Moko ch’a’aj ta chiruheb’ xk’amb’al li riiqeb’

Xb’aan li Elder David A. Bednar

Re lix Molameb’ li Kab’laju chi Apostol

Li iiq naqak’am chiqajunqal sa’ li qayu’am nokoxtenq’a chixkanab’ankil qib’ chiru lix k’ulub’ejil, li ruxtaan, ut li rusilal li Santil Mesias.

Wan jun li wamiig, ut sa’ xtiklajik lix sumlajik, naxik xch’ool chirix xloq’b’al jun pikop re doble. Li rixaqil naxnaw naq ink’a’ na’aje’ ru a’an, yal naraj jun ak’ b’eleb’aal ch’iich’. Chi jo’kan, jo’ b’eelomej ut ixaqilb’ej xe’ok chi aatinak chirix ma us malaj ink’a’ us xloq’b’al.

“At raarookil inb’aan, naqaj ru jun pikop doble,” chan li winq.

Ut a’an kixpatz’ re: “K’a’ut nakak’oxla naq naqaj ru ju li ak’ b’eleb’al ch’iich’?” chan li rixaqil.

A’an xsume lix patz’om rik’in jun xsumenkil tz’aqal chaab’il jo’ naxk’oxla. “Wi taawanq jun nimla kaq-sut-iq, ut maak’a’ li leech choq’ reheb’ li qakok’al, ka’ajwi’ rik’in jun li pikop doble tinruuq raj chi xik chixloq’b’al?” chan.

Li rixaqil xse’ek ut kixye, “Wi naqaloq’ li ak’ pikop, maak’a’aq chik qatumin re xloq’b’al li leech. Jo’kan b’i’, k’a’ut naq taachalq qak’a’uxl chirix chan ru ta’ajmanq xik chi loq’ok?” chan.

Chirix xnumik junjunq kutan, ak xe’aatinak chirix, ut xe’xk’uub’ xna’leb’ naq te’xloq’ li pikop. Ink’a’ chik najt chirix a’an, li wamiiw xk’e xch’ool naq tixk’ut chanru xchaab’ilal li pikop, ut k’a’ut naq us xloq’b’al. A’an xko’o chi yok’ok si’ re xk’amb’al chaq sa’ li rochocheb’. Ak xtikla li hab’alq’e, ut ak xt’ane’ li saqb’ach sa’eb’ li tzuul b’ar wi’ taaraj xik chixtawb’al chaq li si’. Naq yoo chi xik chi tzuul, timil timil xchamo’ li saqb’ach. Li wamiiw xk’e reetal naq xiwxiw li b’e, a’ut naxnaw naq tz’aqal chaab’il li ak’ pikop, ut toj xko’o.

Rik’in rahil ch’oolejil, li wamiiw kib’eek naab’al sa’ li b’e b’ar wan li saqb’ach. Ut naq kixjal lix b’e re taakanaq chire li b’e, b’ar wi’ xk’oxla xtawb’al lix si’, ut xt’iil rib’ aran. Li kaahib’ li roq li ak’ b’eleb’aal ch’iich’ ink’a’ naru chi b’eek xb’een li saqb’ach. Ut aran kixtaw ru sa’ junpaat naq ink’a’ naxnaw chan ru taa’elq sa’ li xiwxiw a’an, ut kichal lix xutaan ut xikenaq li xch’ool chi k’oxlak.

Li wamiiw kixk’oxla, “us, ink’a’ yal tinkanaaq chi k’ojk’o arin.” A’an x’el chaq sa’ li pikop, ut x’ok chi yok’ok si’. Xnujob’resi li rix li pikop rik’in li aalil iiq. Toja’ naq li wamiiw xk’oxla naq jun sut chik tixyal b’eek sa’ li saqb’ach. Naq xloch li pikop ut kixk’e chi b’eek, timil timil ki’ok chi eek’ank. Yal chi timil, li pikop x’el chaq sa’ li saqb’ach ut ki’ok wi’chik sa’ li b’e. Sa’ roso’jik kiru chi sutq’iik sa’ kab’l; xsaho’ lix ch’ool ut xtulaano’ ajwi’ b’ayaq.

