Ereka Jesus do: Ereyɛ Osiesiefo
Esiesiefo nngyina hɔ bɔmm; wɔkyerɛkyerɛ hɔn asɛm mu yie wɔ Agyenkwa no kwan do.
Mo nuanom na nkyerɛbaa adɔfo, ber a yeruhu nda begyabegya a ɔgye adwendwen, wentwiwentwi, na dodowara no, amandzehu yaayaw no, enyisɔ mbordo hyɛ hɛn akoma mu mã ma hɛn Agyenkwa na Jesus Christ n’Asɛmpa a wɔadze asananmu aba no ne onnyiewiei nhyira horow no. Yɛdɔ No na yɛtwer No, na yɛbɔ mpaa dɛ yɛbɛka No do afebɔɔ.
Social Media ne Taferbanyinmbɔmu
Internet ne nhyɛdo kɛse no yɛ nhyira na tafɛrbanyinmbɔmu a, ɔyɛ soronko ma hɛn mber yi.
Social media wiadze mu no na mbrɛ nsɛm si kɔ aporow hwimhwim no, nyimpa kor ne ndze botum ayɛ mbɔho mbɔho mbɔho. Dɛm ndze no, sɛ ɔyɛ nokwar anaa ator no, sɛ oye anaa ɔyɛ nyiyimu, sɛ ayamuyie anaa ewurka, kɔ wiadze yi aporɔw ntsɛmara.
Social media do nsɛm a wɔadwen ho yie na papayɛ no, wɔanntaa nnkasa ho, mbom kasatsia bɔn na efuw nsɛm taa gyegye dedeede wɔ hɛn asowa mu, sɛ ɔyɛ amanyɛ, adwenkyerɛ horow, dawurbɔ mu nkorɔfo, anaa wiadze nsan yarba ho adwenkyerɛ. Obiara anaa asɛngyinado biara nnyi hɔ, a Agyenkwa no na N’asɛmpa a wɔdze asan ananmu aba kã ho a, wogya hɔn ekyir wɔ nsɛmkekã a ɔdze nkyɛkyɛmu ba no ho.
Ereyɛ Osiesiefo
Bepɔw no do Nkyerɛkyerɛ yɛ amandzɛɛbɔ nsɛm ma obiara, mbom wɔdze maa Agyenkwa n’esuafo no pɔkyee, hɔn a wɔasan mu eyi dɛ wɔbɛka No do no.
Ewuradze kyerɛkyerɛɛ hɛn mbrɛ yebesi bɛtsena, dɛm aber no na sesei, wɔ wiadze a kasatsia bɔn ahyɛ mu mã no. Ɔkãa dɛ “Nhyira akã esiesiefo, na hɔn na wɔbɛfrɛ hɔn Nyankopɔn mba.”1
Yɛdze hɛn gyedzi wɔ Jesus Christ mu akokyɛm no, yɛbɛyɛ esiesiefo, yedumdum—asekyerɛ yɛadwedwe, anaa yedum—ɔbɔn no n’egyenndua a ogya wɔ ano no.2
Ber a yɛyɛ hɛn afamudze no, N’anohoba nye dɛ wɔbɛfrɛ hɛn “Nyankopɔn mba.” Obiara a ɔwɔ asaase yi do no yɛ Nyankopɔn “mbanana,”3 mbom dɛ wɔbɛfrɛ hɛn “Nyankopɔn mba” no wɔ nkyerɛasee mbordo. Ber a yɛba Jesus Christ hɔ na yɛ nye No dzi ahyɛmu no, yɛbɛyɛ “n’asefo” nye “ahenman no adzedzifo,”4 “Christ ne mba, ne mbabanyin nye ne mbabaa.”5
Osi dɛn na osiesiefo dwedwe egyenndua a ogya wɔ ano? Ampaara ɔnnwodow wɔ nkorɔfo a wɔkã nsɛm bɔn tsia hɛn no enyim. Mbom, yenya awerɛhyɛmu wɔ hɛn gyedzi mu, yɛdze ndamyɛ kyɛ hɛn gyedzi, naaso aber nyina yekwetsir ebufuw anaa adwen bɔn.6
Ndaansa yi, ohun adwenkyerɛ nsɛm yayaw a wɔkyerɛwee a otsia Asɔr no ekyir no, Ɔsofo Amos C. Brown, ɔmamfo ndzinoa baanodzinyi na ɔsɔfo wɔ Third Baptist Church a ɔwɔ San Francisco, buaa dɛ:
“Medze obu ma nyimpa a ɔkyerɛɛw dɛm nsɛm no no sũahu na nhumu. Yɛngye nto mu dɛ, munnhu dza ɔno ohu.”
