iTukutuku ni Mataveiliutaki Taumada

Vakabulabulataki ni Nomu Bula Vakamau

Mai vei Peresitedi James E. Faust

iKarua ni Daunivakasala ena Mataveiliutaki Taumada

Ena vuqa na yabaki sa oti niu a se dauveiqaravi tiko vakadaunilawa, e a laki kerekere yani vei au e dua na marama me rau sa veisere kei na watina ena vuku ni dua na ka kau a nanuma ni sa dodonu toka na kena yavu. Ni rau sa mai veisere, au a sega tale ni raici koya ena vuqa na yabaki. Ena dua na gauna au a sotavi koya kina vakacalaka ena dua na gaunisala, au raica rawa vua ni sa solega na kena ituvaki rairai vinaka e liu na galili kei na luluqa.

Ni oti na neirau veikidavaki ena marau, a totolo sara me kaya ni sa sega ni vinaka vua na bula taudua e sa sotava duadua tiko oqo. Au kurabui sara ena nona kaya mai, “E sa ca sara, kevaka meu na lesuva tale ka kila rawa na ka au sa mai cakava tu oqo, au sega ni vinakata meu veisere. Oqo sa qai ca sara.”

Vakaitukutuku, sa dredre sara ni tarovi na veisere. Era kaya na kenadau ni veimama na yalewa e Amerika era na yalana na nodra vakamau ena gauna ni nodra bula. Sa tubu tale tikoga na iwiliwili ni veisere ena vuqa na veimatanitu tale eso. Vakavo walega ke na vakalailaitaki na levu ni sere sa vakayacori tiko, ena yaco me ra itinitini ca e vuqa sara na bula vakamau.

Ena vakadonui na veisere ena vuku walega ni veika bibi sara eso. Ena noqu nanuma, na “yavu dodonu” me baleta na veisere me kakua ni lailai sobu mai na dua na veimaliwai sa vosoti tiko vakadede ka sega ni wali rawa ka sa vakarusa tiko e dua na bula dodonu ni dua na tamata. Na veisere e dau tawasea na nodra bula na tamata ka drudruga laivi na marau ni matavuvale. Sa dau yaco me rau vakayalia vakalevu cake na veiwatini e vuqa na ka mai na kena erau rawata mai kina.

Na luluqa vakayalo e sotava e dua ena veisere ena sega beka ni kila vakavinaka sara ka na sega tale beka ga ni taleitaka sara. Sa dina sara, e dodonu me ra tokoni ka dauvosoti o ira era sotava na veivakacacani bibi oqo ka na sega tale ni vakalesui mai na nodra bula taumada o ya. Ia kivei ira era sa veisere, sa tu talega na inuinui kei na veika me kakavakitaki me baleta na rawati ni bula kei na marau, vakabibi ni noda guilecavi keda ka qaravi ira yani na tani.

Na Veitaro Dredre

Na cava e sa rui lekaleka walega ka dredre sara na bula vakamau e marautaki kivei ira eso ka vakalevu cake sara kivei ira eso tale? Na cava e sa rui balavu kina na gauna ni luluqa kei na rarawa ka ra okati kina o ira era sema tiko kina?

Na cava eso na gacagaca vinaka bulabula era yali tiko mai na vuqa na bula vakamau ka ra tauyavutaki taumada ena marau vakaoqo kei na inuinui cecere?

Au sa taroga lo tiko vakawasoma na taro dredre vakaoqo. Ena noqu bula taucoko au sa qarava mai na veika e baleta na bula raraba ni tamata, au sa kila vakavinaka tu na leqaleqa e sotavi ena bula vakamau rarawa, ena veisere, kei na matavuvale kavoro. Au na rawa ni vosa talega me baleta na marau e cecere cake, kau sa vakavinavinaka vei noqu Ruci daulomani, kau sa raica rawa ena bula vakamau na ivakadinadina bula yaco ni tamata.

