Kananqex sa’ li jukub’ ut chapomaq eerib’!

Xb’aan li Elder M. Russel Ballard

Re lix Molameb’ li Kab’laju

Wi naqak’e qach’ool sa’ xk’oxlankil li Qaawa’, nayeechi’iik jun li osob’tesihom maak’a’ xjuntaq’eetinkil.

Toje’ chaq, jun li wamiiw kixk’am li ralal sa’ jun li b’eek aran wan wi’ li nima’ Colorado li naxnumsi ru li na’ajej Catarata, wan aran sa’ releb’ iq’ re Utah. Li na’ajej a’an nawb’il ru xb’aan li 23 km re li nima’ li nakub’e sa’ junpaat jwal xiwxiw ru.

Re xkawresinkil rib’ choq’ re li b’eek a’an, xe’ril chi us li esilal chirix li na’ajej sa’ li internet, b’ar wi’ natawman esilal aajel ru re xkawresinkileb’ rib’ ut chirix li xiwxiw li muqmu aran.

Sa’ xtiklajik li b’eek, jun li tz’aqal aj k’amol b’e kixch’olob’ chanru te’xkol chaq rib’ chiru li xiwxiw, kixjultika oxib’ li taqlankil re naq te’xik sa’ xb’een li ha’ chi maak’a’ li xiwxiw sa’ li kub’sink sa’ junpaat a’an. “Xb’een li taqlahom: kananqex sa’ li jukub’! Xkab’ li taqlahom: junelik wanq lee t’ikr re numxik! Rox li taqlahom: Junelik teechap eerib’ rik’in xkab’ichaleb’ lee ruq’!” Chirix a’an kixye wi’chik, chi kaw chi us: “Sa’ xb’een chixjunil a’in, taanaq sa’ eech’ool li xb’een li taqlahom: Kananqex sa’ li jukub’!”.

Li b’eek a’in naxjultika we li qanumik arin sa’ ruchich’och’. Naab’al qe laa’o nokonume’ sa’eb’ li hoonal b’ar wi’ naqil li ch’anch’ookil ha’ re li yu’amej. Wan chik naq, naqataw li kub’eek sa’ junpaat, jo’ reetalil, najuntaq’eetiman rik’in li kub’eek sa’ junpaat re li 23 km sa’ li na’ajej Cararata—eb’ li ch’a’ajkilal li maare yajel sa’ tib’elej malaj sa’ k’a’uxleb’aal, lix kamik junaq raaro qab’aan, matk’ ut oyb’enihom li t’anenaq, ut—re junjunq—li paalto’k sa’ paab’aal xmaak xnumsinkil li ch’a’ajkilal, patz’om, ut xka’pak’alil ch’oolej sa’ li yu’am.

Sa’ li rusilal, li Qaawa’ kixk’e li qatenq’, jo’ jun li jukub’, li k’a’aq re ru aajel li ru jo’ jun li t’ikr re numxik, ut aj k’amol b’e naab’aleb’ xnawom li neke’k’utuk chiqu chanru naq toob’eeq chi maak’a’ li xiwxiw chiru li qayu’am re toowuulaq sa’ li b’ar wi’ yooko chi xik.

Qilaq li xb’een li taqlankil: Kananqex sa’ li jukub’!

Li Awa’b’ej Brigham Young rajlal kixye “li jukub’ jwal kaw re Sion” jo’ xk’utb’esinkil lix Iglees li Jesukristo Reheb’ laj Santil Paab’anel sa’ Roso’jikeb’ li Kutan.