Li qiiq sa’ junjunqal

Nintz’aama intenq’ankil xb’aan li Santil Musiq’ej naq nink’ut k’a’ru li na’leb’ naru naqatzol sa’ li resilal a’in chirix li wamiiw, li pikop, ut li si’. A’an xb’aan raalil li iiq naq li pikop kiru chixchapb’al rib’ chiru li ch’och’, chi elk chaq sa’ li saqb’ach, chi ok wi’chik sa’ li b’e, ut chi xik chi uub’ej. A’an li iiq li xkanab’ank re chi sutq’iik sa’ kab’l rik’in lix junkab’al.

Chiqajunqal wan ajwi’ li iiq naqak’am. Li iiq a’in, a’an li k’a’ru patz’b’il qe ut li naxk’e rib’ chiqu, li k’a’ru tento sa’ qab’een ut li k’eeb’il qe, li ch’a’ajkilal ut li osob’tesink, li k’a’ru naqasik’ ru, ut li k’a’ru ramb’il chiqu. Wan wiib’ li na’leb’ li toxtenq’a naq naqak’oxla rik’in tijok li iiq a’an: “Li iiq nink’am, ma yoo chixk’eeb’al li musiq’ejil wankilal re taachapoq li woq chiru li ch’och’ ut tinxik chi uub’ej rik’in xpaab’ankil li Kristo chiru li laatz’ ut ka’ch’in ruhil b’e, re naq ink’a’ tint’iil ut tinxaqliiq?” Ut, “Li iiq nink’am, ma yoo chixk’eeb’al we li musiq’ejil wankilal chi b’eek re naq sa’ roso’jik, tinsutq’iiq rik’in lin Choxahil Yuwa’?”

Wan naq nasach qana’leb’ ut naqak’oxla naq li sahil ch’oolejil a’an naq maak’a’ li iiq sa’ qab’een. A’b’anan, xk’amb’al li iiq a’an jun raqal aajel ru re li k’uub’anb’il na’leb’ re sahil ch’oolejil. Rik’in naq li iiq naqak’am naxk’e li qamusiq’ejil wankilal chi chapok chiru li b’e, tento taqab’aanu weent naq ink’a’ taqak’am sa’ li qayu’am li k’a’aq re ru maak’a’ xwankil, li taajalb’ehinq chaq qe rik’in li k’a’ru tz’aqal wan xwankil.

Lix wankilal li tojok rix maak

Li Kolonel kixye:

“Chalqex wik’in chejunilex li lub’luukex ut tawajenaqex xb’aan lee riiq, ut laa’in texinhiltesi.

“Chek’ul lin iiqleb’ sa’ eeb’een ut tzolomaq eerib’ wik’in, xb’aan naq tuulanin ut q’un inch’ool, ut sa texwanq.

“Xb’aan naq lin iiqleb’ moko ra ta, ut li nink’e cheriiqani moko aal ta” (Mateo 11:28–30).

Jun iiqleb’ a’an jun li che’, li nak’eeman sa’ xkux wiib’ li b’oyx malaj jalaneb’ chik li xul, ut naxtenq’aheb’ chixk’amb’al sa’ komonil jun li iiq. Li iiqleb’ naxk’ojob’eb’ li jun chixk’atq li jun chik, re te’b’eeq sa’ komonil sa’ xb’aanunkil jun li k’anjel.

K’oxlahomaq chan ru naq li Qaawa’ naxye “chek’ul lin iiqleb’ sa’ eeb’een”. Naq noko’ok sa’eb’ li loq’laj sumwank ut naqapaab’eb’, wanko sa’ li iiqleb’ sa’ komonil rik’in li Kristo. Chi jo’kan, li Kolonel yoo chiqab’oqb’al re taqakanab’ qib’ chiru a’an ut too’iiqanq rochb’een, us ta li qametz’ew laa’o yal ka’ch’in ru chiru lix metz’ew A’an. Ut maajoq’e ta juntaq’eet. Naq naqakanab’ qib’ chiru ut noko’iiqan rochb’een a’an sa’ li qab’eenik chiru li yu’am a’in, tz’aqal yaal naq moko ra ta li riiqleb’, ut moko aal ta li naxk’e chi iiqaniik.

Ink’a’ kanab’anb’ilo qajunes, ut maajo’q’e taa’uxmanq a’an. Naru naqatiikisi qib’ chi uub’ej sa’ li qayu’am, chi tenq’anb’il xb’aan li Dios. Rik’in lix tojb’al rix li maak xb’aan li Kristo, naru “naqak’ul [re] li qakawilal” (“Qaawa’, laa’in tatintaaqe”, Bich, Ajlil 138) ut li nim wi’chik chiru li qametz’ew laa’o. Jo’ kixye li Qaawa’, “Jo’kan ut, chexkanaaq sa’ lee b’eenik ut chisaho’q sa’ lee ch’ool; xb’aan naq k’ehomaq reetal, ut ilomaq, wankin eerik’in toj sa’ li roso’jik” (Tz. ut S. 100:12).