Na Vu ni Veisere

E sega ni tiko e dua na isau ni taro rawarawa me baleta na ibolebole kei na dredre ni kunei na marau ena bula vakamau. E vuqa talega na vu ni veisere sai koya na leqa levu ni nanumi koya ga vakaikoya, yalo savu, sega ni vakacokotaki, sega na veivosaki vakalevu, kei na veivakaisini.

Ena noqu kila e tiko tale e dua na vu ni kena kavoro e dua na bula vakamau e sega ni dau kilai vakalevu ia e dau tiki talega ni vuna tale eso. Sai koya na kena sega ni dau vakabulabulataki tikoga na bula vakamau, ni yali na gacagaca oqo ka na talei, duatani, ka totoka kina na bula vakamau, ena yaco me malumalumu se dredre se me butobuto sara.

Vakabulabulataki ni Dua na Vakamau

Ko na taroga beka, “Ena rawa vakacava me na bulabula tikoga kina e dua na bula vakamau?” Eda vakayavutaka na noda bula vakamau ena veimaliwai e tawamudu, yalonuidei, kei na dodonu ka vakakina na veiqaravi kei na veitokoni ena loma ni noda dredre. E kaya vakaoqo o Atama me baleti Ivi, “Oqo dina na suiqu mai na suiqu, kei na lewe mai na lewequ” (Vakatekivu 2:23). Era tiko eso na taro rawarawa ka dodonu me ra na taroga o ira na tamata yadua era sa vakamau se o ira era se veimusumusuki tiko me rawa kina ni ra yaco me ra “lewe vata ga.” O ya na:

iMatai, ena rawa beka meu na vakaliuca na veika yaga ni noqu bula vakamau kei na watiqu niu bera ni nanumi au?

iKarua, ena bibi cake vakacava na noqu yalodina vei watiqu, mai na veika au dau marautaka?

iKatolu, e sa noqu itokani vinaka beka o koya?

iKava, au dau rokova beka na dodonu vakatamata nei watiqu ena veika e rawata kei na nona yaga?

iKalima, keirau dau veivalataka beka na ilavo? Na ilavo mada ga vakataki koya ena sega ni vakamarautaka e dua na veiwatini, se na dravudravua vakailavo me rau na bula rarawa kina. Na kena dau veibataki na ilavo sa ivakatakilakila ni kocokoco.

iKaono, e tiko beka vei keirau e dua na isema vakayalo savasava?

Taraicake ni iKawakawa ni Veivakabulabulataki

Oqo e vica na itovo bibi ka rawa me vakabulabulataka e dua na bula vakamau.

Masu. Na veimaliwai ni bula vakamau ena rawa ni vakabulabulataki ena veivosaki vinaka vakalevu. E dua na kena sala o ya na masu. Oqo ena walia na iduidui, kevaka e tiko, vei rau na veiwatini ni bera na moce. Au sega ni gadreva meu vakamatatataka na duidui e tiko, ia era ka dina ka dau vakavure ka. Au vakabauta ni noda duidui e vaka toka beka ga na vakamasimataki ni kakana ka na rawa ni kana totoka kina na bula vakamau.

Eda na veivosaki ena vuqa sara na sala, me vakataka na noda idredredre, na tarai ni ulu, kei na veitarai e vinaka. Me da nanuma me da kaya ena veisiga, “Au lomani iko.” Na tagane vakawati me kaya vei watina, “O sa totoka dina.” Eso talega na nodrau ivosavosa bibi na veiwatini me na dau vakaoqo, ni sa ganita vakakina, o ya na, “Vosoti au.” Na vakarorogo talega sa dua na gacagaca vinaka ni veivosaki.

Veivakabauti. Na veivakabauti tiko sa dua na gacagaca ni veivakabulabulataki cecere ena bula vakamau. Ena sega tale ni dua na ka ena vakacacana cake na yavu ni veivakabauti ni kena maroroi e dua na veimaliwai tudei sme vakataka na veivakaisini. E sega ni rawa me dodonu e dua na lasa i tuba. E dina ga ni yaco na cakacaka veivakarusai oqo, era sa tu talega na bula vakamau era vakabulai ka taqomaki na matavuvale. Ena kena gadrevi me vakayacori sa gadrevi kina na tamata vakawati sa luluqa oqo me na rawa ni yalololoma vakalevu ka guilecava vakadua na veika o ya. Sa gadrevi kina vei koya a caka cala me na veivutuni vakaidina ka biuta laivi vakaidina na itovo dukadukali vakaoqo.

