Xtaaqenkil li k’aru nakawaj

Xb’aan li Elder M Russell Ballard

Re lix Molameb’ li Kab’laju

Chiqajunilo tooruq chi tz’aqonk rajlal xwotzb’al li k’anjel re yeechi’ink naq naqajal ru li qaxiw rik’in tz’aqal paab’ank.

Sa’ septiembre tinket 64 chihab’ chaq inwulajik sa’ wochoch chirix lin taqlanb’il k’anjel aran Inglaterra. Oxib’ kutan inwulajik, kinwulak sa’ jun ch’utam xajok sa’ li Universidad re Utah wochb’een jun li wamiiw. A’an kixye we naq tento tinnaw ru jun lix chaq’al ru aj tzolonel sa’ xkab’ chihab’ li xBarbara Bowen xk’ab’a’. Xko’o ut kixk’am chaq, xqaatina qib’ ut xo’ok chi xajok.

A’b’anan, a’an jun li xajok b’ar wi’ naq junpaat ajwi’ tatxajoq rik’in li ixqa’al ut taakanab’ naq junaq chik tixtoch’ xb’een laa tel; Chi jo’kan nokoxjal naq na’ok chik junaq chi xajok rik’in. Li xBarbara jwal se’se li ru ut jwal nawb’il ru, jo’kan ut naq maji’ jun k’asal xinxajok ri’kin naq xwulak jun chik li saaj winq ut xtoch’ xb’een lin tel.

Moko kinkana ta chi sa inch’ool xb’aan a’an. Ak intzolom chaq sa’ lin mision lix aajelil ru xtaaqenkil li k’aru naqaj ru, jo’kan naq xinsik’ li rajlil lix boqleb’ ch’iich’ ut wulaqaq chik xinb’oq re naq too’elq chi b’eek; a’b’anan, jwal laatz’ ru rik’in lix tzolb’al ut jalan li teneb’ank sa’ komonil. Us tana’ naq li mision kixk’ut chiwu naq tinkuyuq toj sa’ xraqik chiru li luktaak inch’ool ut, sa’ xraqik, kinru chi elk rik’in a’an, chirix a’an xo’el naab’al sut chik. Ink’a’ ninnaw chanru, a’b’an kinru xk’utb’al chiru naq ka’ajwi’ laa’in li ak xinraqe chaq sa’ lin tz’aqal ut li yo’yookil taqlanb’il k’anjel, us ta ka’ajwi’ choq’ re a’an. Anajwan, 64 chihab’ chik chirix a’an, wan wuqub’eb’ li qakok’al, naab’aleb’ li qi ut xkok’aleb’ li qi a’an naqak’e wi’ reetal lix aajelil ru naq moko aajel ta ru li jo’ chaab’il li qeesil, xb’aan naq maare ink’a’ to’osob’tesiiq re naq taqak’e chi nawe’k wi’ ink’a’ naqak’e qach’ool xb’aanunkil rajlal ut xnumsinkil naab’al sut.

Maare a’in xyaalal naq kiweek’a chi saqen anajwan re xtaaqenkil chirix wiib’ li esil ak ink’ehom chaq sa’ li jolomil ch’utub’aj-ib’.

Sa’ li jolomil ch’utub’aj-ib re octubre re 2011, kintz’aama naq taqak’oxlaheb’ li raatin li Qaawa’ jwal aajel ru: “xb’aan naq jo’ka’in taayeemanq re lin iglees sa’ roso’jikeb’ li kutan, a’anaq ajwi’, Lix iglees li Jesukristo reheb’ laj Santil Paab’anel sa’ Roso’jikeb’ li Kutan”¹.

Rik’ineb’ li aatin a’in, Li Qaawa’ kixkanab’ qe chi saqen naq moko ka’aj ta wi’ a’an jun li chaab’il k’ab’a’ej, chirix ajb’an chan ru tixk’ab’a’in lix Iglees. Xb’aan a’an naq ink’a’ taqak’e jalanaq chik xk’ab’a’ li Iglees, jo’ “lix Iglees laj Mormon” malaj “li Iglees SPRK”.

