តើយើងទាំងអស់គ្នានេះ ពុំមែនជាអ្នកសុំទានទេឬ ?

ដោយ អែលឌើរ ជែហ្វ្រី អ័រ ហូឡិន

ក្នុងកូរ៉ុមនៃពួកសាវកដប់ពីរនាក់

មាន ឬ ក្រ យើងត្រូវ « ធ្វើការអ្វីដែលយើងធ្វើបាន » ពេលអ្នកផ្សេងទៀតត្រូវការជំនួយ ។

ឱវាអស្ចារ្យណាស់ ដែលទម្រង់ថ្មីត្រូវបានណែនាំនៅក្នុងសន្និសីទទូទៅរបស់យើង បៀន ហេកូ អេក្វាឌ័រ ។

ក្នុងគ្រាដ៏រំជើបរំជួលបំផុតនៃការបម្រើរបស់ទ្រង់ ព្រះយេស៊ូវឈរនៅសាលាប្រជុំនៅឯណាសារ៉ែតជាស្រុកកំណើតទ្រង់ ហើយអានពាក្យទាំងនេះដែលបានព្យាករណ៍ដោយលោកអេសាយ ហើយបានកត់ត្រាទុកក្នុងដំណឹងល្អរបស់លូកាថា ៖ « ព្រះវិញ្ញាណព្រះអម្ចាស់សណ្ឋិតលើខ្ញុំ ពីព្រោះទ្រង់បានចាក់ប្រេងតាំងខ្ញុំ ឲ្យផ្សាយដំណឹងល្អដល់មនុស្សទ័លក្រ ទ្រង់បានចាត់ខ្ញុំឲ្យមក ដើម្បីនឹងប្រោសមនុស្សដែលមានចិត្តសង្រេង ហើយប្រកាសប្រាប់ពីសេចក្ដីប្រោសលោះដល់ពួកឈ្លើយនិង… ឲ្យដោះមនុស្សដែលត្រូវគេជិះជាន់ឲ្យរួច » ។¹

ដោយហេតុនោះ ព្រះអង្គសង្គ្រោះបានធ្វើការប្រកាសជាសាធារណៈលើកដំបូង ពីការបម្រើរបស់ទ្រង់ក្នុងនាមជាព្រះមេស៊ី ។ ប៉ុន្តែ ខនេះក៏បង្ហាញយ៉ាងច្បាស់ដែរថា នៅតាមផ្លូវទៅកាន់ការពលិកម្មធួនឥតព្រំដែន និង ដំណើររស់ឡើងវិញរបស់ទ្រង់ នោះកាតព្វកិច្ចជាព្រះមេស៊ីទីមួយ និង សំខាន់បំផុតរបស់ព្រះយេស៊ូវ គឺប្រទានពរដល់ពួកអ្នកទ័លក្រ រួមទាំងអ្នកដែលមានសេចក្ដីកំសត់ខាងឯវិញ្ញាណ ។

តាំងពីដំបូងនៃការបម្រើរបស់ទ្រង់ ព្រះយេស៊ូវស្រឡាញ់ពួកអ្នកក្រីក្រ និង ពួកអ្នកគ្មានប្រៀប ក្នុងរបៀបមួយដ៏អស្ចារ្យ ។ ទ្រង់បានប្រសូត្រក្នុងផ្ទះនៃមនុស្សពីរនាក់ប្រភេទនេះ ហើយបានចម្រើនព្រះជន្មឡើងក្នុងចំណោមមនុស្សជាច្រើនទៀតប្រភេទនេះ ។ យើងពុំដឹងពីសេចក្តីលំអិតនៃជីវិតលើលោកិយរបស់ទ្រង់នោះទេ ប៉ុន្តែ ទ្រង់បានមានបន្ទូលម្ដងថា « កញ្រ្ជោងមានរូងវា ហើយ… សត្វហើរ… មានសំបុក តែកូនមនុស្សគ្មានកន្លែងណានឹងកើយក្បាលទេ » ។² ជាក់ស្ដែងណាស់ អង្គបង្កបង្កើតនៃស្ថានសួគ៌ និង ផែនដី « ហើយនិងគ្រប់ទាំងអ្វីៗសព្វសារពើដែលនៅលើនោះ »³ គឺគ្មានផ្ទះសម្បែងទេ នៅក្នុងជីវិតមជ្ឈិមវ័យរបស់ទ្រង់ ។

