Jerbal in Karejar in Kajim̧we
Jān Elder Jeffrey R. Holland
Jān Doulul eo an Jon̄oulruo Rijilōk ro
Ij kam̧ool kōn aenōm̧m̧an eo an jetōb me kajim̧we eo ippān Anij im n̄an doon enaaj bōktok eļan̄n̄e jej ettā im peran n̄an kappukōte.
Eprōļ eo ļo̧k, ke Būreejtōn Russell M. Nelson eaar kwaļo̧k kadkad in ļōmņak eo kōn jerbal in karejar, eaar kwaļo̧k bwe eaar juon wāween n̄an kōjparok kien ko reļļap n̄an iakwe Anij im iakwe doon.1 Kōm, āinwōt opija ro an Kabun̄ in, ilo ejjeļo̧k ņojak nōbar im kōjeraam̧m̧an kom̧ kōn uwaak eo ekanooj em̧m̧an kom̧ kar jino kōn menin. Kōmij kam̧m̧oolol kom̧ kōn ami ļoor rikanaan eo ad ejitōn bōro ilo kijejeto in aiboojoj im kwaļo̧k bwe kom̧ kar jab kōttar n̄an elōn̄ļo̧k naan in kōmeļeļe ko. Ilo ami jab kōttar. Jino ami jipan̄ ro rej pād ilo aikuj. Kom̧in jab eppejo̧rjor im ļōmņak ta kain jerbal in jipan̄ eo kom̧ij kar aikuj in kōm̧m̧ane. Eļan̄n̄e jej ļoor pedped ko m̧oktata me kar katakin kōj, pād wōt ippān kii ko an priesthood, im pukōt Jetōb Kwojarjar eo n̄an tōl kōj, jejjab maron̄ likjab.
Kiiō jibbon̄ ikōņaan kōnono kōn juon m̧ōttan an juon make eļapļo̧k an jerbal in karejar me ejjab kōn ijjitōn̄, ejjab pād ilo juon intōrpiu likūt ilo kōļōnta, im ejjab riboote n̄an ritōl ro ak n̄an Anij. In kwaļo̧k juon waanjon̄ak eļem waan im jej uwaan kōn kain jerbal in karejar jab in.
Grant Morrell Bowen eaar juon eo ekūtarre jerbal, ļeo pālele im baba eo ewujepļo̧k eo, āinwōt elōn̄ ro raar mour jān jikin kallib eo an, eaar kanooj apan̄ ikkijien jāān ke jikin kallib piteto ijo pād ie eaar jab kwaļo̧k eļap. E im lio pāleen, Norma, raar bar bōk juon jerbal, āliktata kar em̧m̧akūt n̄an bar juon bukwōn, im kar jino kōm̧m̧an ebwe jāān n̄an kakke n̄an aikuj ko aer bar juon alen. Ijowōt ke, ilo juon jekjek ejerata, Būratōr Bowen eaar kanooj in metak ke, ilo juon iien intōrpiu an peba in mālim n̄an deļo̧n̄e tampeļ eo, bisop eo eaar bwe an jab tōmak kean̄ eo an Morrell bwe eaar juon eo edipio an kōļļā juon m̧ōttan jon̄oul.
Ijjab jeļā ewi wōt iaan em̧m̧aan rein eļapļo̧k an jejjet meļeļe ko an raan eo, bōtaab ijeļā Jejtōr Bowen eaar diwōjļo̧k jān intōrpiu eo kōn peba in mālim an tampeļ eo an kar kōkāāle, ilo an Būratōr Bowen diwōjļo̧k kōn juon illu jon̄an ekar bōkļo̧k e ettoļo̧k jān Kabun̄ in ium̧win 15 iiō ko.
Mekarta wōn eo eaar jim̧we kōn juon m̧ōttan jon̄oul eo, ealikkar jim̧or Morrell im bisop eo raar meļo̧kļo̧k kean̄ eo an Rilo̧mo̧o̧r eo n̄an “jarōbm̧ōkaj im medek ri kōjdate”2 im kapilōk eo an Paul bwe “aļ en jab tulo̧k ioon ami illu.”3 M̧ool eo in ej raar jab errā im aļ eo eaar tulo̧k ioon illu an Būratōr Bowen ium̧win raan ko, innām wiik ko, innām iiō ko, eo ekar kwaļo̧k em̧ool n̄an jibadbad eo an juon iaan rimāletlet ro an Rirom ro etto, eo eaar ba, “Illu, eļan̄n̄e jab dāpiji, eļapļo̧k an emakijkij an [kakkure] jān kōjorāān eo me ekalim̧otak.”4 Bōtaab kabwilōn̄lōn̄ eo an kajim̧we ej iien otemjej pād n̄an kōj, im jān iakwe n̄an baam̧le eo an im Kabun̄ in eaar jeļā bwe em̧ool, Morrell Bowen eaar bar jepļaaktok n̄an lukkuun niknik ilo Kabun̄ in. In jiron̄ kom̧ ilo tukadu in ekōjkan an kar waļo̧k.