“Mubu no m’abrabɔ mu enyigyedze kɛsenara dɛ minyim [Asɔr no ne] baanodzifo a President Russell M. Nelson kã ho. Emi m’enyi do no, wɔyɛ baanodzi a ɔkrɔn fasusu a ɔman yi wɔ dze ma.”
Nkyii ɔdze kãa ho dɛ: “Yebotum agye mbrɛ ndzɛmba tse ho kyim. Yebotum apow dɛ papa a ɔrokɔ do nyina ho nyimdzee yɛbɛgye ato mu. … Mbom dɛm akwan yinom runntum nsa hɛn ɔman nkyekyɛmu no yarba. … Dɛ mbrɛ Jesus kyerɛkyerɛe no, yɛmmfa bɔn mbordo nntu bɔn ase. Yɛwɔ ɔdɔ ma obiara na yɛbɔ bra ehumbɔbɔr mu, dze ma hɔn mpo yɛdwen dɛ wɔyɛ hɛn atamfo.”7
Ɔsɔfo Brown yɛ osiesiefo. Bɔkɔɔ na obu mu ara no ɔdwedwee egyen menaba a ogya wɔ ano no. Esiesiefo nngyina hɔ bɔmm; wɔkyerɛkyerɛ hɔn asɛm mu yie wɔ Agyenkwa no kwan do.8
Ebɛnadze na ɔmbɛma hɛn ahoɔdzen wɔ hɛn mu a yɛdze bɔdwedwe na yedum egyenndua a ogya wɔ ano a wɔdze esi nokwar no a yɛdɔ no do. Ahoɔdzen no fi hɛn gyedzi a ɔwɔ Jesus Christ mu na hɛn gyedzi wɔ N’asɛm mu.
“Na nhyira akã hom ber a wɔbɛkã nsɛm bɔn etsia hom, na wɔatseetsee hom, na wɔakã nsɛmbɔn nyina ato hom do akɔhwi mu, wɔ me ntsi.
“… Na [hɔn] akatua sõ wɔ sor; na dɛmara na wɔhaaw nkɔnhyɛfo a wodzii hom kan no.”9
Nyimpa ne Pɛ no ho Hia a Ohia
Fapem tsitsir ebien na ɔma hɛn kwankyerɛ wɔ hɛn pɛ dɛ yɛbɛyɛ esiesiefo.
Odzi Kan, hɛn Ɔsor Egya ama ankorankor biara ne pɛ, a obotum asan mu eyi nankasa n’anamɔn kwan.10 Nyimpa ne pɛ yi yɛ Nyame akyɛdze mu kɛse no kor.
Otsia ebien, yɛwɔ hɛn pɛ yi, hɛn Ɔsor Egya ma “adze nyina nya dza otsia no” ho kwan.11 “Yɛsɔ wenwen hwɛ, ama [y]eehu papa no bo a ɔsom.”12 Onnyi dɛ dza otsia hɛn yɛ hɛn nwanwa. Yesũa dɛ yebohu papa efi bɔn ho.
Yedzi dɛw wɔ nyimpa ne pɛ ho nhyira ho, a yɛtse ase dɛ dodowara bɔwɔ hɔ a wɔnngye dza yegye dzi no dzi. Nokwar, kumabaa bi na nda a odzi ekyir mu no wɔbɛsan mu eyi dɛ hɔn gyedzi wɔ Jesus Christ mu bɛyɛ dza wɔdwen na wɔyɛ nyina ne fapem.13
Osian social media platform ahorow ntsi, ekyingye ndze kor ara botum ayɛ dɛ ma ɔdodow ndze a wotsia,14 mbom sɛ ɔyɛ ɔdodow ndze mpo a, hɛnara na yɛsan mu yi esiesiefo anamɔn kwan no.
Ewuradze ne Baanodzifo
Binom hwɛ President a Odzi Kan na n’Apamfo no dɛ wɔwɔ wiadze botae, tse dɛ amanyɛ, edwumadzi, anaa kusum amambra baanodzifo.