E sega ni gadrevi me vakayago walega na noda dina vei ira na watida ia me vakavuku ka vakayalo talega. Me baleta ga ni sa na sega ni yaco e dua na veivakaisini ka sega na veivuvutaki ni sa oti na vakamau, sa na vinaka duadua ga me da drotani mai na veika butobuto ena noda vakuwai keda mai na veikilai tawa kilikili kei na dua tale eda sega ni vakamautaka.

Bula Savasava. Na bula savasava sai koya ga na idregati kaukauwa duadua me na qaqaco tudei tiko kina. E kaya na Turaga, “Mo lomana na watimu ena yalomu taucoko, ka mo kabiti koya duadua ga” (V&V 42:22).

Me ka vakalou. Mai na veika kece ena vakalougatataka na bula vakamau, e tiko e dua na ivakabulabula vinaka e uasivi duadua ka na rawa me semata kina e dua na tagane kei na dua na yalewa ena dua na bula e dina, e cecere, ka vakayalo. Sai koya me sa ka vakalou na bula vakamau. Ena vosa nei Shakespeare, ka a cavuta o Ranadi Isabel ena King Henry the Fifth, a kaya, “Na Kalou ga e bulia na vakamau e vinaka duadua, / Semata na yalomudrau me dua ga” (drama 5, ivakaraitaki 2, vosa 67–68). Na Kalou talega sa itataqomaki vinaka ni bula vakamau.

E vuqa sara na ka e gadrevi ena kena vakabulabulataki e dua na bula vakamau, ia eso vei ira era vakayacori me kena ubi walega ni veimaliwai oqo. Na kena veiwekanitaki ka marautaki tiko na vua ni kena savasava ka vakalou sa yaco kina me iusutu ni bula marau cecere ni dua na bula vakamau. Na duavata vakayalo sai koya na kena itakele. Na kena ceu laivi tiko na cagi vakalou ena bula vakamau ena yaco kina me tu vakadua ka sega ni toso.

Au vakabauta ni sa toso cake tikoga na iwiliwili ni veisere baleta ni duavata oqo e sa sega kina na veivakalougatataki vakalou ka drodro mai ena kena vakamuri na ivakaro ni Kalou. Ena rawa ni mate na bula vakamau ke yali kina na kakana vakayalo.

iKatini. Au sa vulica rawa mai na noqu a bisopi ka peresitedi ni iteki ena 20 na yabaki ni inisua vinaka duadua ga ni kena tarovi rawa na veisere o ya na kena saumi tiko na ikatini. Na saumi ni ikatini ena vakarautaka na kaukauwa me na cici tiko kina ena batiri vakayalo ena gauna dredre ni sa ca se sa sega ni yavala kina na jenireita vakayalo.

E sega tale ni dua na irorogo e talei se cecere cake me na vakavurea tiko e dua na domovata ni dua na veilomani cecere. O ya sai koya na irorogo uasivi ni kena sa cokotivata tu e rua na domo me sa dua ga na domo ni sere vakalou. Na bula vakamau sa ikoya na sala sa vakarautaka na Kalou me na yaco kina na gagadre levu ni tamata, ka yavutaki tiko ena veidokadokai, yalomatua, sega ni nanumi koya ga, itovo vinaka, gugumatua, kei na cakacaka dodonu. Na marau e tiko ena bula vakamau kei na bula vakaitubutubu e uasivi cake sara vakaudolu mai na veimataqali marau tale eso.