Brad ļaddik eo nejin Būratōr Bowen ej juon m̧ōttan ļaddik ro nejim em̧m̧an im juon Eria Jiljilimjuonn̄oul ewujlepļo̧k jerbal ilo iturōk in Idaho. Brad eaar 11 iiō dettan ilo iien eo jekjek in ekar waļo̧k, im ium̧win 15 iiō ko eaar lale an wujlepļo̧k in kabun̄ eo an jemen eaar mājkunļo̧k, juon rikam̧ool n̄an tōprak ko renana waļo̧k n̄an baam̧le eo an kōnke illu ioon bōd meļeļe kōn juon m̧ōttan jon̄oul. Jet men raar aikuj in kōm̧m̧an. Kōn menin ke iien kakkije an Raan in Kam̧m̧oolol eaar epaaktok ilo 1977 eo, Brad, juon rijikuuļ 26 iiō dettan ilo Brigham Young University, lio pāleen, Valerie, im nin̄nin̄ ļaddik eo nejier ej kab ļotak, Mac, kar kanne waan ettōr eo waeer ejjab ļap wōņāān im, kōjekdo̧o̧n nana katu eo, raar kattōrļo̧k n̄an Billings, Montana. Ejjeļo̧k juon kūrāāj ilo jiņo ko rōutiej iturinļo̧k West Yellowstone kar maron̄ in kabōjrak baam̧le in jān aer kōm̧m̧nae jerbal in karejar eo aer ippān Būratōr Bowen Sr.
Ke raar itakļo̧k, Brad im jejtōr eo an Pam rekar kajjitōk kōn juon iien kōnono makeļo̧k ippān eo jemeer. “Kwaar juon baba eo em̧m̧an,” Brad eaar jino kōn jet en̄jake, “im iien otemjej kōm kar jeļā ewi jon̄an am̧ kar iakwe kōm. Bōtaab juon men ebōd, im eaar pād ium̧win juon tōre aitok. Kōnke kwaar metak juon alen, aolepān baam̧le in eaar metak ium̧win iiō ko. Jej jorrāān, im kwe wōt eo kwe komaron̄ kōm̧m̧ane. Jouj, jouj, ālkin aolepān iien in, kwoj ke m̧ōņōņō in maron̄ meļo̧kļo̧k bwe jekjek eo ejerata ippān bisop jab eo im komaron̄ ke bar tōl baam̧ļe in ilo gospel eo āinwōt am̧ kar kōm̧m̧ane m̧okta?”
Ekar wōr juon ikōn̄ jab kadikdik. Innām Būratōr Bowen ekar reilōn̄ļo̧k n̄an rein ruo, ajri ro nejin, ro raar di in diin im kanniōk in kanniōk in,5 im kar ba ilo lukkuun mera, “Aaet. Aaet, inaaj.”
M̧ōņōņō bōtaab bwilōn̄ jān uwaak eo kar jab kōtmene, Brad Bowen im baam̧le eo an raar lale an eo pāleer im jemeer etal n̄an bisop eo an kiiō kōn juon m̧wil kōn kōkōm̧anm̧an kōtaan n̄an kajim̧we men ko ilo mour eo an. Ilo juon uwaak eo em̧m̧an n̄an uwaake loļo̧k in eperan bōtaab lukkuun jab kōtmene, bisop eo, eo eaar leļo̧k karuwaiene ko elōn̄ alen n̄an Būratōr Bowen n̄an bar ro̧o̧lļo̧k, kar atbakwōj Morrell im kar atbakwōje wōt—atbakwōje ilo juon iien aitok, atbakwōje eaitok.