Jun sut chaq, a’an kixye: “Wanko sa’ xyi li palaw. Nawulak jun li kaq-sut-iq’ ut eb laj k’amol re li jukub’ neke’xye naq ink’a’ chik neke’ruuk chi xik. «Laa’in moko tinkanaaq ta arin» chan jun; «Ink’a’ ninpaab’ naq a’in “li jukub’ jwal kaw re Sion”». «A’b’an wanko sa’ xyi li palaw» [chan jalan]. «Maak’a’ nawaj re, moko tinkanaaq ta arin.» Narisi lix t’ikr, ut naxkut rib’ sa’ li ha’. Ma ink’a’ ta b’i’ tixnuq’ li ha’? Hehe’. Ut jo’ka’in rik’ineb’ li neke’xkanab’ li Iglees a’in. A’in li ‘Jukub jwal kaw re Sion’, chookanaaq chi sa’ ”¹.

Sa’ jun sut chik, li Awa’b’ej Young kixye ajwi’ naq jwal nak’oxlak chirixeb’ li komon li neke’xkanab’ li b’e naq yookeb’ chixk’ulb’al li rosob’tesihom—naq chixjunil us sa’eb’ lix yu’am: “Sa’eb’ li ch’anch’ookil hoonal, naq li jukub’ jwal kaw re Sion nab’eek chi sa, [ut] naq ch’anch’o sa’ xb’een, junjunq reheb’ li komon neke’raj elk sa’ li kok’ jukub’ re … numxik, ut junjunq neke’xnuq’ li ha’, wan chik neke’xik sa’ jalan na’ajej, ut wan chik neke’q’aj sa’ li jukub’. Kanaqo sa’ li jukub’ ut toxk’am sa’ li xaqleb’aaleb’ li jukub’. Maak’a’ k’a’ru taqak’oxla” ².

Sa’ xraqik, li Awa’b’ej Young kixjultika reheb’ laj Santil Paab’anel: “Wanko sa’ li jukub’ jwal kaw re Sion…[li Dios] najolomink re, ut junelik taawanq aran…Us chixjunil, qab’ichaq aleluya, xb’aan naq li Qaawa’ wan arin. A’an na’aatinak, nak’amok b’e, ut nab’eresin. Wi li komon wan lix ch’ool rik’in li Dios, wi maajun wa neke’xkanab’ li sumwank chi moko li Dios, A’an toxb’eresi chi tiik” ³.

Rik’in li ch’a’ajkilal li nokonume’ wi’ sa’eb’ li kutan anajwan, chan ru naq tookanaaq sa’ li jukub’ jwal kaw re Sion?

Jo’ka’in. Tento taqak’iiresi li qapaab’aal chirix li Jesukristo ut li qatiikilal sa’ lix evangelio chiru chixjunil li qayu’am re rilb’al jun li jale’k rajlal—moko jun sut ta ajwi’, kok’ aj xsa’ b’an. Laj Alma kixpatz’: “Ut anajwan ninye eere, ex [was wiitz’in], wi xeyal jun xjalajik eech’ool, ut wi xereek’a xb’ichankil li b’ich re rahok li natojok ix, ninpatz’, ma jo’kan nekexru chireek’ankil anajwan?”⁴.

Laj k’amol b’e re li roq ha’ naab’aleb’ xnawom sa’eb’ li kutan anajwan naru neke’qajuntaq’eeta rik’ineb’ li apostol ut li profeet, ut eb’ li chaab’il jolominel re li tijonelil ut eb’ laj k’anjenel ch’uut. A’aneb’ noko’e’xtenq’a chi wulak b’ar wi’ yooko chi xik.

Toje’ xin’aatinak sa’ jun li seminario reheb’ li ak’ awa’b’ej re li mision ut xinye reheb’:

“Jayalimaq li mision rik’ineb’ laj jolominel re li Iglees. … Laa’o ink’a’ texqak’am sa’ yib’ aj b’e… chi moko tooruuq ta chixb’aanunkil.

“Naq teek’ut chiruheb’ lee misioneer xjayalinkileb’ rib’ qik’in, k’utumaq chiruheb’ naq maajun wa te’xtaaqe li ani neke’xk’oxla naq jwal naab’al lix nawom re xb’eresinkil li k’anjel re li Iglees chiru… lix nawomeb’ qaChoxahil Yuwa’ ut li Qaawa’ Jesukristo” li neke’roksi rik’ineb’ laj jolominel re li tijonelil li wankeb’ xlaaw re b’eresink.