ក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រ ភាពក្រីក្រគឺត្រូវបានចាត់ថាជាឧបសគ្គដ៏ធំ និង ទូទៅបំផុតនៃមនុស្សលោក ។ ការរងទុក្ខជាក់ស្ដែងដែលមកពីភាពក្រីក្រ ជាទូទៅគឺខាងសាច់ឈាម តែការខូចខាតខាងវិញ្ញាណ និង ខាងផ្លូវអារម្មណ៍ដែលបណ្ដាលមកពីភាពក្រីក្រ អាចកាន់តែធ្លាក់ចុះដុនដាបទៅទៀត ។ ក្នុងករណីណាក៏ដោយ ការហៅឲ្យបំពេញកាតព្វកិច្ចដ៏ខ្ជាប់ខ្ជួនបំផុត ដែលព្រះអង្គសង្គ្រោះដ៏មហិមាបានហៅដល់យើង គឺឲ្យយើងចូលរួមនឹងទ្រង់ ក្នុងការលើកបន្ទុកដល់ធ្ងន់នេះចេញពីប្រជាជន ។ ក្នុងនាមជាព្រះយេហូវ៉ា ទ្រង់ព្រះបន្ទូលថា ទ្រង់នឹងជំនុំជម្រះវង្សអ៊ីស្រាអែលយ៉ាងតឹងតែង ព្រោះ « របឹបដែលរឹបជាន់ពីពួកអ្នកទ័លក្រ នោះសុទ្ធតែនៅក្នុងផ្ទះឯងទាំងអស់ ។

ទ្រង់បានព្រះកន្សែងថា « តើឯងរាល់គ្នាមានច្បាប់អីនឹងញាំញីរាស្ត្រអញ ហើយបុកបែនមុខរបស់មនុស្សទ័លក្រដូច្នេះ ? » ⁴

អ្នកសរសេរគម្ពីរសុភាសិត នឹងធ្វើឲ្យរឿងនោះបង្ហាញយ៉ាងច្បាស់ថា ៖ «អ្នកណាដែលសង្កត់សង្កិនមនុស្សក្រីក្រ នោះឈ្មោះថាប្រកួតនឹងព្រះដ៏បង្កើតខ្លួនមក » ហើយ « អ្នកណាដែលចុកត្រចៀក មិនស្ដាប់ពាក្យអំពាវនាវរបស់មនុស្សទ័លក្រ … [ ក៏ ] នឹងត្រូវអំពាវនាវដែរ តែមិនមានអ្នកណាស្ដាប់ឡើយ » ។⁵

នៅជំនាន់របស់យើង ពេលសាសនាចក្រនៃព្រះយេស៊ូវគ្រីស្ទ ត្រូវបានស្ដារឡើងវិញមិនទាន់ទាំងបានមួយឆ្នាំផង នោះព្រះអម្ចាស់បានបញ្ជាឲ្យសមាជិក « មើលពួកអ្នកទ័លក្រ និង ពួកអ្នកទុគ៌ត ហើយឧបត្ថម្ភដល់ការរំដោះពួកគេ ដើម្បីកុំឲ្យពួកគេត្រូវរងទុក្ខ » ។⁶ សូមកត់ចំណាំពីកិរិយាសព្ទដែលបង្គាប់ក្នុងឃ្លានោះ—« កុំឲ្យពួកគេត្រូវរងទុក្ខ » ។ ព្រះមានបន្ទូលបែបនោះពេលទ្រង់មានភាពមធ្យ័តខ្លាំងចំពោះរឿងនោះ ។

បើគិតពីការលំបាកដ៏មហិមាក្នុងការដោះស្រាយលើភាពមិនស្មើគ្នានៅក្នុងពិភពលោកនេះ តើបុរស ឬ ស្ត្រីម្នាក់អាចធ្វើអ្វីបាន ? ព្រះអម្ចាស់ទ្រង់ផ្ទាល់បានប្រទានចម្លើយមួយ ។ មុនត្រូវគេក្បត់ និង មុនការឆ្កាងរបស់ទ្រង់ ម៉ារាបានចាក់ប្រេងលើព្រះសិរសារព្រះយេស៊ូវ ជាមួយនឹងប្រេងដ៏មានតម្លៃ យូដាស-អ៊ីស្ការីយ៉ុត បានជំទាស់នឹងការប្រើប្រេងដ៏មានតម្លៃនេះ ហើយ « រទូរទាំនឹងនាង » ។⁷

