Chexwank chi tiik li paab’aal

Xb’aan li Elder William R. Walker

Reheb’ laj Setenta

Chiqajunjunqal osob’tesinb’ilaqo chi nim wi naqanaw chirix li seraq’ re li paab’aal ut mayej li ke’k’amok re li qaxe’ qatoon xjunajinkil rib’ sa’ lix Iglees li Qaawa’.

Jwal nawulak chiwu liresilal li Iglees chalen chaq xtiklajik. Maare jo’ajwi’ choq’ eere laa’ex, lin paab’aal nakawu naq nintzol chirix lix kawilal xk’eeb’al xch’ooleb’ li qaxe’ qatoon li xe’xk’ulub’a chaq li Evangelio ut xe’wan chi tiik li paab’aal.

Jun po chaq, 12.000 xchaq’al ru ch’ajom re li distrito re li Templo re Gilbert, Arizona, ke’xninq’ehi li xraqik xyiib’ankil li ak’ santil ochoch rik’in jun li k’anjel musiq’anb’il, b’ar wi’ xe’xk’utb’esi li xk’anjeleb’ re xk’amb’al jun li yu’am tiik ru. Li raatinul li xninq’eheb’ a’an “ Chexwank chi tiik li paab’aal”.

Jo’ chanru xe’xb’aanuheb’ li saaj a’an aran Arizona, li junjunq aj Santil Paab’anel sa’ Roso’jikeb’ li Kutan tento tixyeechi’i rib’ naq “chiwank chi tiik li paab’aal!.

Li raatinul li b’ich a’in sa’ ingles “Xaqxo toowanq”, naxye “Sa’ li paab’aal li ke’xra qayuwa’ junxil” (“Xaqxo toowank”, Eb’ li B’ich Nº 164).

Ut naru ajwi’ naqatiq: Sa’ li paab’aal ke’xra li qayuwa’chin”.

Kinpatz’ wib’ wi li junjunq reheb’ li saaj a’an re Arizona neke’xnaw li seraq’ chirixeb’ a’an sa’ li Iglees, wi neke’xnaw chanru naq xe’ wulak lix junkab’aleb’ jo’ komon sa’ li Iglees. K’a’jo’aq raj xchaq’al ru wi chixjunileb’ laj Santil Paab’anel sa’ Roso’jikeb’ li Kutan te’xnaw raj chanru li xjalajikeb’ lix xe’tooneb’.

Wi chaljenaqex chaq laa’ex rik’ineb’ li najter komon malaj ink’a’, li eechanihom re li paab’aal ut xmayejeb’ laj najter Mormon a’an lee reechanihon. A’an lix chaab’il eechanihom Lix Iglees li Jesukristo reheb’ laj Santil Paab’anel Sa’ Roso’jikeb’ li Kutan.

Jun xraqalil jwal xchaq’al ru re li resilal li Iglees kiwan naq laj Wilford Woodruff, jun lix apostol li Qaawa’, yoo chixk’utb’al lix evangelio k’ojob’anb’il wi’chik li Jesukristo aran Gran Bretaña sa’ 1840, ka’ajwi’ 10 chihab’ chirix xk’ojob’ankil li Iglees.

Laj Wilford Woodruff ut jun siir chik li apostol ke’xk’ojob’ rib’ chi k’anjelak sa’ li na’ajej re Liverpool ut Preston, Inglaterra, ut q’axal nim li usaak ke’xk’ul. Li Elder Woodruff, li moqon kiwulak jo’ Awa’b’ej re li Iglees, kitijok chi kok’ aj xsa’ chiru li Dios re naq te’b’eresiiq sa’ li nimla k’anjel a’an. Lix tij kixmusiq’a xk’e chixnaw naq taaxik raj sa’ jalan chik na’ajej re xk’utb’al li Evangelio.

Li awa’b’ej Monson naxk’ut chiqu naq naqak’ul li musiq’amb’il na’leb’ re li choxa naq taqab’aanu junaq k’anjel, tento taqab’aanu sa’ junpaat, ink’a’ xkanab’ankil re junaq chik kutan. A’an tz’aqal li kixb’aanu laj Wilford Woodruff. Jo’ tz’aqal chanru kixye li Musiq’ej re naq taaxik sa’ “xtz’e li saq’e” li Elder Woodruff xko’o sa’ junpaat sa’ jun li na’ajej Herefordshire xk’ab’a’, jun li na’ajej sa’ xweent Inglaterra. Aran kixnaw ru jun li chaab’il ilol xul aj John Benbow xk’ab’a’ ut kixk’ul “rik’in jun sa’ xch’ool aamej ut b’antioxink” (chi’ilmanq Wilford Woodruff, en Matthias F. Cowley, Wilford Woodruff: History of His Life and Labors as Recorded in His Daily Journals, 1909, pág. 117).