iTavi Vakaitubutubu. Ena vakabulabulataki na yalo ni bula vakamau ka vaqaqacotaki na ituvaki ni bula vakayalo ni rau sa tama kei tina e dua na veiwatini. Kivei ira na veiwatini ka rawa ni ra vakaluveni, na itavi vakaitubutubu e dodonu me na kauta mai na marau e cecere duadua. Era na matua cake na tagane ni ra sa qarava na nodra itavi vakatama ki na matavuvale. Era na vuavuai vinaka na yalewa ni ra sa sega ni nanumi ira ga. Eda na kila vakavinaka na ibalebale ni loloma ni da sa yaco me da itubutubu. Ia, kevaka era na sega ni tadu mai na gone, erau sa na vakaituvakitaki rau na veiwatini ena nodrau rawa ni ciqomi ira na gone ena loloma ka rau na rokovi ka vakalougatataki mai vua na Turaga ena vuku ni nodrau yalodina. Na noda vuvale e dodonu me dua talega na vanua ni veitaqomaki vakalou ena vuravura oqo.

Ena kena vakabulabulataki tiko na bula vakamau, na veika bibi sai koya na veika lalai sara ga. Me na dau rogo tiko na veivakacaucautaki ni tamata yadua kei na ivakaraitaki e matau ni vakavinavinaka. Me rau dauveivakayaloqaqataki ka veivukei vakairau na veiwatini me rau tubu cake kina. Na bula vakamau sai koya e dua na lomavata ni vakasaqarai na vinaka, na veika totoka, kei na ka vakalou.

E kaya na iVakabula, “Raica ka’u sa tu e mata ni katuba, ka tukituki: kevaka sa rogoca na domoqu e dua na tamata ka dolava na katuba, au na curu vua, ka vakayakavi vata kaya ka na vakayakavi vata talega kei au ko koya” (Vakatakila 3:20).

Me na tikoga na Kalou ena kena vakabulabulataki ka vakalougatataki na bula vakamau kei na vuvale kecega, vakabibi vei ira na Nona Yalododonu, ni sa tiki ni Nona ituvatuva tawamudu.

Veivakasama me baleta na dauveituberi ni matavuvale

Ni oti na nomu vulica ena masumasu na itukutuku oqo, mo na wasea ena nomu vakayagataka e dua na iwalewale ka na vakauqeti ira era tiko ena nomu veivakavulici. Oqo eso na kena ivakaraitaki:

Bulia e rua na pate mokimokiti ka duidui na kedrau roka yadua. Vakamacalataka ni dua na roka e matataka tiko e dua na tagane se yalewa vakawati. Semati rau vata na pate mokimokiti oqo me dua ga na ka mokimokiti. Sureta e dua na lewe ni matavuvale me tovolea me wasei rau tani na roka e rua oqo. Me veivosakitaki na ono na taro nei Peresitedi Faust me ra na taroga o ira era sa vakamau kei ira era se veimusumusuki tiko me ra vakamau. Mo vakadinadinataka na kena bibi na lomavata ena bula vakamau.
Sureta na lewe ni matavuvale me ratou tucake wavoki. Me ra matataka na tamata yadua e dua na gacagaca bibi ni kena vakabulabulataki na bula vakamau. Ni sa veivosakitaki tiko na gacagaca era matataka tiko, me ra qai veisemati se veitauriliga. Vakamacalataka ni na kasere na isema kevaka e dua na lewe ni matavuvale ena kau tani mai na lomanibai momokiti oqo. Vakadinadinataka na bibi ni kena vakaqaqacotaki tikoga na bula vakamau.
Kauta mai e dua na itutu ni masima. Vakamacalataka na kena vakatotokataka na masima na ikanakana ni kakana. Wilika na iyatuvosa ka vakatauvatataka tiko kina o Peresitedi Faust na duidui ena bula vakamau ki na masima ni kakana, ka veivosakitaka ni rawa ni vakavinakataka na vakamau na duidui eso. Kevaka o vakavulici rau tiko e dua na veiwatini vakamau, taroga na cava erau sa vakayacora tiko me vinaka kina na nodrau veivakaliuci tiko.