K’oxlahomaq li k’a’ru xk’ulman sa’ lix Hu laj Mormon naq laj Amulon yoo chaq chixrahob’tesinkil laj Alma ut eb’ lix tenamit. Lix yaab’ xk’ux li Qaawa’ kichal rik’ineb’ li tzolom a’in sa’ xyi lix ch’a’ajkilaleb’: “Taqsihomaq lee jolom ut k’ojk’ooq chi chaab’il eech’ool, xb’aan naq ninnaw li sumwank li xek’uub’ chiwu; ut laa’in tin’ok sa’ sumwank rik’in lin tenamit, ut teb’inkol chiru li moosil” (Mosiah 24:13).

K’ehomaq reetal chan ru nak’anjelak li sumwank sa’ xkolb’aleb’. Li sumwank li nak’ule’ ut napaab’aman rik’in chaab’il ch’oolej, ut li k’ojob’anb’il k’anjel b’aanunb’il rik’in tz’aqal xwankil li tijonelil, neke’ajman ru re xk’ulb’al chixjunil li osob’tesink li neke’k’eeman rik’in li tojok rix maak xb’aan li Kristo. Xb’aan naq sa’eb’ li k’ojob’anb’il k’anjel re li tijonelil, nak’utman li wankilal re choxahilal chiruheb’ li winq sa’ li tz’ejwalej, ut sa’ a’an wan li osob’tesink re lix tojb’al rix li maak (chi’ilmanq Tz. ut S. 84:20–21).

Chijultiko’q eere li raatin li Kolonel, “Xb’aan naq lin iiqleb’ moko ra ta, ut li nink’e cheriiqani moko aal ta” (Mateo 11:30) naq naqil li raqal jun chik sa’ li resilal laj Alma ut lix tenamit.

“Ut jo’kan ajwi’ tinkotz li iiq li k’eeb’il sa’ xb’een lee tel, re naq ink’a’ ajwi’ texruuq chireek’ankil cherix” (Mosiah 24:14).

Wankeb’ li neke’k’oxlank re naq a’in naraj naxye naq taa’isimanq chaq li iiq sa’ junpaat ut chi junajwa. A’b’anan li raqal jun chik naxye chan ru naq kikotzman li iiq.

“Ut anajwan kik’ulman naq li iiq li ke’k’ehe’ sa’ xb’een laj Alma ut eb’ lix komon ke’seeb’ob’resiik; relik chi yaal, li Qaawa’ kixk’eheb’ xmetz’ew re naq moko ch’a’aj ta chiruheb’ xk’amb’al li riiqeb’, ut ke’xq’axtesi rib’ chi saheb’ sa’ xch’ool ut rik’in kuyuk chiru chixjunil li rajom li Qaawa’ (Mosiah 24:15; k’eeb’il xkawilal li aatin).

Ink’a’ ki’isiman sa’ junpaat li iiq ut li ch’a’ajkilal sa’ xb’een chaq li tenamit; A’b’an laj Alma ut eb’ lix komon ke’k’ehe’ xmetz’ew, ut rik’in xk’iijik lix kawilal, moko aal ta chik li iiq. Eb’ li chaab’il komon a’in ke’k’ehe’ xwankil, xb’aan lix tojb’al rix li maak, re teek’anjelak jo’ aj b’aanunel (chi’ilmanq Tz. ut S. 58:26–29) ut xk’eeb’al xna’leb’ b’ar wi’ wankeb’. Ut “rik’in lix metz’ew li Qaawa’ ” (Raatin laj Mormon 1:14; Mosiah 9:17, 10:10; Alma 20:4), laj Alma ut eb’ lix tenamit ke’b’eresiik sa’ xyaalalil toj sa’ li ch’och’ Tzarahemla.