Li aatin Mormon naru na’oksiman sa’ xyaalalil sa’ junjunq li hoonal choq’ reheb’ li komon sa’ li Iglees, jo’ chan ru ke’yeeliik reheb’ lix b’eenil aj Mormon, malaj eb’ li ch’uutil li Coro re li Tabernaculo Mormon. Eb’ li komon re li Iglees nawb’ileb’ ru chi us jo’ aj Mormon, ut naq noko’aatinak rik’ineb’ li komon jalaneb’ xpaab’aal, naru naqaye naq laa’o aj Mormon, ab’anan aajel ru ajwi’ xtiqb’al chixjunil lix k’ab’a’ li Iglees.

Wi eb’ li komon neke’xtzol roksinkil li yaal xk’ab’a’ li Iglees rik’in li aatin Mormon, nak’eeliik reetal naq laa’o aj Cristiano ut komon re lix Iglees re li Kolonel.

Ex was wiitz’in, qataaqiiq chi us ut qak’ehaq sa’ qach’ool naq junelik taqaye naq laa’o komon sa’ Lix Iglees li Jesukristo Reheb’ laj Santil Paab’anel sa’ Roso’jikeb’ li Kutan.

Li xkab’ li esil li nink’oxla toj tinwaatinaq wi’ ak xinye chaq sa’ li jolomil ch’utub’aj-ib xnume’, naq xinwaklesiheb’ xch’ool li komon re naq te’tijoq re naq te’xnaw ru junaq li komon b’ar wi’ te’xwotz chirix li Evangelio k’ojob’anb’il wi’chik naq maji’ nawulak li ralankil. Naab’aleb’ li komon re li Iglees xe’xseraq’i we naq ke’wan li rosob’tesinkil naq ke’xpatz’ re li Qaawa’ naq te’ruhanq xwotzb’al li paab’aal.

Jun li taqlanb’il aj k’anjel ak kiq’aj chaq, kitijok chirix tz’aqal naq taak’ame’q rik’in junaq li komon li tixtenq’a. Kiwulak sa’ li xch’ool li xk’ab’a’ jun li rochb’een junxil sa’ li tzoleb’aal universidad; kixsik’ sa’ li Facebook, ut kixk’e reetal naq a’an yoo chi tijok re xtawb’al li rajom ut k’a’ru naraj naxye lix yu’am. A’an ki’ok chi k’anjelak chirix a’an sa’ li hoonal naq li ixqa’al kiraj ru li yaal; ut sa’ diciembre, kikub’e xha’.

Kinnaw chirix naab’al chik li b’oqom kama’an ajwi’, a’b’an junjunq ajwi’ li ke’xb’aanu li taaqenkil chi us jo’ kixb’aanu li komon a’in.

Ninpaab’ rik’in xkawilal lin ch’ool chirix li xb’eenil na’leb’ re xtaaqenkil li k’a’ru naqapatz’ re te’xb’aanu. Jo’ naxye sa’ lix b’eeresinkileb’ li misioneer Yeechi’i lin Evangelio, “B’oqok xk’eeb’al junaq li teneb’ahom ut ink’a’ naqapatz’ wi yookeb’ xb’aanunkil a’an chanchan naq tatxik sa’ junaq li b’eek ut maajo’q’e tatraqe’q chi wulak, malaj chanchan naq taaloq’ junaq laa wokeb’ sa’ junaq li b’ichank ut ink’a’ tat-ok. Wi maak’a’ nab’aanumank, li teneb’ahom maak’a’ aj-e”².

Yeechi’i lin Evangelio naxk’ut chiqu moko ka’aj ta wi’ chan ru taab’oqeb’ re xb’aanunkil jun teneb’ahom, chirix ajb’an chan ru rilb’al naq yookeb’ chi xb’aanunkil. Lix yaalil li k’anjel re yeechi’ink naqataw ru jo’ xb’oqb’aleb’ “ li komon chi chalk rik’in li Kristo sa’ xtenq’ankileb’ naq te’xk’ul li Evangelio k’ojob’anb’il wi’chik rik’in li paab’aal chirix li Jesukristo ut li xtojb’al rix li maak, li jalb’a k’a’uxlej, li kub’iha’, xk’ulb’al li maatan re li Santil Musiq’ej ut kuyuk toj sa’ roso’jik”³.

