2010
Ko e Fakatupulaki ʻo e Fakaʻutoʻuta Leleí pea ʻIkai Loto Fakamaau ki he Niʻihi Kehé
Mē 2010


Ko e Fakatupulaki ʻo e Fakaʻutoʻuta Leleí pea ʻIkai Loto Fakamaau ki he Niʻihi Kehé

Ko e fakaʻutoʻuta leleí ʻoku ʻikai ngata ia ʻi he taimi ʻoku tau fie maʻu ai ke mahino kiate kitautolu ʻa e niʻihi kehé, ka ʻoku kau ai mo e taimi ʻoku tau fehangahangai ai mo e ngaahi fili te ne tataki kitautolu ke tau toe vāofi ange pe toe mamaʻo atu mei he Tamai Hēvaní.

ʻĪmisi
Elder Gregory A. Schwitzer

ʻOku tau moʻui ʻi ha māmani ʻoku lahi ai e ngaahi meʻa ʻoku hokó pea fie maʻu ai ke tau fai ha ngaahi fakamaau ʻoku faʻa faingataʻa. Ka kuo tuku mai ʻe he Fakamoʻuí ʻa e fekau “ ʻoua naʻa mou loto fakamāu” ki he niʻihi kehé.1 Te tau lava ʻo fakahoko fēfē ʻeni, pea kei fakaʻutoʻuta lelei ʻi ha māmani ʻoku fonu ʻi he kākaá mo e anga fulikivanú? Kuo pau ke tau fakaʻutoʻuta lelei ʻi he taimi ʻoku fai ai ha ngaahi fili mahuʻinga ʻi he tapa kotoa pē ʻo e moʻuí; hangē ko e fili kaungāmeʻá, kumi ʻo ha hoa taʻengatá, pe fili ha ngāue te ne fakaʻatā kita ke tauhi hoto fāmilí mo ngāue maʻá e ʻEikí. Neongo naʻe kole ʻe he Fakamoʻuí ke ʻoua naʻa tau loto fakamaau, ka ʻokú Ne ʻamanaki mai ke tau fakamaau totonu.

Ko e taimi lahi ʻoku tau faʻa vave maʻu pē ke fakamāuʻi e kakai kehé ʻo tupu ai ha liliu pe uesia hotau vā mo kinautolú. Ko e taimi lahi ʻoku faʻa hala e fakaʻutoʻutá pe fakamāú, ko e tōnounou ʻa e maʻuʻanga fakamatalá pe ko e ʻikai ke tau lava ʻo sio ʻo fakalaka atu ʻi he meʻa ʻoku ʻi muʻa ʻiate kitautolú.

Hangē ko ʻení, ʻoku faʻa fai e talanoa ki he taimi ne ʻaʻahi atu ai ʻa Sīsū ki he ʻapi ʻo Mele mo Maʻatá, he naʻá na nofo mo hona tuongaʻane ko Lāsalosí ʻi Pētani. Ko ha feituʻu naʻe lata ki ai ʻa e ʻEikí, ʻa ia naʻe lava ke Ne mālōlō mo fiefia ʻi he ʻātakai ʻo ha ʻapi angatonu. ʻI he taha ʻo ʻEne ngaahi ʻaʻahi ki honau ʻapí, ne femoʻuekina ʻa Maʻata hono teuteuʻi ʻo e meʻatokoní kae fili ʻa Mele ke tangutu ʻi he veʻe vaʻe ʻo e ʻEikí ʻo fanongo ki Heʻene ngaahi akonakí.

“Ka kuo femoʻuekina ʻa Maʻata ʻi he tauhi lahi, peá ne haʻu kiate ia, ʻo pehē, ʻEiki, ʻoku ʻikai te ke tokanga kuo liʻaki au ʻe hoku tokouá ke u ngāue toko taha pē? …

“Pea tala ʻe Sīsū, ʻo ne pehēange kiate ia, Maʻata, Maʻata, ʻokú ke femoʻuekina mo [hohaʻa ki] he ngaahi meʻa lahi:

“Ka ko e meʻa pē taha ʻoku ʻaongá: pea kuo fili ʻe Mele ʻa e meʻa leleí, ʻa ia ʻe ʻikai toʻo meiate ia.”2

