“Sai Kemudou na Ligaqu”
Ni da sa tisaipeli i Jisu Karisito, eda sa kacivi meda veitokoni ka veivakabulai ka kakua ni veivakacacani.
E tukuni ena dua na italanoa, ni gauna a boloraki kina ena gasau- kuro e dua na siti ena iKarua ni iValu Levu, a vakacacani sara kina vakaca e dua na ivakatakarakara levu kei Jisu Karisito. Ni ra sa raica na taukei e kea ni sa davo vata tu kei na veika vakacacani na vakatakarakara oqo, era sa tagi baleta ni o ya e dua na ivakatakilakila ni nodra vakabauta ni sa tiko vata kei ira na Kalou.
Era vakavinakataka rawa na kenadau eso na tiki ni ivakatakarakara oqo, ia na ligana sa vakacacani sara vakaca ka sega ni rawa me vakalesui kina kena ituvaki taumada. Eso era kaya me saumi e dua na dausivisivi me cakava vou na ligana, ia eso era vinakata me sa rauta ga o ya—me ivakananumi tudei ni vakacaca ni ivalu. Sa yaco ga kina, me sa sega tu na liga ni ivakatakarakara o ya. Ia, era a kuria tale na tamata e kea e dua na ka ena boto ni ivakatakarakara, era a ceuta kina na malanivosa totaka oqo: “Sai kemudou na ligaqu.”
Eda sa Liga i Karisito
E tiko ena italanoa oqo e dua na ivakavuvuli bibi. Niu dau vakananuma na iVakabula, au dau raitayaloyalotaki Koya ni dodoka tu yani na ligana, me veivakacegui, veivakabulai, veivakalougatataki, ka loloma. E dau veivosaki vata—ka sega ni vosa yani me raici ira sobu na tamata. E dau lomani ira sa yalomalumalumu ka yalobibivoro ka lako vata tiko kei ira, qaravi ira ka solia vei ira na inuinui kei na veivakabulai.
Oqori na veika e a cakava ena Nona a mai bula vakatamata e vuravura; oqori na veika ena mai cakava o Koya ke tiko vata kei keda nikua; ka sa dodonu talega meda cakava tiko na Nona tisaipeli kei na lewenilotu i Jisu Karisito ni Yalododonu Edaidai.
Ena mataka totoka ni Siganimate oqo, eda na vagolea na noda vakasama kei na yaloda Vua—na iNuinui kei Isireli ka Rarama kei Vuravura.
Ni da vakatotomuria na Nona ivakaraitaki uasivi duadua, sa rawa kina na ligada me Ligana; na matada na Matana; Yaloda me Yalona.
Sa Rawa me Veikaroni na Ligada
Au sa vakavinavinakataka vakalevu na nodra lomani ira tiko yani na tamata na lewe ni Lotu. Ni keimami rogoca na taucoko ni nomuni solibula kei na levu ni nomuni yalololoma, sa dua na ka na neimami vakavinavinaka kei na marau. Sai kemuni na rarama kei vuravura, ka sa kilai tu oqo na nomuni caka vinaka kei na yalololoma e vuravura taucoko.
E ka ni rarawa, ni so na gauna eda rogoca talega ni so na lewe ni Lotu era sa yalolailai ka yaco sara me ra sega tale ni lako mai ka vakaitavi ena soqoni ni Lotu, baleta ni ra nanuma ni sega ni veirauti kei ira.
Niu se gonetagane lailai, ni oti toka na ravuravu ni iKarua ni iValu Levu, sa tawasei ka vakacacani sara o Jamani. E vuqa na tamata era sa walokai ena viakana, tauvimate, ka mate sara. Au se nanuma tikoga oqo na kena vakau yani na kakana kei na isulu ni veivakacokotaki ka a vakauta yani na Lotu e Salt Lake City. Me yacova nikua, au se rawa ni vakila tikoga na iboi ni sulu, kei na kamica ni piji tawai tini.
Au vakabauta ni so era a lewena na Lotu baleta na veivuke era a taura ena gauna o ya. Eso na lewenilotu era a raici ira sobu na curuvou oqo. Era kacivi ira ena yaca vakatani eso: Büchsen Mormonen, se “Momani Tawai Tini.” Era dau vakalewai ira na lewenilotu vou oqo baleta ni ra vakabauta ni gauna ga era vukei oti kina ena nodra leqa, era na lutu tale.
