Na Katuba ni Lomalagi
Au a taura na imatai ni noqu cakacaka saumi niu se qai yabaki 13 walega. A noqu cakacaka meu dauveisoliyaka wavoki na niusipepa. Au nanuma sara na gauna au dau vodoka kina na noqu basikeli ena neimami itikotiko raraba e kea mai Salt Lake City ena veiyakavi kece, ka viritaka yani na niusipepa ki na nodra matanivale na vakaitikotiko e kea. E sega ni levu sara na kequ isau, ia ena veivula niu sa taura na kequ isau, sa sega ni vakabekataki niu sa na sauma ga na noqu ikatini. Erau a ivakaraitaki vinaka vei au na noqu itubutubu ena kena saumi na ikatini, kau sa vakadeitaka kina ni sa ivakaro dina ni Turaga (raica na V&V 119:3–4).
Au nanuma lesu niu se cauravou lailai ena gauna keitou a laki vakatarogi vata kei rau na noqu itubutubu me baleta na neitou saumi ikatini. Sa noqu bula tu o ya meu dau laki veivosaki vata kei Bisopi meu laki vakaraitaka kina niu sa rawa meu sauma vakadodonu na noqu ikatini. Me yacova sara niu sa qase cake ka tekivu vakailavo vakalevu, au na sauma ga e liu na noqu ikatini.
Niu sa mai dua na itubutubu, sa ka bibi dina vei au me ratou na laki veivakadeitaki yadudua na luvequ kivei bisopi me baleta na saumi ikatini. Keirau a saga vakaveiwatini me ratou vakavulici na gone ni ra se lalai me ra saumi ikatini mai na veilavo lalai e dau soli vei iratou ni ratou sa na qase cake kina eratou sa na vakadinadinataka tiko na kena veivakalougatataki ka kila me ratou na tomana tikoga.
Ena Yaco Mai na Veivakalougatataki
Ena gauna keirau se qai vakamau walega kina kei Sisita Richards, keirau a tomana tiko kina na neirau vuli ka lailai sara na ilavo keirau rawata me keirau bula tiko kina. Na neirau sauma tiko na ikatini sa dua na solibula levu. Ia o Sisita Richards e sega mada ga ni vakayagataka na neirau ikatini ki na veika me keirau bula kina, me vakataka na isau ni kakana se rede. E tukuna tikoga o koya me keirau sauma tikoga e liu na neirau ikatini, ka keirau cakava vakaidina. Ena so na gauna sa vo sara tu ga vei keirau e dua na sede ni sa saumi kece na veika taucoko, ia sa vaka me dau tu ga vei keirau na ilavo me keirau bula kina. Oqori na veivakalougatataki e yaco mai ni keirau vakabauta tiko na saumi ikatini.
E dua na veivakalougatataki au vakabauta ni sa baleta na saumi ikatini o ya niu a cakacaka tikoga ka sega mada ni kau tani vakabalavu na noqu cakacaka. Ena dua na gauna niu se qai tekivu cakacaka walega au sa vakacegui mai na noqu cakacaka, ia ena loma ga ni rua na macawa au sa kunea tale e dua na noqu cakacaka ka sau vinaka sara mai na kena e liu. Au a cakacaka me 25 na yabaki ena dua na kabani, au a sotava kina e vuqa na nodra vakacegui na tamata cakacaka era cakacaka vata kei au, ia au a sega ni vakacegui. Au vakabauta ni sa vakalougatataki au na Turaga ena noqu sauma na noqu ikatini.
Kemuni na taciqu kei na ganequ gone, kevaka mo na bulataka na vakabauta ni saumi ikatini, au sa yalataka vei kemuni, ko ni na vakalougatataki. Se cava ga na lailai ni nomu ikatini, mo sauma ka kakua ni lomalomarua kina. Mo cakava me imatai ni cakacaka ena gauna o sa saumi kina vakailavo. Ko na tara cake kina na vakabauta mo vakayaco ka ena veika ko nanuma ni ko sega ni rawata rawa. Ko na vakayagataka kina vakavuku na nomu ilavo, ena yaco kina vei iko na veivakadeitaki kamikamica ni ko sa kila ni ko sa cakava tiko na veika e gadreva vei iko na Turaga. Ena yaco na ka oqo me dua na ivurevure ni kaukauwa, ka na yaco mo na vaqaqacotaki mai kina ena veisiga sa tu mai liu.
Au sa kila ni keirau sa ciqoma kei Sisita Richards e vuqa sara na veivakalougatataki ena vuku ga ni neirau a sauma na neirau ikatini. Au sa raica talega na kena sovaraki na veivakalougatataki kivei ira na Yalododonu Edaidai yalodina ena veiyasai vuravura eso ena vuku ga ni ra lomadonu me ra sauma na nodra ikatini.
Na Lotu e Idia
E a yaco e dua na ka ka’u a vakauqeti au sara kina vakalevu. Ena yabaki 2000 e a noqu madigi meu tiko talega ena soqo ni vakasobuduru ni isevu ni valenilotu tara toka ga e ra e nodra na Yalododonu Edaidai e Idia. Ena tara tiko na valenilotu oqo mai Rajahmundry, e dua na siti ka tiko volekata na tokalau ni baravi ni vanua oya. Oqo e dua ga na siti lailai e Idia, e dina ga ni volekata tiko na tolu na milioni na tamata era tiko e kea.