ʻOku lahi ha ngaahi lēsoni he Sāpaté ʻoku akoʻi ai ʻa e talanoa ko ʻení, ʻo fakamatalaʻi ai ne siʻisiʻi ange ʻa e tui ʻa Maʻatá. Ka ʻoku ʻi ai ha talanoa ʻe taha ʻo e fefine lelei ko ʻeni ko Maʻatá, ʻa ia ʻokú ne ʻomi ha fakamatala loloto ange ki he mahino mo e fakamoʻoni ʻa e fefine ko ʻení. Naʻe hoko ʻeni ʻi he taimi naʻe aʻu atu ai ʻa e Fakamoʻuí ke fokotuʻu ʻa Lāsalosi mei he maté. ʻI he taimi ko ʻení ko Maʻata ia naʻe fakatōvave ke fakafetaulaki kia Sīsuú “ ʻi he taimi pē naʻá ne fanongo ai” ʻokú Ne aʻu angé. ʻI heʻene feʻiloaki mo Iá, naʻá ne talaange ʻokú ne “ ʻilo” “ko ia kotoa pē te [Ne] kolea ki he ʻOtuá, [ʻe foaki ʻe he ʻOtuá kiate [Ia].”

Ne vahevahe leva ʻe Kalaisi kia Maʻata ʻa e tokāteline maʻongoʻonga ʻo e toetuʻú ʻo ne pehē:

“Ko au ko e toetuʻu, mo e moʻui: ko ia ʻoku tui kiate aú, ka ne mate ia, ʻe moʻui pē ia:

“Pea ko ia ʻoku moʻui mo tui kiate aú, ʻe ʻikai ʻaupito mate ia. ʻOkú ke tui ki ai?”

Naʻá ne tali ʻaki ʻene fakamoʻoni mālohi ʻo pehē: “ ʻIo, ʻEiki: ʻoku ou tui ko e Kalaisí ʻa koe, ko e ʻAlo ʻo e ʻOtuá, ʻa ia naʻe totonu ke haʻu ki māmaní.”3

Kuo tuʻo fiha nai hono fakamaau halaʻi ʻo Maʻata ʻo taku ko ha tokotaha ʻoku tokanga ange ki hono fakahoko ʻo e ngāue fakaʻapí kae ʻikai ko ia ʻo e Laumālié. Kaekehe, naʻe hā mahinongofua ʻa e loloto ʻo ʻene mahinó mo ʻene tuí ʻi heʻene fakamoʻoni ʻi he faingataʻa ne fehangahangai mo ia ʻi he mate hono tuongaʻané.

ʻOku tokolahi ha kau fafine kuo nau fanongoa e talanoa ʻuluakí pea nau fakakaukau pe ʻoku nau hangē nai ko Melé pe ko Maʻatá, ka ko e moʻoní ʻoku ʻi hono ʻiloʻi kānokato ʻo e tokotaha ko iá mo hono fakaʻaongaʻi ʻo e fakamaau leleí. ʻI heʻetau ʻilo ʻo toe lahi ange fekauʻaki mo Maʻatá, ʻoku tau ʻilo ai ko e tokotaha ia naʻe loloto ʻaupito ʻene moʻui fakalaumālié, ʻa ia naʻe loto-lahi mo loto-toʻa ʻi heʻene fakamoʻoni fekauʻaki mo e misiona ʻa e Fakamoʻuí pea mo Hono ivi fakalangi ke mapuleʻi ʻa e moʻuí mo e maté. ʻI hono fakamaau halaʻi ʻo Maʻatá ʻoku taʻofi ai ʻa ʻetau ʻilo fekauʻaki mo e natula moʻoni ʻo e fefine maʻongoʻonga ko ʻení.

Ko ha talanoa pē ʻeni kiate au, ʻi heʻeku hoko ko e toketā kei siʻí naʻá ku ako ai ha lēsoni maʻongoʻonga ʻo fekauʻaki mo hono fakaʻutoʻuta vave ʻo ha meʻa pea ʻi ha vahaʻa taimi nounou. ʻI heʻeku ngāue tuʻuapō ʻi he tafaʻaki tokoni fakavavevavé ʻi ha pō ʻe taha ne hū ange ha tangata kei siʻi mo hono uaifí koeʻuhí ne felāngaaki lahi e sino hono uaifí. Naʻe faingofua ke tala mei hona valá mo e ʻikai ke na maʻá naʻá na moʻui faingataʻaʻia. Ne moveuveu pea loloa ʻa e ʻulu ʻo e tangatá ni. Ne fuoloa hono taʻe fō hona valá pea naʻe hā pē ʻi hona fofongá fakatouʻosi ʻa ʻena moʻui faingataʻaʻiá.