Relik chi yaal naq li b’oqok a’an xkomon li k’anjel b’ar wi’ naqaj chi wulak, a’b’an k’ehomaq reetal naq li k’anjel re yeechi’ink naab’al li ru naxk’am moko ka’aj ta wi’ naq li komon te’xb’oqeb’ li komon chirab’inkileb’ li misioneer. Naxk’am ajwi’ naq li misioneer neke’tenq’ank re xwaklesinkil lix paab’aaleb’, lix waklesinkileb’ re xjalb’aleb’ xk’a’uxl, xkawresinkileb’ re te’xb’aanu li sumwank ut kuyuk toj sa’ roso’jik.

Li xb’eenil na’leb’ a’in re xtaaqenkil li k’a’ru naqaj, nak’utman sa’ li tasal hu re Hechos:

“Sa’ jun kutan Laj Pedro ut laj Jwan ke’taqe’k sa’ rochoch li Dios…

“Aran kik’ame’k jun li winq sik chalen chaq sa’ xyo’lajik. Rajlal kutan nak’ehe’k chixk’atq li rokeb’aal li rochoch li Dios, a’ li Ch’ina’us nayeemank re, chixpatz’b’al xlemoox reheb’ li neke’ok sa’ li rochoch li Dios.

“Ut naq kirileb’ laj Pedro ut laj Jwan okeb’ re sa’ li rochoch li Dios, kixpatz’ xlemoox reheb’.

“Toja’ naq laj Pedro kixka’ya rochb’een laj Jwan ut kixye re: Choohaawil.

“Li sik kikana chi xka’yankileb’, sa’ xch’ool a’an naq tixk’ul b’ayaq k’a’aq re ru.

“Ut laj Pedro kixye re: Maak’a’ in’oor, maak’a’ inplaat; a’b’an li k’a’ru wank we tink’e aawe: sa’ xk’ab’a’ li Jesukristo, laj Nazaret, waklin ut b’een.”

A’in jun nimla xb’oqom lix moos li Qaawa’, pe’ yaal? A’b’an laj Pedro moko xraqe’ ta aran. Sa’ li seraq sa’ li Loq’laj Hu naxye “kixchap lix nim uq’, kixwaklesi, ut tiktokikawu li roq ut li xkux roq;

“Kixaqliik, kipisk’ok ut kixtikib’ b’eek: ut ki’ok rochb’eeneb’ sa’ li rochoch li Dios, yoo chi b’eek, chi pisk’ok ut chixnimankil ru li Dios”⁴.

Sa’ jalan chik aatin, laj Pedro moko ka’aj ta wi’ kiroksi lix wankilal li tijonelil ut kixb’oq li winq chi xaqliik ut b’eek; a’an kixb’aanu chi us naq xtaaqe li b’oqok a’an naq kinach’o’ chixk’atq li winq, kixchap li xnim uq’, kixwaklesi, ut chirix a’an kib’eek rik’in sa’ li santil ochoch.

Rik’in rilb’al li kixb’aanu laj Pedro, ninye eere naq chiqajunilo naru noko’okenk rajlal sa’ li k’anjel re yeechi’ink ut xjalb’al li qaxiw rik’in li yaal paab’aal, naq naqab’oq junaq li komon us ta rajlal oxib’ po ---malaj kaahib’ sut chiru jun chihab’--- re naq eb’ li misioneer te’xk’am lix b’e. A’aneb’ kawresinb’ileb’ re k’utuk rik’in li Musiq’ej rik’in li musiq’anb’il maak’a’ xb’alaq’ ut nim chiru li Qaawa’. Chi ch’utch’uu naru naq taataqe li b’oqok a’in, xchapb’aleb’ ruq’ li qakomon, xwaklesinkileb’ ut b’eek chixk’atqeb’ sa’eb’ lix b’e sa’ musiq’ej.

