Wank sa’ komonil: K’a’jo’ naqaj qib chiqib’il qib’

Xb’aan lix Bonnie L. Oscarson

Awa’b’ej reheb’ li Saaj Ixq

Tento taqakanab’ chirilb’al li qajalanil ut too’ok chixsik’b’al li k’a’ru wan qe sa’ komonil.

Sa’ li jalam-uuch video a’an, kiqil waqxaqib’ chi tenamit ut xqab’i b’eleeb’ chi jalan jalanq aatinob’aal. K’oxlahomaq jarub’ chik chi aatinob’aal xe’tz’aqob’resiik sa’ li xraqb’al li tz’iib’. K’a’jo’ xchaab’ilal xnawb’al naq jo’ jun wank sa’ komonil sa’ xb’een li ruchich’och’ nokoru xwaklesinkil xyaab’ qakux re xch’olob’ankil li yaal chi junelik naq laa’o xrab’in jun li Choxahil Yuwa’ narahok qe.

K’a’jo’ xchaq’alil ru li wank arin sa’ li hoonal a’in ut li aatinak re chixjunileb’ li ixq re li Iglees chalen chaq li waxaqib’ chihab’ reheb’. Sa’ li ewu a’in wan jun metz’ew q’axal kaw sa’ li qajunajil. Naq naqileb’ li jo’ k’ihal ch’utch’uuko sa’ lix na’aj li nimla ch’utub’aj-ib’ ut eb’ li jarub’ mil li yookeb’ rilb’al li ch’utub’aj-ib’ a’in sa’ xsutam li ruchich’och’, li molk’anb’il wankil re li qanawom rochb’een li qapaab’aal chirix li Jesukristo, relik chi yaal, a’an a’in jun li ch’utub’aj-ib’ re ixqeb’ jwal nim xwankil ut nujenaq chi paab’aal sa’ li resilal li Iglees chalen chaq xtiklajik, malaj re chixjunil li ruchich’och’.

Sa’ li ewu a’in nasaho qach’ool sa’ li naab’al chi k’anjel naqab’aanu jo’ ixq sa’ li Iglees. Us ta sa’ naab’al chiqilb’al qib’ jalano ut juno ajwi’, jo’kan ajwi’ naqanaw naq chiqajunilo ralal xk’ajol li qaChoxahil Yuwa’, ut a’an naxb’aanu naq qas qiitz’ino. Wanko sa’ junalil sa’ li k’anjel re xwaqlesinkil li rawa’b’ejihom li Dios ut sa’ li sumwank xqab’aanu chaq, ut maak’a’ naxye chanru li qawanjik. Ninnaw chi yaal, naq li molk’anb’il ch’utam a’in, a’an li wank sa’ komonil nim xloq’al sa’ xb’een chixjunil li ruchich’och’!¹

Li wank jo’ komon ixq, k’oxlanb’il naq wan jun li k’aam li ink’a’ nat’upe’ sa’ qayanq. Eb’ li komon ixq neke’ril rib’ chirib’ileb’ rib’, neke’xk’aak’ale rib’ chirib’ileb’ rib’, neke’xwotz’ lix ch’a’ajkilal ut neke’xtenq’a rib’ sa’ lix chaab’ilal ut sa’ li majewal hoonal. Li Qaawa’ kixye chaq: “Ninye eere, junaqex, ut wi ink’a’ junajex, moko wehex ta”².

Li xik’ na’ilok qe naraj naq taqasik’ lix maak malaj raqb’al aatin chiqib’il qib’; naraj naq taaxik qach’ool sa’ li qajalanil ut naq taqajuntaq’eeti qib’ chiqib’il qib’. Maare nawulak cheru b’atz’unk chi naab’al sa’ jun li hoonal rajlal kutan xb’aan naq a’an naxsahob’resi lee ch’ool, ut laa’in nink’oxla naq ak xintaw lin kawilal chi tz’aqal wi nintaqsi li k’ojar sa’ li eeb’ ut ink’a ninwoksi li kaaxil taqsib’aal. A’b’an, naru naq toowank jo’ qamiiw junelik, pe’ yaal?