Hili hono fakahoko ʻo e siví, naʻá ku tangutu hifo ʻo fakamatala ki he tangatá ʻa e palopalemá mo e faitoʻo ne fie maʻu ke fakahokó. Ne sio mai ʻa e tangatá ni kiate au pea mahinongofua ʻa e loloto ʻo ʻene ʻofá ʻa ia ʻoku tātāitaha haʻate sio ai, peá ne fehuʻi mai ʻaki ʻa e kotoa ʻo e ʻofa ʻa ha husepāniti manavaʻofa, “Toketā, ʻe sai pē hoku uaifi ʻofaʻangá?” ʻI he mōmeniti ko iá, naʻá ku ongoʻi ʻa e fakamoʻoni ʻa e Laumālié ko e tangatá ni ko e foha ʻo e ʻOtuá, peá u mātā ʻi hono fofongá ʻa e fofonga ʻo e Fakamoʻuí. Ne hoʻata moʻoni mei he tangatá ni ʻa e ʻofa ki he tokotaha kehé ka naʻá ku maʻu hala ki ai. Ko ha lēsoni ʻeni he ʻikai toe ngalo ʻi heʻeku moʻuí.

Ko e fakaʻutoʻuta leleí ʻoku ʻikai ngata pē hono fie maʻu iá kae mahino kiate kitautolu ʻa e niʻihi kehé, ka ʻoku kau ai mo e taimi ʻoku tau faʻa fehangahangai ai mo e ngaahi fili te ne tataki kitautolu ke tau toe vāofi ange pe toe mamaʻo atu mei he Tamai Hēvaní. ʻI heʻeku toe vakai ki he anga ʻo ʻeku moʻui fakatāutahá, ʻoku ou ʻilo ai ha ngaahi taimi ne mei liliu ai e taumuʻa ʻo e moʻuí, ʻo fakatefito ʻi ha fakaʻutoʻuta taʻefakapotopoto naʻá ne mei tataki au ke mamaʻo mei he feituʻu ne finangalo ʻa e ʻEikí ke u ʻi aí—ngaahi fili hangē ko e fakakaukau pe te u faʻu nai hoku fāmilí lolotonga ʻeku kei ako [toketaá], mālohi ʻi he siasí ʻi he tapa kotoa pē ʻo e ongoongoleleí, totongi ʻo e vahehongofulú mo e ngaahi foakí ʻi he taimi ʻoku mātuʻaki nounou fakapaʻanga aí, pea mo hono tali ʻo e ngaahi uiuiʻí ʻi he ngaahi taimi faingataʻá, ʻa ia ne tokoni ke toe mahino lahi ange kiate au ʻa e feilaulaú. ʻOku lahi e ngaahi tāpuaki ʻo e moʻuí ʻoku mole koeʻuhí ko ha ngaahi fakaʻutoʻuta fakaemāmani naʻe fakahoko, kae ʻosi angé ko e meʻa naʻe fie maʻú ko ha fili fakalaumālie.

ʻOku ʻi ai ha ngaahi ʻulungāanga lahi ʻo ha kakai kuo nau fakatupulaki ʻa e fakaʻutoʻuta leleí. Te u fokotuʻu atu ha ngaahi founga ʻe fā ke fakatupulakiʻaki ʻa e fakaʻutoʻuta ko iá ʻi he taimi ʻoku fakahoko ai ha ngaahi fili mahuʻingá.