Au lako vata kei na marama watiqu ki Rajahmundry; vakakina o Ebenezer Solomon, na peresitedi ni kaulotu; kei na marama watina. Ni keitou sa yaco yani ki na siteseni ni sitimanivanua osooso mai Rajahmundry, sa luluvu na yaloqu niu raici ira e vuqa na tamata era sa tu vakaloloma e kea ena bula dravudravua. E vuqa era sa moce koto ga ena vuloa kaukauwa e ra e kunei rawa. Ena gauna keitou sa yaco yani ki na vanua ni vakasobuduru, au raica rawa sara na veibasai ni veika vakaloloma au se qai raica oti ga mai o ya kei na marau ni matadra na lewenilotu era sa wawa tu mai me ra kidavaki keitou. Era matadredredre ka yaloyalo mai ni keitou sa yaco yani. Sa dua na ka na nodra marau ka maqusa. E dina ga ni ra tamata dravudravua talega, e sega ga ni laurai na nuiqawaqawa se luluqa.
Au sa kila sara ga e kea na vuna sa mai digitaki kina na vanua o ya me tara kina na valenilotu. Au sa vakatusai ni o au mada ga au a lomatarotarotaka na kena mai vakayagataki na iyau ni Lotu ki na dua na vanua tu vakayawa sara vakaoqo. Ia ni oti na noqu sotavi ira vakalekaleka na Yalododonu e Rajahmundry, sa saumi sara ga e kea na noqu lomatarotaro. Era sa mai marautaka tu oqo o ira na Yalododonu Edaidai yalodina oqo na nodra valenilotu.
Na Nona iLavo lailai Sara na Yada
Ni oti na soqo ni vakasobuduru, e a vakatakilaitaki au o Peresitedi Solomon kivei iratou e lewe va na yada ka ratou sa papitaiso oti ena vica na yabaki sa oti. Eratou sa yacova toka yani na yabaki vitusagavulu. E a kaya vei au o Peresitedi Solomon ni o iratou oqo eratou sa sauma tiko mai vakadodonu na nodratou ikatini mai na gauna eratou a papitaiso kina. Au a kurabui dina ena vuku ga ni ituvaki vakaloloma ni vanua o ya, ia eratou sega vakadua ni calata na yada yalodina oqo me ratou sauma na nodratou ikatini, kau sa kila vakavinaka tu ni ratou sa solibula tiko kina.
Au a tarogi Peresitedi Solomon se vica sara mada na ikatini eratou dui sauma tiko na marama oqo ena dua na vula. E a kaya vei au ena iwiliwili vakarupi, na nodra ilavo mai Idia. Au sega ni kila na levu ni ilavo o ya, kau a qai taroga vua se vica beka ena ilavo ni Amerika. Au na sega vakadua ni guilecava na ka a qai tukuna vei au: “Eratou dau sauma e loma ni dua veimama kei na rua na peni.” Sa vakavotui kina vei au ni ikatini e sega ni baleta na ilavo, ia sa ka ga ni vakabauta! Ena yalomalumalumu eda sa kila rawa kina ni sa yaco mai na veivakalougatataki ni valenilotu kivei ira na Yalododonu oqo me baleta ga ni ra sa yalodina tiko ki na solibula ni soli ikatini—e dina ga ni vica walega na peni. Au sa vakabauta ni sa veisautaka na Turaga na peni o ya ki na milioni na dola.
Na ikatini e sega ni ivakaro vakailavo—sa dua na ivakavuvuli ni vakabauta. Sa kerea tiko na Turaga e 10 na pasede ni keda isau vakailavo ka vakaraici keda tiko mai kevaka me da na solibula kina. Sa laurai vei ira na Yalododonu mai Rajahmundry na nodra bula vakabauta o ya.
Au a kurabui ni keitou sa yaco yani ki na valelevu o ya ni sa tevuki tu mai e dua na ibe ni valagi damudamu mai bati ni gaunisala ki na vanua era sa soqoni toka mai kina na Yalododonu. E volekata ni 30 na mita na kena balavu. Ena loma ni bolabola sa tuvani tu kina na idabedabe veliveti damudamu. Era ka lelevu ka rairai totoka. Era sa iyaya vakayagataki na ibe ni valagi kei na idabedabe oqo, ia oqo na kena e vinaka duadua era sa rawata rawa na Yalododonu. Era sa sega ni rawa me ra vakarautaka e dua na ka e lailai sobu. Oqo e dua na ka e vakayalomalumalumutaki au. Era sa mai ivakaraitaki tiko ni soli ka ena yalodina vua na Turaga o ira na Yalododonu oqo mai Rajahmundry, ena nodra sauma na nodra ikatini se vakarautaka na veika vinaka duadua me ra tavaki kina o ira na iliuliu ni Lotu era vulagi tiko mai.
Ena rairai beka ni 10 na pasede ni kemu isau, lailai se levu, ena takiveiyaga se sega sara ni bibi sara. Au sa yalataka vei kemuni, ni sa ka bibi dina. Sa ka bibi mo na bulataka tiko na lawa ni ikatini ena gauna sara ga oqo baleta ni na vaqaqacotaka na nomuni vakabauta ka vakavakarautaki iko ki na veivakatovolei o na sotava mai muri.
Sa yalataka vei keda na Turaga ni kevaka me da na muria na Nona ivakaro, sa tu vakarau o Koya me na solia vei keda na veivakalougatataki sa yalataki tu (raica na V&V 82:10; 130:21). Au sa raica na veivakalougatataki sa yaco vei ira na Yalododonu mai Rajahmundry, ka sa rawa me na yaco na veivakalougatataki oqo ki na nomuni bula kevaka mo ni na sauma na nomuni ikatini.