Eb’ li na’b’ej yuwa’b’ej: Xb’eenileb’ aj tzolonel re li Evangelio choq’ reheb’ lix kok’al
Xb’aan laj Tad R. Callister
Awa’b’ej re li Dominkil Tzoleb’aal
Relik chi yaal sa’ xraqik, li ochochnal a’an li na’ajej tz’aqal re ru re xk’utb’al lix evangelio li Jesukristo.
Laj Ben Carson kixye chirix rib’ a’an: “Laa’in q’axal wi’chik ink’a’ usin jo’ aj tzolom re chixjunileb’ li wanko sa’ li ro’ chihab’ ”. Jun kutan, laj Ben kixnumsi jun tz’ilok-ix b’ar tz’iib’anb’il chiru li hu 30 ch’a’ajkilal re ajlank. Laj tzolom li nachunlan chirix a’an kixyiib’ lix tz’ilok-ix sa’ lix hu ut kixq’axtesi wi’chik re. Laj k’utunel, li qana’ Williamson, ki’ok chixyeeb’al li junjunq lix k’ab’a’eb’ re te’xnaw jarub’ xe’risi sa’ li tz’ilok-ix. Sa’ xraqik, kiwulak rik’in laj Ben. Jo’ wan xxutaanal, sa’ hasb’ kixchaq’b’e. Li qana’ Williamson, naxk’oxla naq a’an kixye 9, kixsume naq a’an jun nimla usaak choq’ re laj Ben naq xk’ul 9 chiruheb’ li 30 ch’a’ajkilal re ajlank. Ut laj tzolom li nachunlan chirix laj Ben kixjap re: “b’eleeb’ ink’a’! … Maajun kixsume … chi us”. Laj Ben naxye chaq naq kiraj naq tixnuq raj re li ch’och’.
Sa’ tz’aqal li hoonal a’in, lix na’ laj Ben, li xSonya, yoo ajwi’ chixnumsinikil li k’a’ru nat’ilok re. Nachal chaq sa’ jun junkab’al b’ar wi 24 li ras riitz’ineb’, ka’ajwi’ kiwulak chi tzolok toj sa’ oxib’ tasal, ut ink’a’ naru ilok ru hu. Kisumla naq wan re 13 chihab’, ut ak jachb’il rib’ rik’in lix b’eelom, wan re wiib’ ralal xk’ajol ut yoo chixk’iresinkileb’ sa’ xmaril li tenamit Detroit. A’b’anan, naru xrilb’al rib’ ut xaqxo sa’ lix nawom xch’ool naq li Dios tixtenq’aheb’ re ut li ralal xk’ajol wi neke’xb’aanu li k’a’ru na’ajman reheb’.
Jun kutan, kiwulaq sa’ jun na’ajej b’ar wi’ tixjal rib’lix yu’am ut xyu’ameb’ li ralal xk’ajol. Kirileb’ naq eb’ li komon li us wanqeb’, ut a’an naxmesueb’ chaq li rochocheb’, wan li k’uuleb’aal hu. Eb’ li komon a’an nawulak chiruheb’ ilok ru hu. Naq xraqe lix k’anjel kisutq’i sa’ li rochoch ut kixchup li kax mu b’ar wi’ yookeb’ chi ilok laj Ben ut li riitz’in. Yal junes kixyeheb’ re: yookex chi ilok naab’al hoonal li kax mu. Ut anajwan naru naq te’ril yal junes oxib’ sut sa’ li xamaan. Ut naq maak’a’ yooqex chixb’aanunkil texxik sa’ li k’uuleb’aal hu, teeril wiib’ chi hu rajlal xamaan ut teeye we li k’a’ru xetzol chaq.
Eb’ li ralal xk’ajol ke’sach xch’ooleb’. Laj Ben kixye naq maajun sut rilomeb’ chaq jun li hu sa’ chixjunil lix yu’am, ka’ajeb’ naq teneb’anb’il sa’ xb’eeneb’ sa’ li tzoleb’aal. Ke’wechok, ke’xjap re, ke’po’e’ xch’ool, a’b’an maak’a’ xe’ru xjalb’al. Toja’ naq laj Ben ki’ok chixtz’ilb’al rix sa’ xch’ool: “ch’olch’o ru naq kixk’e li chaq’rab’. Moko nawulaq ta chiqu li na’leb’ a’an, a’b’an naq xqil li xkawil xch’ool re toxril chi usaak kijale’ lix b’ehil lin kutan”.