ʻUluakí, fokotuʻutuʻu hoʻo ngaahi tuʻunga ʻulungāanga fakatāutahá ke fenāpasi mo e ongoongolelei ʻo Sīsū Kalaisí. ʻE ʻikai lava ha taha ʻo fakaʻutoʻuta lelei taʻe te ne fakaʻaongaʻi ʻa e ongoongolelei ʻo Sīsū Kalaisí. ʻOku ʻi ai ha lekooti lōloa mo ola lelei ʻo e ongoongoleleí ʻi hono tākiekina ʻo e kakaí ki he fiefiá. ʻOku hanga ʻe he ngaahi fakakaukau ʻe niʻihi ʻo e māmaní ʻo ngaohi e tangatá ke nau hēhē holo pē ko e feinga ke fakaʻuhingaʻi honau ngaahi tuʻunga ʻulungāanga pē ʻo kinautolú. Koeʻuhí ko e ngaahi meʻá ni ʻoku tau fanongo ai ki he ngaahi kananga hangē ko e “tōʻonga moʻui fakaonopōní ia.” ʻOku natula kākā ʻa e kananga ko ʻení. Ko e ngaahi tuʻunga ʻulungāanga ʻo e moʻuí ʻoku taʻengata pea kuo teʻeki ke liliu ia; pea ʻoku ʻikai totonu ke tau feinga ke fekumi ki hano ngaahi fakaʻuhinga foʻou. ʻOku hiki ʻa e ngaahi tuʻunga ʻulungāanga ko ʻení maʻá e toʻu tupú, ʻi he tohitufa “Ki Hono Fakamālohia ʻo e Toʻu Tupú.” Ko e ngaahi tuʻunga ʻulungāanga ko ʻení ʻoku mahinongofua ʻa ʻene fenāpasi mo e ongoongolelei ʻo Sīsū Kalaisí pea ʻoku fakataumuʻa ia ke hokohoko atu ʻi hoʻomou matuʻotuʻa angé. Mahalo naʻa ko ha meʻa lelei ia maʻatautolu kakai lalahí ke tau ako mo moʻui ʻaki ʻa e kiʻi tohitufa ko ʻení.

Uá, fakafanongo ki he ngaahi pōpoaki ʻa e pālofita moʻuí. Ko e ngaahi fakaʻutoʻuta fakapaʻanga taʻefakapotopoto ʻe fiha naʻa tau mei kalofi kapau naʻa tau fakafanongo ki he ngaahi pōpoaki ne fakafou mai ʻi he kau pālofitá ʻi he ngaahi taʻu lahi fekauʻaki mo e fakaʻehiʻehi mei he fakamahamahaló kae muimui ʻi ha palani patiseti lelei koeʻuhí ke ʻoua naʻa tau pōpula ki he fakamoʻuá? Ko e nofo mali ʻe fiha ne mei fakahaofi ʻo kapau naʻe fakaʻaongaʻi ʻa e fakaʻutoʻuta leleí ke fakaʻehiʻehi ai mei he mītia ʻokú ne tataki kita ki he maʻunimā ʻe he ponokalafí mo e loto-laveá? Ko e konifelenisi lahi mo e makasini kotoa pē ʻa e Siasí, ʻoku maʻu ai ʻa e pōpoaki ʻa e kau pālofitá, ʻa ia ka fakaʻaongaʻi, te ne tataki kitautolu ke tau fai ʻa e fakaʻutoʻuta leleí. ʻI he taimi ʻoku tau fakasītuʻaʻi ai iá, ʻoku ʻikai ke toe ʻi ai haʻatau faʻahinga fakaʻuhinga lelei ki ai.

Tolú, tanumaki mo e Laumālie Māʻoniʻoní ha feohi ʻo e fakafanongó. ʻOku foaki kiate kitautolu ʻa e meʻafoaki ʻo e Laumālie Māʻoniʻoní hili hotau papitaisó, ka ʻoku tau faʻa liʻaki ia ʻo ʻikai fakaʻaongaʻi pea ngalo ʻiate kitautolu te Ne tokoniʻi kitautolu ʻi he ngaahi fili mahuʻinga ʻo ʻetau moʻuí. Naʻe foaki mai ʻe he ʻEikí ʻa e meʻafoakí ni mo e ʻilo te tau fehangahangai mo ha ngaahi fili faingataʻa ʻi he moʻuí. ʻOku mahuʻinga fau ʻa e fakafanongo ki he leʻo ko ʻení ʻi hono fakatupulaki ʻo e fakaʻutoʻuta leleí. Ko e fakafanongó ʻoku faʻa fie maʻu ki ai ha ʻātakai fakalongolongo ʻe lava ai ke tau fakalaulauloto mo fakafanongo ki he kihiʻi leʻo siʻí. Ko e ʻātakai nonga ko ʻení ki loto mo tuʻa fakatouʻosi. Ko ia ai, ʻoku mahulu hake ia ʻi hono tamateʻi ʻo e ngaahi fasi ʻo e māmaní pe ko e longoaʻa ʻo e mītiá; ka ʻoku kau ai foki mo hono tamateʻi ʻo ngaahi hohaʻa ʻo e angahalá ʻa ia ʻoku ʻi hotau lotó. Te ne fakaʻatā leva ʻa e fetuʻutaki mo e Laumālié, ʻa ia ʻoku fuʻu fie maʻu lahi ʻaupito.