Li tojok rix maak xb’aan li Jesukristo ink’a’ ka’ajwi’ naxq’ax ru li k’a’ru xk’ulman xb’aan lix T’anik laj Adan ut naxk’e risinkil li maak ut li q’etok aatin; lix tojb’al rix li maak jo’kan ajwi’ nokoxkanab’ chixb’aanunkil li chaab’ilal ut chi usaak, chi numtajenaq wi’chik chiru li kiru raj chiqu qajunes. Chiqajunil naqanaw naq wi naqab’aanu li k’a’ru ink’a’ us ut naqaj qatenq’ankil chixq’axb’al ru lix wankil li maak sa’ li qayu’am, li Kolonel xk’e li qach’ajb’al rik’in lix wankilal re xtojb’al qix. A’b’anan, ma naqataw ru naq li tojok rix maak a’an choq’ reheb’ li chaab’il winq ut ixq li ak yookeb’ chi paab’ank, li chaab’ileb’ xch’ool, li yal te’raj chik chaab’ilo’k ut k’anjelak chi chaab’il? Ninpatz’ we, maare ink’a’ naqataw ru li kawresink li naru na’ux rik’in lix tojb’al rix li maak sa’ li qayu’am, ut nokosach sa’ xk’oxlankil naq qajunes tento xk’amb’al li iiq, yal rik’in xkawilal li qach’ool ut xseeb’al li qana’leb’, us ta ch’olch’o naq wan xq’unal li qu.

Jun na’leb’ a’an xnawb’al naq li Jesukristo kichal sa’ ruchich’och’ chi kamk choq’ qe. A’b’an tento ajwi’ taqak’e reetal naq li Qaawa’ naraj, rik’in lix tojb’al rix li maak ut lix wankil li Santil Musiq’ej, chixk’eeb’al qayu’am; ink’a’ ka’ajwi’ re xk’amb’al qab’e, re ajwi’ xk’eeb’al qametz’ew ut qak’irtesinkil.

Li Kolonel naxtenq’aheb’ lix tenamit

Laj Alma naxch’olob’ chan ru ut k’a’ut naq li Kolonel naru tixk’e qawankil:

“Ut a’an taaxik, ut tixnumsi li rahilal ut ch’a’ajkilal ut xyalb’al rix, li jar paay wan, ut a’in re naq taatz’aqloq ru li aatin li naxye, tixk’ul sa’ xb’een lix rahileb’ ut lix yajeleb’ lix tenamit.

“Ut tixk’ul li kamk sa’ xb’een, re naq taaruuq tixhit lix b’ak’leb’ li kamk li b’ak’b’ookeb’ wi’ lix tenamit; ut tixk’ul sa’ xb’een lix majelal lix kawilaleb’, re naq lix sa’ xch’ool nujenaqaq chi uxtaan, jo’ chanru li tz’ejwalej, re taaruuq tixnaw sa’ li tz’ejwalej chanru xk’eeb’al xtenq’ankileb’ lix tenamit jo’ chanru xmajelal lix kawilaleb’” (Alma 7:11–12).

Chi jo’kan, li Kolonel kixk’ul rahilal moko ka’aj ta wi’ choq’ re li qamaak ut qamaa’usilal, re ajb’an wi’ xrahil li qatib’el ut li qaam, xq’unal li qametz’ew ut li qakawilal, li qaxiw ut xlajik li qach’ool, lix rahil ut xyot’ik li qach’ool, li moko us ta ut moko tiik ta naqak’ul, ut lix ch’a’ajkilal li qak’a’uxl li nachal sa’ qab’een.

Maajun xrahil li qatib’el wan, maajun xtoch’ol li qamusiq’, maajun xyot’ik li qaam malaj qach’ool, maajun yajel malaj xq’unal qu li taqak’ul sa’ li qayu’am, li ink’a’ xk’ul xb’een wa li Kolonel. Wan naq sa’ xyi li ch’a’ajkilal maare naqaye, “Maajun naxnaw k’a’ru yookin chixk’ulb’al. Maajun chik naxtaw ru.” A’b’an, li Ralal li Dios naxnaw ut naxtaw ru chi tz’aqal re ru, xb’aan naq a’an xreek’a ut xriiqa li qiiq chiqajunqal. Ut sa’ xk’ab’a’ lix junelikil mayej li maak’a’ roso’jik (chi’ilmanq Alma 34:14, a’an nareek’a chi tz’aqal li qeek’ahom, ut naru chixyeechi’inkil qe li ruq’ aj uxtaan. Naru tixye’ li ruq’, tixtoch’ qach’ool, toxtenq’a, toxk’irtesi, ut tixk’e qametz’ew re naq chaab’ilaqo wi’chik chiru li kooru raj chi wank, ut re taqab’aanu li k’a’ru maajo’q’e kooru raj chixb’aanunkil rik’in tz’aqal li qawankilal. Relik chi yaal naq li riiqleb’ a’an moko ra ta, ut li naxk’e chiqiiqani moko aal ta.