ព្រះយេស៊ូវ មានបន្ទូលថា ៖

« ហេតុអ្វីបានជានាំបង្អាក់ចិត្តនាងដូច្នេះ ? នាងបានធ្វើការនេះ ជាការល្អដល់ខ្ញុំណាស់ ។ …

« នាងបានធ្វើការអ្វីដែលនាងធ្វើបាន » ។⁸

« នាងបានធ្វើការអ្វីដែលនាងធ្វើបាន! » នោះជាការពន្យល់ដ៏ខ្លី និង ជាគំរូដ៏អស្ចារ្យ ! មានម្ដងនោះ អ្នកសារព័ត៌មានម្នាក់បានសួរអ្នកម្ដាយថេរេសានៃក្រុងកាល់កាតា អំពីការងារដ៏គ្មានសង្ឃឹមរបស់អ្នកម្ដាយក្នុងការរំដោះពួកអ្នកទ័លក្រក្នុងទីក្រុងនោះ ។ គាត់បាននិយាយដោយផ្អែកលើស្ថិតិថា អ្នកម្ដាយពុំបានសម្រេចផលអ្វីសោះឡើយ ។ ស្ត្រីតូចដ៏អស្ចារ្យនេះបានស្រដីតបថា កិច្ចការរបស់អ្នកម្ដាយគឺអំពីសេចក្ដីស្រឡាញ់ មិនមែនស្ថិតិទេ ។ ថ្វីបើមានមនុស្សច្រើនឥតគណនាដែលអ្នកម្ដាយមិនអាចជួយបានក៏ដោយ ក៏អ្នកម្ដាយបានមានប្រសាសន៍ថា អ្នកម្ដាយអាចរក្សានូវបទបញ្ញត្តិដែលឲ្យស្រឡាញ់ព្រះ និង អ្នកជិតខាង ដោយការបម្រើដល់ពួកអ្នកដែលអ្នកម្ដាយអាចជួយបាន ជាមួយនឹងធនធានអ្វីក៏ដោយដែលអ្នកម្ដាយមាន ។ អ្នកម្ដាយបានមានប្រសាសន៍ក្នុងឱកាសមួយថា « អ្វីដែលយើងធ្វើ គឺប្រៀបដូចជាទឹកមួយដំណក់ស្រក់ចូលក្នុងសមុទ្រអញ្ចឹង តែបើយើងមិនធ្វើទេ នោះសមុទ្រនឹងខាតទឹកមួយដំណក់នោះដែរ » ។⁹ ដោយប្រកដ អ្នកសារព័ត៌មាននោះបានយល់ថា ជាក់ស្ដែង គ្រីស្ទសាសនាគឺមិនមែនខ្វល់តែពីស្ថិតិនោះទេ ។ គាត់បានទាញហេតុផលថា បើមានសេចក្ដីអំណរក្នុងស្ថានសួគ៌ ចំពោះអ្នកមានបាបម្នាក់ដែលប្រែចិត្ត ច្រើនជាងចំពោះកៅសិបប្រាំបួនអ្នកដែលមិនត្រូវការប្រែចិត្ត នោះច្បាស់ណាស់ថា ព្រះទ្រង់មិនខ្វល់ហួសប្រមាណអំពីចំនួនភាគរយនោះទេ ។¹⁰

ដូច្នេះ តើយើងអាច « ធ្វើការអ្វីដែលយើងធ្វើបាន » ដោយរបៀបណា ?

