Pagbuntog sa Sakit sa Pagkaadik

Ni Kevin Theriot, PhD

LDS Family Services

Ang pagsabut sa pagkaadik usa ka mahinungdanong lakang sa pagbuntog niini. Apan kinahanglan usab kitang mosalig sa Ginoo ug motuo nga makaayo Siya kanato.

Imahe

person falling into spiral

Mga paghulagway gikan sa Getty Images; mga icon pinaagi ni Augusto Zambonato

Kon ang usa ka tawo manlimbasug sa pagkaadik, importanting mahibaloan nga adunay paglaum. Adunay mga tawo matag adlaw sa tibuok kalibutan nga nakakaplag og kagawasan gikan sa butang o kinaiya nga nakaadik kanila. Magkinahanglan kini og nakatutok nga personal nga paningkamot, pagsabut sa mga elemento nga talagsaon kanila nga nakapalisud sa ilang pagbuntog sa pagkaadik, uban sa pagtuo nga ang Dios makadasig kanila sa ilang personal nga dalan padulong sa kagawasan.

Sa akong 38 ka tuig nga pagtabang sa mga tawo nga makabuntog sa pagkaadik, akong nakita nga ang atong pagsabut ug pagtambal sa pagkaadik miuswag sulod sa katuigan. Kusganon akong nagtuo nga kini nga pag-uswag mopadayon sa mga tuig nga moabut. Samtang kadtong nagtuon sa mga syensya sa pagkaadik nag-atubang og lisud nga mga pangutana, mopadayon kita sa paghimo og positibo nga mga kalamboan. Busa ang impormasyon nga gipresentar dinhi gibase sa unsay atong nahibaloan karon, uban sa pagtuo nga ang dugang nga kahayag ug kahibalo padayon nga moabut sa umaabut.

Pagsabut sa Pagkaadik

Nasayud ko unsa ka sakit sa pagbati nga manlimbasug sa pagkaadik, apan ang unang lakang mao ang pagsabut mismo sa pagkaadik. Ania ang pipila ka mahinungdanong mga ideya nga makatabang sa pagsabut sa hilisgutan:

Ang pagkaadik magsugod sa unang pagkabantang ug moresulta sa pagkagumon. Bisan asa man ang usa ka tawo niini nga talay gikan sa pagkabantang ngadto sa pagkagumon, makagamit gihapon sila sa kabubut-on ug makahimo sa pagbuntog sa makaadik nga kinaiya.
Ang pagtawag sa usa ka tawo isip adik makadaut sa ilang malungtaron nga pag-uswag. Labi na kining tinuod sa sayo pa nga mga hugna sa kinaiya. Ang tawag nga “nagpaayo” makita nga mas makatabang. Sama kini sa pag-ingon, “Mipili ko nga mosalig sa Manluluwas ug sa Iyang Pag-ula aron mas mahisama Kaniya” kay sa, “Nahigot na ko sa sala hangtud sa kahangturan.”
Ang tanang pagkaadik adunay pipila ka mga bahin: biyolohikal (sinunod nga hiyas [genetics], dagan sa utok, ubp.), sikolohikal (pagtan-aw sa kaugalingon, mga kinaiya sa personalidad, kabudlay human sa dakong problema, ubp.), sosyal (mga ginikanan, mga higala, kultura, ubp.), ug espiritwal (relihiyusong mga binuhatan sa personal ug pamilya, ubp.). Ang kombinasyon sa matag usa niini nga mga bahin, ug ang tinagsa nga mga kakusog niini, kasagaran sama ka talagsaon sa indibidwal. Ang matag bahin tingali magkinahanglan og piho, tinagsa nga pagtagad sa tawo sa kinatibuk-an aron mapalingkawas ang ilang kaugalingon gikan sa negatibo nga kinaiya.

Imahe

components of addiction

Biyolohikal

Sikolohikal

Sosyal

Espiritwal

Mga Timaan sa Dalan padulong sa Pagkaadik

Ang mosunod mao ang mga timailhan nga ang indibidwal tingali anaa na sa dalan padulong sa pagkaanad, dayon sa pagkapugos, dayon sa pagkaadik:

Pagkalinga: Mahimo silang dili kaayo interesado sa himsog nga mga kalihokan samtang ang makadaut nga butang o kinaiya hinay-hinay nga midominar.
Nadugangan nga kahidlaw: Mag-anam ka dako ang ilang gusto.
Pagkasekreto: Mas magpanagana sila nga masayud ang uban sa ilang mga desisyon ug mga kinaiya.

Imahe
signs on the path to addiction
Paglimud: Ilang ilimud sa ilang kaugalingon ang nagkagrabe nila nga pagkaadik ug ilang tuohan ang kaugalingon nilang mga bakak.
Pagbiya [Withdrawal]: Kon hikawan sila sa makadaut nga butang o kinaiya, ang maayo nila nga pagbati sa kaugalingon mokunhod.
Pagbalik: Bisan pa sa ilang pagkaamgo sa negatibo nga epekto diha sa ilang kinabuhi, mobalik sila sa butang o kinaiya.