Re eetenq’ankil sa’ li b’e a’in, ninb’oqeb’ chixjunil li komon, maak’a’ naxye k’a’ru lee b’oqb’al malaj jo’ k’ihal li nekeb’aanu sa’ li Iglees, re naq taawanq eerik’in li Yeechi’i lin Evangelio. Naru neketaw sa’eb’ li k’ayib’aal re li Iglees ut jo’kan ajwi’ sa’ internet. A’an jun aj k’amol b’e re xb’aanunkil li k’anjel re yeechi’ink, a’an jun laj k’amol b’e choq’ qe chiqajunilo. Ilomaq, tzolomaq ut chirix a’an b’aanuhomaq li k’a’ru teetzol re naq teetaw ru chanru xk’amb’aleb’ li aamej rik’in li Kristo rik’in li b’oqok ut taaqenk. Jo’ kixye li awa’b’ej Thomas S. Monson: “A’an a’in li hoonal naq eb’ li komon ut li misioneer te’xjunaji rib’ ut te’k’anjelaq sa’ junajil, te’k’anjelaq sa’ li rawimq li Qaawa’ re xk’amb’aleb’ li aamej rik’in A’an”⁵.

Li Jesukristo kixk’ut reheb’ lix tzolom:

“Li q’olom naab’al, a’ut eb’ laj k’anjel ink’a’ k’iheb’.

Chetz’aama, b’i’, chiru laj eechal q’olom naq xtaqlahaqeb’ chaq aj k’anjel sa’ li xq’olom”⁶.

Li Qaawa’ ak xsume li qatij sa’eb’ li kutan a’in rik’in xk’iijikeb’ xnaab’alil li misioneer re chixjunil li hoonal sa’ li resilal li ruchich’och’. Sa’ li ak’ ch’uut a’in reheb’ laj tiikil k’anjel, li Qaawa’ kixk’e qe li osob’tesinkil re xtenq’ankil sa’ xkolb’aleb’ li aamej.

Wan kok’ na’leb’ re naq eb’ li komon te’xtenq’aheb’ li qachaab’il misioneer. K’ehomaq reetal, naru nekeye reheb’ li misioneer naq yookex xtzolb’al li Yeechi’i lin Evangelio ut teepatz’ reheb’ naq te’xk’ut cheru li k’a’ru yookeb’ xtzolb’al. Naq nekewotz lee k’a’uxl, taayo’laaq jun xnimal junajink ib’ rik’ineb’ li komon ut li misioneer, jo’ chanru kixtaqla li Qaawa’:

“[re] b’an naq li junjunq chi winq taa’aatinaq sa’ lix k’ab’a’ li Dios li Qaawa’, a’an ajwi’ laj Kolol re li ruchich’och’”⁷.

“K’ehomaq reetal, kexintaqla chi xik re xch’olob’ankil li yaal ut xtijb’aleb’ li tenamit, ut na’ajman ru choq’ re li junjunq chi winq li tijb’il naq tixtij li ras riitz’in”⁸.

Ex was wiitz’in, Ma nekek’o’xla k’a’ru li te’reek’a lee misioneer wi sa’ lix hu malaj naq neketz’iib’a sa’ internet teeye raj reheb’ li k’aru yookex xtzolb’al sa’ li Yeechi’i lin Evangelio? Ma naru nekek’oxla li osob’tesinkil te’xk’ul li junkab’aleb’ naq te’xnaw ut te’xtaw ru li k’aru yookeb’ xtzolb’al ut xk’utb’al sa’eb’ lix mision li ralaleb’ xk’ajol? Ma nekek’oxla b’ayaq li xnumtajenaqil li osob’tesinkil re li rusilal li tojok maak taqak’ul, qajunjunqal jo’ ajwi’ sa’ ch’utch’uu, jo’ kixyeechi’i li Qaawa’ reheb’ chixjunil li ani te’xch’olob’ xyaalal li tz’aqonk sa’ xb’oqb’aleb’ li aamej chi chalk rik’in A’an, ut chirix a’an xtaaqenkil li b’oqom a’an?