Jun ch’uut maare waqib’ cient lix k’ihal, ke’xch’utub’ rib’ ut Hermaan Ch’utch’uukeb’ ke’xye rib’, yookeb’ chaq chi “tijok re xpatz’b’al li saqen ut li yaal” (Wilford Woodruff, sa’ Xk’utumeb’ li Awa’b’ej re li Iglees: Wilford Woodruff, 2004, perel 93). Li Qaawa’ kixtaqla laj Wilford Woodruff jo’ xsumenkileb’ lix tij.

Lix k’utum li elder Woodruff kixk’e li ru sa’ junpaat ut naab’aleb’ ke’kub’e xha’. Laj Brigham Young ut aj Willard Richards ke’xch’utub’ rib’ rik’in aran Herefordshire ut kik’utun tz’aqal lix k’anjeleb’ li oxib’ chi apostol.

Sa’ wib’ oxib’ po, ke’xk’ojob’ 33 ruq li Iglees choq’ reheb’ li 542 chi komon li ke’xjunaji rib’ sa’ li Iglees. Li k’anjel a’an xko’ochi ub’ej ut, chalen naq, jaye’ chixjunil li komon sa li ch’uut reheb’ li Hermaan Ch’utch’uukeb’ ke’kub’e xha’ sa’ Lix Iglees li Jesukristo Reheb’ laj Santil Paab’anel sa’ Roso’jikeb’ li Kutan.

Li xna’ inna’chin, xHannah Maria Eagles Harris, a’an jun reheb’ lix b’een li ki’ab’in re laj Wilford Woodruff. A’an kixye’ re lix b’eelom, aj Robert Harris, alalb’ej, naq kirab’i li raatin li Dios ut naq taaraj raj kub’eek xha’. Laj Robert ink’a’ kiwulak chiru rab’inkil li k’a’ru kixye li rixaqil ut kixye re naq taaxik chaq chirix naq taawanq li k’anjel jun chik li tixk’e laj misioneer Mormon, re naq tixch’olob’ xyaalal chiru.

Chunchuu chaq toj chi ub’ej sa’ li ch’utam ut rik’in xkawilal xch’ool naq ink’a’ taab’alaq’iik, ut maare re xch’i’lenkil laj yehol raatin li Dios, laj Robert kireek’a’ sa’ junpaat li Musiq’ej, jo’chanru naq kixk’ul chaq li rixaqil. Kixnaw naq li esil chirix lix k’ojob’ankil wi’chik li Iglees tz’aqal yaal, ut rochb’een li rixaqil xe’kub’e xha’.

Lix seraq’ lix paab’aal ut xchaab’ilal chanchan chaq naab’al mil chi kristiaan: naq xe’rab’i li resil li Evangelio, ke’xnaw naq yaal!

Jo’ naxye li Qaawa’: “Eb’ lin karneer neke’rab’i xyaab’ inkux; laa’in nekeb’innaw ru ut eb’a’an nikine’xtaaqe” (Juan 10:27).

Chirix naq xe’rab’i li raatin aj Ilol Karneer, ke’xk’e lix yu’am chixpaab’ankil li Evangelio ut xtaaqenkil li xk’utum lix profeet li Qaawa’. Jo’ xsumenkil li b’oqom re xik aran Sión, ke’xkanab’ chaq lix muheb’aal aran Inglaterra, ke’nume’ chiru li nimla palaw Atlantico ut ke’wulak b’ar wi’ wankeb’ laj Santil Paab’aanel aran Nauvoo, Illinois.

Ke’xk’ulub’a li Evangelio chi anchaleb’ xch’ool. Naq yookeb’ xk’aaytesinkil rib’eb’ sa’ li ak’ ch’och’ ke’tenq’an xwaklesinkil li Santil Ochoch re Nauvoo rik’ineb’ xlajetqil lix k’anjel: Rajlal lajetq kutan neke’xk’e jun kutan re xyiib’ankil li santil ochoch.