ចំពោះរឿងមួយ ដូចស្ដេចបេនយ៉ាមីនបានបង្រៀនថា យើងអាចបញ្ឈប់ការផ្ដល់ជំនួយ ដោយសារយើងឃើញថា ពួកអ្នកទ័លក្រធ្វើឲ្យខ្លួនគេធ្លាក់ក្នុងភាពទុគ៌តដោយខ្លួនឯង ។ ប្រហែលអ្នកខ្លះ បានបង្កើតការលំបាកដល់ខ្លួនឯង តែចុះតើយើងទាំងអស់គ្នាមិនធ្វើដូចតែគ្នាទេឬអី ? តើមិនដោយហេតុនោះទេឬអី ដែលអ្នកគ្រប់គ្រងដ៏ពេញដោយក្ដីមេត្តានេះសួរថា « តើយើងទាំងអស់គ្នានេះ ពុំមែនជាអ្នកសុំទានទេឬ ? »¹¹ តើយើងទាំងអស់គ្នាមិនបានអំពាវនាវសុំជំនួយ និង ក្ដីសង្ឃឹម និង ចម្លើយដល់ការអធិស្ឋានទេឬ ? យើងទាំងអស់គ្នាមិនបានអង្វរសុំការអត់ទោសចំពោះកំហុសដែលយើងធ្វើ និង បញ្ហាដែលយើងបណ្ដាលទេឬ ? តើយើងទាំងអស់គ្នាមិនបានអង្វរសុំថា ព្រះគុណនឹងទូរទាត់សងដល់ភាពទន់ខ្សោយរបស់យើង ថាសេចក្ដីករុណានឹងឈ្នះលើសេចក្ដីយុត្តិធម៌ យ៉ាងហោចណាស់ក្នុងករណីរបស់យើងទេឬអី ? វាមិនមានអ្វីគួរឲ្យភ្ញាក់ផ្អើលជាជាងដែលស្ដេចមេនយ៉ាមីនមានបន្ទូលថា យើងទទួលបានការផ្ដាច់បាបរបស់យើងដោយការទូលអង្វរដល់ព្រះ ដែលទ្រង់ឆ្លើយតបដោយ សេចក្ដីអាណិតអាសូរ តែយើងរក្សាទុកនូវការផ្ដាច់បាបរបស់យើង ដោយការឆ្លើយតបដោយសេចក្ដីអាណិតអាសូរដល់អ្នកទ័លក្រដែលអង្វរដល់យើង ។¹²

បន្ថែមលើទង្វើដ៏ករុណាចំពោះអ្នកត្រូវការជំនួយ នោះយើងគប្បីអធិស្ឋានសម្រាប់ពួកគេផងដែរ ។ ពួកសាសន៍សូរាំមួយក្រុម ដែលត្រូវបានពួកជំនុំរបស់គេផ្ទាល់ចាត់ទុកថា « ស្មោកគ្រោក » និង « អាចន៍សំណល់ » --ទាំងនោះជាពាក្យពីបទគម្ពីរ--នោះត្រូវបានបណ្ដេញចេញពីកន្លែងអធិស្ឋានរបស់ពួកគេ « ដោយព្រោះ [សំលៀកបំពាក់] របស់ពួកគេពុំល្អ » ។ មរមនមានប្រសាសន៍ថា ពួកគេ « មានសេចក្ដីកំសត់ខាងឯអ្វីៗនៃលោកិយ ហើយ …ក៍ថែមទាំងមានសេចក្ដីកំសត់ខាងឯចិត្តផងដែរ »¹³—ជាលក្ខខណ្ឌពីរដែលស្ទើរតែដើរទន្ទឹមគ្នាជានិច្ច ។ ដៃគូផ្សព្វផ្សាយសាសនា អាលម៉ា និង អាមូលេក តបតទាស់នឹងការដែលពួកអ្នកមានសំលៀកបំពាក់រយាកដែលកំពុងត្រូវបានគេបដិសេធនោះ ដោយប្រាប់ពួកគេថា មិនថាឯកសិទ្ធិណាក៏ដោយដែលអ្នកផ្សេងមិនព្រមឲ្យពួកគេមាន ក៏ពួកគេតែងតែអាចអធិស្ឋានបានជានិច្ច—នៅទីវាល និង ផ្ទះរបស់គេ ក្នុងគ្រួសារ និង ក្នុងចិត្តពួកគេ ។¹⁴

