula. Eda vakaisulu meda vakatakatari ka maroroi na yagoda. Eda bula tu ena dua na vale ka da maroroi kina meda taqomaki, ia e dodonu meda raica na veivakalougatataki oqo ni vagauna tu ga ena noda bula tu e vuravura. O koya wale sara ga oqori na kena yaga vei keda. Ena sega ni rawa ni da kauta e so vei ira na ka oqo nida sa lako. Na koula, na siliva kei na vatu talei ka dau vakatokai ni iyau, era na sega ni yaga vua na tamata ka ni ra solia ga vua na tamata na veika mera bula tiko kina eke.10

Na Turaga e namaka meda kila na veika vakayago, me rawa kina ni da na qaravi keda vakaikeda; me rawa ni da veiqaravi vei ira na wekada; ka me rawa ni da na kauta yani na itukutuku ni kosipeli ki na veiyasai vuravura.11

iVakatakilakila
A father and teenaged son are working together on a small motor in a home workshop

Na Turaga … sa nakama tiko meda na kila na veika vakayago.”

Na inaki ni noda mai bula eke meda mai cakava na veika sa vaka na loma ni Tamada me vaka sa caka tiko mai lomalagi, meda buladodonu tiko e vuravura, ka buturaka sobu na ivalavala ca, meda valuta na ca kei na vuni ca ka dau temaka na yaloda, ka bula ena ivalavala savasava, ena veivakauqeti ni nona kaukauwa na Turaga, ni da sa nona yalododonu na Turaga e vuravura.12

2

Ni da na saumi taro kecega vua na Turaga ena vuku ni noda qarava na noda itavi.

Eda sa na cakacaka ga ena noda vakabauta; ko ni sega ni veivosaki tiko kei au; sega ni Mataveiliutaki ni Lotu, ia na Turaga. Au sega ni veitaratara tiko kei na tamata baleta na ikatini—au sa vakaliuca tikoga na Turaga; o ya na; noqu veimaliwai ena Lotu kei na noqu sa dau sasaga meu bulataka na veimataqali lawa e so kei na ivakaro ni Lotu. Kevaka meu sa sega ni muria na lawa ni Lotu, ia au sa na saumi taro kina vua na Turaga, ia na noqu sega ni dina kina noqu itavi au sa na qai laki saumi taro kina Lotu baleta na noqu lewenilotu. Kevaka meu sa dinata na noqu itavi, me vaka na ka au sa kila me baleta na ka e gadreva vei au na Turaga, sa dodonu me na galala na noqu vakasama. Sa dodonu me tu vinaka na yaloqu niu sa qarava vakadodonu na itavi au kacivi kina kau na tu vakarau meu saumi taro kina. Vei au, me keirau na qai veitalanoa ga kei na Turaga; ka sa vakakina vei keda kece sara.

O Koya ni sa tala oti mai ki vuravura na Luvena e Duabauga, me mai vakayacora na veika sa talai mai kina, sa talai keda yadudua mai kina, o keda kece sara, meda mai vakacokotaka na inaki ni noda lako mai, ia sa na sega ni rawa me qaravi na veika o ya kevaka e tiko kina na vakawelewele, se vakalecaleca, se me na qaravi rawa ena dela ni lecaika.

E dodonu meda vulica na itavi eda qarava vua na Turaga kei ira na noda, ni sa rui ka bibi sara, ka na sega ni rawa ni da na rawa-ka; ka sega ni da na tubucake ena noda kila na Turaga se na yalo sa vuku, kevaka me sega ni da yalodina ka guta meda vakatorocaketaki keda ena noda vulica na veika e baleta na Turaga.13

Dau ka rawarawa sara na veidusi ni sa dau tasova na sucu, ka sa dau vaka o ya vei keda baleta ni sa noda ivakarau ni bula, meda na taleitaka ga na ka eda rogo vinaka kina ka vakarairaivinakataki keda. Ia eda sega ni rawa ni ciqoma na revurevu ni noda cala, ka dau rawarawa noda biliga vakatikitiki vei ira tale e so. … Meda tu vakarau ka colata na noda itavi, ka kakua ni laki vakararavitaka tale vua e dua.14

3

Sa solia vei keda na Kalou na galala ni digidigi, ka sa namaka meda vakatulewa kina.

