iSausau Rawati ni Sikauti kei Cape Town
Sa ikatolu tiko ni Sikauti o koya ena ivolatukutuku kei Sauca Aferika me rawata vakatolu na Springbok Scout, ia e sa isevu talega o koya me na rawata na nona iCocovi ni iTavi Vua na Kalou.
Na matanitu cava ga o tiko kina, sa dua na cakacaka dredre mo na rawata rawa na icocovi cecere ni Sikauti. Me da qai vakasamataka mada na sasaga me rawati kina vakatolu na icocovi o ya. Sa isevu tiko ni Springbok Scout o Rocco du Plessis ena itukutuku ni 26 na yabaki ni First Edgemead Troop mai Sauca Aferika. Ka sa dua dina na ka cecere na kena rawati vakatolu na Springbok Scout.
Ia, e dua tale na icocovi a rawata o Rocco ena yabaki sa oti ka sa ka bibi. “Na noqu rawata na iTavi Vua na Kalou sa vukei au sara meu rawata vakalevu na veika e baleta na noqu bula vakataki au kei na bula vakayalo,” a kaya. “Ni oqo sa nomu veiwekani tiko kei koya na Tamamu Vakalomalagi.”
“Sa taleitaki sara tiko vakalevu eke na parokaramu ni Sikauti,” e kaya o Rocco, ka lewenilotu tiko ena Tabanalevu o Panorama ena iTeki o Cape Town Sauca Aferika. E ka dredre na kena rawati na Springbok. E dina ni ra tu na iliuliu ni Sikauti me ra vukei iko. Ia e se dredrde ga. “Kevaka o na sega ni cakacaka vakaukauwa, kevaka mo na sega ni gutaka tikoga, ko na sega ni rawata rawa,” a tomana o Rocco. Ena levu sara na vakayagataki ni gauna, tuvatuva, kei na cakacaka me rawati na icocovi yadua ni ko toso cake tiko ena parokaramu ni Sikauti, ka sega ni tokoni ena Lotu e Sauca Aferika.
Me baleta na icocovi ni iTavi Vua na Kalou, e kaya o Rocco ni a veivuke sara vakalevu na nodratou veitokoni mai na nona itubutubu kei ira na iliuliu ni Cauravou. “Era vinakati iko mo rawata na iTavi Vua na Kalou,” a kaya o koya, “ka vuqa sara na veika e lavaki tiko ko sa cakava sara tikoga ena veisiga.” Sa qai vinakati ga na cakacaka vata kei rau na nomu itubutubu kei ira na iliuliu me vakaivolataki tiko kina na nomu toro cake tiko ena veicakacaka o ya. “E vuqa sara na bula vakamomani ena nomu bula sa vakayacori tiko kina na veika e lavaki tiko ena iTavi Vua na Kalou—kevaka mo na vakayacora.” E kena ibalebale, ni kevaka e dua na cauravou e tiko ena veisoqoni ni Lotu, daumasu tiko, vulica tiko na ivolanikalou, ka vakayacora tiko na nona itavi ni matabete, sa muri donu tiko.
Sasagataki ni Sikauti ni Springbok
E rairai dua se rua walega na pasede ni Sikauti ena vanua taucoko era rawata na icocovi cecere ni Sikauti kei Sauca Aferika. Ka dua se rua walega na pasede na Sikauti ni Springbok era vakacavara vakavinaka e sivia na dua kivei iratou na tolu na bolebole ni Explorer. Ia o Rocco e vakacavara taucoko na tolu na icocovi ni bolebole, ka yaco me ikatolu walega ni Sikauti ena itukutuku kei Sauca Aferika me rawata rawa na icocovi cecere oqo.
E vakaitagedegede na toso cake ena Sikauti e Sauca Aferika mai na parokaramu ni Pathfinder ki na Adventurer ki na iMatai ni Kalasi ka yacova sara na Explorer. Na ilesilesi ni Explorer e tolu tiko na kena iwasewase: Sikauti ni Vanua, Sikauti ni Maliwa Lala, kei na Sikauti e Wai. Sa kena ivakarau me digitaka o Sikauti e dua vei iratou na iwasewase oqo me veiqaravi matua kina ni cakacakataka tiko yani na iotioti ni nona ivakatagedegede—o ya na Springbok. Ia o Rocco a vakayacora tolutolu.
Ena ilesilesi kei na veika lavaki tale eso, era sa tu talega na ilesilesi tudei e gadrevi ena iwasewase yadua ni Explorer: Na Explorer e Vanua ena rawata na nona Backwoodsman kei na ilesilesi ni Caka Mape. Na Explorer e Maliwa Lala ena rawata na nona ilesilesi ni Navigator ni Maliwa Lala kei na Traffic Controller ni Maliwa Lala. Kei na Explorer e Wai ena rawata na nona ilesilesi ni Helmsman kei na Boatsman ena soko kei na voce.
E vakamacalataka o Rocco ni dau taura e rua na macawa na vuli ni ilesilesi me rawati rawa kina na icocovi yadua oqo. Oqori na ilesilesi vulavula—na ivakavuvuli mai na dua na kila ka. Ka ra tiko talega na ilesilesi drokadroka—sai koya na kena vakayacori na kila ka o ya. Kena ivakaraitaki, ni ko vinakata mo rawata na nomu ilesilesi ni Backwoodsman, mo na vulica taumada na nomu rawa ni bula vakataki iko e loma ni veikau, vakayagataka na kalokalo me kabasi, ka vakawaqa buka ka sega ni vakayagataki kina na masese. Sa qai yaco mai na kena vakayacori dina. Ko na laki biu ki na dua na veikau me 48 na auwa, mo sa qai saga duadua na nomu bula.