Naaso, yɛnam akwan soronko do bɛfa hɛn asodzi no. Wonntow hɛn do amba anaa wonnyi hɛn mmfi hɔn a wɔdze hɔn edwumahwehwɛ krataa aba mu. Yennyi nsano dwuma ho ahoboaboa no, wɔfrɛ hɛn na wɔhyɛ hɛn asɔfo dɛ yɛnkɛgye Jesus Christ ho dase wɔ wiadze nyina mu kesi hɛn ahom gye a odzi ewiei no. Yɛbɔ mbɔdzen dɛ yebehyira ayarfo, ankonam, hɔn a hɔn abaw egura na ehiafo na yɛhyɛ Nyankopɔn ahenman no dzen. Yɛhwehwɛ dɛ yebohu Nyankopɔn ne pɛ na yɛbɛpaa mu akã, nkanka akyerɛ hɔn a wɔrohwehwɛ onnyiewiei nkwa.15
Hɛn ahobrɛadze apɛdze nye dɛ obiara bedzi Agyenkwa ne kyerɛkyerɛ no nyi, naaso Ewuradze ne nsɛm a Ɔdze dua No nkɔnhyɛfo mu taa dɛ ɔnye ndɛ wiadze adwenkyerɛ no bɔ ebira. Wɔayɛ dɛmara ber biara.16
Agyenkwa no see N’Asomafo no dɛ:
“Sɛ wiadze [tan] hom a, hom nyim dɛ ɔatan me ansaana ɔretan hom. …
“… Na yinom nyina … ntsi na wɔdze bɛyɛ hom osiandɛ wonnyim nyia ɔsomaa me.”17
Wɔrodwen Obiara ho
Yɛdɔ hɛn fipamfo ampaara na yɛdwen hɔn nyina hɔn ho, sɛ wɔgye anaa wɔnngye dza yɛgye dzi no. Jesus kyerɛkyerɛɛ hɛn Samarianyi Pa abɛbusɛm dɛ hɔn a ɔson hɔn gyedzi no ɔsɛ dɛ yɛtsen hwɛ obiara a ɔwɔ hia mu, yɛayɛ esiesiefo, a yɛreyɛ papa na dwuma a ɔhyɛ enyimnyam.
Kwakwar mu no, asɛntsir a ɔwɔ Arizona Republic dawurbɔ krataa see dɛ, “Amanyɛ-ebien amambusɛm krataa a Latter-day Saintfo ma no abamba no bɔbɔ Arizonafo mbanyin na mbanyin awarfo na hɔn a wɔasesã hɔn awoo su no hɔnho ban.”18
Hɛn, dɛ yɛyɛ Latter-day Saintfo no, ɔyɛ hɛn “enyigye dɛ yɛnye gyedzi horow nkabɔmu, edwumadze, LGBTQfo na sɔn no mu baanodzifo abɔ mu ayɛ edwuma wɔ awerɛhyɛmu na obu mu ara.”19
Mber bi President Russell M. Nelson dwendwen ho bisaa dɛ: “Ana ahẽ nnkotum ada hɔ a ɔnnkɛyɛ akõno bea a?”20
Yɛbɔ mbɔdzen dɛ yɛbɛkã “Christ do asomdwee mu.”21
Ber a Onnyi dɛ Ibua
Enyimtsiabu a Agyenkwa no hyiae binom yɛɛ yerɛwyerɛw ara ma Ɔannkã ho hwee. “Na asɔfompanyin nye kyerɛwfo no gyinae tõatoa no ɔdzen do ara … na wosii no atwetwe,” naaso Jesus dze “oemmbua [hɔn] hwee.”22 Mber binom wɔ hɔ a ereyɛ osiesiefo kyerɛ dɛ yesiw nhyɛdo no dɛ yebobua na mbom, yɛyɛ dzinn ɔdehyɛ mu ara.23
Ɔyɛ akoma bubu ma hɛn nyina ber a Agyenkwa, N’akadofo, na N’Asɔr mu, hɔn a nkyɛ wɔnye hɛn gyinae, wɔnye hɛn dzii sacrament na wɔnye hɛn gyee Jesus Christ no dwuma krɔnkrɔn ho dase, wɔka ho nsɛmbɔn yaayaw a ɔmmfata, anaa wotsintsim dze pue guado.24
Iyi so kɔr do wɔ Agyenkwa no somdwuma ber mu.
