2019
Ko ha Vā Fetuʻutaki Mālohi Ange mo Hoku Fakamoʻuí
Māʻasi 2019


Ngaahi Peesi Fakalotofonuá

Ko ha Vā Fetuʻutaki Mālohi Ange mo Hoku Fakamoʻuí

Naʻe vave mo mahino ʻa e fakahinohino ne haʻu mei he Laumālié: Facebook, Instagram, Snapchat mo e YouTube. Kuo kole mai ʻe he palōfitá kiate kitautolu ke tau lotua ke tau ʻilo ʻa e mītia ke toʻo ʻi ha foʻi ʻaho ʻe 10, ka naʻe ngali lahi ʻeni.

“ʻOku fuʻu lōloa e ʻaho ʻe 10! ʻE fetuʻutaki fēfē mai ʻa e kakaí kiate au? Ko e hā e meʻa he ʻikai ke u lava ʻo ʻiloʻí? Fēfē kapau ʻe toe ʻave ʻeku tangataʻeikí ki he falemahakí pea ʻikai ke u ʻilo ki ai ʻi ha ʻaho ʻe 10!”

ʻI hono fakafonu ʻe he filí ʻa hoku lotó ʻaki ʻa e loto veiveiuá mo e manavasiʻí, naʻá ku kole ki he Tamai Hēvaní ke ʻomi ʻa e mālohi mo e holi ke u fakahoko ʻaki ʻa e polé ni. Tuaiekemo, ne hangē ha ʻuhilá ʻa hono fakamaama ʻe he Fakalelei ʻo Sīsū Kalaisí mo ʻEne ʻofá, ʻa hoku fakakaukaú mo e lotó pea ʻi he momeniti ko iá, naʻe ʻikai ke u toe fakakaukau ki ha meʻa kehe. Naʻe fiemālie ʻeku fakakaukaú pea tokanga pea mo nonga.

Naʻá ku fakatokangaʻi naʻe kāsia ʻeku fakakaukaú pea motuhia e hala ki ha vā fetuʻutaki fakataautaha mo hoku Fakamoʻuí pea mo ha ngaahi aʻusia pehé ni, ʻe he ngaahi pōpoaki fakatātā (memes) mo e ngaahi vitiō ko ia ne ngali fuʻu mahuʻinga kimuʻá. Naʻá ku ʻiloʻi naʻe fie maʻu ke u fakaʻataʻatā ʻa e hala ko iá, ka naʻá ku ofo ʻi he lahi ʻo e ngaahi meʻa naʻe pau ke fakaʻataʻataaʻí.

Naʻe ʻikai fuʻu fuoloa kuo fakaava hoku ngaahi matá ki he ngaahi houa taʻefaʻalaua naʻá ku fakamoleki ke u sio ai ki heʻeku newsfeed pe siofi fakavave ha ngaahi vitiō taʻeʻuhinga hangē ko e ‘what’s inside a bowling ball.’ Naʻe puleʻi ʻe he mītia fakasōsialé ʻa ʻeku moʻuí. Tatau ai pē mo e taimi ne u ʻeva ai mo hoku ngaahi kaungāmeʻá mo e fāmilí, naʻá ku lomi telefoni maʻu pē. Ko e moʻoni, ʻoku ʻaonga ʻa e mītia fakasōsialé, ka naʻe fie maʻu ke u levaʻi lelei ia. Naʻá ku kamata ʻi he faifononga ko iá ʻaki ʻeku kau atu ki he ʻaukaí, pea naʻé fakaofo ʻa e ngaahi olá ʻo hangē ko ia ne tala ʻe he palōfitá.