Naʻe folofola ʻa Kalaisi: “ ʻOku ou tuku ʻa e melinó kiate kimoutolu, ko ʻeku melinó ʻoku ou foaki kiate kimoutolu: ʻoku ʻikai hangē ko e foaki ʻa māmaní, ʻa ʻeku foaki kiate kimoutolú. ʻOua naʻa mamahi homou lotó, pea ʻoua naʻa manavahē ia.”4 Ko e melino ʻoku haʻu mei he fakafanongo ki he Laumālie Māʻoniʻoní, ʻokú ne toʻo atu e manavahē ʻo e fakahoko ʻo ha fakaʻutoʻuta ʻoku ʻikai ke sai ʻi he moʻuí.

Fā, tauhi e ngaahi fekaú. Ko e loto-vilitaki ke tauhi e ngaahi fekau ʻa e ʻOtuá ʻokú ne fakaʻatā mai kiate kitautolu ha ngaahi tāpuaki lahi. Ko e Tohi ʻa Molomoná, ʻo toe tānaki atu ki heʻene hoko ko e toe fakamoʻoni ʻe taha ʻo Sīsū Kalaisí, ko ha tohi ia fekauʻaki mo e ngaahi ola ʻo e tauhi pe taʻe tauhi ʻo e ngaahi fekaú. Naʻe folofola ʻa e ʻEikí kia Nīfai ʻi he vahe hono ua ʻo ʻene ʻuluaki tohí, “Pea fakatatau ki hoʻo tauhi ʻeku ngaahi fekaú, te ke tuʻumālie.”5

Ne toutou fakaongo mai e talaʻofa ko ʻení ʻe he meimei kotoa ʻo e kau palōfita maʻongoʻonga ʻi he Tohi ʻa Molomoná. ʻOku hiki leva ha lekooti ʻo ha hisitōlia ʻo ha taʻu ʻe tahaafe ʻa ia ʻokú ne fakamoʻoni ko e ngaahi meʻá ni ʻoku moʻoni. Pea ko e pōpoaki tatau pē ʻoku fakaʻaongaʻi kiate kitautolu ʻi he ʻaho ní. Ko e fakaʻutoʻuta mo e loto-fakamaau leleí ʻoku ako mo fakahoko lelei taha ia ʻi he ʻātakai ʻo e ʻEikí ʻa ia kuó Ne fokotuʻu hono fakangatangatá ʻaki hono foaki mai ʻo e ngaahi fekaú.

ʻOku ou fakamoʻoni ko e taimi ʻoku tau fehangahangai ai mo e ngaahi faingataʻá pea muimui ki he ngaahi fakahinohino ko ʻení, te tau lava ʻo ʻiloʻi e founga ke fai ʻaki ʻetau fakamāú mo e fakaʻutoʻutá. ʻI he huafa ʻo Sīsū Kalaisí, ʻēmeni.

MAʻUʻANGA FAKAMATALA

  1. Mātiu 7:1, Vakai foki, Mātiu 7:1 futinouti a; mei he Liliu ʻa Siosefa Sāmitá, ʻa ia ne fekau ai ʻe he Fakamoʻuí ke “ ʻoua naʻa fakamaau taʻe-totonu.”

  2. Luke 10:40–42.

  3. Vakai, Sione 11:20–27.

  4. Sione 14:27.

  5. 1 Nīfai 2:20.

Paaki