“Sa’ lin k’anjel ink’ehom reetal naq li ani ak xe’sach malaj sachso xna’leb’eb’ a’aneb’ li rajlal … neke’sach sa’ xch’ooleb’ naq li Xb’eenil Awa’b’ejil ut lix Molam li Kab’laju neke’aatinak rik’in jun xyaab’ kuxej junajinb’il, a’an lix yaab’ xkux li Qaawa’ sa’ li hoonal a’an. Li Qaawa’ naxjultika qe: «Ma rik’in tz’aqal xyaab’ inkux malaj rik’in xyaab’ xkuxeb’ inmoos, juntaq’eet na’el» [D. y C. 1:38]”⁵.

Sa’ jalan chik aatin, neke’el sa’ li Jukub’ jwal kaw re Sion, neke’el sa’ li b’e, neke’xq’et li paab’aal. Rik’in a’an neke’xk’ul lix q’ajkamunkil anajwan ut moqon, moko ka’aj ta wi’ re a’an xjunes rib’, re b’an ajwi’ lix junkab’aleb’.

Eb’ laj jolominel re li Iglees sa’ li qana’aj, jo’eb’ laj k’amol b’e re li roq ha’, xe’tzole’ rik’in li k’a’ru neke’xnumsi sa’ li yu’amej; xe’kawresiik ut xe’tzole’ xb’aaneb’ li apostol ut li profeet ut wankeb’ chik xkomon aj k’anjel sa’ li Iglees; ut, li jwal aajel ru, xe’kawresiik xb’aan li Qaawa’ ajwi’.

Jun sut chik chiru li chihab’ a’in, kiwaatinaheb’ li saaj re li Iglees sa’ li numsimb’il k’anjel re li SEI re mayo. Xinye reheb’:

“Wab’ihom naq wankeb’ jujunq neke’xye naq laj jolomineleb’ sa’ li Iglees «tz’aptz’ookeb’ neke’wan». Neke’sach sa’ xch’ool naq winqo ut ixqo b’ar wi’ nokonume’ yalaq b’ar ut nokok’anjelak rik’in jalanq jalanq chi komon a’ yaal b’ar. Li qak’anjel anajwan nokoxk’am sa’ chixjunil li ruchich’och’, b’ar wi’ naqanaweb’ ru laj jolominel re tenamit, re paab’aal, re ninqi k’ayib’aal ut aj tenq’ re chixjunil li na’ajej. Qula’anihomeb’ ajwi’ [aj jolominel aran] sa’ li Saqi Ochoch aran Washington D.C ut aj jolominel reheb’ li tenamit [ut paab’aal] sa’ chixjunil li ruchich’och, jo’kan ajwi’ qula’anihomeb’ [li junkab’al ut eb’ li komon] jwal tuulaneb’ xch’ool sa’ xb’een li ruchich’och’…

“Wi nekek’e reetal li qayu’am ut li qak’anjel, teek’e reetal naq naqil ut naqayu’ami li ruchich’och’ jo’ jwal b’ab’ay neke’b’aanun re. Teek’e reetal naq moko wanko ta chi «tz’aptz’o’» jo’eb’ naab’al li komon…

“…Li chaab’il na’leb’ junajinb’il reheb’ [laj jolominel re li Iglees] tento raj tixk’e li kawil ch’oolej. Naab’al li ak xoonume’ wi, jo’ lix q’ajkamunkil lix taqlahom li jalanq jalanq li chaq’rab’ ut li k’utb’il na’leb’ re winq, jo’kan ajwi’ xt’anik li qach’ool, rahilal ut xkamikeb’ li qajunkab’al. Naqataw ru li nekexnume’ wi’ ” ⁶.