Laa’o, li ixq, naqawech’ qix chi kaw chiqajunjunqal. Naq naqajuntaq’eeti qib’ chiqib’il qib’, junelik taqakub’si qib’ ut nokopo’. La hermana Patricia T. Holland kixye chaq sa’ jun kutan: “Li b’ar wi’ tinwaj wulak a’an naq ink’a’ naru naq yooko xyeeb’al naq laa’o aj paab’anel li Kristo wi toj yooko chi raqok aatin chirix li komon ixq ut jok’an ajwi’ chiqix laa’o, jwal kaw ru”³. Ut kixye ajwi’, maak’a’ wan chi nim xtz’aq wi naxsach li toq’ob’ank-u ut li wank sa’ komonil, ka’ajwi’ tento naq taasaho’q qach’ool rik’in li ink’a’ juntaq’eetaqo wi’. Tento naq taqak’e reetal naq chiqajunilo taqaj k’anjelak sa’ li awa’b’ejihom rik’in li qaseeb’al ut qamaatan junjunqalo, ut chan ru nokoru xb’aanunkil; chi kama’an taasaho’q qach’ool chi wank sa’ komonil ut sa’ eb’ li qach’uut ut taqayoob’ li tenq’anq-ib’.

Relik chi yaal noko’ajok xtenq’ankil chiqib’il qib’. Jo’ ixqo naqasik’ li wank sa’ chaab’ilal, tenq’a-ib’ ut ochb’eenihom. Naab’al tzole’k naqaj chiqib’il qib’, ut naab’al sut naqawaqlesi nimla tz’ak li naramok qe re taasaho’q qach’ool chi wank sa’ komonil li b’ar wan taa’ajlamanq raj chiru li nimla osob’tesihom naqak’ul sa’ qayu’am. Qayehaq junaq na’leb’, laa’o, li ak tiixo b’ayaq, aajel ru choq’ qe lix b’aanuhomeb’ li kok’ ixqaleb’ li b’ar wan te’raj xk’eeb’al qe; naru taqatzol naab’al eerik’in chirix li k’anjelak ut li rahok rik’in xrahom li Kristo.

Tojo’ xwab’i jun esilal jwal ch’ina-us chirix jun ch’ina ixqa’al xSara xk’ab’a’; lix na’ kiru xtenq’ankil jun li komon ixq re lix teep, lix k’ab’a’ a’an li xBrenda, li wan xyajel sa’ xb’aqel. Li xSara nawulak chiru chi xik rik’in lix na’ re xtenq’ankil lix Brenda; naxyul li sununkil b’an sa’ li ruq’ ut naxjil li ru’uj ruq ut lix telb’, xb’aan naq rajlal naraho’ ru. Li xSara kixtzol xwaklesinkil lix telb’ chi timil timil re reek’asinkil lix tib’el; naxt’e’ rismal ut naseraq’ik rik’in naq lix na’ naxb’aanu jalan chik k’anjel. Li xSara kixtzol lix nimal ru ut xsahilal chixtenq’ankil jalan chik komon, ut kixtaw xyaalal naq jun ch’ina ixqa’al ajwi’ naru xjalb’al lix yu’am jalan chik komon.

K’a’jo’ naq nawulak chiwu li eetalil wan choq’ qe sa’ li xb’een ch’ol re laj Lukas, b’ar wi naxk’ut lix q’unil wanjik sa’ komonil lix Maria, lix na’ li Jesus, rik’in li rikan Elisabet. Li xMaría a’an jun saaj ixq naq kixnaw li xnimal ru lix taq’lanb’il k’anjel naq a’an xna’ li Ralal li Dios. Sa’xtiqlajik, jwal aal tana’ li teneb’anb’il sa’ xb’een xk’amb’al xjunes; a’b’anan li Qaawa’ ajwi’ kixk’e chaq ani taatenq’ank re chixwotzb’al li riiq. Rik’in li resil li anjel Gabriel, kik’ehe’ re li xMaria jun k’ab’a’ej re jun li ixq jwal nim xrahom ut xkanab’ankil rib’ chiru ut rik’in wi’ taaruuq wulak chixpatz’b’al lix tenq’: A’an li rikan Elisabet.