Sa mai maqusa ka osooso sara o Rocco ena Sikauti ena vica vata na yabaki. Kena ivakaraitaki, mai na Feperueri ki na Tiseba ni yabaki sa oti, e dau lako tu ena vuqa na mua ni macawa. “Sa vaka meu sa laki vakatabakidua tiko ena vuli ni ilesilesi,” a kaya. Kena ikuri, sa ikalima ni yabaki oqo vei Rocco me sa iliuliu tiko ni ilawalawa. E kena ibalebale ni sa vakatulewataka sara tikoga o koya na nodra keba na ilawalawa. Ena vakarautaka o koya na kedra kakana, volivoli mai, kaciva na bose ni ilawalawa, taipataka na fomu ni veivakadonui ni Sikauti kei na itubutubu tale eso me ra saini kina, ka raica raraba tiko na keba yadua.
E dua na ivakarau e sa vulica rawa o Rocco o ya na vosota tikoga yani. “E a veimama mada ga na noqu ilesilesi au a sega ni rawata ena imatai ni gauna ni noqu veitarogi,” a kaya o koya. “Ena loma ga ni ono na vula ena rawa mo lesu ka cakava tale se kerea e dua na qase sa cakava oti na ilesilesi me vakatarogitaki iko kina.” Kena ivakaraitaki, e dua na ka e lavaki ena iMatai ni Veivuke o ya na veivadretitaki. “Au a sega ni kila na veivadretitaki baleta ni a udu tu mai tuba e dua na tiki ni wa ni vadreti,” e kaya o Rocco. “Au a qai cakava tale kina na noqu veitarogi ni veivadretitaki meu rawata kina na ikarua ni ivakatagedegede ni iMatai ni Veivuke.”
Me ikuri ni ilesilesi, e tiko tale eso na cakacaka me na vakacavara e dua na Sikauti me rawata rawa kina na nona Springbok. E dua vei ira oqo o ya na kila ka vakamatai. E a digitaka o Rocco me tara e dua na wavu. Ena droinitaka mada ka bulia e dua na ivakatakarakara ni wavu oqo. Ia a qai timi vata kei na ono na Sikauti, ka me sa na tara dina o Rocco na wavu oqo, e ruasagavulu na fute na kena cere (6 na mita) ka 30 na fute na kena balavu (9 na mita). E taura e volekata ni ciwa na auwa me tara kina na wavu oqo ka qai seresereka tale.
Sa tiko talega na veiqaravi ki na lewenivanua, ka sa tiki bibi ni kena rawati na Springbok kei na iTavi Vua na Kalou. Me baleta na veiqaravi e lavaki ena Springbok, a sikova kina o Rocco e sivia e 40 na nodra vale na malumalumu me vukei ira ena nodra cakacaka e vale kei na veika me vakavinakataki. “Na cakacaka levu duadua ga sai koya na cakacaka ni veivuke e 40 na auwa kau a vakayagataka ruarua kina me rawati na icocovi ni Sikauti kei na iTavi Vua na Kalou,” e kaya o Rocco.
Mai na veika kece a lavaki sa vakayacora kece sara o Rocco me rawata rawa kina na veicocovi e gadrevi, a vakaraitaka kina o koya e dua vei ira ka sa iyau talei ki na nona bula torocake yadua: “Wiliki ni iVola i Momani,” e a kaya mai e lomana dina o Rocco. “O ya sara ga na bolebole cecere ka talei duadua.”
Yaco me Daukaulotu
“Au sa wilika oti vakadua na iVola i Momani, sa oti beka oqo e dua na yabaki, ia au a wilika tiko me caka rawa ga,” e kaya o Rocco. “Niu sa tekivu wilika tale, au sa gadreva dina sara ga meu kila ka meu vakadinadinataka.” E a tekivutaka na nona wilika na iVola i Momani ena dua na kena iwalewale vou ka sa kena ikarua oqo. “Ena noqu sa wilika tiko oqo, au na masu taumada meu kerea na Yalotabu ni Tamada Vakalomalagi me na sobuti au niu wilika tiko.”
Sa tekivutaka tiko oqo o Rocco e dua tale na nona cakacaka levu—o ya me na gugumatua cake ena nona cauraka na nona ivakadinadina kivei ira na tani ni vakavakarau tiko me laki kaulotu tudei. Sa mai vukei koya vakaidina na veika a sotava ena Sikauti kei na nona rawata na iTavi Vua na Kalou me baleta na nona torocake ka me yaco me daukaulotu. “Niu vakarau wasea na kosipeli, au sa gadreva vakaidina meu kila na veika e tiko ena iVola i Momani, ka meu kila sara ga ni sa dina,” e kaya. “Niu sa wilika oti na iVola i Momani ena ikarua ni gauna, au sa qai kila kina ni sa ka dina.”
Kevaka mada ga me sega tu ni dua na iCocovi ni iTavi Vua na Kalou me rawati, e kaya o Rocco ni na vakayacora rawa na veika e lavaki baleta ni sa vakavakarau tiko mai o koya ki na kaulotu. Na tiko ena soqoni lotu, wiliki ni ivolanikalou, daumasu ena veisiga, kei na veivuke raraba sa tiki tu ni bula nei Rocco, o ya me vaka ga ni sa nona ivakarau e dua na Yalododonu Edaidai.
Ia oqo ni sa mai ciqoma na nona kaci me daukaulotu tudei, na ivakadinadina e a tara cake o Elder du Plessis sa vakamawe tiko mai na kena yaga vakalevu cake mai na wavu dali kei na kau a tara o koya me baleta na nona cakacaka vakamatai ni Springbok. Ia, eso na maqosa ni backwoodsman ka a vulica mai na gauna ni Sikauti sa na laki yaga vakalevu ni sa laki kaulotu tiko e Zimbabwe, Zambia, kei Malawi.