Ut k’a’jo’ xnimal ru li jalok a’an. Sa’ xwuq tasal laj Ben ak wan sa’ xyanqeb’ li chaab’ileb’ aj tzolom. Kixk’ul jun maatan ut xko’o chi tzolok sa’ li nimla tzoleb’aal Universidad de Yale, chirix a’an sa’ li Tzoleb’aal re B’anok Johns Hopkins, b’ar wi’, naq wan re 33 chihab’, ke’xb’oq chixjolominkil li na’ajej b’ar wi’ neke’xcho’ ut neke’xb’an li ich’mul reheb’ li kok’al ut kiwulaq jo’ jun aj nimla b’anonel na’no ru sa’ chixjunil li ruchich’och’. Chan ru naq ki’uxman a’an? Xmaak li k’a’ru kixb’aanu chaq lix na’ us ta neb’a’eb’ ut moko wan ta rik’ineb’ chixjunil li k’a’aq re ru wan sa’ li ruchich’och’ re toxtenq’a, kixnimob’resi lix b’oqb’il k’anjel jo’ na’b’ej1.
Eb’ li loq’laj hu neke’aatinak chirix lix k’anjel li na’b’ej yuwa’b’ej—a’an chaq li k’a’ru teneb’anb’il sa’ xb’eeneb’ chixk’utb’al chiru li ralal xk’ajol “li tzol’leb’ re jalb’a-k’a’uxlej, xpaab’ankil li Kristo li Ralal li yo’yookil Dios, ut li kub’iha’ ut li maatan re li Santil Musiq’ej” Tz. ut S. 68:25.
Jo’ na’b’ej yuwa’b’ej, tento naq laa’o toowanq jo’ eb’ li xb’eenileb’ aj tzolonel ut jo’ jun eetalil re li evangelio choq’ reheb’ li qalal k’ajol—moko li obiisp ta, chi moko li Dominkil Tzoleb’aal, li Saaj Ixq malaj li Saaj Winq, a’b’anan xb’een xb’een li na’b’ej yuwa’b’ej. Jo’ li xb’eenileb’ aj tzolonel re li evangelio, tooruuq xtzol’aleb’ chirix lix wankil ut lix yaalal li tojb’al rix li maak—chirix lix junxaqalil ut lix choxahilal—ut naq taqab’aanu, yooko chixk’eeb’al reheb’ jun chi tz’aqal k’ojleb’aal b’ar wi’ te’ruuq chi kab’lak. Relik chi yaal sa’ xraqik, li ochochnal a’an li na’ajej tz’aqal re ru re xk’utb’al lix evangelio li Jesukristo.
Numenaq jun chihab’ anajwan wankin chaq xb’aanunkil jun taqlanb’il k’anjel sa’ li tenamit Beirut, Libano. Aran kiwab’i chirix li xSarah, jun saaj ixq li wan re 12 chihab’. Lix na’ xyuwa’ ut wiib’ chi asb’ej ke’kub’e xha’ sa’ li Iglees aran Rumania, a’b’an ke’sutq’i sa’ lix tenamit naq li xSarah wan re 7 chihab’. Li Iglees moko wan ta xaqab’anb’il sa’ lix tenamit, toj maji neke’xkab’la jun kab’l b’ar wi’ te’xch’utub’ rib’, maak’a’ ajwi’ jun Dominkil Tzoleb’aal ut maak’a’ jun k’uub’anb’il na’leb’ reheb’ li saaj ixq. Chirix xnumik oob’ chihab’, li junkab’al a’in ke’rab’i naq wan jun ruq’ li iglees aran Beirut ut, tz’aqal naq wulak we, ke’xtaqla li xSarah, li rab’in re 12 chihab’, ut yookeb’ chi xik rik’in eb’ li ras, re naq taakub’eeq li xha’. Ut naq wankin chaq aran, kinwotz jun aatin chirix li k’uub’anb’il na’leb’ re kolb’a-ib’. Rajlal, li xSarah kixtaqsi li ruq’ ut kixsumeheb’ li patz’om.
Sa’ xraqik li ch’utam, ut rik’in innawom naq a’an moko kiru ta chi okenk rik’in li Iglees, kinjilosi wib’ ut kinpatz’ re: “Sarah, chan ru xatru chixsumenkileb’ li patz’om a’an?”. A’an kisumen sa’ junpat: “Lin na’ xk’ut we”. Li Iglees moko wan ta sa’ lix tenamit, a’b’an li evangelio wan chaq sa’ li rochoch. Lix na’ a’an li xb’eenil tzolonel re li Evangelio.
A’an laj Enos li kixye: “Li aatin li kok’ aj xsa’ kiwab’i chaq chixyeeb’al inyuwa’ chirix li junelik yu’am, ut lix sahileb’ xch’ool laj santil paab’anel, ki’ok sa’ xchamal inch’ool” Enos 1:3. Moko nawiib’an ta inch’ool naq ani kiwan choq’ xb’eenil aj tzolonel re li Evangelio re laj Enos.