តែ ចំពោះក្រុមនេះដែលត្រូវបានគេបណ្ដេញចេញ អាមូលេកមានប្រសាសន៍ថា « បន្ទាប់ពី [ អ្នក ] បាន [ អធិស្ឋាន ] ហើយបើនជា[អ្នក]រាល់គ្នាបែរចេញពីមនុស្សដែលខ្វះខាត និង មនុស្សដែលអាក្រាត ហើយពុំទៅសាកសួរដល់អ្នកដែលឈឺ និង អ្នកដែលមានទុក្ខវេទនា ហើយពុំចែករំលែកទ្រព្យរបស់ខ្លួន បើសិនជា [អ្នក] រាល់គ្នាមាន [ វា ] ចូរចែកទៅដល់ជនដែលខ្វះខាត—ខ្ញុំសូមប្រាប់អ្នកថា … ការអធិស្ឋានរបស់អ្នក គឺឥតប្រយោជន៍ទេ ហើយពុំនាំមកឲ្យអ្នកនូវផលអ្វីសោះ ហើយអ្នករាល់គ្នាក៏ដូចជាពួកលាក់ពុត ដែលបដិសេធសេចក្ដីជំនឿដែរ » ។¹⁵ នេះជាការរំឭកដ៏ល្អថា មាន ឬ ក្រ យើងត្រូវ « ធ្វើការអ្វីដែលយើងធ្វើបាន » ពេលអ្នកផ្សេងទៀតត្រូវការជំនួយ ។

ឥឡូវនេះ កុំឲ្យខ្ញុំត្រូវចោទប្រកាន់ពីការស្នើនូវកម្មវិធីដែលប្រើលុយច្រើន តែឥតប្រយោជន៍ ដែលជួយយើងឲ្យមានអារម្មណ៍ល្អអំពីខ្លួនឯង ឬ ពីការប្រកាសថា ទង្វើសុំលុយតាមផ្លូវជាកិច្ចការមានប្រយោជន៍ នោះខ្ញុំសូមបញ្ជាក់ដល់អ្នកម្ដងទៀតថា ការគោរពរបស់ខ្ញុំចំពោះគោលការណ៍នៃការឧស្សាហ៍ ការចេះសន្សំសំចៃ ខ្លួនទីពឹងខ្លួន និង មហិច្ឆិតា គឺរឹងមាំដូចជាបុរស ឬ ស្ត្រីគ្រប់គ្នាដែលនៅរស់ដែរ ។ យើងតែងត្រូវគេរំពឹងឲ្យជួយខ្លួនឯងសិន មុននឹងស្វែងរកជំនួយពីអ្នកដទៃ ។ ជាងនោះទៅទៀត ខ្ញុំមិនដឹងប្រាកដថា អ្នកម្នាក់ៗត្រូវបំពេញកាតព្វកិច្ចរបស់អ្នកក្នុងការជួយដល់ពួកអ្នកដែលតែងតែមិន ឬ មិនអាចជួយខ្លួនគេផ្ទាល់នោះយ៉ាងណាទេ ។ តែខ្ញុំដឹងថា ព្រះដឹង ហើយទ្រង់នឹងជួយអ្នក និងដឹកនាំអ្នកក្នុងទង្វើដ៏ពេញដោយក្ដីអាណិតអាសូរនៃភាពជាសិស្សនោះ បើអ្នកមានមនសិការចង់ធ្វើ និង អធិស្ឋាន ហើយរកមើលរបៀបដើម្បីរក្សាបទបញ្ញត្តិ ដែលទ្រង់ប្រទានដល់យើងម្ដងហើយម្ដងទៀតនោះ ។

អ្នកនឹងយល់ថា ខ្ញុំកំពុងនិយាយនៅទីនេះ អំពីសេចក្ដីត្រូវការដ៏លំបាកនានាក្នុងសង្គម ដែលត្រូវចំពោះអ្នកដែលមិនមែនជាសមាជិកសាសនាចក្រផងដែរ ។ ជាការល្អណាស់ ដែលរបៀបរបស់ព្រះអម្ចាស់ក្នុងការជួយដល់ខ្លួនយើងគឺងាយស្រួល ៖ អស់អ្នកដែលមានកាយសម្បទា អាចធ្វើបាន នោះគប្បីធ្វើតាមច្បាប់តមអាហារ ។ អេសាយបានសរសេរថា ៖