Na galala ni digidigi sa dua na isolisoli mai vua na Turaga vei keda meda vakatulewa kina, meda lewa na ka eda digitaka, meda matataka na kaukauwa ni kena vakabauti na dina ka ciqoma na bulatawamudu se vakacala na dina ka ciqoma na veivutuni ena vakasama. Oqo e dua vei ira na isolisoli levu mai vua na Kalou. Eda na cava beka kevaka me a sega, ka meda sa na vakaukauwataki tu ga me vaka era vinakataka e so na tamata mera na vakamuri ena nodra lewa? Ena sega na veivakabulai, ena sega na veivakalougatataki ni buladodonu; ena sega ni dua ena totogitaki baleta na cala ni ka e a cakava, baleta ni tamata era na sega ni saumitaro vua na nodra Dauveibuli.15

E a tarogi o Josefa Simici se liutaki ira vakacava tiko na iwiliwili levu ni tamata ka ra sa mai lewe ni Yalododonu Edaidai. Qai sauma: “Au vakavulici ira ena ivakavuvuli dina ka ra qai veiliutaki ga vakaiira.”

Oqo na ivakavuvuli ka da sa veiliutaki tu kina ena Lotu. Eda sa namaki ira na lewenilotu ena veivanua mera sa na vulica na ivakavuvuli dina ka ra qai veiliutaki ga vakaiira.16

iVakatakilakila
Participants in a Mormon Helping Hands project in Brazil.

“Sega ni dua na tamata, ena vakatulewa nei Tamada, me sa vakaukauwataki me caka vinaka. … Mera sa dui cakava ga na nodra.”

Na isolisoli levu qo ni galala ni digidigi, ka sa ka ni veivakalougatataki ki na tamata me vakatulewa ga vakai okoya, e se bera vakadua ni veisau ka na sega vakadua talega ni veisau. Sa ivakavuvuli tawamudu ka sa solia na galala ni vakasama kei na galala ni ka e caka vua na tamata yadua. Sega ni dua na tamata, me lewai mai vua na Tamada, me vakaroti me laki cakavinaka; se dua na tamata e vakaukauwataki me laki caka ca. O koya me sa lewai koya sara ga. Na tuvatuva nei Setani me vakacacana na galala ni digidigi ka vakaukauwataki ira na tamata mera vakamuri koya. Ena sega soti ni vinaka na bula ni sega ni tiko na isolisoli talei oqo. Me na tiko vua na tamata na dodonu me digidigi, kevaka sara mada ga mera na vakadrecike ki na lewa vakalou. Sa dina sara ni veivakabulai kei na bula vakalagilagi e dodonu me na rawati ena galala ni digidigi ka sega kina na veikerekerei ka sa ka ga ni bula yadua me na rawati kina na kalougata se na itotogi vei ira era sa caka cala.17

Eda vakabauta ni loloma walega eda sa vakabulai kina ka segai ena vuku ni cakacaka, kei na tarai cake ni yavu veisorovaki i Karisito, ka vakayacora vakadodonu na nomudou itavi mo dou bula kina. [raica na 2 Nifai 25:23; Momani 9:27].18

Sa dina sara ni sa cakava oti na Kalou vua na tamata, me vaka sa volai tu ena ivolanikalou na ka e sega ni rawa vua na tamata me cakava ga vakaikoya me rawata na veivakabulai, ia e na gadreva o koya me cakava na tamata na ka e rawa ni cakava ena kaukauwa sa tu vua.