Wan sa’ ink’a’uxl naq lin yuwa’ kichunlan chixk’atq li xam re rilb’aleb’ li loq’laj hu ut jalaneb’ chik chi chaab’il hu, ut laa’in kinchunlan chixk’atq. Wan sa’ inch’ool naq kixk’ula sa’ lix b’olx re lix kamis eb’ li kok’ hu b’ar wi’ naxtz’iib’a li kok’ eesil reheb’ li loq’laj hu ut re laj Shacespeare, jo’kan ajwi’ eb’ li ak’ aatin li naraj naq taakanaq sa’ lix k’a’uxl ut li tixtzol. Wan sa’ inch’ool lix patz’om ut li raatin chirix li evangelio li na’ok chi uxman naq yooko chi wa’ak. Wan sa’ inch’ool naab’al sut naq lin yuwa’ kinixk’am chirula’aninkileb’ li tiix aj ixq, ut kiqaxaqab’ qib’ chixloq’b’al li kok’ kab’ choq’ re junaq reheb’ malaj li kaxlan choq’ re jalan chik, malaj lix wankilal naq naxk’e li ruq’ naq nokoxik ut chisa’ li ruq’ wan tumin re xk’eeb’al re ani na’aje’k ru. Wan sa’ inch’ool li week’ahom ut li wajom re naq sa’ jun kutan tinwulaq jo’ a’an.
Wan sa’ inch’ool naq lin na’ ak wan re 90 chihab’ ut naq yoo chi k’uub’ank wa sa’ li rochoch ut naq yoo chi xik rik’in li wa. Kinpatz’ re b’ar yoo chi xik ut a’an kixye: “Ah, xik we chixkanab’ankil b’ayaq lix wa re li tiixeb’ ” ut laa’in kink’oxla: “At Na’, laa’at jun li tiix aj ixq”. Maajun wa tinruuq chixb’antioxinkil chi tz’aqal li k’a’ru ninweek’a chirixeb’ lin na’ ut lin yuwa’, a’aneb’ ke’wan choq’ lin xb’eenileb’ aj tzolonel re li Evangelio.
Jun li k’a’aq re ru jwal nim ru li tooruuq chixb’aanunkil jo’ na’b’ej yuwa’b’ej, a’an xk’utb’al chiruheb’ li qalal k’ajol lix wankil li tijok, moko yal junes ta xb’aanunkil rajlal li tijok chi maak’a naqak’oxla. Naq wan chaq we 17 chihab’, wankin chi wiq’wo chixk’at inch’aat naq yookin chi tijok naq war we. Ink’a’ xinnaw naq lin na’ xaqxo chiru li okeb’aal re lin warib’aal. Naq xinraqe chi tijok, kixpatz’ we: “Tad, ma yookat chixpatz’b’al re li Qaawa’ naq tatxtenq’a chixtawb’al jun chaab’il aawixaqil?”.
Rik’in lix patz’om kisach inch’ool. Li na’leb’ a’an maajun wa kinume’ sa’ inch’ool. Laa’in wan ink’oxlahom chirix li b’atz’unk rik’in li pelot ut chirix li tzoleb’aal. Jo’kan naq kinsume: “Ink’a’”; ut a’an kixye we: “Us b’i’, us raj naq taab’aanu, at walal; a’an a’in li jwal nim ru b’ar wi’ taak’e aach’ool chixb’aanunkil”. Eb’ li aatin a’an ke’ok sa’ xchamal inch’ool, jo’ka’in b’i’ chiruheb’ li waqib’ chihab’ chik, kintijok re naq li Dios tinixtenq’a chixtawb’al jun chaab’il wixaqil, ut A’an relik chi yaal kixsume lin tij.
Jo’ na’b’ej yuwa’b’ej, nokoru chixk’utb’al chiruheb’ li qalal k’ajol chi tijok chirix li taa’wank xq’ajkamunkil sa’ li junelikil kutan—li tijok re xpatz’bal xkawilal re naq te’wanq chi saq xch’ooleb’ sa’ jun ruchich’och’ xuwajel, re naq te’paab’anq, ut re naq chiwanq xkawil xch’ooleb’ re xkolb’al li k’a’ru yaal.