Jun b’oqok, jun yeechi’ink, ut jun ch’olob’ank

Nink’e eeb’oqb’al chi tzolok, chi tijok, chi k’oxlank sa’ eech’ool, ut chixyalb’al eeq’e chixtawb’al eena’leb’ chirix li tojok rix maak xb’aan li Kolonel, naq yookex chixk’eeb’al reetal li iiq nekek’am. Wan li na’leb’ chirix a’an li ink’a’ naru naqataw ru sa’ li qayu’am a’in. A’ut wan li na’leb’ chirix lix tojb’al rix li maak li naru ut li tento taqataw ru.

Choq’ re li wamiiw, li iiq re si’ kixk’e lix wankil chi chapok b’e li xkole’ wi’ lix yu’am. Chi maak’a’ li riiq, lix pikop ink’a’ kiru chi b’eek chiru li saqb’ach, us ta wan xdoble. Ki’ajman ru li iiq jwal aal re tixchap rib’ chiru li b’e.

Xb’aan li iiq. Xb’aan li iiq li xk’ehok re li wamiiw lix wankil chirach’ab’ankil rib’, chi ok sa’ li b’e, ut chi sutq’iik rik’in lix junkab’al.

Li iiq naqak’am chiqajunqal sa’ li qayu’am nokoxtenq’a chixkanab’ankil qib’ chiru lix k’ulub’ejil, li ruxtaan, ut li rusilal li Santil Mesias (chi’ilmanq 2 Nefi 2:8). Ninch’olob’ xyaalal eere naq li Kolonel toxtenq’a re naq moko ch’a’ajaq ta chiqu xk’amb’al li iiq (chi’ilmanq Mosiah 24:15). Naq wanko sa’ li iiqleb’ rochb’een a’an rik’ineb’ li loq’laj sumwank, ut naqak’ul lix wankil li tojok rix maak sa’ li qayu’am, k’a’jo’ wi’chik naq taqasik’ xtawb’al ru ut b’eek jo’ chanru li rajom xch’ool a’an. Jo’kan ajwi’ tootijok re xk’ulb’al qametz’ew chi tzolok chirix, chixjalb’al malaj chixk’ulub’ankil li wanko wi’, ut ink’a’ yal yooqo chi tijok chiru li Dios re tixjal li wanko wi’ jo’ chanru li rajom qach’ool laa’o. Too’ok choq’ aj b’aanunel li neke’ru chi k’anjelak, ut ink’a’ yal neke’wan chi k’anjelanb’il (Chi’ilmanq 2 Nefi 2:14. Too’osob’tesiik rik’in li musiq’ejil wankilal chi b’eek.

Chichaab’ilo’q taxaq chi junjunqal li qab’aanuhom ut li qawanjik sa’ xk’ab’a’ li tojok rix maak xb’aan li Kolonel. Anajwan wanko sa’ 6 re abril. Naqanaw, xb’aan li k’utb’esinb’il na’leb’, naq li kutan a’in, a’an li tzaqal kutan lix yoolajik li Kolonel. Li 6 re li po abril, a’an ajwi’ li xkutankil naq kik’uub’aman Lix Iglees li Jesukristo reheb’ laj Santil Paab’anel sa’ Roso’jikeb’ li Kutan. (Chi’ilmanq Tz. ut S. 20:1; Harold B. Lee, “Kawresihomaq eb’ li oqech re Sion”, Aatin yeeb’il sa’ Jolomil Ch’utub’aj-ib’, 1973–1975, perel 15, Discursos de Conferencias Generales, 1973–1975 pág. 238, http://bibliotecasud.blogspot.com; Spencer W. Kimball, “Remarks and Dedication of the Fayette, New York, Buildings”, Ensign, mayo re 1980, perel 54; Aatin re li–awa’b’ej Gordon B. Hinckley, Volumen 1: 1995-1999, 2004, perel 504). Sa’ li chaq’al ut loq’laj hilob’aal kutan a’in, ninye jo’ aj ch’olob’anel xyaalal naq li Jesukristo a’an aj Tojol qix. A’an yo’yo, ut toxch’aj, toxk’irtesi, tixk’am qab’e, tixkol qix, ut tixk’e qametz’ew. Ninch’olob’ xyaalal li na’leb’ a’in rik’in xsahil inch’ool; sa’ lix loq’laj k’ab’a’ li Jesukristo, amen.