Ena ivakavuvuli oqo sa na veicalati kei na ituvatuva mai na kena tauyavu na vuravura, mera lako mai na italai vakalomalagi ka ra sa tucaketale se o ira era italai mai lagi, mera lako mai ki vuravura ka mai cakava na cakacaka e rawa ni cakava ga vakaikoya na tamata. …

Sa na veivakacalai sara me na vakabauti tiko ni o Jisu sa cakava kece na cakacaka me baleta na tamata , ka vakatusa ena tebe ni gusudra ni sa na sega tale ni dua na ka mera qai cakava. E tiko na cakacaka me cakava na tamata kevaka mera na vakabulai. E salavata kei na lawa tawamudu oqo ena nona a tukuna na agilosi vei Koniliasi me lako vei Pita [raica na Cakacaka 10], kei Ananaiasa me lako vei Paula [raica na Cakacaka 9:1–22]. Sa vaka talega kina na talairawarawa nei Moronai ki na lawa oqo ni a kila na veika e volai tu ena peleti nei Nifai ka sega ga ni vakadewataka, ia ena veidusimaki ni Turaga, e a solia kina vei Josefa Simici na Urimi kei na Cumimi, ka vakavuna me vakadewataka rawa kina na cakacaka bibi o ya ena isolisoli kei na kaukauwa ni Kalou.19

4

Na rua na itavi bibi meda cakava, sa ikoya meda na vakasaqara na veivakabulai kei na noda sasagataki ira na tani mera na vakabulai talega.

Oqo e rua na noda itavi bibi. … Ai matai, meda vakasaqara na veivakabulai; kei na ikarua, na noda itavi vei ira na tani. Sa imatai ni noqu itavi, me vaka au sa kila, sa ikoya meu sasagataka na veivakabulai. Sa imatai ni nomu itavi vakataki iko, ka sa vaka talega kina vei ira kece na lewe ni Lotu.20

Na imatai ni ka meda cakava sa ikoya na noda vakabulai. Meda vakasaqara na veivakalougatataki kece sara me noda. Meda na papitaiso ka curu ki na ituvatuva ni vakamau vakasilesitieli me rawa kina ni da na rawata na taucoko na matanitu ni Tamada. Meda na qai vakasamataki ira na noda matavuvale, ira na luveda, kei ira na tubuda.21

Sa … noda itavi meda vakabulai vuravura, ira era sa mate kei ira era se bula. Eda sa vakabulai ira tiko na bula ena kena vunautaki na kosipeli ki na veimatanitu ka vakasoqoni ira vata mai na kawa i Isireli, o ira sa yalodina. Eda sa vakabulai ira tiko na mate ena noda lako ki na valetabu ni Turaga ka cakava kina na kena cakacaka—papitaiso, tabaki ena liga, vakadeitaki, kei na so tale ka gadreva vei keda na Turaga —me baleti ira.22

Sa noqu itavi, ka sa nomu itavi, kemuni na taciqu kei na ganequ— ni sa vakotori vei kemuni na itavi oqo—meda sasaga ena noda kaukauwa taucoko, ka kakua ni soro, ia, meda sasaga vakaukauwa sara meda dinata na itavi sa kacivi keda kina na Turaga, meda dinata na itavi oqo mera vakabulai kina na lewe ni noda matavuvale, kei na nodra vakabulai o ira na wekada, kei ira era tiko yawa mai vei keda.23

Vakatutu ni Vuli kei na Veivakavulici

Taro

  • Na cava e tarai iko ena nona vakavulici ira na luvena o Peresitedi Smith ena cakacaka? (Raica na “Na bula nei Joseph Fielding Smith.”) Na cava e rawa ni da cakava mera vukei na gone mera gugumatua?

  • E vakalevutaka vakacava na nomu kila na bula rawati iko mai na ivakavuvuli e tiko ena wase 1? Vakasamataka na ka o rawa ni cakava mo na bula rawati iko kina.

  • Railesuva na ivakasala ena wase 2. Na cava na kena ibalebale vei iko mo “dina vua na Turaga”?