« តើមិនមែនជាការតមអត់យ៉ាងនេះវិញ ដែលអញពេញចិត្តទេឬអី ? …

«តើមិនមែនឲ្យឯងបានចែកអាហារដល់អ្នកដែលឃ្លាន ហើយនាំមនុស្សក្រដែលត្រូវដេញពីផ្ទះគេមកឯផ្ទះឯងទេឬអី ឬបើកាលណាឯងឃើញមនុស្សឥតមានសំលៀកបំពាក់ នោះតើមិនមែនឲ្យឯងបិទបាំងឲ្យគេ... ទេឬអី... ? [ឲ្យអ្នក] ស្រាយចំណងដែលបានចង ហើយ... ឲ្យអ្នកដែលឯងបានសង្កត់សង្កិនបានរួចចេញទេឬអី… ? » ¹⁶

ខ្ញុំសូមថ្លែងទីបន្ទាល់ពីអព្ភូតហេតុ ទាំងខាងវិញ្ញាណ និង សាច់ឈាម ថាកើតមានដល់អ្នកទាំងឡាយដែលរស់នៅតាមច្បាប់តមអាហារ ។ ខ្ញុំសូមថ្លែងទីបន្ទាល់ពីអព្ភូតហេតុដែលកើតមានដល់រូបខ្ញុំ ។ ពិតណាស់ ដូចអេសាយបានកត់ត្រា ខ្ញុំបានអំពាវនាវក្នុងការតមអាហារជាច្រើនដង ហើយពិតណាស់ ព្រះបានឆ្លើយតបថា « អញនៅឯណេះហើយ » ។¹⁷ សូមស្រឡាញ់តម្កើងដល់ឯកសិទ្ធិដ៏ពិសិដ្ឋនៃការតមអាហារយ៉ាងហោចមួយខែម្ដងនោះ ហើយសូមមានចិត្តសប្បុរសតាមដែលកាលៈទេសៈផ្ដល់ឲ្យក្នុងការបង់ដង្វាយតាមអាហាររបស់អ្នក និង ដង្វាយខាងមនុស្សធម៌ ការអប់រំ និង ការបរិច្ចាកដល់អ្នកផ្សព្វផ្សាយផ្សេងៗទៀត ។ ខ្ញុំសន្យាថា ព្រះនឹងមានព្រះទ័យសប្បុរសដល់អ្នក ហើយអ្នកដែលទទួលបានជំនួយពីអ្នក នឹងហៅអ្នកថាជាអ្នកមានពរជារៀងរហូត ។ កាលពីឆ្នាំមុន មានសមាជិកប្រមាណ 750,000 នាក់ បានទទួលជំនួយតាមរយៈដង្វាយតមអាហារ ដែលធ្វើឡើងដោយប៊ីស្សព និង ប្រធានសមាគមន៍សង្គ្រោះដ៏ពេញដោយការលះបង់ ។ នោះគឺជាចំនួនដ៏ច្រើននៃពួកបរិសុទ្ធថ្ងៃចុងក្រោយដ៏ពោរពេញដោយអំណរគុណ ។

បងប្អូនប្រុសស្រី ទេសនកថាបែបនោះតម្រូវឲ្យខ្ញុំទទួលស្គាល់ដោយបើកចំហរនូវពរជ័យ ដែលមិនសមនឹងទទួលបាន ដែលគ្មានទីបញ្ចប់ក្នុងជីវិតខ្ញុំ ទាំងខាងសាច់ឈាម និង ខាងវិញ្ញាណ ។ ដូចអ្នកដែរ ខ្ញុំត្រូវតែបារម្ភពីហិរញ្ញវត្ថុម្ដងម្កាល តែខ្ញុំមិនដែលក្រ ហើយក៏មិនទាំងដឹងផងថា ក្រនោះមានអារម្មណ៍យ៉ាងណាផង ។ ជាងនោះទៀត ខ្ញុំមិនដឹងពីមូលហេតុទាំងអស់ ដែលស្ថានភាពនៃកំណើត សុខភាព ឱកាសការអប់រំ និង សេដ្ឋកិច្ច ខុសគ្នាយ៉ាងខ្លាំងក្នុងជីវិតរមែងស្លាប់នេះ តែពេលខ្ញុំឃើញអ្នកខ្វះខាតក្នុងចំណោមមនុស្សជាច្រើន នោះខ្ញុំពិតជាដឹងថា « បើមិនដោយសារសេចក្ដីមេត្តាករុណារបស់ព្រះទេ នោះខ្ញុំក៏អាចស្ថិតក្នុងស្ថានភាពដូចគ្នានោះដែរ » ។¹⁸ ខ្ញុំក៏ដឹងដែរថា ទោះខ្ញុំអាចនឹងមិនមែនជាអ្នកថែរក្សាបងប្អូនខ្ញុំ តែខ្ញុំគួរមានការទទួលខុសត្រូវក្នុងការថែទាំអ្នកនៅជុំវិញខ្ញុំ ហើយ « ព្រោះខ្ញុំត្រូវបានប្រទានឲ្យច្រើនណាស់ នោះខ្ញុំត្រូវតែឲ្យបន្ត » ។¹⁹