Jesus esuafo binom a wɔka No ho ber a ɔyɛɛ n’anwanwadze akɛse no yɛɛ hɔn adwen dɛ “wɔnye no [nnkɛnantsew] bio”25 Ɔyɛ yaw dɛ, nnyɛ obiara na obegyina pintsinn wɔ hɔn dɔ ma Agyenkwa no na enyimpi si dɛ wobesie Ne mbrasɛm no.26
Jesus kyerɛkyerɛɛ dɛ yɛntwe hɛn ho mmfi ebufuw na wentwiwentwi ndzeyɛɛ ho. Mfatoho kor, Phariseefo no kehyiaa Jesus na wɔkɛpaan no do mbrɛ wobesi asɛɛ no, kyerɛwsɛm no se Jesus twee Noho fii hɔn hɔ,27 na anwanwadze pii sii ber a “dodowara kaa no do, na ɔyɛɛ hɔn nyina edur.”28
Yehyira Binom hɔn Abrabɔ
Hɛn so yebotum atwe hɛn ho efi wentwiwentwi no na yehyira binom hɔn abrabɔ29 a yɛrenntsew hɛnho nnkɛhyɛ hɛnankasa hɛn kokoa mu.
Mbuji-Mayi, Democratic Republic of the Congo mu no, ahyɛse no nna binom kasa tsia Asɔr no, a wɔnntse dza yɛgye dzi ase anaa wonnyim hɛn asɔrmba no.
Mber bi abɛsen kɔ no, emi na Kathy kɔɔr Asɔr som dwumadzi bi wɔ Mbuji-Mayi. Nna mbofra no hyehyɛ ntar fɛfɛɛfɛ a hɔn enyiwa atsew na wɔayerɛw hɔn ano akɛse. Nna mowɔ enyidado dɛ mebɛkã hɔn nwomasũa ho ntsetsee ho asɛm mbom musũaa dɛ hɔn mu dodowara nnkɔ skuul. Hɛn baanodzifo, wɔdze nyimpa ho mboa fotow kakraba no, hun kwan a wɔdze bɔboa.30 Afei, adzesuafo 400—mbaa na mbarimba, asɔrmba na hɔn a wonnyi hɛn gyedzi mu no—wɔyɛ hɔn akwaaba na akyerɛkyerɛfo 16 a wɔyɛ Jesus Christ N’Asɔrmba na wɔkyerɛ hɔn adze.
Mfe duenum Kalanga Muya see dɛ, “[Mowɔ sika kakraba ntsi] mohwer mfe anan a mannkɔ skuul. … M’enyi sɔ dza Asɔr no ayɛ no dodow. … Sesei mutum kenkan, kyerɛw, na mekã French kasa.”31 Ɔrekasa fa nhyehyɛɛ yi ho no, Mbuji-Mayi aban krakye panyin no kãa dɛ, “dza Jesus Christ N’Asɔr a ɔwɔ hɔ Ma Nda a Odzi Ekyir Ahotseweefo no ekenyan me osiandɛ ber a nsɔr nkaa no kyekyɛ mu a obiara hyɛ no kokoa mu no … [hom nye binom ridzi dwuma] roboa sɔn no ɔwɔ hia mu no.”32
Hom Ndodɔ Homho Nkorkor
Ber biara a mekenkan John tsir 13, no, ɔkaa me Agyenkwa no ne fasusu emudzi mu dɛ osiesiefo. Ɔdɔ mu ara Jesus hohor Asomafo no hɔn ananho. Yɛkenkan dɛ, “no sunsum guaan no”33 ber a ɔdwendwen nyia Ɔdɔ no a ɔreyɛ ahoboa eyi No ama no. Mabɔ mbɔdzen dɛ mubosusu Agyenkwa no n’adwendwen na nkã-tse tse ber a Judas fiir edzi no. Enyigye mu ara, dɛm ber no ɔgye adwendwen mu no, Jesus annkasa ammfa Ne nkã-tse a ɔrehaw no ho asɛm anaa ammfa onyia oribeyi no ama no ho. Mbom, Ɔkãa ɔdɔ ho nsɛm kyerɛɛ N’Asomafo no, Ne nsɛm no kɔ do gyegye mfe ɔha mfe ɔha ntamu:
“Mbrasɛm fofor na medze mema hom, Dɛ hom ndodɔ homho nkorkor; dɛ mbrɛ mado hom no. …
“Ɔnam iyi do na nyimpa nyina bohu dɛ hom yɛ m’esuafo, sɛ hom wɔ ɔdɔ wɔ homho nkorkor a.”8
Nkyɛ yɛadɔ No na yɛadodɔ hɛnho nkorkor. Nkyɛ yɛayɛ esiesiefo, ama dabi wɔafrɛ hɛn “Nyankopɔn mba,” mobɔ ho mpaa wɔ Jesus Christ dzin mu, amen.