  • Vakavulica o Peresitedi Smith, “Keitou namaka vei ira na lewenilotu ena veivanua mera vulica na ivakavuvuli dina ka veiliutaki vakataki ira” (iwasewase 3). Ena vinaka vakacava ki na matavuvale na ivakavuvuli oqo? Ena tuberi ira vakacava na kuoramu ni matabete kei na iSoqosoqo ni Veivukei?

  • Nida saga meda qaravi ira na tani, cava na vuna o nanuma kina “ni sa imatai ni noda itavi sa baleta sara ga na noda vakabulai”? (Raica na iwasewase 4.)

iVolanikalou Veisemati

Filipai 2:12; 2 Nifai 2:14–16, 25–30; V&V 58:26–28

Veivuke ni Veivakavulici

“Ni ko sa veivakavulici mai na ivola oqo, sureti ira e so mera wasea mai na nodra vakasama, taroga e so na taro ka veivakavulici vakai ira. Ni ra sa dinata na vakaitavi, era sa na qai vakarau ki na vuli ka ciqoma na ivakatakila ” (mai na tabana v–vi ena ivola oqo).

Me kilai

  1. Joseph Fielding Smith Jr. kei John J. Stewart, Na Bula nei Joseph Fielding Smith (1972), 358–59.

  2. Joseph Fielding Smith, ena Na Bula nei Joseph Fielding Smith, 10.

  3. Joseph Fielding Smith Jr. kei John J. Stewart, Na Bula nei Joseph Fielding Smith, 51–52.

  4. Louie Shurtliff Smith, ena Na Bula nei Joseph Fielding Smith, 113.

  5. Joseph Fielding Smith, ena Na Bula nei Joseph Fielding Smith, 116.

  6. Ena Joseph Fielding McConkie, “Joseph Fielding Smith,” ena Leonard J. Arrington, ed. Na Peresitedi ni Lotu (1986), 336–37; raica talega na Na Bula nei Joseph Fielding Smith, 217–21.

  7. Raica na Na Bula nei Joseph Fielding Smith, 12–13, 155–57; Francis M. Gibbons, Joseph Fielding Smith: Gospel Scholar, Prophet of God (1992), 202.

  8. Raica na Jay M. Todd, “A Day in the Life of President Joseph Fielding Smith,” Ensign, Julai 1972, 5.

  9. Ena Conference Report, Epe.1945, 48–49.

  10. “Salvation for the Dead,” Utah Genealogical and Historical Magazine, Epe. 1926, 154–55; raica talega na; Doctrines of Salvation, ed. Bruce R. McConkie, 3 na voliumu. (1954–56), 1:68–69.

  11. Vosa ena Logan Utah Institute of Religion, Janu. 10, 1971, 2, Church History Library; itukutuku sega ni tabaki.

  12. Ena Conference Report, Okot. 1969, 108.

  13. Ena Conference Report, Okot. 1969, 108.

  14. Ena Conference Report, Okot. 1932, 88.

  15. Ena Conference Report, Okot. 1949, 88.

  16. Ena Conference Report, British Area General Conference 1971, 6; raica talega na Nodra iVakavuvuli na Peresitedi ni Lotu: Josefa Simici (2007), 324.

  17. iSaunitaro ni Taro ni Kosipeli, comp. Joseph Fielding Smith Jr., 5 na voliumu. (1957–66), 2:20.

  18. “Out of the Darkness,” Ensign, June 1971, 4.

  19. “Priesthood—Restoration of Divine Authority,” Deseret News, Sept. 2, 1933, iwasewase ni Lotu, 4; raica talega na Doctrines of Salvation, 3:90–91.

  20. “Na iTavi ni Matabete ena Cakacaka ni Valetabu,” Utah Genealogical and Historical Magazine, Janu. 1939, 3; raica talega na Doctrines of Salvation, 2:145.

  21. Sealing Power and Salvation, BYU Speeches of the Year (Janu. 12, 1971), 2.

  22. Ena Conference Report, Okot. 1911, 120; raica talega na Doctrines of Salvation, 2:192–93.

  23. Ena Conference Report, Epe. 1921, 41.

Tabaka