Imahe

signs on the path to addiction 2

Dugang pa, ang indibidwal sa kasagaran mao ang pinakabati nga tawo nga tukmang makahukom kon asa na siya diha sa ang-ang sa pagkaadik sa higayon nga magsugod na ang pagkaanad. Kon nagduda ka nga ang usa ka minahal anaa na sa dalan padulong sa pagkaadik, adunay daghang kapanguhaan nga anaa nga makatabang, sa inyong komunidad ingon man usab diha sa internet.

Pagpangita og Tambal

Ang responsibilidad alang sa kausaban anaa sa matag indibidwal. Samtang ang pamilya ug mga higala mahimong mosuporta, dili sila mahimong mobalda sa kabubut-on sa laing tawo. Kon ang indibidwal walay tinguha nga mag-usab, walay matang sa pagtambal ang magmalampuson.
Ang dalan padulong sa pagkaayo mahimong managlahi sa matag indibidwal. Tungod sa tagsa-tagsa ka mga kalig-on ug kahuyang sa upat ka talagsaong mga bahin nga nahisgutan na (biyolohikal, sikolohikal, sosyal, ug espiritwal), walay usa lang ka paagi sa pagtambal nga mosalir sa tanan. Ang personal nga pagtuon, pakigkonsulta sa mga eksperto, ug pasalig nga mopadayon hangtud nga makakita og solusyon sa katapusan mosangput sa kalampusan.
Samtang ang wala masulbad nga pagkaadik makaguba sa kinabuhi sa indibidwal, ang tanan nilang mga minahal negatibo usab nga maapektuhan. Kining mahigugmaon, tigsuporta nga mga tawo nagkinahanglan usab og suporta ug pag-amuma.

Samtang ang gahum sa Dios makatangtang niini nga hagit gikan sa naapektuhan nga mga indibidwal kon motugot sila Kaniya, Siya sa Iyang walay kinutuban nga kaalam adunay mga butang nga angay nilang makat-unan samtang maningkamot sila uban Kaniya padulong sa usa ka solusyon. Hapit tanan nga nakalingkawas gikan sa ilang pagkaadik makapamatuod sa pagkat-on nga nahitabo tungod sa ilang personal nga kadaugan batok sa ilang bisyo.

Imahe

offering love

Alang sa mga Sakop sa Pamilya ug mga Higala

Ang pagkaadik kinahanglang dili tan-awon isip usa ka moral nga kahuyang lamang apan isip komplikado nga hagit nga mahimong atubangon sa hapit tanan. Kon nakaila ka og tawo nga nanlimbasug sa pagkaadik, adunay daghang butang nga angay nimong ikonsiderar nga buhaton ug uban nga angay nimong ikonsiderar nga dili buhaton. Samtang ang mosunod nga mga sugyot dili kompleto nga lista ug maglahi-lahi depende sa piho nga sitwasyon, mahimo nimong ikonsiderar sa mainampuong paagi ang matag usa:

Ang gamay nga paningkamot sa pagpugong katumbas sa dakong paningkamot sa pagtambal. Makapangandam kon mapasidan-an! Dili igsapayan kon unsa ka madawaton ang imong minahal, sultihi ang uban sa imong sitwasyon. Kanunay nga mangutana ang mga tawo kanako kon unsay ilang isulti o unsaon nila kini sa pagsulti. Ang akong tubag kanunay nga, “Ang bisan unsa mas maayo kay sa wala!” Ang pagpakahilum maoy usa sa pinakabati nimong mahimo. Pag-ampo alang sa kaisug ug ideya; dayon ablihi ang imong baba ug sulti, bisan kon dili sila gusto nga maminaw.
Ang maayo nga sakop sa pamilya o higala moawhag ug motabang niadtong ilang gimahal sa paghimo og maayo nga mga pagpili. Sila usab mosanta ug dili mosuporta sa dili maayo nga mga pagpili.
Kini nga kasulatan naghatag sa gikinahanglang direksyon ngadto niadtong kansang mga minahal nagpadulong sa dalan sa pagkaadik: “Pagpanton sa tukma nga panahon uban ang tuman nga kahigpit, kon gidasig sa Espiritu Santo; ug dayon mopakita pagkahuman og dugang nga paghigugma” (Doktrina ug mga Pakigsaad 121:43).
Pagmahimong maayo nga tig-abiba. Ang mga tig-abiba dili modawat sa kadaugan o kapildihan sa personal nga paagi. Nakasabut sila nga ang ilang tahas mao ang pag-abiba, pag-awhag, ug mahimong positibo. Samtang maapil sila sa emosyonal nga paagi diha sa kompetisyon, nagtinguha nga modaug ang ilang partisipante, dili sila masilo kon dili maayo ang resulta.
“[Ang pag]tuon niini diha sa imong hunahuna” (Doktrina ug mga Pakigsaad 9:8) maoy usa ka importante nga bahin sa pagtabang sa imong kaugalingon ug sa tawo nga imong gikabalak-an. Pagkat-on mahitungod sa pagkaadik aron ikaw adunay mas maayong ideya kon unsa kini, unsaon kini sa pagtambal, ug unsay imong mahimo sa pagtabang.