Ilo jejjo wōt wiik ko—ekar jab bōk iien aitok—Būratōr Bowen eaar lukkuun bōk kūņaan ilo m̧akūtkūt an Kabun̄ in im kar kōm̧m̧an bwe en erreo n̄an bar jepļaak n̄an tampeļ. Ejjab to eaar bōk kūr n̄an tōl juon branch 25 uwaan ej kajjieon̄ im kar eddōkļo̧k n̄an juon jarlepju emourur elōn̄ļo̧k jān 100 ro uwaan. Aolepān menin eaar waļo̧k enan̄in 50 iiō ko remootļo̧k, bōtaab aorōk eo an jerbal in karejar an juon nejin m̧aan im juon nejn kōrā akweļap n̄an eo jemeer make im bwe m̧ōņōņō eo an jemeer n̄an meļo̧kļo̧k im wōnm̧aanļo̧k kōjekdo̧o̧n jab wānōk ko an ro jet kar bōktok kōjeraam̧m̧an ko me rej itok wōt—in renaaj itok indeeo n̄an Bowen baam̧le.
Ro jeiū im jatū, Jisōs eaar kajjitōk bwe jen “mour ippān doon ilo iakwe”6 kōn “ejjeļo̧k akwāālel ko ilubwiljimi.”7 “Eo ewōr jetōb in jum̧ae ilo e ejjab jān Eō,” Eaar kakkōl Rinipai ro.8 Ilo m̧ool, n̄an juon jon̄ak eļap, kadkad eo ad n̄an Kraist enaaj kōmlet—ak dik tata jelet—jān kadkad eo ad n̄an doon.
“Elan̄n̄e kom̧ … kōņaan n̄an itok n̄an eō,” Ear ba, “keememej bwe eo jeiūm̧ im jatūm̧ ewōr jabdewōt ņae eok—
“Kwōn ilo̧k n̄an eo jeiūm̧ im jatūm̧, im m̧okta kajim̧we eok n̄an [e], innām itok n̄an eō kōn aolepān būruōm̧, im Inaaj bōk eok.”9
Em̧ool kajjojo iaad emaron̄ ba kōn elōn̄ kain jorrāān ko etto im būrom̧ōj ko im ememļo̧kjeņ ko rekemettak me ilo lukkuun in iien in rej kakkure aenōm̧m̧an eo ilo būruwōn juon ak baam̧le ak eo ituriid. Men̄e jaar kōm̧m̧ane metak jab eo ak ribōk metak eo, kinej ko raikuj in mo bwe mour jab eo en maron̄ jeraam̧m̧an in wōt āinwōt Anij eaar kōņaan bwe ren erom. Āinwōt m̧ōn̄ā ko ilo aiij bo̧o̧k eo ami me ajri ro jibūmi rej kanooj etali n̄an kom̧, emootļo̧k iien eo n̄an kom̧ n̄an jab joļo̧k jekpen ņae ko etto rejelet kom̧ im ro jet. Jouj im jab leļo̧k ami kajoor n̄an jabdewōt iaer ļo̧k n̄an jidik. Ejja āinwōt an Prospero kar ba n̄an Alanso eo ebūrom̧ōj ilo The Tempest eo, “Jejjab aikuj in būrom̧ōj kōn etto ilo an ejjeļo̧k un n̄an būrom̧ōj kaki ļo̧k n̄an jidik.”10
“Kom̧in kōtlo̧k im naaj kōtlo̧k kom̧,”11 Kraist eaar katakin ilo tōre ko an Kallim̧ur Ekāāl. Im ilo tōre eo ad: “N̄a, Irooj, Inaaj jeorļo̧k bōd an ro Inaaj jeorļo̧k aer bōd, ak jān kom̧ emennin aikuj bwe kom̧in jeorļo̧k an aolep armej bōd.”12 En̄in ej, mekarta, aorōk eo n̄an juon iaami ej en̄jake lukkuun en̄taan em̧ool n̄an kile ta eo Eaar jab ba. Eaar jab ba, “Kar jab kōm̧m̧an bwe kom̧in jab en̄jake metak eo em̧ool ak būrom̧ōj eo em̧ool jān en̄jake in kakkure ko kom̧ kar būki kōnke kōn ro jet.” Ak Eaar jab ba, “N̄an maron̄ lukkuun jeorļo̧k bōd, kom̧ij aikuj wōnm̧aanļo̧k wōt ilo juon jem̧jerā ekōmettak ak bar ro̧o̧l n̄an juon jekjek enana, ekakkure.” Bōtaab mekarta em̧ool kakkure ko rekanooj nana tata me remaron̄ itok n̄an kōj, jemaron̄ anjo̧ ioon metak eo ad n̄e wōt jej likūt need ilo iaļ eo an kōmour eo em̧ool. Iaļ jab in ej jeorļo̧k bōd eo kar etetal ie jān Jisōs Rinazareth eo, eo ej kūr kajjojo iaad, “Itok, im ļoor eō.”13
Ilo kain kūr rōt in n̄an erom̧ An rikaļoor im kajjieon̄ n̄an kōm̧m̧ane āinwōt An kar, Jisōs ej kajjitōk ippād n̄an erom kein jerbal ko kōn An jouj—n̄an erom “rikean̄ ro n̄an Kraist” ilo “jerbal in karejar an kajim̧we,” āinwōt an Paul kar kōmeļeļe kake n̄an Rikorint ro.14 Rikōmour an aolep kinej, E eo ej kajm̧we aolep bōd, ej kajjitōk ippād n̄an jerbal Ippān ilo jerbal eo epen an rikōm̧m̧an aenōm̧m̧an ilo juon laļ me ejjab maron̄ loe ilo bar jabdewōt wāween.