Tokangaekiná mo e Fakamālōʻiá

Naʻá ku ʻiloʻi naʻá ku fiefia ange mo toe tokanga ange. Naʻá ku ʻā ʻi he pongipongi kotoa mo ha loto houngaʻia ʻi he ʻaho ko iá. Naʻá ku fiefia ʻi he momeniti ko iá, ʻilo lahi ange ki he ngaahi mana mo e ngaahi ʻaloʻofa ongongofua ʻoku hoko fakaʻahó. Naʻá ku lava ʻo ongoʻingofua ange ʻa e laumālié. Naʻe hoko ʻa e Laumālie Māʻoniʻoní ko hoku fakafiemālie, ko hoku faiako, ko hoku kaungāmeʻa mo ha fehokotaki fakahangatonu ki he Fakamoʻuí, kae ʻikai ko e ngaahi vitiō taʻeʻuhingá. Naʻe kamata ke u vakai ki he māmani ʻoku ou ʻi aí ʻo fakafou ʻi hoku mata ʻoʻokú kae ʻikai ko e ngaahi fakaʻata ʻa ʻeku telefoní, pe ko e vakai ʻa e niʻihi kehe te nau sio ki heʻeku ngaahi taá pea tohi kau ki aí.

Taimí mo e Iví

Naʻá ku ofi ʻi he lahi ʻo e taimi mo e ivi ne u maʻú. ʻOku fakaofo e fakaongosia ʻo hono fakaʻaongaʻi e mītia fakasōsialé ʻi he taimi ʻoku ʻikai fie maʻu ai ha ngāue fakatuʻasinó. Naʻe ʻi ai hoku taimi ke ako ai e Tohi ʻa Molomoná pea tokanga moʻoni ki he meʻa kuo fai ʻe he Fakamoʻuí maʻakú. Naʻe tataki au ʻi heni ke u hoko ko ha tauhisipi lelei ange ʻi he maʻu lelei ange ʻe hoku ʻatamai māmá ʻa e ngaahi ueʻi ke ngāue fakaetauhí, naʻe ngaohi ʻe heʻeku taimi tēpile ʻataá ke toe faingofua ange ʻeku muimuiʻi iá. Naʻá ku ʻaʻahi ki hoku ngaahi kaungāʻapí. Naʻá ku fakamoleki ha taimi ke u fanongo tonu pea ke u ʻiloʻi lelei ange ai kinautolu. Naʻá ku tokoni ke tafi honau toumuʻá pea fafanga mo ʻenau fanga puaká mo e fanga moá. Naʻe ongo lelei ia kiate au peá u ongoʻi moʻoni ia.

Ngaahi Vā Fetuʻutaki kuo Fakatupulakí

ʻI he taimí ni, neongo kuo ʻosi ʻa e ʻaukaí, ʻi he taimi ʻoku ou ʻalu ai ʻo ʻeva mo hoku ngaahi kaungāmeʻá, ko ha ‘souni tapu telefoni ’ ia. ʻOku mau fiefia ʻi heʻemau feohi he momeniti ko iá kae ʻikai ko hono fakamatalaʻi e momeniti ko iá ki ʻamui ange. Kuó u ʻiloʻi kuo ngaohi au ʻe he mamaʻo mei he mītia fakasōsialé mo e tupulaki ʻo e laumālié, ke siʻi ange ʻeku fakamaauʻi e kakaí mo ngaohi ke lelei ange ʻeku ngaahi vā fetuʻutaki kotoa pē. Kuó u maʻu ha ngaahi kaungāmeʻa foʻou tokolahi ʻi he ngāué. Ko ha tokotaha fokotuʻutuʻu ʻaati fakakomipiuta (graphic designer) au ki he Falemahaki Vaiolá ʻi Tonga pea ko e kau toketā, kau toketā nifo, kau tala vai, mo e kau mahakí, ko hoku ngaahi kaungāmeʻa koeʻuhi ko e ʻikai ke u fuʻu moʻumoʻua ke fengāueʻaki mo kinautolu.

ʻOku ou ʻilo ʻoku finangalo e ʻEikí ke u kau atu ʻi he ngāue mahuʻinga mo fakavavevave ko ʻení; naʻe ʻave au ʻe he ʻaukai ko ʻení mei he māmaní ki ha feituʻu māʻolunga ange ʻa ia ne u ongoʻi moʻoni te u lava. Te u toe fakahoko moʻoni ia.

Paaki