Li Qaawa’ kixye rik’in xtz’uumal re laj Jose Smith li Profeet: “…osob’tesinb’ilex, xb’aan naq li yaal xech’olob’ wan chi tz’iib’anb’il sa’ choxa re naq eb’ li anjel te’iloq re; ut eb’ a’an neke’saho’ sa’ xch’ool cherix, ut kuyb’il lee maak”⁹.

“Xbaan naq laa’in tinkuy lee maak rik’in li taqlahom a’in: naq texwanq chi xaqxo junelik… sa’ xch’olob’ankil xyaalal chiru chixjunil li ruchich’och’ li k’a’aq re ru yeeb’il eere”¹⁰.

Wi naqab’aanu li k’anjel re taaqenk chi us, li Qaawa’ moko tooxkanab’ ta. Wilom li sahil ch’oolejil maak’a’ xch’olob’ankil li narochb’eeni li b’oqok rik’in lix nawom li qach’ool ut xtaaqenkil chi tiik li naak’uliik rik’ineb’ li komon sa’ chixjunili li ruchich’och’. Toje’ chaq, naq xinwan chaq Argentina, xinwaklesiheb’ lix ch’ool li komon re naq te’xb’oq junaq li komon sa’ li jolomil ch’utub’aj-ib a’in. Jun li ch’ina’al aj waqxaqib’ chihab’ aj José xk’ab’a’ kirab’i li xinye ut kixb’oq lix chaab’il amiiw ut lix junkab’al sa’ jun “teeb’il rokeb’aal” sa’ lix teep aran Buenos Aires. Tinwotz eerik’in jun li hu tojo’ xink’ul li naxch’olob’ chanru lix b’oqom laj Jose ut lix tiikil k’anjel re taaqenk:

“Rajlal k’asal hoonal, [laj Jose] na’alinak sa’ li okeb’aal re rilb’al joq’e te’wulaq. Kixye naq naxnaw chi yaal naq tee [wulaq].

“Xnume’ li hoonal ut li ramiiw laj Jose ink’a’ nawulak, a’b’an a’an toj yoo xk’oxlankil naq taawulaq. Chi kok’ aj xsa’ na’ilok sa’ li okeb’aal rajlal k’asal. Xwulak li hoonal re naq te’xtikib’ xk’uulankil chixjunil sa’ xna’aj, naq laj Jose ki’ok chi pisk’ok ut chixyeeb’al: ‘Wankeb’ arin! Wankeb’ arin!’ Xin’ilok ut xwil chixjunil li junakab’al yookeb’ chi wulak sa’ li iglees; Laj Jose xko’o sa’ aanil xk’ulb’aleb’ ut xq’alunkil li ramiiw. Ke’ok ut chanchan naq ke’wulak chiruheb’ li ch’utam; ke’xchap junjunq li kok’ hu ut xe’xnumsi li hoonal chixnawb’aleb’ ru junjunq li ak’ amiiw. K’a’jo’ xchaq’al ru rilb’al lix paab’aal li kach’in a’in ut xnawb’al ajwi’ naq eb’ li kok’al re li Tzoleb’aal reheb’ li Kok’al nekeru ajwi’ naq a’anaqeb’ li misioneer”¹¹.

A’in lix nawom lin ch’ool naq wi nokok’anjelak sa’ komonil re xsik’b’aleb’ li komon re xk’utb’aleb’, xb’oqb’aleb’ ut xb’aanunkil chi us li k’anjel re taaqenk rik’in paab’aal, li Qaawa’ taasahoq xch’ool qik’in ut naab’al chi mil li ralal li Dios te’xtaw rajom ut tuqtuukil ch’oolejil sa’ Lix Iglees li Jesukristo Reheb’ laj Santil Paab’anel sa’ Roso’jikeb’ li Kutan. Li Qaawa’ chi’osob’tesinq taxaq qe chiqajunilo sa’ li xyalb’al qaq’e re xseeb’ankil li k’anjel re kolb’a-ib, nintz’aama a’in sa’ tuulanil; sa’ xk’ab’a’ li Jesukristo. Amen.