ទាក់ទងនឹងរឿងនោះ ខ្ញុំសូមគោរពដល់ប្រធាន ថូម៉ាស ស្ពែនស៊ើរ ម៉នសុន ។ ខ្ញុំមានពរជ័យ ដែលបានស្គាល់បុរសនេះអស់ 47 ឆ្នាំ ហើយរូបភាពរបស់លោកក្នុងគំនិតខ្ញុំដែលខ្ញុំនឹងគោរពស្រឡាញ់រហូតដល់ខ្ញុំស្លាប់ គឺអំពីលោកដែលជិះយន្តហោះមកផ្ទះវិញ ពីអាល្លឺម៉ង់ខាងកើតដែលត្រូវធ្វើឲ្យហិនហោចខាងសេដ្ឋកិច្ច ដោយលោកពាក់ស្បែកជើងសម្រាប់ពាក់ក្នុងផ្ទះ ព្រោះលោកមិនត្រឹមតែបានបរិច្ចាកនូវអាវធំ និង អាវប៉ុណ្ណោះទេ តែថែមទាំងស្បែកជើងរបស់លោកទៀតផង ។ « អើ ល្អណាស់ហ្ន គឺជើងនៃអ្នកនោះដែលដើរលើភ្នំ [ ហើយដើរអូសជើងពីច្រកទ្វារអាកាសយាន្តដ្ឋានមួយទៅមួយទៀត ] ជាអ្នកដែលនាំដំណឹងល្អមក ហើយប្រកាសប្រាប់ពីសេចក្ដីមេត្រី » ។²⁰ ខ្ញុំស្គាល់លោកជាងបុរសណាផ្សេង ប្រធាន ម៉នសុន តែងតែ « បានធ្វើការអ្វីដែលលោកអាចធ្វើបាន » សម្រាប់ស្ត្រីមេម៉ាយ និង កូនកំព្រា ហើយលោកបានធ្វើបែបនោះជាច្រើនណាស់ ។

ក្នុងវិវរណៈមួយទៅកាន់ព្យាការី យ៉ូសែប ស្ម៊ីធ ក្នុងឆ្នាំ 1831 ព្រះអម្ចាស់បានមានបន្ទូលថា ថ្ងៃមួយពួកអ្នកទ័លក្រនឹងបានឃើញនគរព្រះមករំដោះពួកគេ « ដោយនូវព្រះចេស្ដា និង សិរីល្អដ៏អស្ចារ្យ » ។²¹ ចូរយើងជួយបំពេញនូវការព្យាករណ៍នោះ ដោយការមកដោយនូវព្រះចេស្ដា និង សិរីល្អនៃភាពជាសមាជិករបស់យើងក្នុងសាសនាចក្រដ៏ពិតនៃព្រះយេស៊ូវគ្រីស្ទ ដើម្បីធ្វើអ្វីដែលយើងអាច ដើម្បីរំដោះដល់អ្នកណា ដែលយើងអាច ចេញពីភាពក្រីក្រដែលឃុំឃាំងគេ និង បំផ្លាញក្ដីសុបិន្តគេ ខ្ញុំអធិស្ឋានក្នុងព្រះនាមដ៏មេត្តាករុណានៃព្រះយេស៊ូវគ្រីស្ទ អាម៉ែន ។