E dina ni so era sa yali yani, e vuqa era tiko mai—era lako mai lotu, tovolea na kamica ni kosipeli, ka vakila na nodra veikaroni loloma na veitacini kei na veiganeni veikauwaitaki. Era sa kunea na “nodra vuvale.” Ia oqo, ni oti e tolu se va na itabatamata, e vuqa na matavuvale era sa vakamuria lesu na nodra ivolatukutuku ni lewe ni Lotu vei ira na curuvou oqo.
Au sa nuitaka ni da na kidavaka ka lomani ira taucoko na luve ni Kalou, oka kina o ira era na vakaisulu, irairai, vosa, se cakava na veika eso e duatani. E sega ni ka vinaka meda tabaki ira sobu na tani me vaka era lolovira. Ia, meda laveti ira ga era sa tu wavoliti keda. Meda dodoka yani na liga ni veikidavaki. Meda vakalougatataki ira na tacida kei na ganeda ena loma ni Lotu ena veiqaravi cecere ni veikauwaitaki vakamatatamata, yalololoma, kei na loloma cecere me ra na vakila, me yaco kina, me ra sa kunea na nodra vuvale dina.
Ni da dau temaki meda vakalelewa, meda vakananumi koya sara na iVakabula, ni sa “lomani ira na kai vuravura, sa solia kina na nona bula me rawa ni ra toro yani vua na tamata kecega… .
“[Ka] sa kaya ga: Dou lako mai vei au ko i kemudou kecega mai na iyalayala kei vuravura … [ni] sa solia vei ira na tamata kecega ka sega e dua sa vakatabui vua.”1
Niu dau wilika na ivolanikalou, e vaka ni o ira era dau vunauci vakaukauwa mai vua na iVakabula sai ira era dau dokadokai ira cake tiko baleta ga ni ra vutuniyau, kaukauwa, se nanuma ni ra sa yalododonu.
Ena dua na gauna a veivakavulici na iVakabula mai na vosa vakatautauvata ni rua na tagane rau a gole ki na valetabu me rau masu. A masu e dua vei rau, e Farisi daudokai vakalevu: “Na Kalou au vakamolimoli vei iko, niu sa sega ni vakataki ira na tamata eso, era sa daukovekove, era sa daubutako lo, era sa dauyalewa, se vakataki koya oqo na kumuna na ivakacavacava. Au sa lolo vakarua ena veiwiki; au sa solia na ikatini ni ka kecega au sa rawata.”
Na kena ikarua, sa dau cati vakalevu, sa “tu vakayawa ko koya na kumuna na ivakacavacava, [ka] sa sega ni via ta cake ki lomalagi, ia sa tavia na lomaserena, ka kaya, Kemuni na Kalou, lomani au mai, koi au na tamata ivalavala ca.”
A kaya kina o Jisu, “Au sa kaya vei kemudou, sa lako sobu ki na nona vale na tamata oqo ka sa vakadonui ia ko koya kadua sa segai.”2
Na ka dina, ni “sa ivalavala ca ko ira kecega na tamata, ka ra sega ni yacova na ka e vakarokorokotaki kina na Kalou.”3 Eda gadreva vakaidina na loloma vakalou. Ena iotioti ni siga ni da sa kacivi ki na itikotiko ni veilewai ni Kalou, eda na sega beka ni nuitaka tiko me vosoti na levu ni noda caka cala? Eda na sega beka ni gadreva na veikaroni ni iVakabula?
Sa ka dina ka dodonu beka ga meda solia yani vei ira na tani na veika eda dau gadreva dina tu.
Au sega ni tukuna meda laki ciqoma na ivalavala ca se me ulabaleta na raici ni veika butobuto, ena noda bula yadudua se ena vuravura. Ia, ena noda sasaga, eda dau veilecayaki ena ivalavala ca kei koya e cakava ka da dauvakalelewa sara vakatotolo ka vakatikina sara na noda yalololoma. Eda kila mai na ivakatakila vou ni “raica sa ka talei ena mata ni Kalou na tamata kecega.”4 Eda na sega ni kila vakalevu cake na talei ni dua na tamata mai na noda kila na levu ni vuravura oqo. Na tamata yadudua eda sotava era sa TAMATA DOKAI vua na Tamada Vakalomalagi. Na gauna eda kila kina oqo, eda sa na kila vakavinaka kina na sala meda veimaliwai kina kei ira na itokani raraba.