Relik chi yaal, lix k’ihaleb’ li saaj winq ut saaj ixq neke’tijok sa’ li q’ojyin, a’b’an maare naab’aleb’ chiruheb’ wankeb’ xch’a’ajkilal chixb’aanunkil lix tij rajlal sa’ li eq’la. Jo’ na’b’ej yuwa’b’ej, jo’ li xb’eenileb’ tzolonel re li evangelio, nokoru chixtuqub’ankil a’an. K’a’ru yuwa’b’ej sa’ xq’ehil lix Hu laj Mormon tixkanab’ raj naq eb’ li ralal xk’ajol te’xik chi ub’ej chi pleetik wi ink’a’ wan lix kolb’a-ib’ aq’ chirixeb’, lix rambleb’ ut lix yok’leb’ ch’iich’ re te’xkol rib’ chi sak’e’k li nakamsink chiruheb’ li xik’ neke’ilok reheb’? A’b’anan, jarub’o naqakanab’ naq li qalal k’ajol te’elq chaq sa’ li qochoch rajlal eq’la ut te’xik sa’ li jwal xuwajel na’ajej re li pleet, re te’xxaqab’ rib’ chiru laj satanas ut li xk’ihal li aaleek, ut maak’a’ lix kolb’a-ib’ aq’ chirixeb’, lix rambleb’ ut lix musiq’ejil yok’leb’ ch’iich’ li nachal sa’ xwankilal li nakolok re li tijok? Li Qaawa’ kixye: “chattijoq junelik… re taaruuq taaq’ax ru laj Satanas” (Tz. ut S. 10:5). Jo’ na’b’ej yuwa’b’ej, nokoru chixtenq’ankileb’ li qalal k’ajol xk’aaytesinkileb’ ut lix wankilal li tijok sa’ eq’la.
Nokoru ajwi’chi xk’utb’al chiruheb’ li qalal k’ajol chiroksinkil sa’ xchaab’ilal na’leb’ lix hoonal. Taachalq li hoonal, jo’ kixb’aanu li xSonya Carson, tento taqak’eheb’ re li k’utb’il na’leb’ rik’in li rahok, a’b’an xaqxo naq taqak’e qach’ool re naq wanq hoonal re te’iloq li kax mu ut te’roksi jalan chi kaxlan b’atz’ul b’ar wi’ neke’xsach lix hoonal xb’aan naq yal junes a’an neke’raj xb’aanunkil. Maare taaruuq naq taqajal li k’a’ru neke’xb’aanu re te’chaab’ilo’q eb’ li xk’anjel b’ar wi’ eb’ lix rilob’aal wanq sa’ li evangelio. Maare sa’ xtiklajik ink’a’ te’raj xb’aanunkil, a’b’an jo’ kixb’aanu li xSonya Carson, tento naq wanq qilob’aal ut xrajom qach’ool chi xik chi ub’ej. Sa’ junaq kutan eb’ li qalal k’ajol te’xtaw ru ut te’b’antioxinq li k’a’ru xqab’aanu. Ut wi laa’o ink’a taqab’aanu, ani ta chik tixb’aanu?
Chiqajunilo nokoru chixpatz’b’al qib’: neke’xk’ul li qalal k’ajol li qachaab’il musiq’ejil yalok-q’e, li naqatzol ut li chaab’ilal k’oxlahom? Malaj yookeb’ xk’ulb’al yal junes eb’ li rela’ qahoonal ut qaseeb’al, chirix naq xqak’e li qachaab’il yalok-q’e chiru li qab’oqb’il k’anjel sa’ li Iglees malaj sa’ li qak’anjel rajlal kutan? Sa’ li yu’am toj chalel, ink’a’ ninnaw ma eb’ li k’ab’a’ej jo’ obiisp malaj awa’b’ej ixq re li Komonil re Tenq’ank te’wanq, a’b’an ninnaw naq eb’ li k’ab’a’ej re b’eelomej ut ixaqilb’ej, yuwa’b’ej ut na’b’ej, te’wanq ut te’xloq’oni chiruheb’ li maak’a’ roso’jikeb’ li ruchich’och’. A’an a’in jun li k’a’ aj-e xb’aan wi’ aajel ru xtz’aqob’resinkil ru rik’ineb’ li teneb’anb’il sa’ qab’een jo’ na’b’ej yuwa’b’ej arin sa’ li ruchich’och’ re naq taqakawresi qib’ chiruheb’ li nim wi’chik teneb’ank sa’ qab’een, a’b’an chanchanaq, li taawanq qe sa’ li yu’am toj chalel.
Jo’ na’b’ej yuwa’b’ej, tooruuq chi xik chi ub’ej rik’in lix yaalalil naq li Dios maajun wa toxkanab’ qajunes. Li Dios maajun sut naxk’e jun teneb’ank sa’ qab’een ut wi ink’a’ tixyeechi’i qe li choxahil tenq’—ninru chixch’olob’ankil xyaalal chiru a’in. Nintz’aama naq sa’ li qachoxahil k’anjel jo’ na’b’ej yuwa’b’ej, ut sa’ wiib’al rik’in li Dios, toowanq jo’ li xb’eenileb’ aj tzolonel ut jo’ jun eetalil re li evangelio choq’ reheb’ li qalal k’ajol. Nintz’aama a’in sa’ xk’ab’a’ li Jesukristo. Amen.