Au sa Sega ni Soli Au vei Noqu Meca
Me sa qai noda na reki ni noda yalodina cecere sara ni sa daumaka e yaloda ni da maroroya tiko na noda loloma kei na noda vakawati, noda itikotiko kei na yaloda, ena kena savasava e gadrevi kina.
Ena dua na gauna lekaleka sa oti keirau a sobu yani kei Sisita Holland ena dua na rara ni waqavuka vakayawa, ka ratou vakusakusa yani e tolu na goneyalewa totoka keitou a vodo vata yani me kidavaki keirau. Eratou tukuna ni ratou lewe ni Lotu, ka sega ni ka vou baleta o ira era sega ni lewenilotu era sega ni daucicivi keda yani ena rara ni waqavuka. Ena veivosaki keirau a sega ni namaka, keirau kila mai na nodratou tagi ni o iratou kece na goneyalewa oqo eratou se qai sere oti toka ga, ni a vakaisini iratou na dui watidratou ka a tekivu ena kisi yadua oqo na nanumi koya ga kei na caka cala bibi ena veitemaki ni iyaloyalo vakasisila.
Ena veivakayadrati oqori ki na noqu itukutuku nikua, e dua ka sa bolei au meu solia—au sa vakataki Jekope makawa kina, ni a kaya, “Sa rarawa talega na yaloqu ena noqu vosa tiko vakadodonu vei kemudou … e matadra … [e] vuqa … vei ira sa yalolokomi, yalosavasava ka yalomalumalumu.”1 Ia meda yaloqaqa tiko. E rairai beka niu sa tama se tukanigone, ia na wai ni matadratou na goneyalewa oqo a tuturu kina na wai ni mataqu kei na taro eratou a taroga, au mani taroga kina—na cava na vuna sa rui levu kina ena keda maliwa na vakacacani ni bula e rokovi, ka cava na vuna e vuqa na tamata yadua kei na matavuvale, era rawai kina, ka ra vakamavoataki sara kina vakaca?
Ia, e dina sara, au kila e dua na iwase ni isau ni noqu taro. E vuqa na gauna ena yaco vei keda—ni da dau boloraki ena veimataqali itukutuku tawa kilikili mai na veiyasana kecega. Na yasana butobuto ni iyaloyalo yavala, televisoni, kei na ivakatagi ena laki dewa ka toso sara ki na vanua dabibi, ni itikotiko sa vavaku tu ena veivosa vakasisila kei na veidauci vakaveitalia. E ka ni rarawa, ni kompiuta kei na veiqaravi vata ga ni Initaneti au vakayacora tiko kina na noqu tuva kawa ka vakarautaki ira ki na cakacaka ni valetabu, ena rawarawa ka sega ni vakataotaki vei iratou na luvequ kei na makubuqu me ratou raica kina na tobu duka ni veika vakavuravura ka na rawa me cobari tawamudu tu ena nodratou mona.
Nanuma ni ratou a kaya na yalewa vakawati gone o ya ni a tekivu na nodratou sega ni yalodina na dui watidratou ena veidreti ni iyaloyalo vakasisila, ia oqo e sega walega ni nodra leqa na tagane ka sega ni o ira duadua ga era vakaleqai tiko ena cala oqo. Na ka rerevaki e tekivu ga ena kilikitaki ni kalavo ni kompiuta—oka kina na cava e rawa ni yaco ena veivosaki ena loma ni rumu ni initaneti—ni sega ni doka e dua na tamata, tagane se yalewa, gone se qase, vakawati se dawai. Ena kena gadrevi ga me rawai tu ga vakarawarawa na veitemaki, sa laki vakusakusataka sara o meca ena nona vakalevutaka nona veitabonaki, me vaka e dau tukuni ena cakacaka, ena selevoni, qito vidio, kei na qito MP3.
Kevaka ena mudu na noda musuka tiko na taba ni leqa oqo ka boloraka donu sara ga na waka ni vunikau ni veika ca oqo, eda na sega ni kurabui ena noda raica na veidomoni butobuto ni ra sa tu wavoki e kea. Na veidomoni butobuto e vosa gaga ka iulutaga gaga me na vakadodonutaki, ia e tiko e dua na inaki vinaka na vuna e kilai kina ena so na vanua me sa dua vei ira na “vitu na ivalavala ca veivakarusai”2 kaukauwa duadua.