E dua na marama sa vakayabaki tu mai na nona vakatovolei kei na rarawa a kaya tagitagi vakaoqo, “Au sa qai kila oqo niu sa vaka e dua na noti 20 na dola makawa—sasanokinoki, kabasu, duka, vakacacani, ka mamavoavoa. Ia au se dua tikoga na noti 20 na dola. E tiko na kequ yaga. E dina ga niu sega ni rairai totoka, ka dina ga niu sa qase sara ka vakayagataki vakalevu, se 20 na dola tikoga na kequ yaga.”
Sa Rawa me Veivakacegui na Ligada
Ni sa tiko ena noda vakasama na ka oqo, meda dodoka yani na yaloda kei na ligada ena yalololoma vei ira na tani, ni tamata yadudua era sa lakova tiko na nodra salatu dredre. Ni da sa tisaipeli i Jisu Karisito, na noda iVakavuvuli eda sa kacivi meda veitokoni ka veivakabulai ka kakua ni veivakacacani. Eda sa vakaroti meda “tagi vata kei ira sa tagi” ka “vakacegui ira era sa gadreva tu na veivakacegui.”5
E sega ni kilikili vei keda na lotu Vakarisito meda nanuma ni sa dodonu me ra rarawa o ira era sa vakararawataki. Na Sigatabu ni Siganimate e siga vinaka meda nanuma kina na Nona lomasoli na iVakabula me vakataqara Vua na noda mosi kei na tauvimate kei na rarawa—kei keda talega e vaka me sa dodonu meda vakararawataki.6
Eda wilika ena ivola Na Vosa Vakaibalebale ni “sa loloma tiko ena veigauna kece na wekana na tamata, ka sa vaka na tacina ena gauna ni rarawa.”7 Meda veilomani tikoga ena veisiga. Ka meda dau tiko vata kei ira na tacida kei na ganeda ena veigauna ca.
Me Veiqaravi Na Ligada
E dua na itukuni makawa vaka-Jiu e baleti rau e rua na veitacini, o Abram kei Zimri, e tiko na nodrau were ka rau cakacaka tiko kina. Rau sa lewa me rau wase vakaveimama na gauna ni cakacaka kei na tatamusuki. Ena dua na bogi ni sa vakarau oti na tatamusuki, sa sega ni moce rawa o Zimri, ni vaka me sega toka ni dodonu vei Abram, ka tiko na watina kei na vitu na luvena tagane me vakani iratou, me qai veimama ga na ka e tamusuka, ia o koya, duadua ga me na kana, me qai levu na nona.
A vakaisulu o Zimri ka gole yani vakamalua ki na were, ka taura e dua na ikatolu ni nona tatamusuki ka laki biuta ki na ibinibini nei tacina. A lesu tale mai ka laki moce, ka yalo vakacegu ni sa cakava e dua na ka vinaka.
Ia, a sega talega ni moce rawa o Abram. A vakasamataki Zimri, na tacina vakaloloma ni o koya duadua ga ka sega tu na luvena tagane me vukei koya ena cakacaka. E sega ni dodonu me cakacaka vakaukauwa duadua tu ga o Zimri, me qai veimama walega na ka e tamusuka. E dina, e sega ni vinakata oqo na Kalou. A tu yani o Abram ka gole vakamalua ki na were, ka taura mai e dua na ikatolu ni nona tatamusuki ka laki biuta ki na ibinibini nei tacina lomani.