Rik’in li xb’een li taqlahom, jo’ ak xinye chaq, chijultiko’q eere li xkab’ ut rox taqlahom: junelik teeka’m cherix jun li t’ikr re numxik, ut chapomaq eerib’ rik’in xkab’ichal lee ruq’. Li raatin li Qaawa’ natawman sa’eb’ li loq’laj hu ut lix k’utumeb’ li apostol ut li profeet. A’aneb’ neke’xk’e qana’leb’ ut xk’amb’al li qab’e naq, wi naqataaqe, taak’anjelaq jo’ li t’ikr re numxik sa’ musiq’ej ut toxtenq’a xnawb’al chanru naq taqachap qib’ rik’in xkab’ichal li quq’.

Tento toowuulaq jo’eb’ li ralal laj Mosiah, li ani “ke’kawu xmetz’ew sa’ xnawb’al li yaal”. Naru toowuulaq jo’ winq ut ixq “tz’aqal xnawomeb’ ”. A’in naru nab’aanuman wi “[naqatz’ileb’ rix] li loq’laj hu, re taaruuq [taaqanaw] li raatin li Dios”⁷.

Naq naqatz’il rixeb’ li loq’laj hu ut li raatin li apostol ut li profeet, numenaqeb’ ut yo’yookeb’, tento taqak’e qach’ool xtzolb’al, xyu’aminkil, ut xraab’al li xtzol’leb’ li Kristo.

Chirix xk’aytesinkil qib’ chirilb’al xsa’ li loq’laj hu, tento toowanq jo’eb’ li ralal laj Mosiah ut xk’eeb’al qib’ rikʼin “naab’al li tijok ut li kuyuk sa’ ” ⁸.

Chanchan naq li k’a’aq re ru a’in maare jwal kok’ naq naqil a’b’an jwal ninqeb’ xwankil. K’ehomaq lee rilom sa’eb’ li kok’ k’anjel a’in, ut meesachb’esi eerib’.

Xb’aan naq innawomeb’ ru li komon li ink’a’ xe’kana sa’ li jukub’ ut ink’a’ xe’xchap rib’ rik’inx xkab’ichal li ruq’chiru li yale’k ut li ch’a’ajkilal, malaj ink’a’ xe’kana sa’ li jukub’ naq maak’a’ li ch’a’ajkilal, xink’e reetal naq naab’aleb’ re a’an xe’xkanab’ xjayalinkil rib’ rik’in li yaal re li evangelio—li xyaalal naq xe’ok sa’ li Iglees a’in sa’ xb’eenil; li xyaalal naq xe’wan xch’ool ut chixyu’aminkil lix k’utum li evangelio ut chirosob’tesinkil lix komoneb’ sa’ li k’anjel chi kaw ut q’axtesinb’il; ut chanru naq li Iglees a’an “jun li na’ajej re li wa ut k’iik sa’ musiq’ej”⁹.

Laj Jose Smith kixk’ut li yaal a’in: “Li xb’eenileb’ k’utum re li qapaab’aal a’an lix nawomeb’ xch’ool li apostol ut eb’ li profeet chirix li Jesukristo, … «naq kikam, kimuqe’, kiwakli sa’ rox li kutan ut kitaqe’ sa’ choxa»; ut chixjunil chik li k’a’aq re ru li wan sa’ li qapaab’aal ka’ajwi’ ru’uj li yaaleb’ a’in” ¹⁰.

Wi naqak’e qach’ool sa’ xk’oxlankil li Qaawa’, nayeechi’iik jun li osob’tesihom maak’a’ xjuntaq’eetinkil: “Jo’kan ut, tento teetiikisi eerib’ chi ub’ej chi xaqxookex junelik rik’in li Kristo, rik’in tz’aqal xlemtz’unkil li yo’onink, ut rik’in rahok choq’ re li Dios ut reheb’ chixjunil li winq. Jo’kan ut, wi teetiikisi eerib’ chi ub’ej rik’in xtzekankil xsahil li raatin li kristo, ut texkuyuq toj sa’ roso’jik, k’ehomaq reetal, jo’ka’in naxye li Yuwa’b’ej: taawanq eeyu’am chi junelik”¹¹.