Na cava na vuna e ivalavala ca veivakarusai kina na veidomoni butobuto? Io, me ikuri ni ravuravu veivakarusai ki na Yalotabu e tiko e yaloda, au nanuma ni oqo e dua na ivalavala ca baleta e vakaduka na veimaliwai cecere ka savasava e solia na Kalou ena bula oqo—o ya na nodrau veilomani e dua na tagane kei na dua na yalewa kei na nodrau gadreva me rau vakaluveni ena loma ni nodrau matavuvale sa nakiti tu me tawamudu. E dua a kaya ni loloma dina e dodonu me oka kina na vakasama me na laki tawamudu. Na loloma dina e vosota vakedede. Ia na dodomo butobuto e dau tavuki vakasauri me vaka ga na cegai ni dua na tabana ni iyaloyalo vakasisila se sarava e dua e taubale tiko me marau kina na matamu, tagane se yalewa. Na loloma dina eda dau marautaka vakalevu—me vakataki au me baleti Sisita Holland; eda kaburaka mai na dela ni vale. Ia na dodomo butobuto e vakaituvakitaki ena madua kei na ivukivuki lawaki ka vunivunitaki sara vakamatua—ni bogi ka buto sara na kena vinaka, ka sogolaki vakavinaka na katuba me itatarovi. Na loloma ena vakayadrati keda tiko meda dodoliga yani vua na Kalou kei ira na tamata tale eso. Na dodomo butobuto, ena yasana kadua, na ka kecega vakavo ga na ka vakalou ka rekitaka me nanumi koya ga. Na loloma sa dau solisoli ka yalololoma; na dodomo butobuto sa viakana voli ga.
Oqo ga eso na vuna ka vakacacani kina na ibalebale ni loloma dina—ena kena vakaraitayaloyalotaki se dua tale na tamata—e veivakarusai dina. E vakarusa na ka e tarava walega na noda vakabauta na Kalou—o ya na, vakabauti ira eda daulomana. E vakayavalata na yavu duruvesi ni veivakabauti ka tara cake kina na loloma ni gauna oqo—se na gauna sa bera mai—ka na taura e dua na gauna balavu me vakavinakataki tale na veivakabauti sa yali. Kevaka sa titobu sara na leqa—e yaco ki na tamata yadudua ena lewe ni matavuvale se vakailesilesi ni matanitu, iliuliu ni bisinisi, dauniitukutuku rogo, dauqito rogo—ka yacova sara na vale sa baleti ira na tamata lewenivanua rakorako, meda sa qai biuta cake e dua na ivakatakilakila, “E sega ni dua e tiko eke.”3
Se da dawai se vakawati, gone se qase, me da veitalanoa mada vakalailai me baleta na ivakarau me da qarauni keda kina mai na veitemaki, se sala cava ga ena muria mai. Ena sega beka ni rawa ni da walia kece na leqa eda dau sotava, ia me da veitalanoataka eso na ka eda rawa ni cakava yadua.
-
Me taumada, tekivu ena nomu wasei iko tani mai vei ira na tamata, iyaya kei na veika e rawa ni vakaleqai iko. Me vaka era kila o ira era valuta tiko na alakaolo, ena veivakaleqai na idre ni veivolekati. Sa vakakina ena veika ni bula savasava. Me vakataki Josefa ena matai wati Potifa,4 dro tani—dro tani sara vakayawa mai na veika se mai vei koya e via temaki iko. Ka yalovinaka, ni da drotani mai na vanua ni veitemaki, kakua ni vakatakila na vanua o lako kina.
-
Mo kila ni o ira era vesuki tu ena ivesu ni itovo veivakarusai se veivakatotogani era na gadreva vakalevu me ra vukei mai na nodra vukei ira rawa, ka na rawa ni oka kina o iko. Vakasaqara na veivuke o ya, ka marautaka. Vosa vei nomu bisopi. Vakamuria na nona ivakasala. Kerea na veimasulaki ni matabete. Vakayagataka na Veiqaravi ni Matavuvale ni Lotu se vakasaqara eso tale na veivuke torocake e veiganiti. Mo masulaka tikoga. Kerei ira na agilosi me ra vukei iko.
-
Na qarauni ni kompiuta kei na nomu rawa ni valuta na gagano, mo dau nanuma tiko ni vakatulewa ga ka rawa ni na dei sa ikoya na noda vakatulewa ga vakaikeda. Me vakalevu na nomu vakatulewataka vakamatau na veika lalai sara e dau yaco mai me bolei iko. Kevaka o sarava e dua na ka ca ena TV, bokoca. Ke vakatani e dua na iyaloyalo yavala, lako tani. Kevaka sa toso cake tiko e dua na veimaliwai, tagutuva. E vuqa vei ira na veivakauqeti vakaoqo era na sega toka ni dua na ca dina, ia sa rawa me na vakaleqa na noda vakatulewa, vakamalumalumutaka na noda bula vakayalo, ka veimuataki yani ki na dua na ka ca. E dua na ivosavosa makawa e tukuna ni ilakolako ni dua na udolu na maile e tekivu ena imatai ni kalawa,5 qarauna na nomu ikalawa.