Li saaj ixq a’in ut li rikan, li ak “ak tiix aj chik”⁴, neke’xwotz’ jun li na’leb’ sa’ komonil chiruheb’ lix sachb’a-ch’oolej sihank wankeb’wi’, ut ka’ajwi’ nink’oxla li xnimal wankil li ke’xnumsi sa’ wiib’al chiruheb’ li oxib’ po naq xe’ru chi seraq’ik, xe’xtaw rib’ sa’ wiib’al ut naq xe’xkawresi rib’ chirib’il rib’ sa’eb’ lix loq’laj b’oqb’al. K’a’jo’ xnimal ru eetalil ke’xkanab’ chirix li xtenq’ahom rik’ineb’ ixq choq’ reheb’ li jalan jalanq chi tasal tenamit.

Li ak tiixo b’ayaq tooruuq xk’eeb’aleb’ xna’leb’ li tasal tenamit toj saajeb’. Naq lin na’ toj ch’ina ixqa’al chaq, maajun lix yuwa’eb’ yookeb’ chi wulak sa’ li iglees. Jo’kan ajwi’ toj sa’ xq’unil oob’ chihab’, nawulak chi b’ehek xjunes toj sa’ li iglees re taawanq sa li junjunq chi ch’utam: Li Tzoleb’aal reheb’ li Kok’al, Dominkil Tzoleb’aal, ut li ch’utam re li loq’laj wa’ak; li junjunq sa’ jalan jalanq xhoonalil.

Tojo’ xinpatz’ re k’a’ut naq kixb’aanu a’an rajlal xamaan, naq maa’ani nakawresink re ut natenq’ank re sa’ li rochoch. Li kixsume chaq we, a’an a’in: “Wankatqeb’ ink’utunel sa’ li Tzoleb’aal reheb’ li Kok’al li nikine’xra chaq”. Eb’ laj k’utunel a’an xe’xk’e xch’ool chirix ut xe’xk’ut li Evangelio chiru; xe’xk’ut re naq wan jun lix Choxahil Yuwa’ li narahok re; ut li k’oxlak ke’xb’aanu chirix, a’an li ki’eek’asink re naq kiwulak rajlal xamaan. Lin na’ kixye we: “A’an jun lix wankileb’ jwal nim ru sa’ lin ka’ch’inal”. Nawoyb’eni naq sa’ jun kutan tinb’antioxi reheb’ li jwal chaab’ileb’ komon ixq a’an!. Li k’anjelak jo’ naraj li Kristo, moko ramb’il ta xb’aan li qachihab’.

Tojo’ wiib’ xamaan xnume’, xinnaw ru jun awa’b’ej reheb’ li Saaj Ixq re jun roqechal aran California, li kixye we naq lix na’ li wan re 81 chihab’ tojo’ kiboqe’ jo’ aj k’amol b’e reheb’ li Kok’ Ixq. Xrajsi lin patz’om, ut kinboq lix na’ sa’ li aatinob’aal k’aam ch’iich’. Naq li ob’iisp re li komon ixq, li xVal Baker kixpatz’ naq te’ch’utub’ rib’, a’an naxyo’oni naq taab’oqe’q choq’ aj k’aak’alenel re li ch’utleb’aal tasal hu malaj xk’amb’al resilal re li teep. Naq kixpatz’ re naq taak’anjelaq choq aj b’eenil re li Kok’ Ixq sa’ xyanqeb’ li Saaj Ixq, kisach xch’ool ut kixye re: “Ma yaal li nakaye?”.