Ni sa mataka, rau sa gole yani na veitacini ki na were ka rau kurabui ni vaka se tautauvata toka ga na ivakarau ni ibinibini. Ena bogi o ya rau biuta na nodrau dui vale ka vakalutu lo yani na veitacini oqo me rau laki vakayacora tale na ka rau a dui cakava ena bogi yani e liu. Ia ena gauna oqo rau a qai sota bulabula kina, ia ni sa yaco oqo, rau sa tagi ka veimokomoko. Sa sega ni dua e vosa, ni sa vakasinaiti tu na lomadrau ena loloma kei na vakavinavinaka.8
Oqo na yalo ni yalololoma: meda lomani ira na tamata me vakataki keda,9 vakasaqara me ra marau, ka cakava vei ira na ka eda gadreva me ra cakava mai vei keda.10
Me Cakacakataki na Loloma Dina
Na loloma dina e cakacakataki. Sa rawa meda tukuna tiko na veilomani ena siga taucoko—eda rawa ni vola ivola se serekali baleta na loloma, lagata na kena vakacaucautaki, ka vunau me vakayaloqaqataka—ia kevaka meda qai sega ni cakacakataka, sa sega na betena na noda vosa ka sa vaka “na kaukamea sa rorogo, se na lali sa tataqiriqiri.”11
E sega ni tukuna wale tikoga na Karisito na loloma; a vakaraitaka ena veisiga ni Nona bula. A sega ni vakayawaki koya mai vei ira na lewevuqa. E dau tiko ena kedra maliwa, ka dodoliga yani o Jisu ki vua e dua. A vakabulai ira sa yali. A sega walega ni vakavulica e dua na kalasi baleta na dodoliga yani ena loloma ka lesi ira eso me ra laki cakava. A sega walega ni vakavuvulitaka ia a vakaraitaka talega vei keda na sala meda “vukei ira sa malumalumu, vakaukauwataka na liga sa wadamele, kei na duru sa malumalumu.”12
E kila tu na Karisito na sala me ra qaravi vakavinaka sara kina na tamata. Ni gauna e dodoliga yani kina na iVakabula, o ira e tara o Koya era sa laveti cake ka yaco me ra tamata qaqa, kaukauwa, ka vinaka cake.
Kevaka eda sa ligana, meda sa qai vakayacora beka?
Meda Loloma me Vaka a Vakayacora o Koya
Sa mai vakatakila na Turaga na veika uasivi meda vakaliuca ena noda bula, ena noda vuvale, noda tabanalevu, kei na nona itikotiko raraba, kei na noda matanitu ena Nona cavuta na loloma me vunau levu duadua ni “sa vu ni vunau taucoko kei ira na parofita na vunau oqo.”13 Sa rawa meda tugana voli vei keda ena veisiga na veika totoka ni bula oqo, na lawa, kei na veika yadua meda cakava; ia kevaka meda qai cakitaka na vunau levu duadua, eda sa calata na iusutu ni bula ka da sa vaka na o sa sega kina na wai, sa veikauyaki ena cagi, kei na vunikau sa sega na vuana.14
Kevaka eda sega ni lomana na Kalou na Tamada kei ira na wekada eda sa waqawaqa walega ni Nona Lotu—ka sega na lewena. Na cava na betena ni noda veivakavulici ke sega noda loloma? Na cava na betena na cakacaka ni kaulotu, valetabu, se welefea ke sega na loloma?
Na loloma ga a vakauqeta na Tamada Vakalomalagi me bulia na yaloda; sai koya oqo na vuna a gole kina na iVakabula ki na Were o Kecisemani me laki soli Koya me isau ni noda ivalavala ca. Na loloma sai koya na inaki cecere ni sala ni veivakabulai sa navuci tu; sai koya na ivurevure ni marau, na mataniwai veivakabulai vou tawamudu, ka vureniwai talei ni inuinui.
Ni da dodoliga yani ka kauwai na yaloda vei ira na tamata ena loloma sa Vakarisito, e yaco vei keda e dua na ka totoka. Na yaloda sara ga ena vakabulai, savasava sara, ka kaukauwa cake. Eda na bula marau cake, tiko vakacegu, ka vakarorogo vakalevu ki na domo lailai vinaka ni Yalo Tabu.
Mai na yaloqu kei na lomaqu taucoko au sa vakavinavinaka vua na Tamada Vakalomalagi ena vuku ni Nona loloma vei keda, na isolisoli ni Luvena, na ivakaraitaki i Jisu Karisito kei na Nona solibula tawa cala ka taucoko. Au reki kina niu kila ni sega ni mate na Karisito ia sa tucaketale mai na ibulubulu! E bula tiko o Koya ka tadu mai ki na vuravura oqo me mai vakalesuya na Nona lewa kei na kosipeli ki na tamata. Sa solia vei keda o Koya na ivakaraitaki uasivi duadua ni mataqali tagane kei na yalewa meda ucuya.
Ena Sigatabu ni Siga ni Mate oqo, kei na veisiga kecega, ni da vakananuma ena vakarokoroko kei na qoroqoro na Nona a karoni keda na iVakabula, vakacegui keda, ka vakabulai keda, meda sa qai vakadeitaka kina meda sa Ligana, mera vakila kina na tamata vei keda na Nona loloma veikaroni. Ena yaca i Jisu Karisito, emeni.