Jwal ke’raho’ xch’ool naq ke’rab’i resil xkamik li raarookil profeet, aj José Smith, ut li riitz’in laj Hyrum. Ab’an xkoheb’ chi ub’ej! Ke’wan chi tiik sa’ li paab’al.

Naq laj Santil Paab’anel ke’taaqeek ut ke’isiik aran Nauvoo, laj Robert ut xMaria ke’reek’a’ naq jwal ke’osob’tesiik xb’aan naq ke’xk’ut lix tiqib’ankil sa’ li santil ochoch naq maji’ neke’nume’ junpak’al li nima’ Misisipí re te’xik sa’ rokeb’ li saq’e. Us ta ink’a’ neke’xnaw li k’a’ru chal re chi ub’ej, tiikeb’ sa’ lix paab’aal ut lix nawom xch’ooleb’.

Rik’ineb’ lix waqib’ chi kok’al, ke’xjukuki rib’ sa’ li sulul ut ke’nume’ aran Iowa re te’xik sa’ rokeb’ li saq’e. Ke’xyiib’ jun li muheb’aal chixk’atq li nima’ Misuri, sa’ li na’ajej li kinawman ru jo’ Winter Quarters.

Eb’ laj najter Mormon a’in ke’royb’eni lix ch’olob’ahomeb’ li apostoles chirix chanru ut jo’q’e te’ok chi xik sa’ li rokeb’ saq’e. Lix k’uub’ahomeb’ kijala naq laj Brigham Young, li Awa’b’ej re lix Molameb’ li Kab’laju, kixpatz’eb’ aj tenq’ sa’ xyanqeb’ li winq re te’ k’anjelaq sa’ laj ilol tenamit re Estados Unidos, li kinawman ru jo’ li Ch’uut Mormon.

Laj Robert Harris, alalb’ej, a’an jun reheb’ li numenaq 500 chi winq aj Mormon li ke’xsume lix b’oqom laj Brigham Young. Kixkawresi rib’ us ta kixnaw naq tixkanab’ li rixaqil wan sa’ yu’am ut lix waqib’ chi kok’al.

K’a’ut naq kixb’aanu a’an ut eb’ lix komon li winq chi jo’kan?

Lix sumenkil naru nach’olob’aman rik’in li raatin li xyuwa’ lin yuwa’chin. Sa’ jun li hu kixtziib’a choq’ re li rixaqil naq li ch’uut yookeb’ chi xik aran Santa Fe, kixye: “Lin paab’aal jwal kaw anajwan [ut naq nink’o’xla li k’a’ru kixye qe laj Brigham Young], ninpaab chanchan ta wi’ naq li Nimajwal Dios kiyehok re”.

Sa’ jalan chik aatin, kixnaw naq yoo chirab’inkil jun xprofeet li Dios, jo’ ajwi’ chanru naq ke’xnaw lix komoneb’. Jo’kan naq ke’xb’aanu! Ke’xnaw naq b’eeresinb’ileb’ xb’aan jun xprofeet li Dios.

Sa’ li hu ajwi’ a’an kixye lix rahom choq’ re li rixaqil ut lix kok’al ut kixye naq junelik yoo chi tijok re naq li rixaqil ut eb’ lix kok’al te’osob’tesiiq.

Sa’ li hu a’an, chirix chixjunil, kixye a’in: “Moko taasachq sa’ qach’ool li k’a’ru xqab’i ut [xqak’ul] sa’ lix Santil Ochoch li Qaawa’”.

Ri’kin lix nawom xch’ool naq “b’eresinb’ilo xb’aan jun xprofeet li Dios”, eb’ a’ wiib’ chi na’leb’ a’in chanchan ta wi’ naq a’an jun ch’ol xsa’ li Loq’laj Hu xe’wulak choq’ we.

Wajxaqlaju po chirix naq xkoheb’ sa’ li ch’uut, laj Robert Harris kiq’aj chi sa xch’ool chixk’atq lix raarookil Maria. Ke’wan chi tiik sa’ lix paab’aal chirix li Evangelio k’ojob’anb’il wi’chik chiru lix yu’ameb’. Ke’wan 15 li ralal, 13 reheb’ a’an ke’wulak choq’ ninqi kristiaan. Lin na’chin, xFannye Walker, re Raymond, Alberta, Canadá, a’an jun reheb’ lix 136 ib’ej.