Li ob’iisp kixsume sa’ loq’laj na’leb’: “At komon ixq Baker, maakanaq xwiib’al aach’ool; a’an a’in xb’oqom li Qaawa”

A’an kixye naq moko wan ta chik jalan chik xsumenkil, ka’ajwi’ kichaq’ok: “Us b’i’ ”.

K’a’jo’ naq nawulak chiwu li musiq’anb’il na’leb’ kireek’a li ob’iisp naq li kaahib’ chi Kok’ Ixq re li teep toj wan mas neke’xtzol rik’in lix chaab’il nawom, li k’a’ru ak kixk’ul chaq sa’ xyu’am ut li tixk’ut chiruheb’ li tiixil komon ixq a’in. Ut anajwan k’oxlahomaq ani tixsik a’an naq taaraj xb’aanunkil junaq lix perel hu sa’ li ulul ch’iich’ Facebook?

Nink’oxla chirix lix nimal ru tenq’ank neke’xb’aanu li komon ixq re li Komonil re Tenq’ank li neke’ru xk’eeb’al rik’in jun sahil k’ulunik reheb’ li komon ixq li toj xe’wan chaq sa’ li Saaj Ixq. Rajlal, eb’ li saaj ixq neke’reek’a naq maak’’a xna’ajeb’ sa’ li Komonil re Tenq’ank malaj ink’a’ neke’oken sa’ xyanqeb’ li komon ixq aran. Naq maji’ neke’xket waqxaqlaju chihab’, aajel ru te’xtaweb’ li xk’amol b’e reheb’ li Saaj Ixq ut na’b’ej li te’xye xnawom xch’ool rik’in xsahileb’ xch’ool xb’aan li nimla osob’tesihom xe’xk’ul naq xe’oken sa’ li Komonil re Tenq’ank; tento naq te’reek’a sahil ch’oolejil chirix li okenk sa’ xyanqeb’ li k’uub’anb’il ch’utam jwal nim xloq’al. Naq eb’ li saaj ixq tee’ok chi xik sa’ li Komonil re Tenq’ank, li jwal aajel na’ajmank chiruheb’ a’an jun ramiiw re te’chunlaaq chixk’atq, jun li tel sa’ xsutam li xb’een tel ut jo’ li naxk’e rib’ chiruheb’ re k’utuk ut tenq’ank. Qayalaq qaq’e re taqatenq’a qib’ chiqib’il qib’ saheb’ li q’axonk ut li xnimal ru taqak’ul sa’ li yu’am.

Doy gracias a las mujeres de la Iglesia que cruzan las barreras culturales y de la edad para bendecir y servir a los demás. Las mujeres jóvenes sirven a los niños de la Primaria y a los ancianos; las hermanas que viven solas pasan innumerables horas velando por las necesidades de quienes las rodean. Reconocemos a las miles de jóvenes que están dedicando 18 meses de su vida para compartir el Evangelio con el mundo. Todas esas cosas son evidencia de que, como dice nuestro querido himno: “El Padre nos dio la tarea sagrada”. Nan b’antioxiheb’ reheb’ li ixq re li Iglees li nek’exq’ot li naaramok xb’aan li neke’xpaab’ ut li xchihab’ re xrosob’tesinkil ut tenq’ank choq reheb’ li xkomon. Eb’ li saaj ixq nekek’anjelak choq reheb’ li kok’al re li Tzoleb’aal reheb’ li Kok’al ut reheb’ li tiix; naqak’eheb’ xloq’al li milatq aj saaj ixq neke’xkanab’ chi q’axtesiik lix kutan chiru waqxaqlaju po re lix yu’am re xwotzb’al li Evangelio rik’ineb’ li wankeb’ sa’ li ruchich’och’. Chixjunil li k’a’aq re ru a’an jun eetalil naq, jo’ naxye li qaraarookil b’ich: “Jo’ qech ixqilal qib’ arin sa’ Sion”⁵.