-
Me vakataki ira na daubutako ena bogi, na vakanananu cala ena rawa me via curuma na noda vakasama. Ia e sega ni gadrevi meda dolavi keda tu, vagunutitaki ira vata kei na keke, ka tukuna vei ira na vanua e tiko kina na iyau talei! (E sega ga ni dodonu mo vagunutitaki ira.) Comolaki ira na tamata ca i tuba! Vakaisosomitaka na vakasama vakasisila ena veika ni inuinui kei na vakananau rekitaki, raitayaloyalotaki ira era lomani iko ka na kavoro na yalodra ke o biuti ira sobu. E sivia e dua na tamata sa vakabulai mai na ivalavala ca se veika lialia ena vakasamataki ni tinadra, watidra se luvena era waraki koya tiko mai vale. Se cava ga na ka o vakasamataka tiko, mo vakadeitaka ni ko a gadreva e lomamu “ena veisureti duadua ga.” Me vaka e tukuna e dua na daunivucu makawa, me nomu iulubale ga na yalomu.6
-
Wereca ka tikoga ena vanua e tiko kina na Yalo ni Turaga. Me ra oka kina na nomuni veivale se rumu, me na tiko kina na veiiyaya, ivakatagi kei na ivola o sa taukena. Kevaka o sa vakaedaumeni, gole ki na valetabu vakawasoma ena veigauna ga e rawa. Mo nanuma tiko na valetabu ena vakavuna mo ni “vakaiyaragitaki [mai vua na Kalou], … [biuta na nona] iserau … [mo ni] vakasinaiti [kina] ka [soli ira na Nona] agilosi … me ra vakatawai [kemuni].7 Ni ko biubiu mai valetabu nanuma tiko na ivakatakilakila o sa vakatikora vei iko, me kakua sara ni biu vakatikitiki se guilecavi.
E vuqa sara na tamata era vakaleqai tu era dau laki tagi e muri, “Na cava beka au a vakasamataka tu?” Ia, se cava ga na veika era a nanuma tu, era a sega ni nanumi Karisito tiko. Ia ni da lewe tiko ni Nona Lotu, eda yalataka ena vei-Sigatabu ni noda bula meda vakatikora vei keda na Yacana ka yalataka meda “daunanumi koya.”8 Io, meda vagumatuataka cake na noda nanumi Koya, ni a “colata ko koya na noda rarawa, ka sa colata na rarawa ni lomada … [ka] sa qaqi ena vuku ni noda caka cala; … ia na we ni kena kuita eda sa vakabulai kina,”9 Sa dina sara ni na dusimaka na noda cakacaka ena kena cecere ke da nanuma tiko ni veigauna kece eda caka cala kina eda sega walega ni vakamavoataki ira eda lomana ia eda sa vakamavoataki Koya talega sa dau lomani keda vakalevu. Ia ke da caka cala, se cava ga na bibi ni cala o ya, eda na rawa ni vakabulai mai vua na tamata vakaturaga vata ga o ya, sai Koya sa soli vua na yaca duadua ga e soli e ruku ni lomalagi me rawa ni vakabulai kina na tagane kei na yalewa kecega.10 Ni da vorata rawa tiko na noda caka cala ka cukiraki na yaloda ena mosi dina, me da sa qai voqataka kina na domoi Alama sa veivutuni ena nona masu ni veisau ni bula, “Oi kemuni Jisu na Luve ni Kalou, ni lomani au mai.”11
Kemuni na taciqu kei na ganequ, au lomani kemuni. E lomani kemuni o Peresitedi Monson kei iratou na Veitacini. E ka bibi sara, ni lomani kemuni o Tamamuni mai Lomalagi. Au a tovolea meu vosa nikua baleta na loloma—dina, loloma vakaidina, ka doka, kei na kena ivakaraitaki dina ena veimaliwai vakatamata e savasava sa bau kilai rawa; na kena vakalou ena kedrau maliwa e dua na tagane kei na yalewa veiwatini kei na matavuvale sa bulia kina na loloma. Au a tovolea meu vosa ena kena matanataki na loloma veivueti, na loloma cecere vakatamata yadua, e yaco mai vei keda ena loloma vakalou nei Karisito Vakaikoya. E dodonu talega vei au meu tukuni el diablo rawa kina, o koya na meca butobuto, na tama ni lasu kei na dodomo butobuto, ena cakava na ka kecega e rawata rawa me vakatanitaka na loloma dina, me vakabutobutotaka ka vakacacana na loloma dina ena gauna ga e sotava kina. Au sa tukuna oti na nona gadreva tu o koya me vakarusai keda ke rawata rawa.
Ni da sotava na veitemaki vakaoqo ena noda gauna me da sa qai vakaraitaka, me vaka a sotava na cauravou o Nifai: “[Au sa] kakua tale ni soli [au] vua na [noqu] meca.”12 Sa rawa me da vorati koya na tevoro. Kevaka me da sa vinakata vakaidina ka vakatitobu sara, sa rawa me na vakarusa na meca oqori na kaukauwa veivueti ni Turaga o Jisu Karisito. Me kena ikuri, au sa yalataka vei kemuni ni rarama ni Nona kosipeli tawamudu ena rawa ka ena yaco tikoga me ramase tale mai ena vanua ko ni a rerevaka ni a luluqa tu kina na bula, ka butobuto sara. Me sa qai noda na reki ni noda yalodina e cecere sara ni sa daumaka e yaloda ni da maroroya tiko na noda loloma kei na noda vakawati, noda itikotiko kei na yaloda, ena kena savasava e gadrevi kina e, sa noqu masu ena yaca i Jisu Karisito, emeni.