Li na’chin Walker jwal sa xch’ool xnawb’al naq lix yuwa’chin kik’anjelak chaq sa’ li Ch’uut Mormon ut kiraj naq chixjunil li ri te’xnaw. Anajwan naq laa’in yuwa’chinb’ej, nintaw ru k’a’ut naq jwal aajel ru choq’ reheb’. A’an kiraj xq’ajsinkil li raameb’ li alalb’el rik’ineb’ li yuwa’b’ej. Kiraj naq eb’ li ri te’xnaw ru lix maataneb’, xb’aan naq kixnaw naq a’anaq jun li osob’tesiik sa’eb’ lix yu’am.

Naq jwal nach’ naqeek’a qib’ rik’ineb’ li qaxe’ qatoon, jwal nim wi’chik li qanawom naq taqab’aanu li us.

Jo’kan a’an. Chiqajunilo laa’o q’axal naq osob’tesinb’ilaqo wi naqanaw li seraq’ re li paab’aal ut li mayejak ke’xb’aanu li qaxe’ qatoon naq xe’ ok sa’ lix Iglees li Qaawa’.

Toj sa’ lix b’een hoonal naq laj Robert ut xMaria ke’rab’i laj Wilford Woodruff chixk’utb’al ut xyeeb’al xnawom lix ch’ool chirix lix k’ojob’ankil wi’chik li Evangelio, a’aneb’ ke’xnaw naq li Evangelio tz’aqal yaal.

Jo’kan ajwi’ ke’xnaw naq a’ yaal li k’a’ru li yale’k malaj li ch’a’ajkilal li taawulaq chiruheb’, te’osob’tesiiq wi neke’wan chi tiik sa’ li paab’aal. Chanchan ta wi’ naq xe’rab’i raj li raatin li qaprofeet sa’ li kutan a’in, naq kixye: “Maajun li mayej jwal nim… re xk’ulb’al li osob’tesiik re li santil ochoch” ” (Thomas S. Monson, “Li Santil Ochoch: Jun li nimla ilob’aal choq’ re li ruchich’och’’”, Liahona, mayo re 2011, perel 92).

Li tumin re wiib’ libras re li Reino Unido wan chi tz’iib’anb’il a’in chiru: “Taqsinb’il sa’ xb’eeneb’ xtel li ninqi winq”. Naq nink’oxlaheb’ li qaninqi xe’ qatoon, naweek’a naq chiqajunilo wanko sa’ xb’eeneb’ xtel li ninqi winq.

Us ta li aatin a’an kichal sa’ lix hu laj Robert Harris, nink’oxla naq naab’aleb’ li qaxe’ qatoon ke’xtaqla li na’leb’ a’an choq’ reheb’ lix kok’al ut li ri: Xb’een, ink’a’ taasachq sa’ qach’ool li xqak’ul chaq sa’ li santil ochoch ut ink’a’ taasachq sa’ qach’ool li yeechi’ihom ut li osob’tesiik li naxk’ul li junjunq b’antiox re li santil ochoch. Sa’ xkab’il ink’a’ taasachq sa’ qach’ool naq b’eresinb’ilo xb’aan jun xprofeet li Dios.

Ninch’olob’ xyaalal naq laa’o b’eresinb’ilo xb’aan jun xprofeet li Dios. Li Qaawa’ kixk’ojob’ wi’chik lix Iglees sa’ li kutan a’in xb’aan li profeet José Smith ut ink’a’ taasachq sa’ qach’ool naq b’eresinb’ilo xb’aan jun li nimla cadeen chi profeet re li Dios, toj rik’in laj José aj Brigham, ut kama’an rik’ineb’ chixjunil li Awa’b’ej re li Iglees ak xe’nume’, toj rik’in li qaprofeet anajwan, aj Thomas S. Monson. Ninnaw ru, ninnima ru ut ninra. Ninch’olob’ xyaalal naq a’an lix profeet li Qaawa’ sa’ li ruchich’och’ anajwan.

Li rajom li waam a’an naq, rik’ineb’ li walal ut eb’ li wi, taqanima ru li xk’anjeleb’ li qaxe’ qatoon tiikeb’ xch’ool, eb’ laj najter Mormon li ke’wan xch’ool xk’eeb’al chixjunil sa’ li altar jo’ mayej ut xkolb’al rix lix Dios ut eb’ lix paab’aal. Nintijok re naq chiqajunilo laa’o toowanq chi tiik sa’ li paab’aal li qaxe’ qatoon xe’xk’uula. Sa’ lix santil k’ab’a’ li Jesukristo. Amen.