Kōn menin, āinwōt an Philipps Brooks kar je,“Kom̧ ro rej kōtļo̧k an jab meļeļe nana wōnm̧aanļo̧k wōt jān iiō n̄an iiō, meļeļe in n̄an ņa mejļan jekjek ko juon raan, kom̧ ro rej iakwelel wōt ilo juon jab errā kōnke kom̧ij jab maron̄ kālete kiiō ej raan eo n̄an kaarmejete utiej bōro eo ami im [ņa mejļā] er; kom̧ ro armej ro enana tam̧m̧ier rej eļļāļo̧k jān er ilo ami kōm̧m̧ani jerbal ko ami raan otemjej, jab kōnono n̄an er kōn jet ikdeelel rebwebwe … ; kom̧ ro kom̧ij kōtļo̧k bwe … rup bōro an [juon] kōn juon naan in kam̧m̧oolol ak jouj, eo meļeļe kom̧ij leļo̧k … juon raan, … ilo̧k ilo iien eo em̧ōkaj tata im kōm̧m̧ane men eo me kom̧ maron̄ jab bar wōr juon ami iien n̄an kōm̧m̧ane.”15
Ro jeiū im jatū jitōnbōro, ij kam̧ool bwe jeorļo̧k bōd im meļo̧kļo̧ki inepata ko, jān etto ak kāāl, ej juon m̧ōttan aorōk n̄an wōj eo an Pinmuur eo an Jisōs Kraist. Ij kam̧ool bwe kōm̧adm̧ōd eo ilo jetōb eļap tata emaron̄ itok wōt jān ad Rilo̧mo̧o̧r kwojarjar, E eo ej ekairir tok n̄an aikuj eo ad “kōn kemour ilo pein.”16 Jej kam̧m̧oolol E, im Jemedwōj Ilan̄ eo eaar jilkintok E, me ebar kōkāāl im bar ļotak, juon ilju jekļaj eo ejjeļo̧k an jān būrom̧ōj ko etto im bōd ko etto, rejjab wōt maron̄, ak em̧ōj aer kar kōļļā wōņaer kadede, ilo juon wōņāān eo ekōmettak kar kōkaļļeik jān bōtōktōk in Ļaam̧ eo eo eaar kōto̧o̧rļo̧k.
Kōn mālim eo an rijilōk kar letok n̄an eō jān Rilo̧mo̧o̧r eo an laļ, ij kam̧ool kōn aenōm̧m̧an an jetōb me kajim̧we eo ippān Anij im n̄an doon enaaj bōktok eļan̄n̄e jej ettā im peran n̄an kappukōte. “Kom̧in bōjrak jān aitwerōk juon ippān bar juon,” Rilo̧mo̧o̧r eo eaar akweļap.17 Eļan̄n̄e kom̧ jeļā kōn jorrāān eo etto, kōm̧adm̧ōde. Kea kōn doon ilo iakwe.
Ro m̧ōttan rejitōn bōro, ilo jerbal in karejar in kajim̧we eo ad jej aeran doon ie, ij kajjitōk ippād n̄an erom rikōm̧m̧an aenōm̧m̧an ro—n̄an iakwe aenōm̧m̧an, n̄an kōm̧m̧an aenōm̧m̧an, n̄an m̧ōņōņō kōn aenōm̧m̧an. Ij kōm̧m̧ane kajjitōk in ilo etan Irooj in Aenōm̧m̧an eo, eo ejeļā aolep men kōn erom “kinejnej ilo m̧weo im̧ōn ro [Jeran],”18 bōtaab eo ej lo kajoor eo n̄an jeorļo̧k bōd im meļo̧kļo̧k—im n̄an kōmour—im m̧ōņōņō. Kōn men jab in ij jar, kōn kom̧ im kōn n̄a, ilo etan Irooj Jisōs Kraist, amen.