Wi wan k’a’ru naramok qe, a’an xmaak naq laa’o ajwi’ xqawaklesi; tento naq taqakanab’ rilb’al li qajalanil ut too’oq chixsikb’al b’ar wan li naxjunaji qib’; chi jo’kan tooruuq xyoo’b’ankil xsik’b’al lix nimal qawankil ut xtawb’al li xnimal chaab’ilal sa’ li yu’am. Li komon ixq Marjorie P. Hinckley kixye: “K’a’jo’ naq na’ajman qu chiqib’il qib’. Li ak tiixo aajel ru choq’ qe laa’ex, li saaj; ut naqoyb’eeni naq laa’ex, li saaj, aajelo raj choq’ eere laa’o li ninqo. Jun b’aanuhom sa’li komonil naq li ixq neke’ajman ru li wank rik’ineb’ li ixq; aajel ru li taawanq xchamal xchaab’ilaleb’, li naxsahob’resi qach’ool ut tiikaq qach’ool chiqib’il qib’ ”⁶. Relik chi yaal li kixye chaq li qakomon ixq Hinckley: K’a’jo’ naq na’ajman qu chiqib’il qib’!

Ex inkomon ixq, maajun chik jalan ch’uut re ixq sa’ li ruchich’och’ wan rokik re xk’ulb’al li osob’tesihom jwal nineqb’ ru jo’ laa’o, li ixqeb’ aj Santil Paab’anel sa’ Roso’jikeb’ li Kutan. Laa’o wanko sa’xyanqeb’ lix Iglees li Qaawa’, ut maak’a’ naxye chanru wanko sa’ li qajunxaqalil, chiqajunilo tooruuq xk’ulb’al li tz’aqal osob’tesihom re lix wankilal li tijonelil wi naqak’uula li qasumwank xqab’aanu naq xkub’e li qaha’ ut sa’ li santil ochoch. Wan qayo’yookil profeet li nokoxb’eresi qe ut nokoxtzol, ut naqasahob’resi qib’ rik’in li nimla maatan re li Santil Musiq’ej, li naxk’ojob’ qach’ool ut naxk’am qab’e sa’ li qayu’am. Osob’tesinb’ilo chi k’anjelak chixk’atq li qakomon tiikeb’ xch’ool re xkawresinkil li qochoch ut li qajunkab’al. Wan qoqik sa’ xkawilal ut sa’ xwankil li k’ojo’b’anb’il k’anjel re li santil ochoch ut chi naab’al chik xkomon.

Ut choq’ xtz’aqob’ li chaq’al ru osob’tesihom a’in, wanko chiqib’il qib’: ex inkomon ixq sa’ lix Evangelio li Jesukristo. Osob’tesinb’ilo chaq rik’in q’unil ak re chi jo’kan ut li tz’aqal rahok naq nok ru chixk’eeb’al li rahok ut chaab’il tenq’ank choq’ reheb’ li komon wankeb’ chiqasutam. Naq noko’ilok jwal xnajtil li k’a’ru qajalanil sa’ li qachihab’, li xna’leb’ li qatenamit ut qawanjik re rilb’al qib’ ut xtenq’ankil qib’ chiqib’il qib’, toonujaq rik’in li xsaq ru rahom li Kristo ut li musiq’anb’il na’leb’ li nokoxk’am chixnawb’al jo’q’e ut ani taqatenq’a.

Ninye’ li b’oqom li kixk’e chaq sa’ jun kutan jun li xb’eenil jolomil re li Komonil re Tenq’ank li kixye: “Nin’elajin cheru naq moko ka’aj ta wi’ teera eerib’ chirib’il eerib’, a’b’anan teera eerib’chi anchal eech’ool”⁷. Nintz’aama naq taqak’e reetal naq k’a’jo’ na’ajman qu chiqib’il qib’, ut re taqara qib’ chi anchal qach’ool, a’an lin tij, sa’ xk’ab’a’ li Jesukristo. Amen.