Wan naq, li tiik aj Santil Paab’anel sa’ Roso’jikeb’ li Kutan ut aj sik’ol re li yaal neke’ok rilb’al li ink’a’ aajel ru ut ink’a’ li xb’eenileb’ k’utum aajel ru. A’an naq, laj Satanas nokoraale re naq taqakanab’ junpak’al li esil chaab’il ut k’ach’in re li evangelio k’ojob’anb’il wi’chik. Li ani neke’xjach rib’ neke’xkanab’ tz’aqonk sa’ li Loq’laj Wa’ak xb’aan naq neke’xk’e xch’ool sa’ li k’utum maak’a’ xwankil, neke’xk’e xk’’auxl chirix a’an.

Wankeb’ chik maare neke’xk’e xk’a’uxl sa’ li patz’om ut li nawiib’an wi’ xch’ooleb’. A’b’anan, naru naq wan patz’om ut li nawiib’an wi’ ch’oolej junaq li nak’anjelak jo’ tzolom k’eeb’il xch’ool. Toje’ chaq, Li Ch’uut re li Xb’eenil Awa’b’ejil ut lix Molameb’ li Kab’laju ke’xye: “Naqataw ru naq yalaq jo’q’e eb’ li komon re li Iglees te’wanq xpatz’om chirix li tzol’leb’, li resilal malaj li nab’aanuman sa’ li Iglees. Li komon junelik wankeb’ xk’ulub’ re patz’ok ut xsik’b’al chi yaal xtawb’al ru”¹².

Chijultiko’q eere naq laj Jose Smith ajwi’ kiwan xpatz’om li kitikla wi’ li K’ojob’ank wi’chik. A’an kixsik’ lix nawom ut, jo’ laj Abraham, kixtaw xsumenkil li patz’om jwal aajel ru sa’ li yu’amej.

Li patz’om jwal aajel ru natawman sa’ li k’a’ru jwal aajel ru—lix k’uub’anb’il na’leb’ li Choxahil Yuwa’b’ej ut lix tojb’al rix li maak li Kolonel. Li sik’ok tento raj toxjal jo’ aj tzolonel aj rahonel, chaab’il, aj rahonel, aj kuyum, ut aj k’anjel. Jo’ kixk’ut laj Pablo, tento naq wanqo chi “… [xtenq’ankil] eerib’ cherib’il eerib’ chi xk’amb’al lee riiq, ut [teepaab’] chi jo’kan lix chaq’rab’ li Kristo”¹³.

Xk’amb’al li qiiq chiqib’il qib’ naxk’am li tenq’ank, ut xtawb’al ruheb’ chixjunil, jo’kan li yaj, li maak’a xmetz’ew, li neb’a’ sa’ musiq’ej ut sa’ tib’elej, li ka’pak’al rix xch’ool ut li t’anenaq xch’ool, jo’kan ajwi’ wankeb’ chik xkomon aj k’anjel—sa’ xyanqeb’ a’an laj k’amol b’e sa’ li Iglees b’oqb’ileb’ xb’aan li Qaawa’ re k’anjelak chiru junaq li hoonal.

Ex was wiitz’in, kananqex sa’ li jukub’, oksimaq li t’ikr re numxik, ut chapomaq eerib’ rik’in xkab’ichal lee ruq’. Kanab’omaq li k’a’ru naxk’e eere chixsachb’al sa’ eech’ool li aajel ru! Ut wi wan eere ak’ xt’ane chire li b’e, laa’o toosik’o’q eere, texqataw, took’anjelak cheeru, ut texqaq’ajsi sa’ li Jukub’ jwal kaw re Sion, b’ar wi’ li Dios li qaYuwa’ ut li Qaawa’ Jesukristo wankeb’ chi jolomink ut tohe’xb’eresi chi tiik; chirix a’in ninch’olob’ xyaalal sa’ xk’ab’a’ li Jesukristo. Amen.